WEBVTT

00:00:07.069 --> 00:00:10.558
မာရီကျူရီရဲ့ လက်မူရေးမူတွေကို
ခင်ဗျားအနေနဲ့ တစေ့တစောင်းကြည့်ချင်ရင်

00:00:10.558 --> 00:00:13.408
ခွင့်ပြုချက်မှာ လတ်မှတ်ထိုးဖို့နဲ့
ဓါတ်ရောင်ခြည်သင့်မှုတွေက

00:00:13.409 --> 00:00:16.718
ကာကွယ်ဖို့ အကာအကွယ်တွေ
ဝတ်ဖို့ လိုပါလိမ့်မယ်။

00:00:16.718 --> 00:00:21.187
ခဲအုပ်ထားတဲ့ ခေါင်းတလားထဲမှာ မဒမ်ကျူရီရဲ့
ရုပ်ကြွင်းကို မြှုပ်နှံထားတာကလည်း

00:00:21.187 --> 00:00:24.052
သူမရဲ့ ပင်မသုတေသနဖြစ်ပြီး
သေဆုံးရတဲ့ အကြောင်းရင်းဖြစ်နိုင်တဲ့

00:00:24.052 --> 00:00:27.858
ဓါတ်ရောင်ခြည်တွေကို 
သေချာထိန်းထားနိုင်ဖို့ဖြစ်ပါတယ်။

00:00:27.858 --> 00:00:31.078
ရုရှားနယ်ထဲက ပိုလန်ပြည်
ဝါဆောမြို့မှာ ကြီးပြင်းလာသူ

00:00:31.078 --> 00:00:34.671
အမည်ရင်း Maria Sklodowska ခေါ်
သူငယ်မလေး မာရီဟာ ထက်မြက်တဲ့

00:00:34.671 --> 00:00:38.868
ကျောင်းသူတစ်ဦးဖြစ်ပေမဲ့ စိန်ခေါ်ဖွယ်ရာ
အတားအဆီးအချို့နဲ့ ကြုံတွေ့ခဲ့ရတယ်။

00:00:38.868 --> 00:00:42.498
အမျိုးသမီးတစ်ယောက်ဖြစ်လို့ 
အထက်တန်းပညာဆည်းပူးခွင့်

00:00:42.498 --> 00:00:44.519
ပိတ်ပင်ခြင်းခံရတာကို 
အာခံဖီဆန်တဲ့အနေနဲ့

00:00:44.519 --> 00:00:47.479
ပိုလန် လူငယ်ထုရဲ့ ပညာရေးကို
နောက်ကွယ်မှ အားပေးတဲ့

00:00:47.479 --> 00:00:52.859
လျှို့ဝှက် အဖွဲ့တစ်ခုရဲ့
Floating University မှာ ကျောင်းအပ်ခဲ့တယ်။

00:00:52.859 --> 00:00:55.679
မူကြိုဆရာမ အလုပ်ကို လုပ်ကိုင်ရင်း၊
ငွေစုဆောင်းခြင်းဖြင့်

00:00:55.679 --> 00:01:00.549
အဆုံးမှာ နာမည်ကြီး Sorbonne မှာ ပညာသင်ဖို့
ပါရီမြို့ဆီ အရောက်သွားနိုင်ခဲ့တယ်။

00:01:00.549 --> 00:01:03.660
အဲဒီမှာ ရူပဗေဒနဲ့ သင်္ချာ ဘွဲ့တွေကို
ရရှိခဲ့တဲ့ မာရီဟာ

00:01:03.660 --> 00:01:05.940
ပေါင်မုန့်၊လက်ဖက်ရည်တို့နဲ့ပဲ
အသက်ဆက်ခဲ့ပြီး

00:01:05.940 --> 00:01:09.009
တခါတရံ အဟာရပြတ်လုနီးနီးဖြစ်လို့ 
မူးလဲတဲ့အထိပါပဲ။

00:01:09.010 --> 00:01:11.840
ပါရီမှာ စမ်းသပ်ခန်းနဲ့ 
နှလုံးသားအား ဝေမျှသူ

00:01:11.840 --> 00:01:15.099
ရူပဗေဒပညာရှင် Pierre Curie နဲ့
ဖူးစာဆုံခဲ့ပါတယ်။

00:01:15.099 --> 00:01:17.620
ဒါပေမဲ့ ပိုလန်ကိုပြန်ဖို့
လွမ်းနေခဲ့ပါတယ်။

00:01:17.620 --> 00:01:19.239
ဝါဆောမြို့ကို ပြန်သွားခဲ့ချိန်မှာ

00:01:19.239 --> 00:01:21.879
အမျိုးသမီးအဖြစ် ပညာရှင်ရာထူးမှာ
ရပ်တည်ဖို့ အာမခံချက်က

00:01:21.879 --> 00:01:23.620
စိန်ခေါ်မှုဖြစ်ဆဲဆိုတာ သိသွားပါတယ်။

00:01:23.620 --> 00:01:25.020
မျှော်လင့်ချက်တော့
ရှိပါသေးတယ်

00:01:25.020 --> 00:01:27.401
လွမ်းနာကျနေတဲ့ Pierre ဆီ
ပါရီကိုပဲ ပြန်ကာ

00:01:27.401 --> 00:01:31.140
မြန်မြန်လေး လက်ထပ်လိုက်ပြီး
အားကျစရာ သိပ္ပံမောင်နှံ ဖြစ်သွားပါတော့တယ်။

00:01:31.141 --> 00:01:35.119
အခြား ရူပ ပညာရှင် တစ်ဦးရဲ့ အလုပ်က 
မာရီရဲ့ စိတ်ဝင်စားမှုကို နှိုးဆွလိုက်ပါတယ်

00:01:35.119 --> 00:01:41.181
၁၈၉၆ ခုနှစ်မှာ Henri Becquerel က ဓာတ်ပုံ
ဖလင်ပြားပေါ် သက်ရောက်နိုင်တဲ့ X-ray လို

00:01:41.181 --> 00:01:47.070
ထူးဆန်းတဲ့ ရောင်ခြည်တစ်မျိုးကို uranium က
သဘာဝအလျောက်ထုတ်လွှတ်ကြောင်း တွေ့ရှိခဲ့တယ်။

00:01:47.070 --> 00:01:51.550
အလားတူရောင်ခြည်ကို thorium ကလည်းထုတ်လွှတ်
ကြောင်းကို ကျူရီ မကြာမီပင် ရှာတွေ့ခဲ့တယ်။

00:01:51.551 --> 00:01:55.001
အရေးအကြီးဆုံးအနေနဲ့၊ 
ရောင်ခြည်ပြင်းအားဟာ ဒြပ်စင်ရဲ့

00:01:55.001 --> 00:01:57.262
ပမာဏပေါ် လုံးလုံးမူတည်ပြီး
ရုပ် သို့မဟုတ်

00:01:57.262 --> 00:02:00.781
ဓာတ်သဘော ပြောင်းလဲမှုကြောင့်
အာနိသင်မပြောင်းနိုင်ဘူး ဆိုတဲ့အချက်ပါ။

00:02:00.781 --> 00:02:04.492
ဒီအချက်အရ ရောင်ခြည်ဟာ ဒြပ်စင်တစ်ခုစီရဲ့
အက်တမ်အတွင်းပိုင်းရှိ အခြေခံကျတဲ့

00:02:04.492 --> 00:02:07.371
တစုံတခုမှလာကြောင်း ကောက်ချက်ချဖို့
ဖြစ်လာပါတော့တယ်။

00:02:07.371 --> 00:02:08.662
ဒီစိတ်ကူးက အခြေခံကျပြီး

00:02:08.663 --> 00:02:14.041
အမြဲယူဆလာကြတဲ့ အက်တမ်ဟာပိုင်းခြားမရကြောင်း
အဆိုဟာ မမှန်ကြောင်း သက်သေပြနိုင်ခဲ့တယ်။

00:02:14.041 --> 00:02:18.442
နောက်ပြီး Pitchblende ခေါ် ထူးကဲ
ရေဒီယိုသတ္တုရိုင်း ကို လေ့လာခြင်းဖြင့်

00:02:18.442 --> 00:02:23.914
ရောင်ခြည်အားလုံးကို ယူရေနီယမ်ချည်းသက်သက်
မဖန်တီးနိုင်တာ ကျူရီမောင်နှံ သိသွားပါတယ်။

00:02:23.914 --> 00:02:28.524
ဒီတော့ ရေဒီယိုသတ္တိပြရာမှာ ပါဝင်ကြတဲ့
အခြား ဒြပ်စင်တွေက ဘယ်မှာလဲ။

00:02:28.524 --> 00:02:32.455
၁၈၉၈မှာ သူတို့က
ဒြပ်စင် အသစ် နှစ်ခုဖြစ်တဲ့

00:02:32.455 --> 00:02:35.407
မာရီရဲ့ ဇာတိ ပိုလန် အမည်ဖြင့် ပေးထားတဲ့
ပိုလိုနီယမ်နဲ့

00:02:35.407 --> 00:02:38.433
လက်တင်စကားအရ ရောင်ခြည်ဟု အဓိပ္ပါယ်ရတဲ့
ရေဒီယမ်တို့ကိုတင်ပြခဲ့တယ်

00:02:38.433 --> 00:02:42.384
Radioactivity ဝေါဟာရကိုလည်း 
သူတို့ပဲ လုပ်ရင်းကိုင်ရင်း စထွင်ခဲ့ကြပါတယ်

00:02:42.384 --> 00:02:48.714
၁၉၀၂ မှာ ကျူရီမောင်နှံဟာ radium chloride
ဆား သန့်သန့် ၁/၁၀ ဂရမ်ကို

00:02:48.715 --> 00:02:51.287
Pitchblende တန်ချိန်များစွာထဲမှ
သန့်စင်ထုတ်ယူခဲ့ပြီး

00:02:51.287 --> 00:02:53.536
ထိုကာလရဲ့ အလွန့် အလွန်ထူးကဲတဲ့
အောင်ပွဲတစ်ခုပါ။

00:02:53.536 --> 00:02:56.476
အဲ့ဒီနှစ်နောက်ပိုင်းမှာ Pierre Curieနဲ့ 
Henri Becquerel ကို

00:02:56.476 --> 00:02:59.336
ရူပဗေဒ နိုဘယ်လ်ဆုအတွက်
အမည်တင်သွင်းခဲ့ပေမဲ့

00:02:59.336 --> 00:03:01.105
မာရီကို လျစ်လျူရှုခဲ့ကြပါတယ်

00:03:01.105 --> 00:03:04.767
သူ့ ဇနီးဟာ အသိအမှတ်ပြုဖို့ လုံး၀ထိုက်တန်
ကြောင်း Pierre က ရပ်တည်ခဲ့ပါတယ်။

00:03:04.767 --> 00:03:11.226
ဒီတော့ ၁၉၀၃ရဲ့ နိုဘယ်လ်ဆုကို ကျူရီမောင်နှံ
နဲ့ ဘက္ကရယ်တို့ ပူးတွဲယူလိုက်ခြင်းက

00:03:11.226 --> 00:03:16.116
မာရီကျူရီကို ပထမဆုံးသော အမျိုးသမီး 
နိုဘယ်လ်ဆုရှင် ဖြစ်သွားစေပါတော့တယ်။

00:03:16.116 --> 00:03:20.047
ငွေကြေးအထောက်အပံ့၊ လေးစားခံရခြင်းတွေနဲ့အတူ
ကျူရီမောင်နှံ အောင်ပန်းဆင်ခဲ့ကြတယ်။

00:03:20.047 --> 00:03:23.801
ဒါပေမဲ့ ၁၉၀၆မှာ Pierre က ရှုပ်ထွေးတဲ့
လမ်းဆုံကို ဖြတ်ကူးရင်း မြင်းရထားနင်းခံရတဲ့

00:03:23.801 --> 00:03:27.061
ကြေကွဲစရာဖြစ်ရပ် ဖြစ်ပေါ်ခဲ့တယ်။

00:03:27.061 --> 00:03:29.887
ယူကျုံးမရဖြစ်ရတဲ့ မာရီက 
သူ့ရဲ့သုတေသနထဲ ဘဝကိုမြှုပ်နှံပစ်ပြီး

00:03:29.891 --> 00:03:32.801
Sorbonne က Pierreရဲ့ သင်ကြားရေး 
ရာထူးကို လွှဲပြောင်းယူလိုက်ကာ

00:03:32.816 --> 00:03:36.057
ကျောင်းရဲ့ ပထမဆုံးသော 
အမျိုးသမီးပါမောက္ခ ဖြစ်လာပါတော့တယ်။

00:03:36.057 --> 00:03:38.356
သူမရဲ့ တကိုယ်တော် လုပ်ဆောင်ချက်က
အောင်မြင်ပါတယ်။

00:03:38.356 --> 00:03:40.728
၁၉၁၁ မှာ အခြားနိုဘယ်လ်ဆုတစ်ခု
သူမ ထပ်ရခဲ့ပါသေးတယ်။

00:03:40.728 --> 00:03:44.867
ဒီတကြိမ်မှာ ရေဒီယမ်နဲ့ ပိုလိုနီယမ်ကို
ဦးစွာတွေ့ရှိမှုအတွက်နဲ့၊

00:03:44.867 --> 00:03:49.347
ရေဒီယမ်သန့်သန့်နဲ့ ယင်း၏ဒြပ်ပေါင်းကို
စိစစ်ခွဲထုတ်ခြင်းအတွက် ဓာတုဗေဒနဲ့ရခဲ့တာပါ။

00:03:49.348 --> 00:03:51.527
ဒါက သူမကို ယနေ့ထိ
မတူညီတဲ့ သိပ္ပံပညာရပ် ၂ခုမှာ

00:03:51.527 --> 00:03:56.368
နိုဘယ်လ်ဆုကို ဦးဆုံးနဲ့ တစ်ဦးတည်း 
ဆွတ်ခူးတဲ့သူ ဖြစ်သွားစေပါတယ်။

00:03:56.368 --> 00:03:58.959
ပါမောက္ခကျူရီက သူ့တွေ့ရှိမှု
တွေကို လက်တွေ့အသုံးချလျှက်

00:03:58.959 --> 00:04:02.218
ဆေးသုတေသနနဲ့ ကုထုံးတွေရဲ့အမြင်ကို
ပြောင်းလဲစေခဲ့ပါတယ်။

00:04:02.218 --> 00:04:05.346
ပထမကမ္ဘာစစ်အတွင်းမှာ နယ်လှည့်
ဓာတ်ရောင်ခြည်ခန်းတွေ ဖွင့်လှစ်ပြီး

00:04:05.347 --> 00:04:08.779
အကြိတ်တွေအပေါ် ဓာတ်ရောင်ခြည်တွေရဲ့ 
သက်ရောက်မှု ကို သုတေသနပြုခဲ့ပါတယ်။

00:04:08.779 --> 00:04:12.768
လူသားထုကို အကျိုးပြုသော်လည်း
ပြန်ပေးဆပ်ရတဲ့ စရိတ်ကကြီးမားပါတယ်။

00:04:12.768 --> 00:04:15.979
၁၉၃၄ မှာ ရိုးတွင်းခြင်ဆီ ရောဂါကြောင့်
ကျူရီ ကွန်လွန်ခဲ့ပြီး၊

00:04:15.979 --> 00:04:19.064
ယနေ့မှာတော့ အများစုက 
ဒါဟာရောင်ခြည်သင့်တာကြောင့်လို့ ယူဆကြပါတယ်။

00:04:19.064 --> 00:04:22.316
ခေတ်ကိုပြောင်းလဲပေးတဲ့ မာရီကျူရီရဲ့ 
သုတေသနတွေက

00:04:22.316 --> 00:04:26.439
ရူပနဲ့ဓာတုဗေဒပညာရပ် တွေအပေါ် ကျုပ်တို့ 
နားလည်နိုင်ဖို့ အခြေခံတွေချမှတ်ပေးခဲ့ပြီး

00:04:26.439 --> 00:04:29.733
နောက်ဆက်တွဲအနေနဲ့ ကင်ဆာ၊ နည်းပညာ၊
ဆေးဘက်ဆိုင်ရာနဲ့

00:04:29.733 --> 00:04:33.644
နျူးကလိယား ရူပဗေဒ အစရှိတဲ့ 
ပညာရပ်တွေကို လမ်းကြောင်းပေးခဲ့တယ်။

00:04:33.644 --> 00:04:36.630
ကောင်းသည်ဖြစ်စေ ဆိုးသည်ဖြစ်စေ
သူမရဲ့ ဓာတ်ရောင်ခြည်တွေ့ရှိမှုက

00:04:36.630 --> 00:04:40.630
သိပ္ပံရဲ့အကြီးဆုံးလျှို့ဝှက်ချက်အချို့ကို
ဖော်ထုတ်ပေးတဲ့ ခေတ်သစ်ကို အစပြုစေခဲ့ပါတယ်