0:00:00.320,0:00:00.860
0:00:00.860,0:00:01.380

0:00:01.380,0:00:08.440
0:00:08.440,0:00:11.780
Адна з найкруцейшых рэчаў, якую я даведалася аб электрычных схемах гэта тое,

0:00:11.780,0:00:18.440
што яны могуць быць формай мастацтва: калі ў мяне ёсць ідэя, я магу рэалізаваць яе з дапамогай электрычных схем.

0:00:18.440,0:00:20.300
0:00:20.300,0:00:24.700
Таму, калі ў цябе ёсць ідэя, ты можаш выкарыстаць тэхналогіі, каб ажыццявіць яе.

0:00:24.700,0:00:26.920
0:00:26.920,0:00:32.340
Кожны ўвод альбо вывад для камп'ютара гэта пэўны від інфармацыі,

0:00:32.340,0:00:37.240
які можа быць рэпрэзентаваны як уключаны або выключаны электрычны сігнал

0:00:37.240,0:00:39.240
альбо нулі і адзінкі.

0:00:39.240,0:00:46.360
Каб апрацаваць інфармацыю, якая паступае і вывесці нешта,

0:00:46.360,0:00:50.560
камп'ютару патрэбна мадыфікаваць і аб'ядноўваць сігналы, якія паступаюць.

0:00:50.560,0:00:58.520
Каб зрабіць гэта, кам'ютар выкарыстоўвае мільёны маленькіх кампанентаў, якія складаюць электрычную схему.

0:00:58.520,0:01:03.120
0:01:03.120,0:01:09.520
Давайце падрабязней паглядзім на тое, як электрычныя схемы могуць пераўтвараць і апрацоўваць інфармацыю, якая прадстаўлена ў нулях і адзінках.

0:01:09.520,0:01:12.280
Гэта неверагодна простая схема.

0:01:12.280,0:01:15.820
Яна прымае электрычны сігнал і пераварочвае яго.

0:01:15.820,0:01:20.580
Калі падаецца сігнал 1, то ад схемы мы атрымліваем 0,

0:01:20.580,0:01:23.620
і наадварот.

0:01:23.620,0:01:30.100
Сігнал, які паступае - не той самы, што і той, які выходзіць, таму мы называем такія схемы адваротнымі.

0:01:30.100,0:01:36.580
Больш складаныя электрычныя схемы  могуць прымаць шмат сігналаў, камбінаваць іх і выдаваць розныя вынікі.

0:01:36.580,0:01:43.860
У гэтым прыкладзе электрычная схема прымае два сігналы, кожны з якіх можа быць і адзінкай, і нулём.

0:01:43.860,0:01:49.580
Калі адзін з сігналаў гэта нуль, то вынік таксама нуль.

0:01:49.580,0:01:52.780
Гэтая электрычная схема выдаст адзінку толькі тады,

0:01:52.780,0:02:01.220
калі абодва сігналы гэта адзінка. Такую электрычную схему мы называем "і".

0:02:01.220,0:02:06.600
Існуе шмат невялікіх схем, якія праводзяць простыя лагічныя падлікі.

0:02:06.600,0:02:13.760
Злучыўшы іх мы можам атрымаць больш складаныя электрычныя схемы, якія праводзяць больш складаныя разлікі.

0:02:13.760,0:02:19.900
Напрыклад, вы можаце зрабіць схему, якая складвае два біты разам і завецца "суматар".

0:02:19.900,0:02:27.420
Гэтая схема прымае два асобныя біты, кожны з якіх 1 або 0, і складае іх, вылічваючы суму.

0:02:27.420,0:02:30.380
Сума можа быць 0+0=0,

0:02:30.380,0:02:34.340
0+1=1, або 1+1=2. [10 — гэта два ў бінарным кодзе]

0:02:34.360,0:02:40.080
Патрэбна два правады на выхадзе, бо для паказу сумы можа спатрэбіцца дзве лічбы каб паказаць суму.

0:02:40.080,0:02:44.500
Калі ў вас ёсць просты суматар для складання двух бітоў інфармацыі,

0:02:44.500,0:02:51.200
вы можаце злучыць некалькі экземпляраў разам каб складваць большыя лічбы.

0:02:51.200,0:02:57.180
Напрыклад, як 8-бітны суматар складае лічбы 25 і 50.

0:02:57.180,0:03:00.000
Кожная лічба прадстаўлена 8-мю бітамі,

0:03:00.000,0:03:04.920
у выніку чаго 16 розных электрычных сігналаў накіроўваецца ў схему.

0:03:04.920,0:03:10.760
Схема 8-бітнага суматара ўтрымлівае шмат маленькіх суматараў унутры, якія разам вылічваюць суму.

0:03:10.760,0:03:12.500
0:03:12.500,0:03:17.340
Розныя схемы могуць выконваць іншыя простыя вылічэнні, як адыманне або множанне.

0:03:17.340,0:03:24.720
На самой справе, усе аперацыі камп'ютара — проста шмат маленькіх аперацый адразу.

0:03:24.720,0:03:30.520
Кожная асобная аперацыя настолькі простая, што магла б быць зробленая чалавекам,

0:03:30.520,0:03:34.100
аднак схемы ўнутры камп'ютара нашмат хутчэй.

0:03:34.100,0:03:34.820
0:03:34.820,0:03:38.660
Раней электрычныя схемы былі вялікія і грувасткія,

0:03:38.660,0:03:45.100
і 8-бітны суматар мог быць памерам з лядоўню, а простыя вылічэнні займалі ў яго некалькі хвілін.

0:03:45.100,0:03:50.480
Сёння камп'ютарныя схемы мікраскапічныя і нашмат хутчэйшыя.

0:03:50.580,0:03:53.200
Чаму меншыя камп'ютары хутчэй?

0:03:53.200,0:03:58.160
Ну, гэта таму, што чым менш схема, тым меншая адлегласць, якую электрычнаму сігналу трэба прайсці.

0:03:58.160,0:04:04.460
Электрычнасць рухаецца амаль са скорасцю святла, таму сучасныя схемы могуць рабіць мільярды вылічэнняў у секунду.

0:04:04.460,0:04:05.320
0:04:05.320,0:04:10.720
Таму, калі вы гуляеце ў гульню, запісваеце відэа, даследуеце космас,

0:04:10.720,0:04:11.860
0:04:11.860,0:04:18.620
усё, што б вы не рабілі з дапамогай тэхналогій, патрабуе неверагодна хуткай апрацоўкі інфармацыі.

0:04:18.660,0:04:24.900
За гэтай складанасцю хаваецца шмат маленькіх схем, што пераўтвараюць бінарныя сігналы

0:04:24.900,0:04:27.720
ў веб-сайты, відэа, музыку і гульні.

0:04:27.720,0:04:31.960
Гэтыя схемы нават дапамагаюць нам расшыфраваць ДНК для таго, каб паставіць дыягназ і вылечыць хваробу.

0:04:31.960,0:04:34.920
А што б вы хацелі зрабіць з усіх гэтых схем?

0:04:34.920,0:04:41.920