Men sxemalar haqida topgan eng ajoyib narsalardan biri bu

elektron tizim san'at turi bo'lishi mumkinligidir, masalan, menda ijodiy
g'oya bo'lsa,  sxemalar bilan amalga oshirishim mumkin.

Shunday qilib, agar sizda g'oyalar bo'lsa, ularni hayotga 
yetkazish uchun texnologiyadan foydalanishingiz mumkin.

Kompyuterning har qanday kirishi yoki chiqishi 
aslida elektr signallarini yoqish yoki o'chirish

yoki bir va nol bilan ifodalanishi

mumkin bo'lgan axborot turidir.

Kiritilgan ma'lumotni qayta ishlash va aks ettiriladigan 
ma'lumotlarni yaratish uchun,

kompyuter kirish signallarini o'zgartirishi va birlashtirishi 
kerak.

Buning uchun kompyuter mikrosxemalarga birlashtirilgan millionlab
kichik elektron komponentlardan foydalanadi.

Keling, sxemalar birlik va nollarda ko'rsatilgan ma'lumotlarni 
qanday o'zgartirishi va qayta ishlashi mumkinligini batafsil 
ko'rib chiqamiz.

Bu juda oddiy sxema.

U elektr signalini yoqadi yoki o'chiradi hamda aylantiradi.

Shunday qilib, agar siz bergan signal 1 bo'lsa, sxema sizga 0 
qaytaradi,

agar siz sxemaga 0 bersangiz, u sizga 1 ni qaytaradi.

Kirish signali chiqish signali bilan bir xil emas, shuning uchun 
biz ushbu sxemani "inkor" deb nomlaymiz.

Keyinchalik murakkab sxemalar bir nechta signallarni qabul 
qilishi va ularni birlashtirib, sizga boshqacha natija berishi
mumkin.

Ushbu misolda sxema ikkita elektr signalini oladi, endi 
ularning har biri 1 yoki 0 bo'lishi mumkin.

Agar kiruvchi signallarning birortasi 0 bo'lsa, unda natija ham 
0 ga teng bo'ladi.

Agar birinchi signal ham, ikkinchi signal ham 1 bo'lsa,

ushbu sxema sizga faqat 1 beradi,
shuning uchun biz sxemani "va" deb nomlaymiz.

Oddiy mantiqiy hisob-kitoblarni amalga oshiradigan bunday kichik 
sxemalar ko'p.

Ushbu sxemalarni bir-biriga bog'lab, biz yanada murakkab 
hisob-kitoblarni amalga oshiradigan yanada murakkab sxemalarni 
yaratishimiz mumkin.

Masalan, "qo'shuvchi" deb nomlangan hamda 2 ta bitni qo'shadigan sxemani 
yaratishingiz mumkin.

Ushbu sxema har biri 1 yoki 0 qiymatiga ega bo'lgan 2 ta alohida
bitni oladi va yig'indini hisoblash uchun ularni birlashtiradi.

Yig'indi 0 + 0 = 0,

0 + 1 = 1 yoki 1 + 1 = 2 bo'lishi mumkin.

Sizga ikkita chiqish simlari kerak, chunki yig'indini ko'rsatish 
uchun ikkita ikkitomonlama raqam bo'lishi mumkin.

Agar sizda ikkita bit ma'lumot qo'shadigan bitta qo'shimchangiz 
bo'lsa,

juda ko'p sonlarni qo'shish uchun ushbu qo'shimchalarning bir 
nechta sxemasini yonma-yon ulashingiz mumkin.

Masalan, mana 8-bitli qo'shuvchi 25 va 50 raqamlarini qanday 
qo'shgani kabi.

Har bir raqam 8 bit bilan ifodalanadi, natijada sxemaga 16 xil 
elektr signallari kiradi.

8-bitli qo'shimchalar sxemasi ichida summani hisoblab chiqadigan 
ko'plab kichik qo'shimchalar mavjud.

Turli xil elektr zanjirlari olib tashlash yoki ko'paytirish kabi
boshqa oddiy hisob-kitoblarni amalga oshirishi mumkin.

Darhaqiqat, sizning kompyuteringiz amalga oshiradigan barcha amallar
juda ko'p oddiy va sodda axborotni qayta ishlash operatsiyalaridir.

Kompyuter tomonidan amalga oshiriladigan har qanday operatsiya 
shunchalik soddaki, uni odam bajarishi mumkin,

ammo kompyuterlar ichidagi ushbu sxemalar juda juda tez bajaradi.

Bir vaqtlar bu sxemalar katta va noqulay edi

va 8-bitli sxemalar muzlatgichdek katta bo'lishi mumkin edi
hamda oddiy hisoblashni bajarish uchun bir necha daqiqa vaqt ketardi.

Hozirgi kunda kompyuter sxemalari mikroskopik hajmga ega va juda
tez.

Nima uchun kichik kompyuterlar ham tez?

Chunki elektron kichikroq bo'lsa, elektr signali bosib
o'tadigan masofa ham kichik bo'ladi.

Elektr energiyasi yorug'lik tezligida harakat qiladi, shuning 
uchun zamonaviy sxemalar soniyada milliardlab hisob-kitoblarni 
amalga oshirishi mumkin.

Shunday qilib, xoh o'yin o'ynasangiz, xoh videoni yozsangiz
yoki kosmosni o'rgansangiz,

texnologiya bilan qila oladigan har qanday narsa 
axborotni juda tez qayta ishlashni talab qiladi.

Ushbu murakkablikning ostida faqat ikkilik signallarni yoqadigan 
bir nechta kichik sxemalar yashiringan,

veb-saytlarda, videolar, musiqa va o'yinlarda ham.

Ushbu sxemalar kasalliklarni aniqlash va davolash uchun 
DNKni aniqlashda yordam beradi.

Xo'sh, bu barcha sxemalar bilan nima qilishni xohlardingiz?