[Script Info] Title: [Events] Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text Dialogue: 0,0:00:00.00,0:00:05.64,Default,,0000,0000,0000,,[âm nhạc] Dialogue: 0,0:00:05.64,0:00:07.94,Default,,0000,0000,0000,,Chúng tôi đang ở Bảo tàng Pergamon tại Berlin Dialogue: 0,0:00:07.94,0:00:10.54,Default,,0000,0000,0000,,và một trong những hiện vật đáng kinh ngạc nhất mà họ có Dialogue: 0,0:00:10.54,0:00:12.14,Default,,0000,0000,0000,,à khoan đó không phải là hiện vật Dialogue: 0,0:00:12.14,0:00:13.98,Default,,0000,0000,0000,,Tiến sĩ Beth Harris: Đó là cổng thành Dialogue: 0,0:00:13.98,0:00:16.40,Default,,0000,0000,0000,,Có tám cổng đôi tạo thành Dialogue: 0,0:00:16.40,0:00:19.38,Default,,0000,0000,0000,,một phần của bức tường thành dọc theo thành phố cổ Babylon Dialogue: 0,0:00:19.38,0:00:20.76,Default,,0000,0000,0000,,Tiến sĩ Zucker: Nó lớn lắm Dialogue: 0,0:00:20.76,0:00:22.69,Default,,0000,0000,0000,,Tiến sĩ Harris: Nó không chỉ làm chúng tôi kinh ngạc Dialogue: 0,0:00:22.69,0:00:24.56,Default,,0000,0000,0000,,mà nó còn làm mọi người kinh ngạc bởi vì nó được xây Dialogue: 0,0:00:24.56,0:00:26.88,Default,,0000,0000,0000,,thật sự mà nói nó được xem là một trong những Kỳ Quan Thế Giới Dialogue: 0,0:00:26.88,0:00:29.21,Default,,0000,0000,0000,,Nebuchadnezzar-một nhân vật rất nổi tiếng trong Kinh Thánh Dialogue: 0,0:00:29.21,0:00:32.13,Default,,0000,0000,0000,,lên ngôi vương và lập tức cho xây lại Dialogue: 0,0:00:32.13,0:00:34.64,Default,,0000,0000,0000,,thành cổ Babylon Dialogue: 0,0:00:34.64,0:00:38.36,Default,,0000,0000,0000,,thành phố này đã có từ thiên niên kỷ thứ 3 trước Công Nguyên Dialogue: 0,0:00:38.36,0:00:41.16,Default,,0000,0000,0000,,nhưng nó đã trở thành một trung tâm chính trị đầu não Dialogue: 0,0:00:41.16,0:00:44.48,Default,,0000,0000,0000,,dưới thời vua Hammurabi năm 1700 trước Công Nguyên Dialogue: 0,0:00:44.48,0:00:48.91,Default,,0000,0000,0000,,thành phố này luôn đông dân và khá quan trọng trong thế kỷ thứ 6 Dialogue: 0,0:00:48.91,0:00:51.83,Default,,0000,0000,0000,,dưới thời Nebuchadnezzar II và cha của ông ấy Dialogue: 0,0:00:51.83,0:00:55.64,Default,,0000,0000,0000,,Ở đây, chúng ta thấy được một phần của chiến dịch xây dựng Dialogue: 0,0:00:55.64,0:00:58.11,Default,,0000,0000,0000,,mà Nebuchadnezzar đã xúc tiến Dialogue: 0,0:00:58.11,0:01:01.49,Default,,0000,0000,0000,,Có thể các bạn nhận ra sự quen thuộc của cái tên "Nebuchadnezzar" từ Kinh Thánh Dialogue: 0,0:01:01.49,0:01:03.18,Default,,0000,0000,0000,,từ Sách Daniel Dialogue: 0,0:01:03.18,0:01:07.67,Default,,0000,0000,0000,,Vị vua Babylon này đã chiếm lĩnh và phá hủy đền đài ở Jerusalem Dialogue: 0,0:01:07.67,0:01:11.26,Default,,0000,0000,0000,,chính ông ta cũng khiến cho người Do Thái bị đi đày Dialogue: 0,0:01:11.26,0:01:13.29,Default,,0000,0000,0000,,Rõ ràng ông ta là một người rất quyền lực Dialogue: 0,0:01:13.29,0:01:15.84,Default,,0000,0000,0000,,ông ta có khả năng điều hành chiến dịch\Nxây dưng tầm cỡ như vậy Dialogue: 0,0:01:15.84,0:01:18.01,Default,,0000,0000,0000,,anh biết rồi đấy ông ta còn củng cố và gia tăng sức manh Dialogue: 0,0:01:18.01,0:01:20.92,Default,,0000,0000,0000,,cho 11 dặm tường thành bao quanh thành phố Babylon Dialogue: 0,0:01:20.92,0:01:24.10,Default,,0000,0000,0000,,ông ấy còn cho xây lại tòa tháp ở Babylon Dialogue: 0,0:01:24.10,0:01:27.06,Default,,0000,0000,0000,,Đền Marduk ở trên đỉnh tòa tháp này Dialogue: 0,0:01:27.06,0:01:30.04,Default,,0000,0000,0000,,có lẽ đây cũng là nguồn gốc câu chuyện Tòa Tháp của Bable Dialogue: 0,0:01:30.04,0:01:34.68,Default,,0000,0000,0000,,ông ấy còn xây những cung điện và chiếc cổng giá trị này Dialogue: 0,0:01:34.68,0:01:36.89,Default,,0000,0000,0000,,và còn những vườn treo nữa Dialogue: 0,0:01:36.89,0:01:38.73,Default,,0000,0000,0000,,một trong những kỳ quan của thế giới Dialogue: 0,0:01:38.73,0:01:41.56,Default,,0000,0000,0000,,thành phố Babylon có tám cổng đôi Dialogue: 0,0:01:41.56,0:01:44.15,Default,,0000,0000,0000,,một trong số chúng đang ở ngay trước mắt chúng ta Dialogue: 0,0:01:44.15,0:01:47.12,Default,,0000,0000,0000,,thực ra là chiếc cổng nhỏ hơn Dialogue: 0,0:01:47.12,0:01:49.92,Default,,0000,0000,0000,,chiếc cổng phí bên kia chắc chắn sẽ lớn hơn Dialogue: 0,0:01:49.92,0:01:51.88,Default,,0000,0000,0000,,các bạn thử tưởng tượng xem sao nhé Dialogue: 0,0:01:51.88,0:01:54.52,Default,,0000,0000,0000,,sẽ lớn đến nổi bảo tàng không thể trưng bày được Dialogue: 0,0:01:54.52,0:01:56.75,Default,,0000,0000,0000,,cho dù nó có một khoảng không gian rất lớn ở đây Dialogue: 0,0:01:56.75,0:01:59.43,Default,,0000,0000,0000,,cánh cổng này chỉ được mở ra Dialogue: 0,0:01:59.43,0:02:02.29,Default,,0000,0000,0000,,để đón những đám rước Dialogue: 0,0:02:02.29,0:02:06.70,Default,,0000,0000,0000,,những đường viền với hình sư tử là biểu trưng cho sự kiêu hãnh Dialogue: 0,0:02:06.70,0:02:09.66,Default,,0000,0000,0000,,và quyền lực của Nebuchadnezzar Dialogue: 0,0:02:09.66,0:02:11.97,Default,,0000,0000,0000,,những con sư tử này Dialogue: 0,0:02:11.97,0:02:15.49,Default,,0000,0000,0000,,tượng trưng cho Ishtar-một trong những vị Nữ Thần Babylon Dialogue: 0,0:02:15.49,0:02:19.36,Default,,0000,0000,0000,,Nữ thần Chiến Tranh, Trí Tuệ, và Sự Biểu Cảm Dialogue: 0,0:02:19.36,0:02:21.55,Default,,0000,0000,0000,,Chúng được bố trí ngang tầm nhìn Dialogue: 0,0:02:21.55,0:02:24.32,Default,,0000,0000,0000,,với kích thước hơi nhỏ hơn thực tế Dialogue: 0,0:02:24.32,0:02:25.97,Default,,0000,0000,0000,,nhưng nhìn chung vậy cũng khá là lớn rồi Dialogue: 0,0:02:25.97,0:02:27.57,Default,,0000,0000,0000,,Nhìn chúng đáng sợ quá Dialogue: 0,0:02:27.57,0:02:29.74,Default,,0000,0000,0000,,Chúng há miệng để tạo ra những tiếng gầm rú hung bạo Dialogue: 0,0:02:29.74,0:02:31.74,Default,,0000,0000,0000,,Trông như chúng đang gầm gừ đúng không? Dialogue: 0,0:02:31.74,0:02:33.69,Default,,0000,0000,0000,,Đúng vậy. Thực sự thì chúng được bố trí Dialogue: 0,0:02:33.69,0:02:36.09,Default,,0000,0000,0000,,theo cách này để tạo ấn tượng Dialogue: 0,0:02:36.09,0:02:38.63,Default,,0000,0000,0000,,như là chúng được huấn luyện và điều khiển Dialogue: 0,0:02:38.63,0:02:40.64,Default,,0000,0000,0000,,bởi chính Đức Vương Nebuchadnezzas Dialogue: 0,0:02:40.64,0:02:42.86,Default,,0000,0000,0000,,cảm giác chúng ta không chỉ sợ những con sư tử này Dialogue: 0,0:02:42.86,0:02:44.91,Default,,0000,0000,0000,,mà còn kinh sợ Đức Vua Dialogue: 0,0:02:44.91,0:02:46.89,Default,,0000,0000,0000,,hình ảnh chú sư tử thật đẹp Dialogue: 0,0:02:46.89,0:02:50.02,Default,,0000,0000,0000,,chất liệu sứ tạo sự thanh thoát trong điêu khắc Dialogue: 0,0:02:50.02,0:02:53.07,Default,,0000,0000,0000,,ngoài những chú sư tử thì còn 2 loài thú khác Dialogue: 0,0:02:53.07,0:02:55.34,Default,,0000,0000,0000,,giúp trang trí cổng thành và chúng cũng Dialogue: 0,0:02:55.34,0:02:57.46,Default,,0000,0000,0000,,đáng sợ như sư tử Dialogue: 0,0:02:57.46,0:02:59.89,Default,,0000,0000,0000,,auroch-một loài bò thời cổ Dialogue: 0,0:02:59.89,0:03:02.09,Default,,0000,0000,0000,,chúng cực kỳ hung dữ Dialogue: 0,0:03:02.09,0:03:04.70,Default,,0000,0000,0000,,và sánh cùng với auroch Dialogue: 0,0:03:04.70,0:03:06.97,Default,,0000,0000,0000,,là một loài rồng Lưỡng Hà Dialogue: 0,0:03:06.97,0:03:09.22,Default,,0000,0000,0000,,cũng thực sự là một loại thú đáng gờm Dialogue: 0,0:03:09.22,0:03:11.96,Default,,0000,0000,0000,,những cái vuốt phía trước là của sư tử Dialogue: 0,0:03:11.96,0:03:15.06,Default,,0000,0000,0000,,đầu rắn và cổ rắn Dialogue: 0,0:03:15.06,0:03:17.62,Default,,0000,0000,0000,,chân sau có lẽ là chân đại bàng Dialogue: 0,0:03:17.62,0:03:19.20,Default,,0000,0000,0000,,đuôi của chúng Dialogue: 0,0:03:19.20,0:03:21.13,Default,,0000,0000,0000,,có nọc như bọ cạp Dialogue: 0,0:03:21.13,0:03:23.64,Default,,0000,0000,0000,,những con rồng này liên quan đến Marduk Dialogue: 0,0:03:23.64,0:03:25.69,Default,,0000,0000,0000,,Thành hoàng của thành phố Dialogue: 0,0:03:25.69,0:03:28.90,Default,,0000,0000,0000,,và Nebuchadnezzar tự cho mình có \Nquan hệ trực tiếp với Marduk Dialogue: 0,0:03:28.90,0:03:31.02,Default,,0000,0000,0000,,những con bò này Dialogue: 0,0:03:31.02,0:03:33.50,Default,,0000,0000,0000,,làm liên tưởng đến Thần Adad Dialogue: 0,0:03:33.50,0:03:35.34,Default,,0000,0000,0000,,vị Thần tượng trưng cho gió mua Dialogue: 0,0:03:35.34,0:03:37.14,Default,,0000,0000,0000,,sự màu mỡ của đất đai Dialogue: 0,0:03:37.14,0:03:38.62,Default,,0000,0000,0000,,trong mùa gặt Dialogue: 0,0:03:38.62,0:03:41.12,Default,,0000,0000,0000,,những con vật này lên tiếng bảo vệ thành phố Dialogue: 0,0:03:41.12,0:03:42.89,Default,,0000,0000,0000,,và Dialogue: 0,0:03:42.89,0:03:44.62,Default,,0000,0000,0000,,chúng cực kỳ hung dữ Dialogue: 0,0:03:44.62,0:03:48.67,Default,,0000,0000,0000,,chúng được bố trí theo cách thông thường Dialogue: 0,0:03:48.67,0:03:51.63,Default,,0000,0000,0000,,dọc theo hai bên cổng thành Dialogue: 0,0:03:51.63,0:03:54.90,Default,,0000,0000,0000,,để có sự đối xứng Dialogue: 0,0:03:54.90,0:03:57.30,Default,,0000,0000,0000,,thứ tự và cấp bậc Dialogue: 0,0:03:57.30,0:04:00.72,Default,,0000,0000,0000,,một trong những điểm đặc biệt của những tòa thành này Dialogue: 0,0:04:00.72,0:04:03.17,Default,,0000,0000,0000,,là màu sắc Dialogue: 0,0:04:03.17,0:04:06.65,Default,,0000,0000,0000,,đây là một nơi rất khô cằn Dialogue: 0,0:04:06.65,0:04:11.14,Default,,0000,0000,0000,,bạn có thể tưởng tượng màu xanh lục và xanh dương có ý nghĩa lớn lao như thế nào rồi chứ Dialogue: 0,0:04:11.14,0:04:17.10,Default,,0000,0000,0000,,không phải ở bảo tàng này mà là ở tận cùng của sa mạc Dialogue: 0,0:04:17.10,0:04:19.34,Default,,0000,0000,0000,,có một vấn đề ở Lưỡng Hà Dialogue: 0,0:04:19.34,0:04:21.42,Default,,0000,0000,0000,,bạn biết rồi đấy người Ai Cập có thể xây Dialogue: 0,0:04:21.42,0:04:23.77,Default,,0000,0000,0000,,Kim Tự Tháp và các đền đài Dialogue: 0,0:04:23.77,0:04:26.07,Default,,0000,0000,0000,,dựa vào tài nguyên đá họ có Dialogue: 0,0:04:26.07,0:04:28.69,Default,,0000,0000,0000,,nhưng ở Lưỡng Hà họ không có được điều đó Dialogue: 0,0:04:28.69,0:04:31.49,Default,,0000,0000,0000,,khu vực này là một thung lũng- Babylon nằm dọc bờ dòng Euphrates Dialogue: 0,0:04:31.49,0:04:34.11,Default,,0000,0000,0000,,thực ra dòng Euphrates cắt ngang thành phố Dialogue: 0,0:04:34.11,0:04:36.57,Default,,0000,0000,0000,,khi người Lưỡng Hà muốn xây dựng Dialogue: 0,0:04:36.57,0:04:38.95,Default,,0000,0000,0000,,họ tạo ra những tòa nhà nhờ vào gạch Dialogue: 0,0:04:38.95,0:04:40.97,Default,,0000,0000,0000,,tạo ra từ đất sét của dòng sông Dialogue: 0,0:04:40.97,0:04:43.54,Default,,0000,0000,0000,,mà xành mà chúng ta thấy trên cổng thành làm bằng sứ Dialogue: 0,0:04:43.54,0:04:46.30,Default,,0000,0000,0000,,kỹ thuật này người Ai Cập Dialogue: 0,0:04:46.30,0:04:49.01,Default,,0000,0000,0000,,cũng như nhiều vùng khác trên thế giới biết rõ Dialogue: 0,0:04:49.01,0:04:51.61,Default,,0000,0000,0000,,đồng được dùng để tạo nên màu xanh rực rỡ này Dialogue: 0,0:04:51.61,0:04:53.84,Default,,0000,0000,0000,,Đây là một ví dụ điển hình Dialogue: 0,0:04:53.84,0:04:58.69,Default,,0000,0000,0000,,Cổng thành này rất lớn, rất đáng sợ, và được trang trí rất đẹp Dialogue: 0,0:04:58.69,0:05:00.94,Default,,0000,0000,0000,,với những màu sắc rực rỡ Dialogue: 0,0:05:00.94,0:05:03.44,Default,,0000,0000,0000,,đó là lý do tại sao Nebuchadnezzar rất tự hào về nó Dialogue: 0,0:05:03.44,0:05:05.39,Default,,0000,0000,0000,,ông ấy còn khắc chữ trên thành Dialogue: 0,0:05:05.39,0:05:07.60,Default,,0000,0000,0000,,Chúng ta cùng xem nào Dialogue: 0,0:05:07.60,0:05:10.59,Default,,0000,0000,0000,,chúng tôi chắc rằng phần khắc chữ lúc đầu ở trên bức tường này Dialogue: 0,0:05:10.59,0:05:13.92,Default,,0000,0000,0000,,nhưng khi được xây dựng lại nó nằm phía trái của tòa tháp bên trái Dialogue: 0,0:05:13.92,0:05:18.38,Default,,0000,0000,0000,,trích dẫn đây, "Ta Nebuchadnezzar là người cho xây cổng thành Dialogue: 0,0:05:18.38,0:05:22.54,Default,,0000,0000,0000,,từ lúc sơ khởi-và cho dùng đá tinh chất màu xanh Dialogue: 0,0:05:22.54,0:05:26.37,Default,,0000,0000,0000,,trên những bức tường phía trong cổng thành ngự trị Dialogue: 0,0:05:26.37,0:05:31.39,Default,,0000,0000,0000,,- và do đó tôi magnificently trang trí chúng với nét sang trọng cho tất cả nhân loại để nhìn trong awe Dialogue: 0,0:05:31.39,0:05:37.99,Default,,0000,0000,0000,,Tiến sĩ Harris: Và chúng tôi đang trong awe hai và một nửa millenia sau đó Dialogue: 0,0:05:37.99,0:05:41.24,Default,,0000,0000,0000,,Tiến sĩ Zucker: Nebuchadrezzar hiểu vị trí của mình trong lịch sử Dialogue: 0,0:05:41.24,0:05:44.72,Default,,0000,0000,0000,,và ông thực sự đã viết chữ khắc trong các tòa nhà mới của mình Dialogue: 0,0:05:44.72,0:05:49.32,Default,,0000,0000,0000,,đó không chỉ xác định chúng, và xác định mục đích của họ và ông là người bảo trợ của họ Dialogue: 0,0:05:49.32,0:05:53.39,Default,,0000,0000,0000,,--nhưng cũng yêu cầu các cai trị trong tương lai để xây dựng lại chúng cho anh ta Dialogue: 0,0:05:53.39,0:05:56.90,Default,,0000,0000,0000,,Tiến sĩ Harris: Đó là như là mặc dù ông biết rằng đế quốc đến và đi Dialogue: 0,0:05:56.90,0:05:59.84,Default,,0000,0000,0000,,Tiến sĩ Zucker: Và rằng ông có thể nói chuyện qua lịch sử Dialogue: 0,0:05:59.84,0:06:03.14,Default,,0000,0000,0000,,- và trong thời gian của chúng tôi - người cai trị của Lưỡng Hà mà chúng ta gọi là Iraq Dialogue: 0,0:06:03.14,0:06:05.69,Default,,0000,0000,0000,,dường như chú ý Dialogue: 0,0:06:05.69,0:06:09.81,Default,,0000,0000,0000,,Saddam Hussein thực sự đã bắt đầu xây dựng lại một phần của Babylon Dialogue: 0,0:06:09.81,0:06:14.30,Default,,0000,0000,0000,,-ông đã xây dựng cung điện của mình một vài trăm mét từ Ishtar Gate Dialogue: 0,0:06:14.30,0:06:17.52,Default,,0000,0000,0000,,- và bắt đầu xây dựng lại một phần của thành phố là tốt Dialogue: 0,0:06:17.52,0:06:21.49,Default,,0000,0000,0000,,--mà đến để ngăn chặn các khóa học trong các hoạt động quân sự tại chống lại ông Dialogue: 0,0:06:21.49,0:06:24.14,Default,,0000,0000,0000,,- và tất nhiên ông cuối cùng đã bị lật đổ và giết chết Dialogue: 0,0:06:24.14,0:06:27.74,Default,,0000,0000,0000,,Tiến sĩ Harris: Và những gì nó có nghĩa là để xây dựng lại thành phố huyền thoại này Dialogue: 0,0:06:27.74,0:06:30.19,Default,,0000,0000,0000,,Tiến sĩ Zucker: Saddam Hussein đã là xây dựng rất nhiều lại nó Dialogue: 0,0:06:30.19,0:06:32.69,Default,,0000,0000,0000,,không cho Nebuchadnezzar, nhưng cho mình tham vọng chính trị Dialogue: 0,0:06:32.69,0:06:35.52,Default,,0000,0000,0000,,Tiến sĩ Harris: Khai hoang quyền lực của Nebuchadrezzar cho chính mình Dialogue: 0,0:06:35.52,0:06:37.92,Default,,0000,0000,0000,,Tiến sĩ Zucker: Đó là quyền và quyền lực lưỡng Hà cổ đại Dialogue: 0,0:06:37.92,0:06:54.39,Default,,0000,0000,0000,,[âm nhạc]