Als je een glimp wilt opvangen
van Marie Curies manuscripten
moet je een verklaring tekenen
en beschermende kleding dragen
om jezelf te beschermen
tegen stralingsbesmetting.
Ook het lichaam van Madame Curie werd
bijgezet in een met lood bekleedde kist
om de straling die het hart was
van haar onderzoek,
en waarschijnlijk haar doodsoorzaak,
onder controle te houden.
Opgroeiend in Warschau
in het Russisch bezette deel van Polen
was de jonge Marie,
oorspronkelijk genaamd Maria Sklodowska,
een briljante student,
maar ze stond voor lastige hindernissen.
Als vrouw werd ze uitgesloten
van hoger onderwijs,
dus in een daad van opstandigheid
ging Marie naar de varende universiteit,
een geheime instantie die clandestien
onderwijs gaf aan Poolse jongeren.
Door geld te sparen en te werken
als gouverneur en docent
kon ze uiteindelijk in Parijs gaan
studeren bij de gereputeerde Sorbonne.
Daar behaalde Marie zowel haar fysica-
als haar wiskundediploma,
overleefde er grotendeels
op brood en thee
en viel soms flauw
als gevolg van ondervoeding.
In Parijs, ontmoette Marie
de fysicus Pierre Curie,
die zijn lab en hart met haar deelden.
Maar ze wilde graag terug naar Polen.
Toen ze echter terugkwam in Warschau
bleek een academische positie vinden
als een vrouw een lastige opgave.
Niet alles was verloren.
In Parijs wachtte Pierre met smart op haar
en het paar trouwde snel en werd
een formidabel wetenschappelijk team.
Het werk van een andere fysicus
wekte Marie Curies interesse.
In 1896 ontdekte Henri Becquerel
dat uranium spontaan een mysterieuze
röntgenachtige straling afgeeft
waar fotografische film gevoelig voor is.
Curie ontdekte al snel dat het element
thorium een vergelijkbare straling afgaf.
Wat belangrijk was: de stralingssterkte
hing puur af van de hoeveelheid
en ondervond geen gevolgen
door fysieke of chemische veranderingen.
Dit bracht haar tot de conclusie
dat straling uit iets fundamenteels kwam,
binnen de atomen van elk element.
Het idee was radicaal
en hielp het gangbare model van atomen
als ondeelbare objecten te ontkrachten.
Door vervolgens te focussen op een
superradioactief erts genaamd pekblende,
realiseerden de Curies zich dat niet
alleen uranium straling kon creëren.
Waren er dus andere radioactieve elementen
die mogelijk verantwoordelijk waren?
In 1898 rapporteerden ze
twee nieuwe elementen:
polonium, vernoemd
naar Maries eigen land Polen,
en radium, het Latijnse woord voor straal.
Ze hebben in die tijd
ook de term radioactiviteit bedacht.
Tegen 1902 hadden de Curies
een tiende gram zuiver radiumchloridezout
geëxtraheerd uit een paar ton pekblende,
een ongelooflijke prestatie op dat moment.
Later dat jaar, werden
Pierre Curie en Henri Becquerel
genomineerd voor de Nobelprijs
in natuurkunde,
maar Marie werd overgeslagen.
Pierre nam het op voor de welverdiende
erkenning van zijn vrouw.
En dus deelden beide Curies en Becquerel
de Nobelprijs in 1903,
waardoor Marie Curie de eerste
vrouwelijke Nobelprijswinnaar is.
Goed gefinancierd en gerespecteerd
waren de Curies een succes.
Maar toen werd Pierre in 1906
verpletterd door een paardenkar
toen hij een drukke kruising
wilde oversteken.
Marie, ten einde raad,
verdiepte zich in haar onderzoek
en nam Pierres leerpositie over
bij de Sorbonne,
en werd de eerste vrouwelijke
professor van de school.
Haar solowerk wierp vruchten af.
In 1911 won ze nog een Nobelprijs,
deze keer in scheikunde voor haar eerdere
ontdekking van radium en polonium,
en haar extractie en analyse
van pure radium en zijn verbindingen.
Dit maakte haar de eerste,
en tot deze datum enige persoon
die twee Nobelprijzen won
in twee verschillende wetenschappen.
Professor Curies ontdekkingen
werden toegepast
en veranderden het landschap
van medisch onderzoek en behandelingen.
Zij opende mobiele radiologie-eenheden
tijdens de Eerste Wereldoorlog
en onderzocht de effecten
van straling op tumoren.
Echter, deze voordelen voor de mensheid
kwamen haar wellicht zelf duur te staan.
Curie overleed in 1934
aan een beenmergziekte,
wat velen vandaag wijten
aan haar blootstelling aan straling.
Marie Curies revolutionaire onderzoek
legde de basis voor ons begrip
van natuurkunde en scheikunde,
en het was baanbrekend werk
voor oncologie, technologie,
geneeskunde en nucleaire fysica,
om er een paar te noemen.
Ten goede of ten kwade toegepast:
haar ontdekkingen in de straling
lanceerden een nieuw tijdperk
en legde sommige van de grootste geheimen
van de wetenschap bloot.