1
00:00:00,000 --> 00:00:00,860
[музыка]

2
00:00:08,480 --> 00:00:11,780
Адна з найкруцейшых рэчаў,
што я даведалася аб схемах гэта тое,

3
00:00:11,780 --> 00:00:19,200
што яны могуць быць формай мастацтва: калі ў мяне ёсць ідэя, я магу рэалізаваць яе з дапамогай электрычных схем.

4
00:00:20,300 --> 00:00:24,556
Таму, калі ў цябе ёсць ідэя, ты можаш выкарыстаць тэхналогіі, каб ажыццявіць яе.

5
00:00:26,654 --> 00:00:32,340
Кожны ўвод альбо вывад для камп'ютара гэта пэўны від інфармацыі,

6
00:00:32,340 --> 00:00:37,240
які можа быць рэпрэзентаваны як уключаны або выключаны электрычны сігнал

7
00:00:37,240 --> 00:00:39,240
альбо нулі і адзінкі.

8
00:00:39,240 --> 00:00:46,360
Каб апрацаваць інфармацыю, якая паступае і вывесці нешта,

9
00:00:46,360 --> 00:00:50,560
камп'ютару патрэбна мадыфікаваць і аб'ядноўваць сігналы, якія паступаюць.

10
00:00:50,560 --> 00:00:58,520
Каб зрабіць гэта, кам'ютар выкарыстоўвае мільёны маленькіх кампанентаў, якія складаюць электрычную схему.

11
00:01:03,357 --> 00:01:09,520
Давайце падрабязней паглядзім на тое, як электрычныя схемы могуць пераўтвараць і апрацоўваць інфармацыю, якая прадстаўлена ў нулях і адзінках.

12
00:01:09,520 --> 00:01:12,280
Гэта неверагодна простая схема.

13
00:01:12,280 --> 00:01:15,820
Яна прымае электрычны сігнал і пераварочвае яго.

14
00:01:15,820 --> 00:01:20,580
Калі падаецца сігнал 1, то ад схемы мы атрымліваем 0,

15
00:01:20,580 --> 00:01:23,620
і наадварот.

16
00:01:23,620 --> 00:01:30,100
Сігнал, які паступае - не той самы, што і той, які выходзіць, таму мы называем такія схемы адваротнымі.

17
00:01:30,100 --> 00:01:36,580
Больш складаныя электрычныя схемы могуць прымаць шмат сігналаў, камбінаваць іх і выдаваць розныя вынікі.

18
00:01:36,580 --> 00:01:43,860
У гэтым прыкладзе электрычная схема прымае два сігналы, кожны з якіх можа быць і адзінкай, і нулём.

19
00:01:43,860 --> 00:01:49,580
Калі адзін з сігналаў гэта нуль, то вынік таксама нуль.

20
00:01:49,580 --> 00:01:52,780
Гэтая электрычная схема выдаст адзінку толькі тады,

21
00:01:52,780 --> 00:02:01,220
калі абодва сігналы гэта адзінка. Такую электрычную схему мы называем "і".

22
00:02:01,220 --> 00:02:06,600
Існуе шмат невялікіх схем, якія праводзяць простыя лагічныя падлікі.

23
00:02:06,600 --> 00:02:13,760
Злучыўшы іх мы можам атрымаць больш складаныя электрычныя схемы, якія праводзяць больш складаныя разлікі.

24
00:02:13,760 --> 00:02:19,900
Напрыклад, вы можаце зрабіць схему, якая складвае два біты разам і завецца "суматар".

25
00:02:19,900 --> 00:02:27,420
Гэтая схема прымае два асобныя біты, кожны з якіх 1 або 0, і складае іх, вылічваючы суму.

26
00:02:27,420 --> 00:02:30,380
Сума можа быць 0+0=0,

27
00:02:30,380 --> 00:02:34,340
0+1=1, або 1+1=2. [10 — гэта два ў бінарным кодзе]

28
00:02:34,360 --> 00:02:40,080
Патрэбна два правады на выхадзе, бо для паказу сумы можа спатрэбіцца дзве лічбы каб паказаць суму.

29
00:02:40,080 --> 00:02:44,500
Калі ў вас ёсць просты суматар для складання двух бітоў інфармацыі,

30
00:02:44,500 --> 00:02:51,200
вы можаце злучыць некалькі экземпляраў разам каб складваць большыя лічбы.

31
00:02:51,200 --> 00:02:57,180
Напрыклад, як 8-бітны суматар складае лічбы 25 і 50.

32
00:02:57,180 --> 00:03:00,000
Кожная лічба прадстаўлена 8-мю бітамі,

33
00:03:00,000 --> 00:03:04,920
у выніку чаго 16 розных электрычных сігналаў накіроўваецца ў схему.

34
00:03:04,920 --> 00:03:10,760
Схема 8-бітнага суматара ўтрымлівае шмат маленькіх суматараў унутры, якія разам вылічваюць суму.

35
00:03:12,490 --> 00:03:17,340
Розныя схемы могуць выконваць іншыя простыя вылічэнні, як адыманне або множанне.

36
00:03:17,340 --> 00:03:24,720
На самой справе, усе аперацыі камп'ютара — проста шмат маленькіх аперацый адразу.

37
00:03:24,720 --> 00:03:30,520
Кожная асобная аперацыя настолькі простая, што магла б быць зробленая чалавекам,

38
00:03:30,520 --> 00:03:34,100
аднак схемы ўнутры камп'ютара нашмат хутчэй.

39
00:03:34,810 --> 00:03:38,660
Раней электрычныя схемы былі вялікія і грувасткія,

40
00:03:38,660 --> 00:03:45,100
і 8-бітны суматар мог быць памерам з лядоўню, а простыя вылічэнні займалі ў яго некалькі хвілін.

41
00:03:45,100 --> 00:03:50,480
Сёння камп'ютарныя схемы мікраскапічныя і нашмат хутчэйшыя.

42
00:03:50,580 --> 00:03:53,200
Чаму меншыя камп'ютары хутчэй?

43
00:03:53,200 --> 00:03:58,160
Ну, гэта таму, што чым менш схема, тым меншая адлегласць, якую электрычнаму сігналу трэба прайсці.

44
00:03:58,160 --> 00:04:04,460
Электрычнасць рухаецца амаль са скорасцю святла, таму сучасныя схемы могуць рабіць мільярды вылічэнняў у секунду.

45
00:04:05,300 --> 00:04:10,720
Таму, калі вы гуляеце ў гульню, запісваеце відэа, даследуеце космас,

46
00:04:11,810 --> 00:04:17,882
усё, што б вы не рабілі з дапамогай тэхналогій, патрабуе неверагодна хуткай апрацоўкі інфармацыі.

47
00:04:18,660 --> 00:04:24,900
За гэтай складанасцю хаваецца шмат маленькіх схем, што пераўтвараюць бінарныя сігналы

48
00:04:24,900 --> 00:04:27,720
ў веб-сайты, відэа, музыку і гульні.

49
00:04:27,720 --> 00:04:31,960
Гэтыя схемы нават дапамагаюць нам расшыфраваць ДНК для таго, каб паставіць дыягназ і вылечыць хваробу.

50
00:04:31,960 --> 00:04:34,920
А што б вы хацелі зрабіць з усіх гэтых схем?

51
00:04:34,920 --> 00:04:41,920
[Канец]