1
00:00:01,180 --> 00:00:04,072
"Wojna jest słodka dla tych,
którzy jej nie doświadczyli."

2
00:00:04,072 --> 00:00:05,752
Pindar

3
00:00:06,352 --> 00:00:12,144
Rok 15 naszej ery,
Imperium Rzymskie w rozkwicie.

4
00:00:12,144 --> 00:00:14,266
Większość zasług przypisuje się cesarzowi,

5
00:00:14,266 --> 00:00:16,661
ale ten sukces nie byłby możliwy

6
00:00:16,661 --> 00:00:20,521
bez lojalnych żołnierzy,
jak Servius Felix.

7
00:00:20,521 --> 00:00:24,934
Servius wstąpił do legionu
osiem lat temu w wieku 18 lat

8
00:00:24,934 --> 00:00:29,050
jako syn biednego rolnika
bez większych perspektyw.

9
00:00:29,050 --> 00:00:32,311
W przeciwieństwie do większości
legionistów nie uprawia hazardu,

10
00:00:32,311 --> 00:00:34,915
więc może zaoszczędzić większość zapłaty.

11
00:00:34,915 --> 00:00:36,758
Zachował nawet viaticum,

12
00:00:36,758 --> 00:00:40,651
trzy złote monety,
które dostał przy poborze.

13
00:00:40,651 --> 00:00:45,369
Jeśli dożyje emerytury,
otrzyma kilka akrów ziemi.

14
00:00:45,369 --> 00:00:48,010
Podoba mu się też dziewczyna z sąsiedztwa,

15
00:00:48,010 --> 00:00:50,199
z którą chce się ożenić.

16
00:00:50,199 --> 00:00:55,421
Ale zanim do tego dojdzie,
będzie musiał odbyć 25 lat służby.

17
00:00:55,425 --> 00:00:59,491
Życie legionisty
jest trudne i niebezpieczne.

18
00:00:59,491 --> 00:01:02,790
Dziś legion Serviusa z trzema innymi

19
00:01:02,790 --> 00:01:07,530
rozpoczyna "wielki marsz"
30 tysięcy rzymskich kroków,

20
00:01:07,530 --> 00:01:11,111
czyli 36 kilometrów.

21
00:01:11,111 --> 00:01:13,011
Zbroja i broń Serviusa,

22
00:01:13,011 --> 00:01:14,281
w tym jego miecz,

23
00:01:14,281 --> 00:01:15,189
tarcza

24
00:01:15,189 --> 00:01:16,511
i dwa oszczepy

25
00:01:16,511 --> 00:01:19,082
ważą ponad 20 kilogramów.

26
00:01:19,082 --> 00:01:22,219
I to nie licząc jego plecaka

27
00:01:22,219 --> 00:01:27,230
z jedzeniem i wszystkimi narzędziami
potrzebnymi do zbudowania obozu:

28
00:01:27,230 --> 00:01:27,991
szpadlem,

29
00:01:27,991 --> 00:01:28,730
piłą,

30
00:01:28,730 --> 00:01:29,600
kilofem

31
00:01:29,600 --> 00:01:31,489
i koszem okopowym.

32
00:01:31,489 --> 00:01:35,020
Choć Servius jest wykończony,
dziś nie będzie dużo spał.

33
00:01:35,020 --> 00:01:36,801
Stoi na pierwszej warcie,

34
00:01:36,801 --> 00:01:39,016
więc musi pilnować zwierząt

35
00:01:39,016 --> 00:01:42,601
i ostrzec przed ewentualną zasadzką.

36
00:01:42,601 --> 00:01:46,090
Kiedy skończy, leży z otwartymi oczami,
bojąc się następnego dnia,

37
00:01:46,090 --> 00:01:50,070
co zmusza go do przypomnienia sobie
najgorszego koszmaru.

38
00:01:50,070 --> 00:01:54,041
O świcie Servius je śniadanie
z siedmioma kolegami z namiotu.

39
00:01:54,041 --> 00:01:56,871
Są jak rodzina,
wszyscy mają blizny z bitew,

40
00:01:56,871 --> 00:01:58,841
w których wspólnie walczyli.

41
00:01:58,841 --> 00:02:00,402
Servius jest z Italii,

42
00:02:00,402 --> 00:02:03,878
ale jego koledzy pochodzą
z zakątków całego Imperium,

43
00:02:03,878 --> 00:02:07,019
od Syrii po Hiszpanię.

44
00:02:07,019 --> 00:02:11,479
Na północy Germanii
wszyscy mają daleko do domu.

45
00:02:11,479 --> 00:02:14,091
Legionem Serviusa i trzema innymi

46
00:02:14,091 --> 00:02:18,371
dowodzi Germanik,
bratanek cesarza Tyberiusza,

47
00:02:18,371 --> 00:02:23,271
nazwany na cześć sukcesów ojca
w walkach z plemionami germańskimi.

48
00:02:23,271 --> 00:02:25,952
Każdy legion składa się
z około pięciu tysięcy mężczyzn

49
00:02:25,952 --> 00:02:28,800
i dzieli się na kohorty około 500 osób.

50
00:02:28,800 --> 00:02:33,960
Kohorty dzielą się na centurie
liczące od 80 do 100 mężczyzn.

51
00:02:33,960 --> 00:02:36,611
Każdą centurią dowodzi centurion.

52
00:02:36,611 --> 00:02:41,139
Na czele każdego legionu idzie aquilifer,

53
00:02:41,139 --> 00:02:43,992
niosący insygnium z orłem.

54
00:02:43,992 --> 00:02:47,472
Centurionowie maszerują
przy legionach, wydając rozkazy

55
00:02:47,472 --> 00:02:49,870
"Dex, sin, dex, sin",

56
00:02:49,870 --> 00:02:52,650
"Prawa, lewa, prawa, lewa",

57
00:02:52,650 --> 00:02:57,459
rozpoczynając od prawej stopy,
bo lewa uznawana jest za przeklętą.

58
00:02:57,459 --> 00:03:00,331
Mimo surowej dyscypliny
odczuwalne jest napięcie.

59
00:03:00,331 --> 00:03:03,340
Rok wcześniej niektóre legiony
się zbuntowały,

60
00:03:03,340 --> 00:03:07,070
żądając lepszej płacy i skrócenia służby.

61
00:03:07,070 --> 00:03:09,829
Tylko umiejętności negocjacyjne
i charyzma generała

62
00:03:09,829 --> 00:03:12,850
zapobiegły masowej rewolcie.

63
00:03:12,850 --> 00:03:16,460
Dziś jest "zwykły marsz",
tylko 30 kilometrów.

64
00:03:16,460 --> 00:03:20,980
Ponieważ bagna i lasy Germanii
leżą poza systemem dróg Imperium,

65
00:03:20,980 --> 00:03:25,001
żołnierze muszą budować drogi i mosty,

66
00:03:25,001 --> 00:03:28,871
co zajmuje im więcej czasu niż walka.

67
00:03:28,871 --> 00:03:33,970
W końcu docierają na miejsce,
które Servius świetnie zna.

68
00:03:33,970 --> 00:03:37,041
To przejaśniające się
obrzeża Lasu Teutoburskiego,

69
00:03:37,041 --> 00:03:40,811
gdzie sześć lat wcześniej,
za panowania cesarza Augusta,

70
00:03:40,811 --> 00:03:44,212
germańskie plemiona pod wodzą Arminiusza

71
00:03:44,212 --> 00:03:47,854
napadły i rozbiły trzy legiony.

72
00:03:47,854 --> 00:03:49,583
Idąc wąską ścieżką,

73
00:03:49,583 --> 00:03:53,719
legiony zostały zaataakowane
od strony lasu w trakcie ulewy,

74
00:03:53,719 --> 00:03:55,933
co odcięło im drogę ucieczki.

75
00:03:55,933 --> 00:03:59,136
To była jedna z największych
porażek Rzymian,

76
00:03:59,136 --> 00:04:03,175
której August nigdy nie zapomniał.

77
00:04:03,175 --> 00:04:06,368
Servius jako jeden z niewielu ocalał.

78
00:04:06,368 --> 00:04:11,311
Wciąż widzi w koszmarach
leżących towarzyszy.

79
00:04:11,311 --> 00:04:16,173
Ale teraz armia wraca,
żeby pochować zmarłych z honorami.

80
00:04:16,173 --> 00:04:18,131
Pomagając w zadaniu,

81
00:04:18,131 --> 00:04:21,191
Servius nie potrafi nie myśleć o tym,
czy kości, które trzyma,

82
00:04:21,191 --> 00:04:23,791
należą do kogoś, kogo znał.

83
00:04:23,791 --> 00:04:28,630
Kilka razy chce mu się płakać,
ale kontynuuje zadanie.

84
00:04:28,630 --> 00:04:31,265
Potęga Imperium nie może pójść na marne.

85
00:04:31,265 --> 00:04:35,660
Servius pragnie tylko spokojnej emerytury
spędzonej na wsi z ukochaną,

86
00:04:35,660 --> 00:04:39,485
jeśli bogowie ocalą jego życie
przez kolejne 17 lat.