WEBVTT 00:00:00.000 --> 00:00:02.000 Роден сум во Ден Бош, 00:00:02.000 --> 00:00:05.000 место според кое сликарот Хиеронимус Бош се нарекол себеси. 00:00:05.000 --> 00:00:07.000 Од секогаш бев позитивно наклонет кон овој сликар 00:00:07.000 --> 00:00:10.000 кој живеел и работел во 15-от век. 00:00:10.000 --> 00:00:12.000 Она што е интересно за него во однос на моралот 00:00:12.000 --> 00:00:15.000 е дека тој живеел во време кога влијанието на религијата исчезнувало, 00:00:15.000 --> 00:00:17.000 а тој пак се прашувал, мислам, 00:00:17.000 --> 00:00:19.000 што ќе се случи со општеството 00:00:19.000 --> 00:00:22.000 доколку не постои религија или доколку има помалку религија. 00:00:22.000 --> 00:00:25.000 И така тој ја насликал познатата слика, "Градината на Земските Задоволства," 00:00:25.000 --> 00:00:27.000 која што од некои беше интерпретирана 00:00:27.000 --> 00:00:29.000 дека го претставува човештвото пред Гревот, 00:00:29.000 --> 00:00:32.000 или дека е човештвото без никаков Грев. 00:00:32.000 --> 00:00:34.000 Веројатно се прашувате, 00:00:34.000 --> 00:00:37.000 што ќе се случеше доколку не го вкусевме овошјето на знаењето, 00:00:37.000 --> 00:00:40.000 и каков морал ќе имавме ? NOTE Paragraph 00:00:40.000 --> 00:00:42.000 Многу подоцна, како студент, 00:00:42.000 --> 00:00:44.000 отидов во многу различна градина, 00:00:44.000 --> 00:00:47.000 зоолошка градина во Арнхем 00:00:47.000 --> 00:00:49.000 каде што чуваме шимпанза. 00:00:49.000 --> 00:00:51.000 Ова сум јас во младоста со бебе шимпанзо. 00:00:51.000 --> 00:00:54.000 (Смеа) 00:00:54.000 --> 00:00:56.000 Таму открив 00:00:56.000 --> 00:00:59.000 дека шимпанзата се многу гладни за моќ и воедно напишав книга за тоа. 00:00:59.000 --> 00:01:02.000 Во тоа време, фокусот на многуте истражувања врз животни 00:01:02.000 --> 00:01:04.000 беше кон агресијата и натпреварувањето. 00:01:04.000 --> 00:01:06.000 Насликав цела слика за животинското царство, 00:01:06.000 --> 00:01:08.000 вклучувајќи го и човештвото, 00:01:08.000 --> 00:01:10.000 која вели дека длабоко во нас ние сме натпреварувачи, 00:01:10.000 --> 00:01:12.000 ние сме агресивни, 00:01:12.000 --> 00:01:15.000 сите ние сме заинтересирани само за нашата корист. 00:01:15.000 --> 00:01:17.000 Ова е промоцијата на мојата книга. 00:01:17.000 --> 00:01:19.000 Не сум сигурен колку шимпанзата ја разбраа, 00:01:19.000 --> 00:01:22.000 но со сигурност беа заинтересирани за книгата. NOTE Paragraph 00:01:24.000 --> 00:01:26.000 Додека работев 00:01:26.000 --> 00:01:28.000 и ја проучував моќта и доминацијата 00:01:28.000 --> 00:01:30.000 и агресијата и така натаму, 00:01:30.000 --> 00:01:33.000 открив дека шимпанзата се помируваат после борбите. 00:01:33.000 --> 00:01:36.000 Овде гледате двајца мажјаци кои имале борба. 00:01:36.000 --> 00:01:39.000 Завршиле горе на дрвото, и еден од нив му подава рака на другиот. 00:01:39.000 --> 00:01:42.000 Неколку секунди подоцна откако ги сликав, тие дојдоа во крошната на дрвото 00:01:42.000 --> 00:01:44.000 каде што се бакнаа и прегрнаа еден со друг. NOTE Paragraph 00:01:44.000 --> 00:01:46.000 Ова е многу интересно бидејќи 00:01:46.000 --> 00:01:49.000 во тоа време сè се вртеше околу натпреварувањето и агресијата, 00:01:49.000 --> 00:01:51.000 и затоа ова немаше никаква смисла. 00:01:51.000 --> 00:01:53.000 Она што е важно дали победуваш или губиш. 00:01:53.000 --> 00:01:55.000 Но, зошто би се помириле после борба? 00:01:55.000 --> 00:01:57.000 Тоа нема никаква смисла. 00:01:57.000 --> 00:02:00.000 Бонобоата вака го прават тоа. Бонобоата прават сè со секс. 00:02:00.000 --> 00:02:02.000 Исто така се помируваат преку секс. 00:02:02.000 --> 00:02:04.000 Меѓутоа принципот е ист. 00:02:04.000 --> 00:02:06.000 Принципот е дека имате 00:02:06.000 --> 00:02:08.000 важна врска 00:02:08.000 --> 00:02:10.000 која што е оштетена од конфилкт, 00:02:10.000 --> 00:02:12.000 а вие мора да направите нешто во врска со тоа. 00:02:12.000 --> 00:02:14.000 Целото мое мислење за животинското царство, 00:02:14.000 --> 00:02:16.000 тука вклучувајќи ги и луѓето, 00:02:16.000 --> 00:02:18.000 започна да се менува во тоа време. NOTE Paragraph 00:02:18.000 --> 00:02:20.000 Го имаме ова гледиште 00:02:20.000 --> 00:02:22.000 во политичката наука, економијата, социјалните науки, 00:02:22.000 --> 00:02:24.000 филозофијата, а тоа е дека 00:02:24.000 --> 00:02:26.000 човек на човека е волк. 00:02:26.000 --> 00:02:29.000 Значи нашата фундаментална природа е мрачна. 00:02:29.000 --> 00:02:32.000 Мислам дека е многу неправедна слика за волкот. 00:02:32.000 --> 00:02:34.000 Волкот е всушност, 00:02:34.000 --> 00:02:36.000 многу кооперативно животно. 00:02:36.000 --> 00:02:38.000 Поради тоа многумина од вас имате кучиња по дома, 00:02:38.000 --> 00:02:40.000 кое што пак ги има сите тие карактеристики. 00:02:40.000 --> 00:02:42.000 Исто така е многу неферски спрема човештвото, 00:02:42.000 --> 00:02:46.000 бидејќи човештвото е всушност многу повеќе кооперативно и сочувствително 00:02:46.000 --> 00:02:48.000 за разлика од она што се смета. 00:02:48.000 --> 00:02:50.000 Така почнав да се интересирам за овие работи 00:02:50.000 --> 00:02:52.000 и да ги проучувам кај другите животни. NOTE Paragraph 00:02:52.000 --> 00:02:54.000 Ова се столбовите на моралноста. 00:02:54.000 --> 00:02:58.000 Ако го прашате некого, "На што се базира моралноста?" 00:02:58.000 --> 00:03:00.000 овие се двата фактори кои секогаш се појавуваат. 00:03:00.000 --> 00:03:02.000 Едниот е реципрочноста, 00:03:02.000 --> 00:03:05.000 а со него е поврзано чувството на правда. 00:03:05.000 --> 00:03:07.000 Другиот е емпатијата и сочувството. 00:03:07.000 --> 00:03:10.000 Човечката моралноста е повеќе од ова, 00:03:10.000 --> 00:03:12.000 но ако ги отстраните овие два столба, 00:03:12.000 --> 00:03:14.000 сепак нема да остане многу. 00:03:14.000 --> 00:03:16.000 Тие се апсолутно важни. NOTE Paragraph 00:03:16.000 --> 00:03:18.000 Да ви дадам неколку примери овде. 00:03:18.000 --> 00:03:20.000 Ова е многу стара снимка од Јеркс Центарот за Примати 00:03:20.000 --> 00:03:23.000 каде што ги тренираат шимпанзата како да соработуваат. 00:03:23.000 --> 00:03:26.000 Ова е веќе пред околу сто години кога 00:03:26.000 --> 00:03:29.000 се правеа експерименти за соработката. 00:03:29.000 --> 00:03:32.000 Овде имате две млади шимпанза кои имаат кутија, а кутијата 00:03:32.000 --> 00:03:35.000 е премногу тешка за само едното шимпанзо да ја влече. 00:03:35.000 --> 00:03:37.000 И се разбира, има храна на кутијата. 00:03:37.000 --> 00:03:39.000 Инаку тие не би влечеле толку силно. 00:03:39.000 --> 00:03:41.000 Така тие се обидуваат да ја довлечат кутијата. 00:03:41.000 --> 00:03:43.000 Можете да видите дека се синхронизирани. 00:03:43.000 --> 00:03:46.000 Можете да видите дека работат заедно, влечат во исто време. 00:03:46.000 --> 00:03:49.000 Тоа е веќе голема предност во однос на многу други животни 00:03:49.000 --> 00:03:51.000 кои не би биле способни да го прават тоа. 00:03:51.000 --> 00:03:53.000 Сега ќе добиете многу поинтересна слика, бидејќи 00:03:53.000 --> 00:03:56.000 сега едно од двете шимпанза е нахрането. 00:03:56.000 --> 00:03:58.000 Значи едното од нив повеќе не го интересира 00:03:58.000 --> 00:04:01.000 задачата. 00:04:01.000 --> 00:04:04.000 (Смеа) 00:04:08.000 --> 00:04:13.000 (Смеа) 00:04:19.000 --> 00:04:22.000 (Смеа) 00:04:35.000 --> 00:04:38.000 Погледнете што ќе се случи на крајот од ова. 00:04:41.000 --> 00:04:43.000 (Смеа) 00:04:52.000 --> 00:04:54.000 Во основа тој зема сè. NOTE Paragraph 00:04:54.000 --> 00:04:57.000 (Смеа) NOTE Paragraph 00:04:57.000 --> 00:04:59.000 Има два интересни дела за ова. 00:04:59.000 --> 00:05:01.000 Едниот е дека шимпанзото од десно 00:05:01.000 --> 00:05:03.000 има целосно разбирање дека му треба партнер -- 00:05:03.000 --> 00:05:05.000 значи има потполно разбирање за потребата од соработка. 00:05:05.000 --> 00:05:08.000 Вториот дел е дека партнерот има волја да соработува 00:05:08.000 --> 00:05:10.000 и покрај тоа што тој не е заинтересиран за храната. 00:05:10.000 --> 00:05:13.000 Зошто е така? Веројатно е поврзано со реципрочноста. 00:05:13.000 --> 00:05:15.000 Всушност постојат многу докази кај приматите и другите животни 00:05:15.000 --> 00:05:17.000 дека тие возвраќаат на услугите. 00:05:17.000 --> 00:05:19.000 Значи тој за возврат ќе добие услуга 00:05:19.000 --> 00:05:21.000 во одреден период од иднината. 00:05:21.000 --> 00:05:23.000 Тој е начинот на кој сето ова функционира. NOTE Paragraph 00:05:23.000 --> 00:05:25.000 Ја направивме истата задача со слонови. 00:05:25.000 --> 00:05:28.000 Со слонови, многу е опасно да се работи со слонови. 00:05:28.000 --> 00:05:30.000 Друг проблем со слоновите е 00:05:30.000 --> 00:05:32.000 дека не можете да направите апарат кој 00:05:32.000 --> 00:05:34.000 ќе биде доволно тежок за еден слон. 00:05:34.000 --> 00:05:36.000 Веројатно можете да направите, 00:05:36.000 --> 00:05:38.000 меѓутоа ќе биде прилично лесен и кревок. 00:05:38.000 --> 00:05:40.000 Она што направивме во овој случај -- 00:05:40.000 --> 00:05:43.000 овие истражувања ги правиме во Тајланд со Џош Плотник -- 00:05:43.000 --> 00:05:46.000 имаме апарат околу кој има јаже, едно јаже. 00:05:46.000 --> 00:05:48.000 Ако влечете на оваа страна од јажето, 00:05:48.000 --> 00:05:50.000 јажето изчезнува на другата страна. 00:05:50.000 --> 00:05:53.000 Значи потребни се два слона да го земат и да го повлечат во исто време. 00:05:53.000 --> 00:05:55.000 Инаку ништо нема да се случи 00:05:55.000 --> 00:05:57.000 и јажето само ќе изчезне. NOTE Paragraph 00:05:57.000 --> 00:05:59.000 Првата снимка што ќе ја видите 00:05:59.000 --> 00:06:01.000 е како два слона кои се ослободени заедно 00:06:01.000 --> 00:06:03.000 пристигнуваат кај апаратот. 00:06:03.000 --> 00:06:06.000 Апаратот е на лево со храна на истиот. 00:06:06.000 --> 00:06:09.000 Тие доаѓаат заедно, пристигнуваат заедно, 00:06:09.000 --> 00:06:11.000 го земаат јажето заедно и заедно го влечат. 00:06:11.000 --> 00:06:14.000 Всушност е прилично едноставно за нив. 00:06:15.000 --> 00:06:17.000 Еве ги. 00:06:24.000 --> 00:06:26.000 Еве како го влечат јажето. 00:06:26.000 --> 00:06:28.000 Но, сега ќе направиме да биде потешко. 00:06:28.000 --> 00:06:30.000 Бидејќи целта на овој експеримент е да 00:06:30.000 --> 00:06:32.000 видиме колку добро ја разбираат соработката. 00:06:32.000 --> 00:06:35.000 Дали ја разбираат онолку добро како и шимпанзата, на пример? NOTE Paragraph 00:06:35.000 --> 00:06:37.000 Она што правиме во следниот чекор 00:06:37.000 --> 00:06:39.000 е, го ослободуваме едниот слон пред другиот, 00:06:39.000 --> 00:06:41.000 а тој слон треба да биде доволно паметен за 00:06:41.000 --> 00:06:43.000 да остане таму, да чека и да не го влече јажето -- 00:06:43.000 --> 00:06:46.000 бидејќи ако го повлече, тоа ќе изчезне и тестот ќе заврши. 00:06:46.000 --> 00:06:48.000 Сега овој слон прави нешто нелегално 00:06:48.000 --> 00:06:50.000 на кое што ние не го учевме. 00:06:50.000 --> 00:06:52.000 Меѓутоа ова го покажува неговото разбирање, 00:06:52.000 --> 00:06:55.000 бидејќи тој ја става неговата голема нога на јажето, 00:06:55.000 --> 00:06:57.000 стои на јажето и го чека другиот слон, 00:06:57.000 --> 00:07:00.000 а другиот ќе ја заврши целата работа место него. 00:07:00.000 --> 00:07:03.000 Ова го нарекуваме паразитизам. 00:07:03.000 --> 00:07:05.000 (Смеа) 00:07:05.000 --> 00:07:08.000 Но, ова ја покажува интелигенцијата што ја поседуваат слоновите. 00:07:08.000 --> 00:07:11.000 Тие развија неколку вакви алтернативни техники, а кои 00:07:11.000 --> 00:07:14.000 што ние сметаме дека не се нужно потребни. 00:07:14.000 --> 00:07:19.000 Сега другиот слон доаѓа и тој 00:07:19.000 --> 00:07:22.000 ќе го повлече. 00:07:38.000 --> 00:07:41.000 Сега гледајте го другиот. Другиот не заборава да јаде, се разбира. 00:07:41.000 --> 00:07:45.000 (Смеа) 00:07:45.000 --> 00:07:47.000 Ова беше соработката, реципрочноста. NOTE Paragraph 00:07:47.000 --> 00:07:49.000 Сега нешто за емпатијата. 00:07:49.000 --> 00:07:51.000 Емпатијата е главната тема на моето истражување. 00:07:51.000 --> 00:07:53.000 Емпатијата има два вида на квалитет. 00:07:53.000 --> 00:07:56.000 Едниот дел е разбирањето. Ова е една вообичаена дефиниција: 00:07:56.000 --> 00:07:58.000 способноста за разбирање и споделување на чувствата на другите. 00:07:58.000 --> 00:08:00.000 И емоционалниот дел. 00:08:00.000 --> 00:08:02.000 Значи емпатијата во основа има два канала. NOTE Paragraph 00:08:02.000 --> 00:08:04.000 Едниот е телесниот канал. 00:08:04.000 --> 00:08:06.000 Ако зборувате со тажна личност, 00:08:06.000 --> 00:08:09.000 тогаш ќе завземете тажен израз и тажен став, 00:08:09.000 --> 00:08:11.000 и дур да трепнете станувате тажни. 00:08:11.000 --> 00:08:14.000 Тоа е еден вид телесен канал на емоционалната емпатија, 00:08:14.000 --> 00:08:16.000 кој што го поседуваат многу животни. 00:08:16.000 --> 00:08:18.000 Вашето просечно куче исто така го има тоа. 00:08:18.000 --> 00:08:20.000 Всушност поради тоа луѓето чуваат цицачи во домот, 00:08:20.000 --> 00:08:22.000 а не желки или змии или нешто такво кое што 00:08:22.000 --> 00:08:24.000 не поседува таков вид на емпатија. 00:08:24.000 --> 00:08:26.000 Исто така постои когнитивниот канал, 00:08:26.000 --> 00:08:28.000 кое што се однесува на превземањето на нечија друга перспектива. 00:08:28.000 --> 00:08:30.000 Тоа е повеќе ограничено. 00:08:30.000 --> 00:08:32.000 Има неколку животни -- мислам дека слоновите и мајмуните го можат тоа -- 00:08:32.000 --> 00:08:35.000 но има многу малку животни кои го можат тоа. NOTE Paragraph 00:08:35.000 --> 00:08:37.000 Значи, синхронизацијата, 00:08:37.000 --> 00:08:39.000 која е дел од целиот тој емпатски механизам 00:08:39.000 --> 00:08:41.000 е многу стара во животинското царство. 00:08:41.000 --> 00:08:43.000 Кај луѓето, се разбира, тоа можеме да го истражуваме 00:08:43.000 --> 00:08:45.000 преку заразата од зевање. 00:08:45.000 --> 00:08:47.000 Луѓето зеваат тогаш кога другите зеваат. 00:08:47.000 --> 00:08:49.000 Тоа е поврзано со емпатијата. 00:08:49.000 --> 00:08:51.000 Ги активира истите области од мозокот. 00:08:51.000 --> 00:08:53.000 Исто така, знаеме дека луѓето кои лесно се заразуваат од зевање 00:08:53.000 --> 00:08:55.000 имаат високо ниво на емпатија. 00:08:55.000 --> 00:08:57.000 Луѓето кои имаат проблем со емпатијата, како децата со аутизам, 00:08:57.000 --> 00:08:59.000 кај нив не се јавува зараза од зевање. 00:08:59.000 --> 00:09:01.000 Значи е поврзано. NOTE Paragraph 00:09:01.000 --> 00:09:04.000 Тоа го проучуваме кај нашите шимпанза со тоа што им прикажуваме анимирана глава. 00:09:04.000 --> 00:09:06.000 Токму тоа гледате горе-лево, 00:09:06.000 --> 00:09:08.000 анимирана глава што се прозева. 00:09:08.000 --> 00:09:10.000 Шимпанзото го гледа тоа, 00:09:10.000 --> 00:09:13.000 вистинско шимпанзо кое гледа во компјутерски екран 00:09:13.000 --> 00:09:16.000 на кој ги пуштаме овие анимации. 00:09:20.000 --> 00:09:22.000 (Смеа) 00:09:22.000 --> 00:09:24.000 Значи, заразата од зевање 00:09:24.000 --> 00:09:26.000 со која веројатно сите сте запознаени -- 00:09:26.000 --> 00:09:29.000 и можеби ќе почнете сега да зевате сите -- 00:09:29.000 --> 00:09:32.000 е нешто што го споделуваме со другите животни. 00:09:32.000 --> 00:09:35.000 Тоа е поврзано со целиот тој телесен канал за синхронизација 00:09:35.000 --> 00:09:37.000 врз кој се базира емпатијата 00:09:37.000 --> 00:09:40.000 и кој што во основа е универзален кај цицачите. NOTE Paragraph 00:09:40.000 --> 00:09:43.000 Исто така ги истражуваме и посложените експресии. Ова е утеха. 00:09:43.000 --> 00:09:46.000 Ова е машко шимпанзо кое изгубило борба и кое што вреска, 00:09:46.000 --> 00:09:48.000 а младото доаѓа и ја става раката околу него 00:09:48.000 --> 00:09:50.000 и го смирува. 00:09:50.000 --> 00:09:53.000 Тоа е утеха. Многу е слична на човечката утеха. 00:09:53.000 --> 00:09:56.000 Утешното однесување, 00:09:56.000 --> 00:09:58.000 е поттикнато од емпатијата. 00:09:58.000 --> 00:10:01.000 Всушност, начин за проучување на емпатијата кај децата 00:10:01.000 --> 00:10:03.000 е да му кажете на член од семејството да глуми демек е вознемирен, 00:10:03.000 --> 00:10:05.000 а потоа да гледате што прави детето. 00:10:05.000 --> 00:10:07.000 Тоа е поврзано со емпатијата, 00:10:07.000 --> 00:10:10.000 и токму таква експресија бараме да видиме. NOTE Paragraph 00:10:10.000 --> 00:10:13.000 Неодамна објавивме експеримент за кој можеби имате слушнато. 00:10:13.000 --> 00:10:16.000 Се работи за алтруизмот и шимпанзата 00:10:16.000 --> 00:10:18.000 каде што прашањето е, дали шимпанзата се грижат 00:10:18.000 --> 00:10:20.000 за добросостојбата на некој друг? 00:10:20.000 --> 00:10:22.000 Со декади се претпоставуваше 00:10:22.000 --> 00:10:24.000 дека само луѓето го можат тоа, 00:10:24.000 --> 00:10:27.000 дека само луѓето се грижат за добросостојбата на некој друг. 00:10:27.000 --> 00:10:29.000 Направивме еден многу едноставен експеримент. 00:10:29.000 --> 00:10:32.000 Го направивме со шимпанза кои живеат во Лоуренсвил, 00:10:32.000 --> 00:10:34.000 во станицата во Јеркс. 00:10:34.000 --> 00:10:36.000 На овој начин живеат. 00:10:36.000 --> 00:10:39.000 Ги повикуваме во соба и правиме експерименти со нив. 00:10:39.000 --> 00:10:41.000 Во овој случај, ставивме две шимпанза едно до друго. 00:10:41.000 --> 00:10:44.000 едното има кофа полна со жетони, а жетоните имаат различни значења. 00:10:44.000 --> 00:10:47.000 Едниот вид на жетон го храни само партнерот што избира, 00:10:47.000 --> 00:10:49.000 другиот вид на жетон ги храна двајцата. NOTE Paragraph 00:10:49.000 --> 00:10:52.000 Ова истражување го направивме со Вики Хорнер. 00:10:53.000 --> 00:10:55.000 Овде ги гледате двата обоени жетони. 00:10:55.000 --> 00:10:57.000 Значи имаат полна кофа од истите тие жетони. 00:10:57.000 --> 00:11:00.000 Мораат да изберат една од двете бои. 00:11:00.000 --> 00:11:03.000 Ќе видите како оди тоа. 00:11:03.000 --> 00:11:06.000 Значи, ако ова шимпанзо го направи себичниот избор, 00:11:06.000 --> 00:11:09.000 во овој случај тоа е црвениот жетон, 00:11:09.000 --> 00:11:11.000 тој треба да ни го даде на нас. 00:11:11.000 --> 00:11:14.000 Ние го земаме, го ставаме на маса на која се наоѓаат двете награди во храна, 00:11:14.000 --> 00:11:17.000 но овој случај само шимпанзото од десно добива храна. 00:11:17.000 --> 00:11:19.000 Она од лево си заминува бидејќи веќе знае дека ова 00:11:19.000 --> 00:11:22.000 не е добар тест за нејзе. 00:11:22.000 --> 00:11:24.000 Следниот е просоцијалниот жетон. NOTE Paragraph 00:11:24.000 --> 00:11:27.000 Оној што го прави изборот -- ова е интересниот дел овде -- 00:11:27.000 --> 00:11:29.000 за оној кој го прави изборот, 00:11:29.000 --> 00:11:31.000 нема некое значење. 00:11:31.000 --> 00:11:34.000 Сега таа ни дава просоцијален жетон и двете шимпанза се нахранети. 00:11:34.000 --> 00:11:37.000 Значи, шимпанзото кое го прави изборот секогаш добива награда. 00:11:37.000 --> 00:11:39.000 Значи нема било какво значење. 00:11:39.000 --> 00:11:41.000 Оттука, претпоставка е дека ќе избира на слепо. 00:11:41.000 --> 00:11:43.000 Но, она што најдовме 00:11:43.000 --> 00:11:45.000 е дека тие ги преферираат про-социјалните жетони. 00:11:45.000 --> 00:11:48.000 Ова е 50 процентната линија, тоа е случајното очекување. 00:11:48.000 --> 00:11:51.000 И особено ако партнерот го привлече вниманието кон себе, тие бираат повеќе. NOTE Paragraph 00:11:51.000 --> 00:11:54.000 И ако партнерот изврши притисок врз нив -- 00:11:54.000 --> 00:11:57.000 ако партнерот почне да плука вода и да ги заплашува -- 00:11:57.000 --> 00:12:00.000 тогаш изборите опаѓаат. 00:12:00.000 --> 00:12:02.000 Како да велат, 00:12:02.000 --> 00:12:04.000 "ако не се однесуваш примерно, нема да бидам просоцијален денес." 00:12:04.000 --> 00:12:06.000 Токму ова се случува без партнер, 00:12:06.000 --> 00:12:08.000 кога нема партнер кој седи таму. 00:12:08.000 --> 00:12:10.000 Откривме дека шимпанзата навистина се грижат 00:12:10.000 --> 00:12:12.000 за добро-состојбата на некој друг -- 00:12:12.000 --> 00:12:15.000 особено, ова се други членови од нивната група. NOTE Paragraph 00:12:15.000 --> 00:12:18.000 Последниот експеримент кој што сакам да го споменам 00:12:18.000 --> 00:12:20.000 е нашата студија за правдата. 00:12:20.000 --> 00:12:23.000 Ова стана многу позната студија. 00:12:23.000 --> 00:12:25.000 Денеска се спроведени уште повеќе, 00:12:25.000 --> 00:12:27.000 бидејќи откако ја спроведовме оваа пред 10 години, 00:12:27.000 --> 00:12:29.000 истата стана многу позната. 00:12:29.000 --> 00:12:31.000 Таа ја спроведовме со мајмуните капучини. 00:12:31.000 --> 00:12:34.000 Ќе ви го покажам првиот експеримент кој го направивме. 00:12:34.000 --> 00:12:37.000 Неодамна беше направен со кучиња, со птици 00:12:37.000 --> 00:12:39.000 и со шимпанза. 00:12:39.000 --> 00:12:43.000 Но, ние со Сара Броснан започнавме со мајмуни капучини. NOTE Paragraph 00:12:43.000 --> 00:12:45.000 Она што направивме 00:12:45.000 --> 00:12:47.000 е ставивме два мајмуни капучини еден до друг. 00:12:47.000 --> 00:12:49.000 Повторно, овие животни, тие живеат во група, се знаат меѓусебно. 00:12:49.000 --> 00:12:52.000 Ги земаме од групата, ги ставаме во комора за тестирање. 00:12:52.000 --> 00:12:54.000 Тука има една многу едноставна задача 00:12:54.000 --> 00:12:56.000 што треба да ја исполнат. 00:12:56.000 --> 00:12:59.000 Ако и на двајцата им дадете краставица за задачата, 00:12:59.000 --> 00:13:01.000 двата мајмуни еден до друг, 00:13:01.000 --> 00:13:03.000 со задоволство ќе го прават ова 25 пати последователно. 00:13:03.000 --> 00:13:07.000 Значи краставицата, иако според мене е само вода, но 00:13:07.000 --> 00:13:10.000 краставицата им е сосем доволна. 00:13:10.000 --> 00:13:13.000 Но, ако му дадете на партнерот грозје -- 00:13:13.000 --> 00:13:15.000 преференцијата на храна кај моите мајмуни капучини 00:13:15.000 --> 00:13:18.000 прецизно коренспондира со цените во супермаркетите -- 00:13:18.000 --> 00:13:21.000 ако им дадете грозје -- многу подобра храна -- 00:13:21.000 --> 00:13:24.000 тогаш создавате нееднаквост помеѓу нив. 00:13:24.000 --> 00:13:26.000 Значи тоа е експериментот што го спроведовме. NOTE Paragraph 00:13:26.000 --> 00:13:29.000 Неодамна го снимавме со нови мајмуни кои никогаш не ја вршеле задачата, 00:13:29.000 --> 00:13:31.000 мислејќи дека можеби тие ќе имаат посилна реакција, 00:13:31.000 --> 00:13:33.000 а тоа се испостави дека е точно. 00:13:33.000 --> 00:13:35.000 Оној на лево е мајмунот кој што добива краставица. 00:13:35.000 --> 00:13:38.000 Оној од десно го добива грозјето. 00:13:38.000 --> 00:13:40.000 Оној што добива краставица, 00:13:40.000 --> 00:13:42.000 забележете дека првото парче краставица е сосема во ред. 00:13:42.000 --> 00:13:45.000 Првото парче го јаде. 00:13:45.000 --> 00:13:48.000 Потоа гледа како другиот добива грозје, и ќе видите што се случува. 00:13:48.000 --> 00:13:51.000 Таа ни дава камен на нас. Тоа е задачата. 00:13:51.000 --> 00:13:54.000 А, ние и даваме парче од краставица и таа го јаде. 00:13:54.000 --> 00:13:57.000 Дргиот треба да ни даде камен. 00:13:57.000 --> 00:14:00.000 Токму тоа и го прави. 00:14:00.000 --> 00:14:03.000 Потоа добива грозје и го јаде. 00:14:03.000 --> 00:14:05.000 Другиот го гледа тоа. 00:14:05.000 --> 00:14:07.000 Сега ни дава камен, 00:14:07.000 --> 00:14:10.000 и повторно, добива краставица. 00:14:12.000 --> 00:14:27.000 (Смеа) 00:14:27.000 --> 00:14:30.000 Го тестира каменот од ѕидот. 00:14:30.000 --> 00:14:32.000 Треба да ни го даде на нас. 00:14:32.000 --> 00:14:35.000 И повторно добива краставица. 00:14:37.000 --> 00:14:41.000 (Смеа) 00:14:43.000 --> 00:14:47.000 Во основа сега го гледате протестот на Вол Стрит. NOTE Paragraph 00:14:47.000 --> 00:14:50.000 (Смеа) NOTE Paragraph 00:14:50.000 --> 00:14:53.000 (Аплауз) NOTE Paragraph 00:14:53.000 --> 00:14:55.000 Да ви кажам -- 00:14:55.000 --> 00:14:57.000 имам уште две минути, да ви кажам една интересна приказна за ова. 00:14:57.000 --> 00:14:59.000 Оваа студија стана многу позната 00:14:59.000 --> 00:15:01.000 и добивме многу коментари, 00:15:01.000 --> 00:15:03.000 особено од антрополози, економисти, 00:15:03.000 --> 00:15:05.000 филозофи. 00:15:05.000 --> 00:15:07.000 На нив не им се допаѓаше ова воопшто. 00:15:07.000 --> 00:15:10.000 Бидејќи веќе имаа одлучено во нивните умови, верувам, 00:15:10.000 --> 00:15:12.000 дека правдата е многу сложена работа. 00:15:12.000 --> 00:15:14.000 и дека животните не можат да ја имаат. 00:15:14.000 --> 00:15:16.000 Дури еден филозоф ни напиша дека е 00:15:16.000 --> 00:15:19.000 невозможно за мајмуните да имаат чувство за правда 00:15:19.000 --> 00:15:22.000 бидејќи правдата била измислена за време на Француската Револуција. 00:15:22.000 --> 00:15:24.000 (Смеа) NOTE Paragraph 00:15:24.000 --> 00:15:27.000 Еден друг напиша цело поглавје 00:15:27.000 --> 00:15:31.000 велејќи дека тој би поверувал дека е некако поврзано со правдата 00:15:31.000 --> 00:15:33.000 доколку оној мајмун кој го добива грозјето го одбие истото. 00:15:33.000 --> 00:15:35.000 Интересно е што Сара Броснан, 00:15:35.000 --> 00:15:37.000 која го правеше ова со шимпанзата, 00:15:37.000 --> 00:15:39.000 имаше неколку комбинации на шимпанза 00:15:39.000 --> 00:15:42.000 каде, навистина, оној кој го добива грозјето го одбиваше истото се 00:15:42.000 --> 00:15:44.000 додека другиот не добие исто така грозје. 00:15:44.000 --> 00:15:47.000 Значи доаѓаме многу блиску до човечкото чувство за правда. 00:15:47.000 --> 00:15:51.000 Мислам дека филозофите треба да ја ревидираат својата филозофија. NOTE Paragraph 00:15:51.000 --> 00:15:53.000 Да резимирам. 00:15:53.000 --> 00:15:55.000 Верувам дека постои еволуирана моралност. 00:15:55.000 --> 00:15:57.000 Мислам дека моралноста е многу повеќе од ова за што зборував, 00:15:57.000 --> 00:16:00.000 но би била невозможна без овие состојки кои ги наоѓаме 00:16:00.000 --> 00:16:02.000 кај другите примати, 00:16:02.000 --> 00:16:04.000 а тоа се емпатијата и утехата, 00:16:04.000 --> 00:16:07.000 про-социјалните тенденции, реципрочноста и чувството за правда. 00:16:07.000 --> 00:16:10.000 Работиме на овие поединечни прашања 00:16:10.000 --> 00:16:13.000 за да видиме дали можеме да ја создадеме моралноста одоздола па нагоре, 00:16:13.000 --> 00:16:15.000 без притоа да ги вклучуваме Бог и религијата, 00:16:15.000 --> 00:16:18.000 и да видиме како да дојдеме до еволуирана моралност, NOTE Paragraph 00:16:18.000 --> 00:16:21.000 Ви благодарам на вашето внимание. NOTE Paragraph 00:16:21.000 --> 00:16:30.000 (Аплауз)