1
00:00:00,349 --> 00:00:03,844
W ostatnim odcinku wprowadziłem
pojęcie efektu zewnętrznego,

2
00:00:03,944 --> 00:00:07,468
negatywnego efektu zewnętrznego
produkcji torebek foliowych,

3
00:00:07,568 --> 00:00:11,404
które zaśmiecają środowisko
i mogą szkodzić zwierzętom.

4
00:00:11,504 --> 00:00:14,255
W tamtym odcinku założyliśmy,

5
00:00:14,355 --> 00:00:19,074
że umiemy obliczyć faktyczny koszt
efektu zewnętrznego 1 torebki.

6
00:00:19,174 --> 00:00:22,772
Ustaliliśmy, że jej wpływ
na środowisko kosztuje nas 2 centy.

7
00:00:22,872 --> 00:00:25,623
Potem okazało się,
że jeśli doliczyć ten koszt

8
00:00:25,723 --> 00:00:28,713
do kosztów krańcowych
ponoszonych przez producentów…

9
00:00:28,813 --> 00:00:31,951
że jeśli zsumować
koszt krańcowy i efekt zewnętrzny,

10
00:00:32,051 --> 00:00:36,237
to otrzymamy krzywą łącznych kosztów
krańcowych producenta i środowiska,

11
00:00:36,337 --> 00:00:41,865
która wskaże nam optymalną cenę i
wielkość produkcji torebek foliowych,

12
00:00:41,965 --> 00:00:45,084
przy której nie grozi nam
redukcja nadwyżki

13
00:00:45,184 --> 00:00:46,924
przez tę ujemną nadwyżkę,

14
00:00:47,024 --> 00:00:51,706
gdzie łączny koszt kolejnych torebek
przewyższa łączną korzyść z nich.

15
00:00:51,806 --> 00:00:55,837
W tamtym odcinku nie mówiłem
jednak o tym, co z tym zrobić.

16
00:00:55,937 --> 00:00:59,083
Jeśli nie zrobimy nic
i zostawimy to tak;

17
00:00:59,183 --> 00:01:01,713
zostawimy tę krzywą
kosztów krańcowych

18
00:01:01,813 --> 00:01:06,495
i tę krzywą popytu konsumentów,
którymi są w tym przypadku sklepy,

19
00:01:06,595 --> 00:01:09,659
to punkt równowagi rynkowej
pozostanie tutaj.

20
00:01:09,759 --> 00:01:13,816
Bo chociaż teoretycznie wiemy,
że istnieje taki koszt ukryty,

21
00:01:13,916 --> 00:01:18,636
nie robimy nic, aby rynek uwzględniał
ten koszt w swoich kalkulacjach.

22
00:01:18,736 --> 00:01:22,554
Jeśli więc jesteśmy oświeconym
cesarzem tego społeczeństwa,

23
00:01:22,654 --> 00:01:24,735
co powinniśmy zrobić,

24
00:01:24,835 --> 00:01:28,366
aby wielkość produkcji
znalazła się bliżej tego punktu,

25
00:01:28,466 --> 00:01:30,028
a nie tutaj, gdzie będzie,

26
00:01:30,128 --> 00:01:32,744
jeśli nie wliczymy
tego dodatkowego kosztu.

27
00:01:32,844 --> 00:01:34,584
Mamy kilka możliwości.

28
00:01:34,684 --> 00:01:37,343
Możemy zabronić
produkcji torebek foliowych.

29
00:01:37,443 --> 00:01:40,617
Zabronić produkcji
torebek foliowych.

30
00:01:40,856 --> 00:01:43,855
Możemy wprowadzić
limit produkcji.

31
00:01:43,955 --> 00:01:46,080
Limit produkcji…

32
00:01:46,430 --> 00:01:51,627
limit czyli zakaz produkcji torebek
w ilości większej niż dozwolona.

33
00:01:51,727 --> 00:01:54,082
Możemy też je opodatkować.

34
00:01:54,182 --> 00:01:56,915
Opodatkować torebki foliowe.

35
00:01:57,015 --> 00:02:00,336
Zastanówmy się,
które z tych rozwiązań przyniesie

36
00:02:00,436 --> 00:02:03,418
największą nadwyżkę,
korzyść dla społeczeństwa.

37
00:02:03,518 --> 00:02:05,018
Łączną korzyść.

38
00:02:05,118 --> 00:02:08,834
Musimy przyjąć jedno założenie:
że ta liczba jest prawdziwa;

39
00:02:08,934 --> 00:02:12,808
że to faktyczny koszt
efektu zewnętrznego torebki foliowej.

40
00:02:13,120 --> 00:02:15,401
Co, jeśli zabronimy
produkować torebki

41
00:02:15,501 --> 00:02:20,220
– skoro jesteśmy oświeconym cesarzem;
w każdym razie rzekomo oświeconym.

42
00:02:20,320 --> 00:02:22,832
Co, jeśli zabronimy
produkcji torebek?

43
00:02:23,090 --> 00:02:25,555
Cóż, wtedy ten rynek
przestanie istnieć.

44
00:02:25,655 --> 00:02:29,336
Zniknie cała ta nadwyżka,
z której kraj mógłby skorzystać.

45
00:02:29,436 --> 00:02:31,956
Spowodujemy więc
spadek dobrobytu.

46
00:02:32,056 --> 00:02:35,782
Ktoś mówi: „Te torby
są okropne, powinny być zakazane.

47
00:02:35,882 --> 00:02:40,197
Żadna korzyść nie usprawiedliwia
używania opakowań foliowych.”

48
00:02:40,297 --> 00:02:43,398
Ale mówiąc tak podważa
prawdziwość tej liczby.

49
00:02:43,498 --> 00:02:46,837
Ogłasza: „Torebka powoduje
nie 2 centy, a 10 centów

50
00:02:46,937 --> 00:02:49,081
negatywnego efektu zewnętrznego.”

51
00:02:49,181 --> 00:02:52,448
Wtedy ta krzywa
unosi się tak wysoko,

52
00:02:52,548 --> 00:02:54,637
że żadna ilość nie daje nadwyżki.

53
00:02:54,737 --> 00:02:56,494
Wtedy zakaz jest dobry.

54
00:02:56,594 --> 00:03:00,173
Ale jeśli 2 centy to faktyczny koszt
tego negatywnego efektu,

55
00:03:00,273 --> 00:03:04,073
a mimo to zabronimy produkcji,
to w rezultacie zabierzemy…

56
00:03:04,173 --> 00:03:07,192
zabierzemy społeczeństwu
tę nadwyżkę.

57
00:03:07,292 --> 00:03:10,217
Nie jest to więc dobre rozwiązanie.

58
00:03:10,419 --> 00:03:12,957
A co z limitem produkcji?

59
00:03:13,057 --> 00:03:15,110
Zamawiamy takie badanie rynku

60
00:03:15,210 --> 00:03:17,740
i widzimy, że optymalna
wielkość produkcji

61
00:03:17,840 --> 00:03:20,664
torebek foliowych
to 1,9 mln tygodniowo.

62
00:03:20,764 --> 00:03:24,619
Zabraniamy zatem
produkować więcej niż tę ilość.

63
00:03:24,822 --> 00:03:26,865
Zrobiliśmy to jednak zakładając,

64
00:03:26,965 --> 00:03:29,990
że dokładnie znamy przebieg
tej krzywej popytu…

65
00:03:30,090 --> 00:03:32,364
Narysowałem ją
jako prostą dla wygody.

66
00:03:32,464 --> 00:03:35,987
…i że dokładnie znamy przebieg
krzywej kosztów krańcowych.

67
00:03:36,190 --> 00:03:40,494
W dotychczasowych odcinkach
przyjmowaliśmy takie właśnie założenie,

68
00:03:40,594 --> 00:03:42,683
ale w prawdziwym świecie

69
00:03:42,783 --> 00:03:46,582
bardzo trudno jest określić
dokładny przebieg krzywej podaży

70
00:03:46,682 --> 00:03:51,071
i podobnie trudno określić
dokładny przebieg krzywej popytu,

71
00:03:51,171 --> 00:03:53,241
ponieważ ciągle się zmieniają.

72
00:03:53,341 --> 00:03:56,581
Zmienia się liczba podmiotów,
zmieniają się produkty,

73
00:03:56,681 --> 00:03:59,661
wprowadza się innowacje,
spada lub rośnie wydajność.

74
00:03:59,761 --> 00:04:05,300
Z tego powodu bardzo trudno
jest określić optymalną ilość równowagi.

75
00:04:05,400 --> 00:04:09,999
Limit wprowadza się trochę na ślepo,
nie mając pełnej wiedzy o rynku.

76
00:04:10,330 --> 00:04:12,308
Podatek to ciekawa możliwość,

77
00:04:12,408 --> 00:04:16,547
bo oznacza po prostu, że niezależnie
od przebiegu krzywej podaży

78
00:04:16,647 --> 00:04:19,084
unosimy ją o 2 centy.

79
00:04:19,185 --> 00:04:21,973
Mówiłem już o tym
w odcinku o podatkach.

80
00:04:22,072 --> 00:04:26,435
Mówiłem wtedy również, że podatki
powodują zbędną stratę społeczną,

81
00:04:26,535 --> 00:04:30,435
bo nie produkuje się takiej
ilości dobra, jaką by można…

82
00:04:30,535 --> 00:04:32,753
jaką rynek mógłby skonsumować.

83
00:04:32,853 --> 00:04:35,953
Tu jednak podatek może
zapobiec zbędnej stracie,

84
00:04:36,053 --> 00:04:38,013
bo ten 2-centowy podatek

85
00:04:38,113 --> 00:04:43,053
to w praktyce doliczenie negatywnego
efektu zewnętrznego w formie podatku

86
00:04:43,153 --> 00:04:46,125
do kosztu krańcowego producenta.

87
00:04:46,225 --> 00:04:48,866
Wobec tego spowoduje
ustalenie się równowagi

88
00:04:48,966 --> 00:04:53,649
na ilości, która nie wiąże się
z powstaniem tej ujemnej nadwyżki.

89
00:04:53,749 --> 00:04:55,977
To korzystny efekt uboczny…

90
00:04:56,077 --> 00:04:58,339
Znów zakładamy,
że to prawdziwa liczba.

91
00:04:58,439 --> 00:05:03,306
To korzystny efekt uboczny, bo podatek
przynosi też zysk skarbowi państwa.

92
00:05:03,406 --> 00:05:06,746
W tej sytuacji podatek
to dobre rozwiązanie,

93
00:05:06,846 --> 00:05:09,946
bo nie potrzeba znać
przebiegu krzywej podaży,

94
00:05:10,046 --> 00:05:12,245
ani krzywej popytu.

95
00:05:12,345 --> 00:05:14,949
Zakładając,
że to jest prawdziwa liczba,

96
00:05:15,049 --> 00:05:16,807
podatek zawsze ustawi ilość

97
00:05:16,907 --> 00:05:19,419
– bez względu na przebieg
krzywej podaży –

98
00:05:19,519 --> 00:05:21,535
zawsze ustawi ją w dobrym miejscu…

99
00:05:22,730 --> 00:05:26,483
na przecięciu z krzywą popytu,
jaka by ona nie była,

100
00:05:26,583 --> 00:05:31,063
w tym punkcie równowagi;
na tej cenie i ilości równowagi.

101
00:05:31,163 --> 00:05:34,540
Zatem: jeśli to prawdziwa liczba
i taki nałożymy podatek

102
00:05:34,640 --> 00:05:36,820
– 2 centy za torebkę –

103
00:05:37,170 --> 00:05:39,993
to będzie to najlepsze rozwiązanie

104
00:05:40,093 --> 00:05:43,423
w sensie optymalizacji
łącznej nadwyżki.