WEBVTT

00:00:00.385 --> 00:00:01.557
Sonuncu videoda meyoz haqqında,

00:00:01.557 --> 00:00:04.459
hətta daha dəqiq desək
I meyoz və I profaza haqqında

00:00:04.459 --> 00:00:06.398
danışmağa başladıq.

00:00:06.398 --> 00:00:08.964
I profaza barədə bir qədər
çox danışmış ola bilərik,

00:00:08.964 --> 00:00:11.018
çünki burada çoxlu maraqlı şeylər

00:00:11.018 --> 00:00:12.783
baş verir.

00:00:12.783 --> 00:00:15.198
Mitozun profazasında olduğu
kimi maraqlı şeylərlə rastladıq.

00:00:15.198 --> 00:00:19.226
Məsələn nüvə qılafının itməsi və ya

00:00:19.226 --> 00:00:23.022
itməyə başlaması, xromosomların
spirallaşıb yoğunlaşaraq

00:00:23.022 --> 00:00:24.705
mikroskop altında görülə
bilən klassik formaya

00:00:24.705 --> 00:00:26.505
keçməsi kimi maraqlı şeylər
baş verir.

00:00:26.505 --> 00:00:29.395
Lakin xüsusilə I meyoz və
I profazada baş verən ən nadir

00:00:29.395 --> 00:00:32.820
hadisələrdən biri xromosom
krossinqoveri adlı

00:00:32.820 --> 00:00:35.479
prosesin həyata keçməsidir.

00:00:35.479 --> 00:00:39.484
Bu I meyozda həyata keçən
olduqca adi bir prosesdir.

00:00:39.484 --> 00:00:43.303
Proses səliqəli şəkildə gedir,
yəni homoloji cütlərin

00:00:43.303 --> 00:00:47.238
homoloji hissələri arasında

00:00:47.238 --> 00:00:51.329
krossinqover gedir və

00:00:51.329 --> 00:00:54.139
xromosomun bu hissələri
eyni genləri kodlaşdırır.

00:00:54.139 --> 00:00:55.892
Onlar eyni genin
müxtəlif variantlarıdırlar.

00:00:55.892 --> 00:00:57.343
Müxtəlif alellərə sahib ola bilərlər.

00:00:57.343 --> 00:00:59.653
Bir daha onu qeyd edək ki,

00:00:59.653 --> 00:01:02.277
cinsi çoxlama müxtəlifliyi artırır və

00:01:02.277 --> 00:01:04.970
bu səliqəli bir şəkildə baş verir.

00:01:04.970 --> 00:01:07.036
Gəlin meyoz , xüsusilə də,
I meyoz barədə danışmağa

00:01:07.036 --> 00:01:09.718
davam edək və növbəti fazanın

00:01:09.718 --> 00:01:11.993
adını təxmin edə bilərsiniz.

00:01:11.993 --> 00:01:16.993
Bu I metafazadır. O, mitozun

00:01:17.554 --> 00:01:21.814
metafazası ilə bəzi oxşarlıqlara sahibdir.

00:01:21.814 --> 00:01:24.943
I metafazada, icazə verin hüceyrəni

00:01:25.727 --> 00:01:30.231
çəkim. Bu hüceyrə qılafıdır.

00:01:30.231 --> 00:01:32.413
Burda eyni zamanda bölünmədə
böyük

00:01:32.413 --> 00:01:34.800
rol oynayan sentrosomlar var.

00:01:35.153 --> 00:01:38.032
Nüvə qılafı yox olub. Mitozun

00:01:38.032 --> 00:01:41.527
metafazasında olduğu kimi

00:01:41.527 --> 00:01:43.674
meyozun metafazasında da
xromosomlar

00:01:43.674 --> 00:01:48.225
mərkəzdə bir xətt boyunca
düzülməyə başlayırlar.

00:01:48.225 --> 00:01:49.595
Gəlin bunu çəkək.

00:01:49.595 --> 00:01:52.956
Burada biri duracaq.

00:01:53.774 --> 00:01:57.182
Bir xromosomda iki bacı
xromatid var və

00:01:57.245 --> 00:01:58.905
xromosomda krossinqover gedir.

00:01:58.905 --> 00:02:00.507
Buranı çəhrayı rəngdə edəcəm.

00:02:00.507 --> 00:02:01.285
Tez-tez rəngləri dəyişmək

00:02:01.285 --> 00:02:03.189
bir qədər vaxtımı aparacaq.

00:02:03.189 --> 00:02:05.685
Sonra burda daha bir
xromosom var. Onların

00:02:05.685 --> 00:02:07.792
əksəriyyətini ananızdan
alırsınız.

00:02:07.972 --> 00:02:09.063
Bu hissədə bir balaca

00:02:09.063 --> 00:02:12.134
xromosom krossinqoveri baş verib.

00:02:12.290 --> 00:02:14.096
İcazə verin

00:02:14.403 --> 00:02:15.587
bunu çəkim.

00:02:15.587 --> 00:02:17.004
Burda atanızdan aldığınız

00:02:17.004 --> 00:02:19.082
başqa bir xromosoma

00:02:19.082 --> 00:02:23.221
rast gəlirik.

00:02:23.621 --> 00:02:26.692
İkiləşdiyi üçün onun
iki bacı xromatidi var.

00:02:26.720 --> 00:02:27.661
Ananızdan aldığınız buradadır.

00:02:27.661 --> 00:02:30.226
Xromosomların arasında gedən
krossinqoveri sizə göstərəcəyəm.

00:02:30.226 --> 00:02:32.171
Burda baş verməyə bilər.

00:02:32.525 --> 00:02:34.818
Bəlkə də, burada homoloji
xromosom yoxdur.

00:02:35.311 --> 00:02:37.360
Deyək ki, bunlar qısadır.

00:02:38.248 --> 00:02:40.379
Gəlin sentromerləri çəkim.

00:02:40.605 --> 00:02:43.095
Sentromerləri göy rənglə
çəkəcəm.

00:02:43.449 --> 00:02:47.442
Bir neçə sentromer çəkdikdən

00:02:47.442 --> 00:02:48.824
sonra onları bir-birindən

00:02:48.824 --> 00:02:51.262
itələyərək ayırmağa başlayan

00:02:51.262 --> 00:02:54.303
mikroborucuq çəkəcəm.

00:02:54.303 --> 00:02:58.529
Həmçinin, onlar kinetoxorlar
vasitəsilə xromosomlara

00:02:58.529 --> 00:03:01.629
bu şəkildə birləşə bilirlər.

00:03:01.629 --> 00:03:05.146
Bunlar mikroborucuqdur.
İnsanlar bu birləşmə barədə

00:03:05.146 --> 00:03:07.398
çox danışacaqlar. Onlar ətrafdakı
strukturları hərəkət etdirə bilirlər.

00:03:07.398 --> 00:03:08.223
Lakin mən bunun möhtəşəm

00:03:08.223 --> 00:03:10.579
olduğunu düşünürəm.
Baxın siz müxtəlif kimyəvi və

00:03:10.579 --> 00:03:13.447
termodinamiki proseslər
sayəsində xromosomu hüceyrənin

00:03:13.447 --> 00:03:17.986
istənilən bir hissəsinə

00:03:17.986 --> 00:03:19.901
apara bilən çoxlu zülal
sintez edirsiniz.

00:03:19.901 --> 00:03:24.684
Yəni demək istədiyim odur ki,

00:03:24.684 --> 00:03:27.401
belə zülallar cinsi çoxalmada
iştirak edən

00:03:27.401 --> 00:03:30.965
qametləri də hərəkətə gətirə bilərlər.

00:03:30.965 --> 00:03:32.300
Bu möhtəşəmdir

00:03:32.300 --> 00:03:37.300
və o, milyard il davam edən
təkamül prosesi nəticəsində

00:03:38.325 --> 00:03:41.157
meydana çıxıb. Lakin onun
ağıla sığmaz mürəkkəbliyi

00:03:41.157 --> 00:03:42.504
hələ də, tam şəkildə

00:03:42.504 --> 00:03:43.874
dərk olunmayıb.

00:03:43.874 --> 00:03:45.836
Xromosomları hərəkətə
gətirən hərəki zülallara

00:03:45.836 --> 00:03:50.836
sahibsiniz və mikroborucuqlar
maraqlı yolla

00:03:51.199 --> 00:03:53.753
uzana və qısala bilir.

00:03:53.753 --> 00:03:55.761
Həqiqətən də, valehedici proseslərdir.

00:03:55.761 --> 00:03:58.733
Hər nəysə bütün bunlar
I metafazada baş verir.

00:03:58.733 --> 00:04:01.252
Sonra baş verənləri
təxmin edə bilərsiniz.

00:04:01.252 --> 00:04:03.632
I anafazaya

00:04:03.632 --> 00:04:06.581
keçid edirik.

00:04:06.581 --> 00:04:08.004
Bunu yazım.

00:04:08.113 --> 00:04:11.533
Mitozun anafazasında

00:04:12.014 --> 00:04:14.881
olduğu kimi burda da xromosomlar

00:04:14.881 --> 00:04:19.072
qütblərə çəkilir, lakin bir
vacib

00:04:19.072 --> 00:04:21.893
fərq var ki, bunu mütləq

00:04:21.893 --> 00:04:24.349
qeyd etməliyik.

00:04:24.378 --> 00:04:29.378
Mitozda bacı xromatidlər
qütblərə çəkilir.

00:04:30.159 --> 00:04:32.121
Bacı xromatidlər qütblərə çəkilir və

00:04:32.121 --> 00:04:34.779
onlardan iki qız xromosom əmələ gəlir.

00:04:34.779 --> 00:04:37.554
I anafazada isə bu belə olmur.

00:04:37.554 --> 00:04:41.849
I anafazada bacı xromatidlər
yerlərində qalır.

00:04:41.849 --> 00:04:45.942
Homoloji cütlər qütblərə çəkilir.

00:04:45.970 --> 00:04:47.370
Bunu çəkim.

00:04:47.549 --> 00:04:49.952
Deməli, homoloji xromosomlar
qütblərə çəkilir.

00:04:49.952 --> 00:04:52.959
İki bacı xromatid qütblərə çəkilmir.

00:04:52.959 --> 00:04:56.901
Belə ki, xromosomun biri bu tərəfə,

00:04:57.533 --> 00:05:00.017
digəri isə bu tərəfə çəkilir.

00:05:00.017 --> 00:05:03.395


00:05:03.395 --> 00:05:06.037


00:05:06.077 --> 00:05:09.102


00:05:09.548 --> 00:05:14.517


00:05:14.517 --> 00:05:15.515


00:05:15.515 --> 00:05:17.628


00:05:17.628 --> 00:05:19.787


00:05:19.787 --> 00:05:22.824


00:05:23.375 --> 00:05:25.035


00:05:25.035 --> 00:05:30.035


00:05:32.372 --> 00:05:34.728


00:05:34.728 --> 00:05:37.410


00:05:37.410 --> 00:05:39.290


00:05:39.290 --> 00:05:41.844


00:05:41.844 --> 00:05:43.667


00:05:43.667 --> 00:05:45.072


00:05:45.072 --> 00:05:48.671


00:05:48.671 --> 00:05:50.609


00:05:50.609 --> 00:05:52.165


00:05:52.165 --> 00:05:54.313


00:05:54.313 --> 00:05:56.530


00:05:56.530 --> 00:05:58.794


00:05:58.794 --> 00:06:00.732


00:06:00.732 --> 00:06:02.926


00:06:02.926 --> 00:06:04.087


00:06:04.087 --> 00:06:05.388


00:06:05.388 --> 00:06:10.388


00:06:12.365 --> 00:06:15.685


00:06:15.685 --> 00:06:19.423


00:06:19.423 --> 00:06:20.932


00:06:20.932 --> 00:06:22.209


00:06:22.209 --> 00:06:25.315


00:06:25.332 --> 00:06:30.332


00:06:32.564 --> 00:06:36.553


00:06:36.553 --> 00:06:39.502


00:06:39.502 --> 00:06:44.221


00:06:44.412 --> 00:06:47.001


00:06:47.001 --> 00:06:49.811


00:06:49.811 --> 00:06:51.540


00:06:51.540 --> 00:06:53.119


00:06:53.119 --> 00:06:58.119


00:06:58.378 --> 00:06:59.794


00:06:59.794 --> 00:07:03.451


00:07:03.451 --> 00:07:04.856


00:07:04.856 --> 00:07:09.856


00:07:10.359 --> 00:07:12.327


00:07:12.390 --> 00:07:16.877


00:07:17.278 --> 00:07:19.530


00:07:19.530 --> 00:07:22.177


00:07:22.177 --> 00:07:24.127


00:07:24.127 --> 00:07:28.376


00:07:28.376 --> 00:07:32.207


00:07:32.207 --> 00:07:34.686


00:07:35.248 --> 00:07:39.114


00:07:39.114 --> 00:07:41.384


00:07:41.668 --> 00:07:42.968


00:07:42.968 --> 00:07:45.847


00:07:45.847 --> 00:07:50.822


00:07:51.791 --> 00:07:54.368


00:07:54.368 --> 00:07:55.750


00:07:55.750 --> 00:07:58.159


00:07:58.524 --> 00:08:03.522


00:08:03.632 --> 00:08:06.732


00:08:06.732 --> 00:08:09.664


00:08:09.866 --> 00:08:11.747


00:08:11.747 --> 00:08:14.591


00:08:14.591 --> 00:08:17.006


00:08:17.006 --> 00:08:20.379


00:08:20.512 --> 00:08:22.311


00:08:22.311 --> 00:08:26.406


00:08:26.406 --> 00:08:31.406


00:08:32.250 --> 00:08:35.283


00:08:35.283 --> 00:08:37.546


00:08:37.546 --> 00:08:39.323


00:08:39.323 --> 00:08:42.608


00:08:42.608 --> 00:08:44.268


00:08:44.268 --> 00:08:48.482


00:08:48.482 --> 00:08:50.775


00:08:51.141 --> 00:08:56.141


00:08:56.620 --> 00:08:59.610


00:09:00.103 --> 00:09:04.712


00:09:04.712 --> 00:09:07.242


00:09:07.242 --> 00:09:08.740


00:09:08.740 --> 00:09:13.186


00:09:13.186 --> 00:09:15.183


00:09:15.183 --> 00:09:16.460


00:09:16.460 --> 00:09:20.418


00:09:20.418 --> 00:09:22.543


00:09:22.543 --> 00:09:24.598


00:09:24.598 --> 00:09:27.419


00:09:27.419 --> 00:09:28.661


00:09:28.661 --> 00:09:32.120


00:09:32.120 --> 00:09:33.583


00:09:33.583 --> 00:09:35.278


00:09:35.278 --> 00:09:37.008


00:09:37.008 --> 00:09:38.517


00:09:38.517 --> 00:09:42.017