[Script Info] Title: [Events] Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text Dialogue: 0,0:00:19.04,0:00:20.67,Default,,0000,0000,0000,,Sizde de bunlardan bir tane var mı? Dialogue: 0,0:00:20.71,0:00:22.34,Default,,0000,0000,0000,,Ben benimkine biraz kafayı taktım da. Dialogue: 0,0:00:22.34,0:00:24.82,Default,,0000,0000,0000,,Aslında tüm eşyalarıma biraz kafayı taktım. Dialogue: 0,0:00:24.82,0:00:27.05,Default,,0000,0000,0000,,Satın aldığımız tüm bu eşyalar nereden geldiğini hiç merak ettiniz mi? Dialogue: 0,0:00:27.05,0:00:28.94,Default,,0000,0000,0000,,Ve onları çöpe attığımızda nereye gittiklerini? Dialogue: 0,0:00:28.94,0:00:32.05,Default,,0000,0000,0000,,Bu soruları düşünmekten bir türlü kendimi alamadım.\NVe cevap bulmak için bir araştırma yaptım. Dialogue: 0,0:00:32.05,0:00:35.74,Default,,0000,0000,0000,,Kitaplarda yazdığına göre eşyalar,\Nbir sistem içersinde sürekli ilerliyor. Dialogue: 0,0:00:35.74,0:00:41.16,Default,,0000,0000,0000,,Doğadan temin... Üretim... Dağıtım... Tüketim... \NBertaraf... adımlarını izleyen bir sistem. Dialogue: 0,0:00:41.16,0:00:44.30,Default,,0000,0000,0000,,Tüm bu sisteme malzeme ekonomisi deniyor. Dialogue: 0,0:00:44.30,0:00:48.87,Default,,0000,0000,0000,,Ben de konuyu biraz daha detaylı inceledim.\NAslına bakarsanız 10 yıl boyunca dünyayı dolaştım. Dialogue: 0,0:00:48.87,0:00:52.24,Default,,0000,0000,0000,,Eşyalarımızın nereden gelip nereye gittiğinin izini sürdüm. Dialogue: 0,0:00:52.24,0:00:55.75,Default,,0000,0000,0000,,Ve ne keşfettim biliyor musunuz?\NHikayenin bu kadar da basit olmadığını... Dialogue: 0,0:00:55.75,0:00:58.61,Default,,0000,0000,0000,,Anlatılan bu sistemde birçok eksikler bulunuyor. Dialogue: 0,0:00:58.61,0:01:02.45,Default,,0000,0000,0000,,İlk olarak, sistem gayet iyiymiş \Ngibi görünüyor. "Sorun yok!" Dialogue: 0,0:01:02.45,0:01:05.33,Default,,0000,0000,0000,,Ama gerçek şu ki bu sistem tam bir çıkmazda. Dialogue: 0,0:01:05.33,0:01:09.07,Default,,0000,0000,0000,,Ve çıkmazda olmasının sebebi,\Nbu sistem doğrusal ve tek yönlü iken... Dialogue: 0,0:01:09.07,0:01:10.90,Default,,0000,0000,0000,,...gezenimizin kaynaklarının sınırlı olması. Dialogue: 0,0:01:10.90,0:01:15.63,Default,,0000,0000,0000,,Ve sınırlı kaynakları olan bir gezegende,\Ntek yönlü bir sistemi sonsuza de sürdüremezsiniz. Dialogue: 0,0:01:15.63,0:01:19.75,Default,,0000,0000,0000,,Sürecin her bir adımında bu sistem,\Ngerçek dünya ile etkileşime geçiyor. Dialogue: 0,0:01:19.75,0:01:22.63,Default,,0000,0000,0000,,Gerçek hayatta işler, buradaki\Ngibi beyaz bir sayfada yürümüyor tabi... Dialogue: 0,0:01:22.63,0:01:26.63,Default,,0000,0000,0000,,Sistem; toplumlar, kültürler,\Nekonomiler ve çevre ile etkileşime giriyor. Dialogue: 0,0:01:26.63,0:01:29.81,Default,,0000,0000,0000,,Ve sürecin her adımında,\Nsınırları zorluyor. Dialogue: 0,0:01:29.81,0:01:33.27,Default,,0000,0000,0000,,Bu limitleri bu resimde göremiyoruz.\NÇünkü bu çizimde eksikler var! Dialogue: 0,0:01:33.27,0:01:37.04,Default,,0000,0000,0000,,Haydi o zaman en baştan başlayalım, ve \Nboşlukları doldurarak buradaki eksikleri görelim Dialogue: 0,0:01:37.04,0:01:41.00,Default,,0000,0000,0000,,Eksik olan en önemli şeylerden biri insanlar,\Nevet insanlar. Dialogue: 0,0:01:41.00,0:01:44.36,Default,,0000,0000,0000,,Bu sistemin her bir parçasında insanlar\Nyaşıyorlar ve çalışıyorlar. Dialogue: 0,0:01:44.36,0:01:47.39,Default,,0000,0000,0000,,Ve bu sistemdeki insanlardan bazıları\Ndiğerlerine nazaran daha önemliler; Dialogue: 0,0:01:47.39,0:01:50.25,Default,,0000,0000,0000,,bazıları sözü daha çok geçen insanlar.\NPeki kim bunlar? Dialogue: 0,0:01:50.25,0:01:52.02,Default,,0000,0000,0000,,İlk olarak hükümetle başlayalım. Dialogue: 0,0:01:52.02,0:01:55.05,Default,,0000,0000,0000,,Arkadaşlarım bana hükümeti bir tank\Nile sembolize etmemi söylediler Dialogue: 0,0:01:55.05,0:01:57.96,Default,,0000,0000,0000,,ve bir çok ülke için bu doğru bir sembol.\NVe gittikçe bizim ülkemiz de aynı hale geliyor. Dialogue: 0,0:01:57.96,0:02:01.96,Default,,0000,0000,0000,,Sonuçta ödediğimiz federal verigilerin \N%50'sinden fazlası orduya gidiyor, Dialogue: 0,0:02:01.96,0:02:04.37,Default,,0000,0000,0000,,Ama ben yine de hükümeti bir insan\Nkullanarak sembolize edeceğim Dialogue: 0,0:02:04.37,0:02:07.30,Default,,0000,0000,0000,,çünkü hükümetlerin; insanlardan oluşması,\Ninsanların yanında olması ve insanlar var için olması Dialogue: 0,0:02:07.30,0:02:10.19,Default,,0000,0000,0000,,şeklindeki gerçek vizyon ve \Ndeğerlerine sadık kalacağım. Dialogue: 0,0:02:10.19,0:02:15.32,Default,,0000,0000,0000,,Bizleri koruyup kollamak, bizlere iyi bakmak\Nhükümetlerin işi. Zaten onların işi bu! Dialogue: 0,0:02:15.32,0:02:17.65,Default,,0000,0000,0000,,Ardından özel şirketler geliyor. Dialogue: 0,0:02:17.65,0:02:20.01,Default,,0000,0000,0000,,Bu çizimde özel şirket sembolünü\Nhükümetten daha büyük görmenizin sebebi Dialogue: 0,0:02:20.01,0:02:22.08,Default,,0000,0000,0000,,özel şirketlerin gerçekte de \Nhükümetten daha büyük olması. Dialogue: 0,0:02:22.08,0:02:27.35,Default,,0000,0000,0000,,Şu anda dünyadaki en büyük 100 ekonominin\N51 tanesi özel şirketlerden oluşuyor. Dialogue: 0,0:02:27.35,0:02:32.26,Default,,0000,0000,0000,,Özel şirketlerin kapasite ve güç bakımından\Nbüyümesi hükümeti de biraz değiştirdi. Dialogue: 0,0:02:32.26,0:02:34.85,Default,,0000,0000,0000,,Artık hükümet; işlerin, \Nbiz varandaşlardan çıkarlarından önce Dialogue: 0,0:02:34.85,0:02:37.58,Default,,0000,0000,0000,,özel şirketlerin çıkarlarına uygun şekilde\Nyürümesine daha fazla özen gösteriyor. Dialogue: 0,0:02:37.58,0:02:40.33,Default,,0000,0000,0000,,Peki, şimdi bu resimde başka ne \Neksik var bakalım. Dialogue: 0,0:02:40.33,0:02:42.08,Default,,0000,0000,0000,,"Doğadan temin" adımıyla başlayalım. Dialogue: 0,0:02:42.08,0:02:45.35,Default,,0000,0000,0000,,Bu aslında doğal kaynakları sömürmek\Nanlamına gelen süslü bir ifade Dialogue: 0,0:02:45.35,0:02:48.75,Default,,0000,0000,0000,,veya gezegeni çöplüğe çevirmek anlamına\Ngelen süslü bir ifade. Dialogue: 0,0:02:48.75,0:02:52.91,Default,,0000,0000,0000,,Bu adımda şu oluyor; ağaçları kesiyoruz,\Ndağları dinamitleyip toprak altındaki metalleri alıyoruz, Dialogue: 0,0:02:52.91,0:02:55.79,Default,,0000,0000,0000,,tüm suyu tüketiyoruz ve hayvanları\Nyeryüzünden silip yok ediyoruz. Dialogue: 0,0:02:55.79,0:02:58.59,Default,,0000,0000,0000,,Yani haddimizi ilk olarak bu \Nadımda aşıyoruz. Dialogue: 0,0:02:58.59,0:03:03.08,Default,,0000,0000,0000,,Kaynaklarımız tükeniyor,\NÇok fazla "eşya" kullanıyoruz. Dialogue: 0,0:03:03.08,0:03:07.27,Default,,0000,0000,0000,,Biliyorum şimdi bunu işitmek zor gelebilir,\Nama bir şeyler yapmamız gerekiyor. Dialogue: 0,0:03:07.27,0:03:09.26,Default,,0000,0000,0000,,Yalnızca geçen 30 yıl içinde, Dialogue: 0,0:03:09.26,0:03:14.85,Default,,0000,0000,0000,,gezegendeki doğan kaynakların 3'te 1'i\Ntüketildi... Yok oldu! Dialogue: 0,0:03:14.85,0:03:19.62,Default,,0000,0000,0000,,Ağaçları kesiyoruz, madenleri çıkarıyoruz,\Nher şeyi topluyoruz ve hızla çevreyi çöplüğe çeviriyoruz. Dialogue: 0,0:03:19.62,0:03:24.04,Default,,0000,0000,0000,,ve bu gezegenin insanlar için yaşanabilir \Nbir yer olma özelliğini baltalıyoruz Dialogue: 0,0:03:24.04,0:03:29.19,Default,,0000,0000,0000,,ABD'de, benim yaşadığım yerde, doğal \Normanlarımızdan geriye yalnızca %4'ü kaldı Dialogue: 0,0:03:29.19,0:03:32.80,Default,,0000,0000,0000,,Akarsularımızın %40'ı içme suyu olarak \Nkullanılamaz hale geldi. Dialogue: 0,0:03:32.80,0:03:36.19,Default,,0000,0000,0000,,Ve bizim sorunumuz yalnızca çok fazla\Neşyaya sahip olmamız değil, Dialogue: 0,0:03:36.19,0:03:41.20,Default,,0000,0000,0000,,aynı zamanda payımıza düşenden fazlasına\Nsahip olmamız. Dünya nüfusunun %5'ine sahibiz, Dialogue: 0,0:03:41.20,0:03:47.01,Default,,0000,0000,0000,,ama dünyadaki kaynakların %30'unu kullanıyoruz\Nve dünyadaki atıkların %30'un üretiyoruz. Dialogue: 0,0:03:47.01,0:03:51.73,Default,,0000,0000,0000,,Eğer herkes ABD kadar tüketseydi,\N3 ila 5 gezegene ihtiyacımız olurdu. Dialogue: 0,0:03:51.73,0:03:54.73,Default,,0000,0000,0000,,Ama malesef yalnızca 1 gezegenimiz var. Dialogue: 0,0:03:54.73,0:03:58.79,Default,,0000,0000,0000,,Ve benim ülkemin bu kısıtlılığa tepkisi,\Ngidip başkalarının hakkını yemek oluyor! Dialogue: 0,0:03:58.79,0:04:02.18,Default,,0000,0000,0000,,Bunlar 3. dünya ülkeleri,\Nbazılarına göre ise, Dialogue: 0,0:04:02.18,0:04:06.24,Default,,0000,0000,0000,,bir şekilde başkalarına ait olan\Nama bizim mallarımızın bulunduğu topraklar. Dialogue: 0,0:04:06.24,0:04:10.24,Default,,0000,0000,0000,,Yani bu neye benziyor?\NYine aynı şey: Çevrenin çöplüğe çevrilmesi. Dialogue: 0,0:04:10.24,0:04:15.45,Default,,0000,0000,0000,,Şu anda dünya balık avlanma alanlarının %75''i\Nkullanılmış veya kapasitesi aşılmış durumda Dialogue: 0,0:04:15.45,0:04:19.45,Default,,0000,0000,0000,,Gezegendeki orijinal ormanların\N%80'i artık yok. Dialogue: 0,0:04:19.45,0:04:23.14,Default,,0000,0000,0000,,Yalnızca Amazon ormanında,\Ndakikada 2000 ağaç kaybediyoruz. Dialogue: 0,0:04:23.14,0:04:26.56,Default,,0000,0000,0000,,Bu, dakikada 7 futbol sahasına denk geliyor. Dialogue: 0,0:04:26.56,0:04:28.74,Default,,0000,0000,0000,,Peki ya buralarda yaşayan insanlar? Dialogue: 0,0:04:28.74,0:04:32.37,Default,,0000,0000,0000,,Bu arkadaşlara göre, bu insanlar\Nnesillerdir bu topraklarda yaşamalarına rağmen Dialogue: 0,0:04:32.37,0:04:36.02,Default,,0000,0000,0000,,bu kaynakların sahibi değiller.\NOnlar varlık sahibi değiller Dialogue: 0,0:04:36.02,0:04:39.06,Default,,0000,0000,0000,,ve çok alışveriş yapmıyorlar.\NVe malesef bu sistemde, Dialogue: 0,0:04:39.06,0:04:43.40,Default,,0000,0000,0000,,varlık sahibi değilseniz veya çok alışveriş \Nyapmıyorsanız, bir değeriniz yok demektir. Dialogue: 0,0:04:43.40,0:04:48.78,Default,,0000,0000,0000,,Daha sonra hammaddeler "Üretim"\Nadımına gidiyor ve orada enerji kullanarak Dialogue: 0,0:04:48.78,0:04:54.34,Default,,0000,0000,0000,,doğal kaynakların içine zehirli kimyasallar ekliyor\Nve zehirli kimyasal içerikli ürünler üretiyoruz. Dialogue: 0,0:04:54.34,0:04:58.91,Default,,0000,0000,0000,,Günümüzde ticrai kullanımda olan yapay\Nkimyasal sayısı 100,000'den fazla. Dialogue: 0,0:04:58.91,0:05:01.77,Default,,0000,0000,0000,,Bunlardan çok azı sağlık üzerindeki etkileri\Naçısından test edilmiş durumda Dialogue: 0,0:05:01.77,0:05:04.77,Default,,0000,0000,0000,,ve bunlardan HİÇBİRİ kimyasal etkileşiminin\Nsağlığa etkisi açısından test edilmedi, Dialogue: 0,0:05:04.77,0:05:08.17,Default,,0000,0000,0000,,yani bir kimyasal her gün maruz kaldığımız\Ndiğer kimyasallar ile birleşince oluşan etki açısından. Dialogue: 0,0:05:08.17,0:05:11.86,Default,,0000,0000,0000,,Yani, bu zehirli kimyasalların sağlık ve doğa\Nüzerindeki tam etkisinin ne olduğunu bilmiyoruz. Dialogue: 0,0:05:11.86,0:05:15.65,Default,,0000,0000,0000,,Ama tek bir şey biliyoruz:\NZehir giren yerden, Zehir çıkar. Dialogue: 0,0:05:15.65,0:05:19.65,Default,,0000,0000,0000,,Endüstriyel üretim sistemlerimizde zehirli\Nkimyasallar kullanmaya devam ettiğimiz sürece, Dialogue: 0,0:05:19.65,0:05:21.95,Default,,0000,0000,0000,,zehirli kimyasalları satın aldığımız \Nürünlerle birlikte Dialogue: 0,0:05:21.95,0:05:26.31,Default,,0000,0000,0000,,evlerimize, ofislerimize, okullarımıza ve hatta\Nbedenlerimize almaya devam edeceğiz. Dialogue: 0,0:05:26.31,0:05:29.17,Default,,0000,0000,0000,,Mesela BFR'ler,\Nbromlu alevlenme geciktiriciler. Dialogue: 0,0:05:29.17,0:05:33.58,Default,,0000,0000,0000,,Mazlemelerin yanıcılığını azaltan bir kimyasal\Nama yüksek derecede zehirli bir kimyasal. Dialogue: 0,0:05:33.58,0:05:40.03,Default,,0000,0000,0000,,Bunlar nörotoksinler yani beyin ve sinir sistemini etkileyen \Nzehirler. Peki böylesi bir kimyasalı ne diye kullanıyoruz? Dialogue: 0,0:05:40.03,0:05:45.73,Default,,0000,0000,0000,,Ve bunu bilgisayarlara, beyaz eşyalara, koltuklara, \Nşiltelere ve hatta bazı yastıklara bile koyuyoruz. Dialogue: 0,0:05:45.73,0:05:49.47,Default,,0000,0000,0000,,Yani aslında, yastılklarımızı tutup\Nbir nörotoksinin içine daldırıyoruz Dialogue: 0,0:05:49.47,0:05:53.74,Default,,0000,0000,0000,,sonra bunları eve getirip her gece uyurken \N8 saat boyunca kafamızı üzerlerine koyuyoruz. Dialogue: 0,0:05:53.74,0:05:57.40,Default,,0000,0000,0000,,Bilemiyorum ama... Bence bu kadar\Npotansiyeli olan bu ülkede, Dialogue: 0,0:05:57.40,0:06:01.20,Default,,0000,0000,0000,,geceleri uyurken kafalarımızın alev almasını\Nönlemek için daha iyi bir yöntem bulabiliriz. Dialogue: 0,0:06:01.20,0:06:05.34,Default,,0000,0000,0000,,Şimdi bu zehirli kimyasallar besin zincirinde\Nbirikiyor ve vücutlarımıza karışıyor. Dialogue: 0,0:06:05.34,0:06:09.23,Default,,0000,0000,0000,,Besin zincirinin en üstünde bulunan ve bir\Nçok zehirli kimyasalı en yüksek düzeyde... Dialogue: 0,0:06:09.23,0:06:12.63,Default,,0000,0000,0000,,içeren besin nedir biliyor musunuz?\NAnne sütü. Dialogue: 0,0:06:12.63,0:06:18.07,Default,,0000,0000,0000,,Yani artık öyle bir noktaya geldik ki toplumun \Nen küçük bireyleri, yani bebeklerimiz, Dialogue: 0,0:06:18.07,0:06:23.58,Default,,0000,0000,0000,,ömürlerinin en yüksek dozlu zehirli kimyasalını\Nannelerinden emdikleri sütle alıyorlar. Dialogue: 0,0:06:23.58,0:06:27.45,Default,,0000,0000,0000,,Bu büyük bir hak ihlali değil mi? Dialogue: 0,0:06:27.45,0:06:31.61,Default,,0000,0000,0000,,Anne sütü, insanlık için en temel \Nbeslenme şekli olmak zorunda. Dialogue: 0,0:06:31.61,0:06:35.64,Default,,0000,0000,0000,,Emzirme kutsal ve güvenilir olmalı. Şu anda\Nbile emzirme en iyi besleme yöntemi Dialogue: 0,0:06:35.64,0:06:40.89,Default,,0000,0000,0000,,ve anneler mutlaka emzirmeye devam etmeli ama\Nanne sütünü korumalıyız. Onlar(!) anne sütünü korumalı. Dialogue: 0,0:06:40.89,0:06:43.64,Default,,0000,0000,0000,,Onların bizi koruyup kolladığınız sanıyordum. Dialogue: 0,0:06:43.64,0:06:46.86,Default,,0000,0000,0000,,Ve tabii ki, bu zehirli kimyasallardan en \Nfazla etkilenen insalar Dialogue: 0,0:06:46.86,0:06:51.00,Default,,0000,0000,0000,,çoğunluğu doğurganlık çağında olan\Nkadın fabrika işçileri. Dialogue: 0,0:06:51.00,0:06:55.34,Default,,0000,0000,0000,,Bu işçiler, doğurganlığa zararlı kimyasallar,\Nkanserojenler, vs. ile iç içe çalışıyorlar. Dialogue: 0,0:06:55.34,0:06:59.22,Default,,0000,0000,0000,,Şimdi size soruyorum,\NDoğurganlık çağında olan hangi kadın, Dialogue: 0,0:06:59.22,0:07:02.38,Default,,0000,0000,0000,,başka bir seçeneği kalmadığı sürece,\Nüreme sistemine zararlı kimyasallara... Dialogue: 0,0:07:02.38,0:07:07.38,Default,,0000,0000,0000,,maruz kaldığı bir işte çalışmak ister?\NVe bu da sistemin güzelliklerinden biri mi yani? Dialogue: 0,0:07:07.38,0:07:10.69,Default,,0000,0000,0000,,Burada oluşan çevresel ve ekonomik\Nsorunlar Dialogue: 0,0:07:10.69,0:07:14.62,Default,,0000,0000,0000,,sürekli olarak başka bir seçeneği kalmayan\Ninsanlar üretiyor. Dialogue: 0,0:07:14.62,0:07:18.72,Default,,0000,0000,0000,,Dünya genelinde her gün 200,000 insan\Nnesillerdir yaşadıkları yurtlarını terk edip Dialogue: 0,0:07:18.72,0:07:22.07,Default,,0000,0000,0000,,çoğu da varoşlara yerleşmek üzere \Nşehirlere göç ediyorlar Dialogue: 0,0:07:22.07,0:07:27.29,Default,,0000,0000,0000,,ve ne kadar zehirli kimyasala maruz \Nkalacaklarına bakmaksızın iş arıyorlar. Dialogue: 0,0:07:27.29,0:07:30.82,Default,,0000,0000,0000,,Yani gördüğünüz gibi bu sistemde\Nyalnızca doğal kaynaklar tükenmiyor, Dialogue: 0,0:07:30.82,0:07:34.87,Default,,0000,0000,0000,,insanlar da tükeniyor.\NTüm toplumlar tükeniyor. Dialogue: 0,0:07:34.87,0:07:37.18,Default,,0000,0000,0000,,Evet, zehirli atıklar giriyor,\Nzehirli atıklar çıkıyor. Dialogue: 0,0:07:37.18,0:07:40.95,Default,,0000,0000,0000,,Bir çok zehirli kimyasal, üretilen ürünlerin içinde\Nfabrikalardan çıkarken çok daha fazlası Dialogue: 0,0:07:40.95,0:07:45.59,Default,,0000,0000,0000,,yan ürünler veya çevre kirliliği şeklinde çıkıyor.\NVe bu gerçekten büyük bir kirlilik. Dialogue: 0,0:07:45.59,0:07:51.62,Default,,0000,0000,0000,,ABD'de, bizim sanayimiz, yılda 1.8 milyar ton\Nzehirli kimyasal atık ürettiğini itiraf ediyor Dialogue: 0,0:07:51.62,0:07:54.36,Default,,0000,0000,0000,,ve bu yalnızca itiraf ettikleri rakam olduğuna göre\Ngerçek atık miktarı çok daha fazla olmalı. Dialogue: 0,0:07:54.36,0:07:56.66,Default,,0000,0000,0000,,Ve bu da başka bir limit. Yani iğrenç, Dialogue: 0,0:07:56.66,0:08:01.67,Default,,0000,0000,0000,,Her sene 1.8 milyar ton kimyasal atığı kim görmek\Nister? Peki bu konuda onlar ne yapıyor? Dialogue: 0,0:08:01.67,0:08:05.67,Default,,0000,0000,0000,,Kirlilik üreten fabrikaları uzaklara taşıyıp\Nbaşkalarının topraklarını kirletiyorlar! Dialogue: 0,0:08:05.67,0:08:11.48,Default,,0000,0000,0000,,Ama, rüzgarlarla taşınan büyük bir hava\Nkirliliği dönüp tekrar bize buluyor. Dialogue: 0,0:08:11.48,0:08:15.21,Default,,0000,0000,0000,,Peki, bütün bu doğal kaynaklar\Nürünlere dönüştükten sonra ne oluyor? Dialogue: 0,0:08:15.21,0:08:17.80,Default,,0000,0000,0000,,Dağıtım için buraya geliyorlar. Dialogue: 0,0:08:17.80,0:08:23.30,Default,,0000,0000,0000,,Dağıtım, "zehirli kimyasal içeren ürünlerin en kısa \Nzamanda satılıp elden çıkarılması" anlamına geliyor. Dialogue: 0,0:08:23.30,0:08:28.94,Default,,0000,0000,0000,,Buradaki amaç; fiyatları düşük tutmak, insanların sürekli satın\Nalmasını sağlamak, giden malların yerine yenisini koymak. Dialogue: 0,0:08:28.94,0:08:32.63,Default,,0000,0000,0000,,Fiyatları nasıl düşük tutuyorlar?\NMağaza çalışanlarına düşük maaşlar veriyorlar Dialogue: 0,0:08:32.63,0:08:38.15,Default,,0000,0000,0000,,ve her fırsatta sağlık sigortalarından kısıyorlar.\NAmaç, üretim maliyetlerini haricileştirmek. Dialogue: 0,0:08:38.15,0:08:43.03,Default,,0000,0000,0000,,Yani, ürünleri üretmek için gereken gerçek\Nmasrafları ürün fiyatına yansıtmamak. Dialogue: 0,0:08:43.03,0:08:46.34,Default,,0000,0000,0000,,Başka bir deyişle, satın aldığımız\Nürünlerin gerçek bedelini biz ödemiyoruz. Dialogue: 0,0:08:46.34,0:08:48.19,Default,,0000,0000,0000,,Geçen gün bu konu hakkında düşünüyordum. Dialogue: 0,0:08:48.19,0:08:50.46,Default,,0000,0000,0000,,Yürüyerek işe gidiyordum ve\Nhaberleri dinlemek istedim, Dialogue: 0,0:08:50.46,0:08:52.77,Default,,0000,0000,0000,,bir radyo satın almak için bir\NRadio Shack mağazasına girdim. Dialogue: 0,0:08:52.77,0:08:56.68,Default,,0000,0000,0000,,4 dolar 99 sente satılan bu tatlı\Nküçük ve yeşil radyoyu buldum. Dialogue: 0,0:08:56.68,0:08:59.63,Default,,0000,0000,0000,,Ödemeyi yapmak için sırada\Nbeklerken düşündüm Dialogue: 0,0:08:59.63,0:09:03.11,Default,,0000,0000,0000,,4.99 dolar, bu radyonun imalatından\Nbenim elime geçinceye Dialogue: 0,0:09:03.11,0:09:08.22,Default,,0000,0000,0000,,kadarki süreçte oluşan tüm maliyetleri karşılayabilir?\NMetal muhtmelen Güney Afrika madenlerinden çıkarıldı, Dialogue: 0,0:09:08.22,0:09:13.04,Default,,0000,0000,0000,,petrol muhtemelen Irak'da sondajlandı,\Nplastikler muhtemelen Çin'de üretildi, Dialogue: 0,0:09:13.04,0:09:17.51,Default,,0000,0000,0000,,ve tüm bu malzemeler belki de Meksika'da bir\Nfabrikada 15 yaşında bir işçi tarafından birleştirildi. Dialogue: 0,0:09:17.51,0:09:22.09,Default,,0000,0000,0000,,4.99 dolar, ben onu alana kadar mağaza rafında\Nbeklerken işgal ettiği alanının kirasına bile yetmezken Dialogue: 0,0:09:22.09,0:09:25.14,Default,,0000,0000,0000,,bu radyoyu seçmeme yardım eden\Nmağaza çalışanının maaşını, Dialogue: 0,0:09:25.14,0:09:29.17,Default,,0000,0000,0000,,veya onu okyanuslar arasında taşyan gemilerin,\Nyollarda taşıyan kamyonların maliyetini nasıl karşılasın? Dialogue: 0,0:09:29.17,0:09:34.17,Default,,0000,0000,0000,,Radyonun gerçek bedelini ödemediğimin farkına\Nişte böyle vardım. Peki kim ödüyordu bu bedeli? Dialogue: 0,0:09:34.17,0:09:38.02,Default,,0000,0000,0000,,Bu insanlar, sahip oldukları doğal kaynakları\Nkaybederek ödüyorlar. Dialogue: 0,0:09:38.02,0:09:43.10,Default,,0000,0000,0000,,Bu insanlar kaybettikleri temiz hava ve artan\Nastım ve kanser oranlarıyla ödüyorlar. Dialogue: 0,0:09:43.10,0:09:47.51,Default,,0000,0000,0000,,Kongo'daki çocuklar gelecekleriyle ödedi.\NKongo genelindeki çocukların %30'u, Dialogue: 0,0:09:47.51,0:09:50.25,Default,,0000,0000,0000,,bizim ucuz ve kullan-at elektronik\Ncihazlarımız için gerekli bir metal olan Dialogue: 0,0:09:50.25,0:09:53.15,Default,,0000,0000,0000,,"Koltan" madenlerinde çalışmak için\Nokullarını bırakmak zorunda kaldı. Dialogue: 0,0:09:53.15,0:09:56.76,Default,,0000,0000,0000,,Bu insanlar kendi sağlık sigorta masraflarını\Nüstlenmek zorunda kalarak ödediler. Dialogue: 0,0:09:56.76,0:10:02.28,Default,,0000,0000,0000,,Tüm bu sistem boyunca insanlar benim bu radyoyu\N4.99 dolara alabilmem için gereken masrafı sırtladılar. Dialogue: 0,0:10:02.28,0:10:05.93,Default,,0000,0000,0000,,Ve sırtlanan bu masrafların hiç birinin herhangi\Nbir muhasebe defterinde kaydı tutulmuyor. Dialogue: 0,0:10:05.93,0:10:11.59,Default,,0000,0000,0000,,Şirket sahiplerinin gerçek üretim maliyetlerini\Nharicileştirmesinden kast ettiğim işte bu. Dialogue: 0,0:10:11.59,0:10:16.23,Default,,0000,0000,0000,,Ve bu da bizi tüketimin "Altın Ok"una getiriyor. Dialogue: 0,0:10:16.23,0:10:19.50,Default,,0000,0000,0000,,Burası sistemin kalbi,\Nsistemi çalıştıran motor. Dialogue: 0,0:10:19.50,0:10:25.08,Default,,0000,0000,0000,,Bu "OK" o kadar önemli ki onun korunması\Nbu arkadaşlar için de birinci önceliğe sahip. Dialogue: 0,0:10:25.08,0:10:28.20,Default,,0000,0000,0000,,Bu yüzden, 11 Eylül olayından sonra,\Ntüm ülkemiz şoktayken Dialogue: 0,0:10:28.20,0:10:34.23,Default,,0000,0000,0000,,Başkan Bush; üzülmek, dua etmek, umut etmek\Ngibi bir çok uygun öneride bulunabilecekken, Dialogue: 0,0:10:34.23,0:10:37.55,Default,,0000,0000,0000,,Ama öyle yapmadı. O, insanlara alışveriş\Nyapmalarını söyledi. ALIŞVERİŞ?! Dialogue: 0,0:10:37.55,0:10:43.94,Default,,0000,0000,0000,,Tüketicilerden oluşan bir millet haline geldik.\NTüketitici olmak, birincil kimliğimiz oldu, Dialogue: 0,0:10:43.94,0:10:47.75,Default,,0000,0000,0000,,anne, öğretmen, çiftçi değil\Ntüketici olmak. Dialogue: 0,0:10:47.75,0:10:51.34,Default,,0000,0000,0000,,Ne kadar değerli olduğumuzun\Nbirincil ölçütü ve göstergesi, Dialogue: 0,0:10:51.34,0:10:56.36,Default,,0000,0000,0000,,bu "Ok"a yaptığımız katkının miktarı\Nve tüketim miktarımız. Ve tüketiyoruz da! Dialogue: 0,0:10:56.36,0:11:02.64,Default,,0000,0000,0000,,Alışveriş yapıyoruz, alışveriş yapıyoruz, alışveriş yapıyoruz.\NMalzeme akışı sağlıyoruz. Ve malzemeler akıp gidiyor! Dialogue: 0,0:11:02.64,0:11:11.60,Default,,0000,0000,0000,,Tahmin edin, Kuzey Amerika'da sisteme giren malzemelerin satıştan 6 ay \Nsora yüzde kaçı sistemde hala ürün olarak kullanımda kalmaya devam ediyor? Dialogue: 0,0:11:11.60,0:11:20.95,Default,,0000,0000,0000,,Yüzde elli? Yirmi? HAYIR. Yüzde bir. BİR!\NBaşka bir deyişle; toprakta yetiştirdiğimiz, Dialogue: 0,0:11:20.95,0:11:25.42,Default,,0000,0000,0000,,madenlerden çıkardığımız, üretip nakliyesini yaptığımız\Nmalların %99'u, bu sistemden geçen eşyaların %99'u Dialogue: 0,0:11:25.42,0:11:30.66,Default,,0000,0000,0000,,6 ay içinde çöplük oluyor.\NBu seviyede malzeme çıktısı üretirken Dialogue: 0,0:11:30.66,0:11:35.10,Default,,0000,0000,0000,,gezegenin sürekliliğini nasıl sağlarız?\NBu düzen hep böyle değildi. Dialogue: 0,0:11:35.10,0:11:39.34,Default,,0000,0000,0000,,Ortalama bir Amerikalının şu anki\Ntüketim miktarı 50 yıl öncesinin iki katı. Dialogue: 0,0:11:39.34,0:11:44.56,Default,,0000,0000,0000,,Büyükannenize sorun. Onların zamanında\Nidareli ve tutumlu olmak değerli davranışlardı. Dialogue: 0,0:11:44.56,0:11:49.86,Default,,0000,0000,0000,,Peki, nasıl bu hale geldik? Tabi ki herşey bir anda olmadı. \NBu durum özellikle tasarlandı. Dialogue: 0,0:11:49.86,0:11:54.86,Default,,0000,0000,0000,,2. Dünya Savaşından hemen sonra, bu adamlar\Nekonomiyi yükselişe geçirmenin bir yolunu buldular. Dialogue: 0,0:11:54.86,0:11:58.52,Default,,0000,0000,0000,,Perakende analisti Victor Lebow,\Ntüm sistem için bir standart haline gelen Dialogue: 0,0:11:58.52,0:11:59.99,Default,,0000,0000,0000,,çözümü açıkça ortaya koydu. Dialogue: 0,0:11:59.99,0:12:05.72,Default,,0000,0000,0000,,Dedi ki: "Aşırı üretken ekonomimiz,\Ntüketimi yaşam biçimimiz haline getirmemizi, Dialogue: 0,0:12:05.72,0:12:08.59,Default,,0000,0000,0000,,yeni eşyalar satın alıp kullanmayı\Nritüeller haline getirmemizi, Dialogue: 0,0:12:08.59,0:12:12.95,Default,,0000,0000,0000,,ruhsal ve ego tatminimizi tüketimde\Naramamızı gerekitiriyor. Dialogue: 0,0:12:12.95,0:12:18.62,Default,,0000,0000,0000,,Sürekli artan bir hızla eşyaları tüketmeli, yakmalı\Nve yerlerine yenilerini koyarak eskileri atmalıyız." Dialogue: 0,0:12:18.62,0:12:22.23,Default,,0000,0000,0000,,Başkan Eisenhower'ın İktisadi\NDanışmanlar Konseyi Başkanı dedi ki: Dialogue: 0,0:12:22.23,0:12:26.70,Default,,0000,0000,0000,,"Amerikan ekonomisinin nihai amacı\Ndaha fazla tüketim malları üretmektir." Dialogue: 0,0:12:26.70,0:12:28.39,Default,,0000,0000,0000,,DAHA FAZLA TÜKETİM MALLARI? Dialogue: 0,0:12:28.39,0:12:33.88,Default,,0000,0000,0000,,Bizim nihai amacımız? Sağlık hizmeti\Nveya eğitim veya güvenli ulaşım Dialogue: 0,0:12:33.88,0:12:37.51,Default,,0000,0000,0000,,veya sürdürülebilirlik veya adalet sağlamak değil?\NTüketim malları? Dialogue: 0,0:12:37.51,0:12:41.26,Default,,0000,0000,0000,,Bizim bu programa, böyle heveslice\Nbalıklama atlamamızı nasıl sağladılar? Dialogue: 0,0:12:41.26,0:12:46.83,Default,,0000,0000,0000,,En etkili iki stratejileri planlı\Neskime ve algısal eskime. Dialogue: 0,0:12:46.83,0:12:50.59,Default,,0000,0000,0000,,Planlı eskimenin diğer anlamı\N"çöp olmak için yapılan tasarım". Dialogue: 0,0:12:50.59,0:12:54.12,Default,,0000,0000,0000,,Yani aslında ürünleri, en kısa sürede\Nişe yaramaz hale gelecek şekilde yapıyorlar ki Dialogue: 0,0:12:54.12,0:12:56.26,Default,,0000,0000,0000,,biz de onu atalım ve gidip yenisini alalım. Dialogue: 0,0:12:56.26,0:13:00.17,Default,,0000,0000,0000,,Plastik poşetlerden ve kahve bardaklarından\Nbunu açıkça görebiliyoruz ama şimdi çok daha fazlasI var: Dialogue: 0,0:13:00.17,0:13:05.68,Default,,0000,0000,0000,,paspaslar, DVD'ler, kameralar, barbeküler bile,\Nherşey! Hatta bilgisayarlar. Dialogue: 0,0:13:05.68,0:13:07.71,Default,,0000,0000,0000,,Dikkatinizi çekti mi,\Nşimdilerde yeni bir bilgisayar aldığınızda, Dialogue: 0,0:13:07.71,0:13:10.45,Default,,0000,0000,0000,,teknoloji o kadar hızlı değişiyor ki\Nsadece birkaç yıl içinde, Dialogue: 0,0:13:10.45,0:13:13.08,Default,,0000,0000,0000,,bir bakmışsınız ki iletişiminizi\Nzorlaştıran bir cihaz olmuş. Dialogue: 0,0:13:13.08,0:13:17.37,Default,,0000,0000,0000,,Bu konu ilgimi çekti ve içinde ne varmış diye bakmak\Niçin bir masa üstü bilgisayarın kasasını açtım. Dialogue: 0,0:13:17.37,0:13:22.66,Default,,0000,0000,0000,,Ve gördüm ki her sene değiştirilen şey, kenarda\Nköşede kalan küçük bir parça. Dialogue: 0,0:13:22.66,0:13:26.68,Default,,0000,0000,0000,,Ama sadece o küçük parçayı yenilemek mümkün olmuyor,\Nçünkü her çıkan yeni versiyon farklı bir şekilde üretiliyor, Dialogue: 0,0:13:26.68,0:13:30.61,Default,,0000,0000,0000,,bu yüzden her şeyi çöpe atıp\Nyenisini almanız gerekiyor. Dialogue: 0,0:13:30.61,0:13:36.30,Default,,0000,0000,0000,,Planlı eskimenin revaçta olduğu 1950'lere\Nait endüstriyel tasarım dergileri okuyordum. Dialogue: 0,0:13:36.30,0:13:38.77,Default,,0000,0000,0000,,Bu tasarımcılar konu hakkında\Ngerçekten çok açıklarmış. Dialogue: 0,0:13:38.77,0:13:42.40,Default,,0000,0000,0000,,Tüketicinin ürüne olan güvenini kaybettirmeden\Nama en kısa zamanda bozulacak şekilde Dialogue: 0,0:13:42.40,0:13:45.100,Default,,0000,0000,0000,,bir ürünü nasıl yapacaklarını, bu sayede tüketicinin\Ndönüp aynı ürünü tekrar satın almasını Dialogue: 0,0:13:45.100,0:13:48.42,Default,,0000,0000,0000,,nasıl sağlayacaklarını tartışmışlar.\NTüm bunlar kasıtlı olarak yapılmış. Dialogue: 0,0:13:48.42,0:13:51.97,Default,,0000,0000,0000,,Ama eşyalar, bu "OK"un sürekli akışını\Nsağlayacak çabulukta bozulmadığı için Dialogue: 0,0:13:51.97,0:13:54.29,Default,,0000,0000,0000,,"algısal eskime" karşımıza çıkıyor. Dialogue: 0,0:13:54.29,0:14:00.59,Default,,0000,0000,0000,,Algısal eskime denen şey bizi, kusurusuz bir şekilde\Nçalışır durumdaki eşyalarımızı çöpe atmaya ikna ediyor. Dialogue: 0,0:14:00.59,0:14:04.20,Default,,0000,0000,0000,,Peki bunu nasıl yapıyorlar?\NÜrünün görüntüsünü değiştiriyorlar Dialogue: 0,0:14:04.20,0:14:06.81,Default,,0000,0000,0000,,ki eğer siz ürününüzü birkaç yıl önce\Nsatın aldıysanız, Dialogue: 0,0:14:06.81,0:14:10.21,Default,,0000,0000,0000,,insanlar size, uzun süredir bu "OK"a\Nkatkı sağlamadığınıızı söyleyebilsinler. Dialogue: 0,0:14:10.21,0:14:15.23,Default,,0000,0000,0000,,Ve değerimizi bu "OK"a yaptığımız katkıyla ortaya\Nkoyduğumuz için, durum utanç verici olabilir. Dialogue: 0,0:14:15.23,0:14:19.77,Default,,0000,0000,0000,,Tıpkı 5 yıldır masamın üzerinde duran\Ntombul beyaz monitör gibi. Dialogue: 0,0:14:19.77,0:14:22.26,Default,,0000,0000,0000,,İş arkadaşım kendine yeni bir bilgisayar aldı. Dialogue: 0,0:14:22.26,0:14:25.20,Default,,0000,0000,0000,,İnce, parlak ve şık bir monitörü var. Dialogue: 0,0:14:25.20,0:14:29.20,Default,,0000,0000,0000,,Bilgisayarı ile uyumlu, telefonu ile de uyumlu\Nve hatta kalemliği ile bile uyumlu. Dialogue: 0,0:14:29.20,0:14:31.78,Default,,0000,0000,0000,,Sanki uzay gemisi kullanıyor\Ngibi görünüyor Dialogue: 0,0:14:31.78,0:14:35.37,Default,,0000,0000,0000,,Benim ise masama çamaşır makinesi\Nkoymuşum gibi görünüyorum. Dialogue: 0,0:14:35.37,0:14:39.87,Default,,0000,0000,0000,,Moda da bu konu için güzel bir örnek. Hiç\Nmerak ettiniz mi kadın ayakkabı topuk modası Dialogue: 0,0:14:39.87,0:14:43.92,Default,,0000,0000,0000,,bir sene kalın sonraki sene ince sonra tekrar\Nkalın ve ince olarak değişiyor. Hangi topuğun Dialogue: 0,0:14:43.92,0:14:50.26,Default,,0000,0000,0000,,daha sağlıklı olduğu konusundaki tartışmadan\Nötürü değil. İnce topuk yılında kalın topuk giyerek Dialogue: 0,0:14:50.26,0:14:53.70,Default,,0000,0000,0000,,"OK"a katkı sağlamamış olduğunuzun görülmesi Dialogue: 0,0:14:53.70,0:14:56.55,Default,,0000,0000,0000,,böylece ince topuklu giyen arkadaşınız kadar\Ndeğerli olmadığınızın düşünülmesi için. Dialogue: 0,0:14:56.55,0:15:01.63,Default,,0000,0000,0000,,Veya, daha doğrusu, sürekli\Nyeni ayakkabılar satın almanız için. Dialogue: 0,0:15:01.63,0:15:05.14,Default,,0000,0000,0000,,Reklamların ve genel olarak basının\Nbu konudaki rolleri büyük. Dialogue: 0,0:15:05.14,0:15:09.81,Default,,0000,0000,0000,,ABD'de her birimiz, günde 3000'den fazla\Nreklama maruz kalıyoruz. Dialogue: 0,0:15:09.81,0:15:14.41,Default,,0000,0000,0000,,50 yıl önceki insanların hayatları boyunca gördükleri\Nreklamdan fazlasını her birimiz bir yılda görüyoruz. Dialogue: 0,0:15:14.41,0:15:18.76,Default,,0000,0000,0000,,Düşünürseniz, bir reklamın amacı bizi elimizdekinin\Nyetersiz olduğuna ikna etmek dışında ne olabilir? Dialogue: 0,0:15:18.76,0:15:22.33,Default,,0000,0000,0000,,Yani günde 3000 kere bize şu mesajlar veriliyor\Nsaçlarımız yanlış, cildimiz yanlış Dialogue: 0,0:15:22.33,0:15:25.34,Default,,0000,0000,0000,,kıyafetlerimiz yanlış, eşyalarımız yanlış,\Narabalarımız yanlış, bizler yanlışız Dialogue: 0,0:15:25.34,0:15:28.15,Default,,0000,0000,0000,,ama eğer gidip alışveriş yaparsak \Nbu yanlışların hepsi düzelir. Dialogue: 0,0:15:28.15,0:15:31.88,Default,,0000,0000,0000,,Medya da bu akıştaki bazı adımları \Ngizleyerek bu işe çanak tutuyor. Dialogue: 0,0:15:31.88,0:15:35.80,Default,,0000,0000,0000,,Bu sayede malzeme ekonomisine dair\Nbize gösterilen tek şey alışveriş oluyor. Dialogue: 0,0:15:35.80,0:15:41.54,Default,,0000,0000,0000,,Doğadan temin, üretim ve bertaraf adımları \Nbizim gözlerimizden uzakta gerçekleşiyor. Dialogue: 0,0:15:41.54,0:15:44.75,Default,,0000,0000,0000,,ABD'de bizler şimdiye kadar hiç\Nolmadığı kadar çok eşyaya sahibiz. Dialogue: 0,0:15:44.75,0:15:48.08,Default,,0000,0000,0000,,Ama anket sonuçlarına göre ülke \Ngenelinde mutluluk düzeyimiz düşüşte. Dialogue: 0,0:15:48.08,0:15:54.13,Default,,0000,0000,0000,,Mutluluk seviyemiz 1950'lerde zirvedeydi,\Nyani tüketim çılgınlığının patlamasıyla aynı zamanda. Dialogue: 0,0:15:54.13,0:15:57.16,Default,,0000,0000,0000,,Hmmm... İlginç bir tesadüf. Dialogue: 0,0:15:57.16,0:15:59.82,Default,,0000,0000,0000,,Sanırım sebebini biliyorum.\NÇok daha fazla eşyamız var, Dialogue: 0,0:15:59.82,0:16:02.70,Default,,0000,0000,0000,,ama bizi mutlu eden şeyler için\Nçok daha az zamanımız var: Dialogue: 0,0:16:02.70,0:16:07.36,Default,,0000,0000,0000,,dostlarımız, ailemiz, dinlenme süremiz.\NHer zamankibden çok daha fazla çalışıyoruz. Dialogue: 0,0:16:07.36,0:16:11.55,Default,,0000,0000,0000,,Bazı analistlere göre işten arta kalan dinlenme\Nsüremiz feodal toplumlarınkinden bile az. Dialogue: 0,0:16:11.55,0:16:13.74,Default,,0000,0000,0000,,Ve zaten yetersiz olan boş zamanlarımızda Dialogue: 0,0:16:13.74,0:16:16.05,Default,,0000,0000,0000,,en çok yaptığımız iki aktivite ne biliyor musunuz? Dialogue: 0,0:16:16.05,0:16:18.50,Default,,0000,0000,0000,,Televizyon izlemek ve alışveriş yapmak. Dialogue: 0,0:16:18.50,0:16:23.61,Default,,0000,0000,0000,,ABD'de alışveriş için harcadığımız süre\NAvrupa'ya kıyasla 3 - 4 kat daha fazla. Dialogue: 0,0:16:23.61,0:16:25.79,Default,,0000,0000,0000,,Yani şöyle gülünç bir durumda olduğumuz söylenebilir. Dialogue: 0,0:16:25.79,0:16:28.85,Default,,0000,0000,0000,,İşe gidiyoruz, hatta belki iki işte çalışıyoruz,\Ntükenmiş bir halde eve dönüyoruz Dialogue: 0,0:16:28.85,0:16:32.69,Default,,0000,0000,0000,,Yeni koltuğumuzun üzerine yığılıp TV izliyoruz\Nve reklamlar bize "İĞRENÇ" olduğumuzu, Dialogue: 0,0:16:32.69,0:16:36.55,Default,,0000,0000,0000,,daha iyi hissetmek için AVM'ye gidip alışveriş yapmamız\Ngerektiğini söylüyor, ve tekrar işe gidip daha çok çalışmamız Dialogue: 0,0:16:36.55,0:16:38.70,Default,,0000,0000,0000,,yeni aldığımız eşyalar için daha çok para kazanmamız\Ngerekiyor. Ve eve daha da tükenmiş bir halde dönüyoruz Dialogue: 0,0:16:38.70,0:16:41.09,Default,,0000,0000,0000,,Oturup daha çok TV izliyoruz ve bize tekrar\Nalışverişe gitmemiz gerektiği söyleniyor. Dialogue: 0,0:16:41.09,0:16:46.85,Default,,0000,0000,0000,,Ve bu çalış-izle-harca çılgın döngüsüne kapılmış gidiyoruz.\NAma bunu durdurabiliriz. Dialogue: 0,0:16:46.85,0:16:50.07,Default,,0000,0000,0000,,Sonuç olarak tüm bu satın aldığımız eşyalara ne oluyor? Dialogue: 0,0:16:50.07,0:16:53.03,Default,,0000,0000,0000,,1970'lerden bu yana, ülkedeki ortalama ev boyutları \Niki katına çıkmış olmasına rağmen Dialogue: 0,0:16:53.03,0:16:56.34,Default,,0000,0000,0000,,bu tüketim hızıyla satın aldığımız eşyaların\Nevlerimize sığmasına imkan yok. Dialogue: 0,0:16:56.34,0:16:58.28,Default,,0000,0000,0000,,Her şey çöpe gidiyor. Dialogue: 0,0:16:58.28,0:17:01.90,Default,,0000,0000,0000,,Böylece "bertaraf" adımına geliyoruz.\NBurası malzeme ekonomisinin en iyi bilinen adımı Dialogue: 0,0:17:01.90,0:17:05.61,Default,,0000,0000,0000,,çünkü evdeki çöpleri atma işini\Nbizzat yapmamız gerekiyor. Dialogue: 0,0:17:05.61,0:17:10.22,Default,,0000,0000,0000,,ABD'de her birimiz günde ortalama\N2 kg çöp üretiyoruz. Dialogue: 0,0:17:10.22,0:17:12.98,Default,,0000,0000,0000,,Bu miktar 30 sene öncesinin 2 katı. Dialogue: 0,0:17:12.98,0:17:17.44,Default,,0000,0000,0000,,Tüm bu çöpler ya atık sahalarında yani \Ntoprakta açılan büyük deliklerde istifleniyor Dialogue: 0,0:17:17.44,0:17:22.74,Default,,0000,0000,0000,,veya daha da kötüsü fırınlarda yakıldıktan\Nsonra atık sahalarında istifleniyor. Dialogue: 0,0:17:22.74,0:17:29.01,Default,,0000,0000,0000,,Her iki işlem de havayı, toprağı, suları kirletiyor\Nve unutmayalım ki iklim değişikliğine yol açıyor. Dialogue: 0,0:17:29.01,0:17:31.49,Default,,0000,0000,0000,,Çöp yakma işlemi gerçekten çok zararlıdır. Dialogue: 0,0:17:31.49,0:17:33.97,Default,,0000,0000,0000,,"Üretim" adımındaki zehirli kimyasalları\Nhatırladınız mı? Dialogue: 0,0:17:33.97,0:17:37.49,Default,,0000,0000,0000,,Çöplerin yakılmasıyla havaya zehirli \Nkimyasallar salınır. Dialogue: 0,0:17:37.49,0:17:42.42,Default,,0000,0000,0000,,Daha da kötüsü, yakma işlemi süper zehirli\Nkimyasallar açığa çıkarır. Örneğin "Dioksion". Dialogue: 0,0:17:42.42,0:17:46.04,Default,,0000,0000,0000,,Dioksin, bilimsel olarak bilinen en\Nzehirli insan yapımı kimyasaldır. Dialogue: 0,0:17:46.04,0:17:49.43,Default,,0000,0000,0000,,Çöp yakma tesisleri bir numaralı\Ndioksin kaynaklarıdırlar. Dialogue: 0,0:17:49.43,0:17:54.88,Default,,0000,0000,0000,,Yani aslında, en zehirli insan yapımı \Nkimyasalların bir numaralı kaynağını Dialogue: 0,0:17:54.88,0:17:59.78,Default,,0000,0000,0000,,sadece çöpleri yakmayı bırakarak durdurabiliriz.\NBunu hemen bugün bile yapabiliriz. Dialogue: 0,0:17:59.78,0:18:06.42,Default,,0000,0000,0000,,Bazı şirketler, atık sahaları ve çöp yakma tesisleri\Nile uğraşmak istemiyor ve atıkları ihraç ediyor. Dialogue: 0,0:18:06.42,0:18:09.14,Default,,0000,0000,0000,,Peki ya geri dönüşüm? Geri dönüşüm işe yarıyor mu? Dialogue: 0,0:18:09.14,0:18:13.14,Default,,0000,0000,0000,,Evet, işe yarıyor.\NSürecin sonundaki atık miktarını azaltıyor Dialogue: 0,0:18:13.14,0:18:16.94,Default,,0000,0000,0000,,ve doğadan yeni kaynakların\Nteminine olan gereksinimi azaltıyor. Dialogue: 0,0:18:16.94,0:18:21.32,Default,,0000,0000,0000,,Evet, Evet, Evet! Hepimiz geri dönüşümü desteklemeliyiz.\NAma geri dönüşüm tek başına yeterli değil. Dialogue: 0,0:18:21.32,0:18:24.88,Default,,0000,0000,0000,,Geri dönüşüm asla yeterli bir çözüm olmayacak.\NBunun birkaç sebebi var. Dialogue: 0,0:18:24.88,0:18:29.23,Default,,0000,0000,0000,,Birincisi, evlerimizden çıkan atıklar\Nbuz dağının yalnızca görünen yüzü. Dialogue: 0,0:18:29.23,0:18:32.82,Default,,0000,0000,0000,,Evden dışarı attığımız her bir teneke\Ndolusu çöpün Dialogue: 0,0:18:32.82,0:18:35.96,Default,,0000,0000,0000,,geri dönüştürülebilmesi için Dialogue: 0,0:18:35.96,0:18:38.76,Default,,0000,0000,0000,,70 teneke dolusu çöpe eşdeğer\Natık açığa çıkıyor. Dialogue: 0,0:18:38.76,0:18:45.34,Default,,0000,0000,0000,,Yani, evlerden çıkan atıkların %100'ünü geri\Ndönüştürsek bile sorun kökten çözülmüş olmuyor. Dialogue: 0,0:18:45.34,0:18:48.45,Default,,0000,0000,0000,,Ki, bir çok atığın geri dönüştürülmesi\Nmümkün bile değil. Dialogue: 0,0:18:48.45,0:18:53.83,Default,,0000,0000,0000,,Bunun sebebi de ya çok zehirli kimyasallar içermesi ya da\Ngeri dönüştürlemeyecek şekilde tasarlanmış olması. Dialogue: 0,0:18:53.83,0:18:59.19,Default,,0000,0000,0000,,Örneğin meyve suyu kutuları. Metal, kağıt ve plastikten\Noluşan katmanlar birbirine sıkıca yapıştırılıyor Dialogue: 0,0:18:59.19,0:19:02.95,Default,,0000,0000,0000,,Geri dönüşüm için bu katmanları birbirinden\Nayırmak imkansız. Dialogue: 0,0:19:02.95,0:19:08.14,Default,,0000,0000,0000,,Gördüğünüz gibi bu sistem tam bir çıkmazda.\NTüm aşamalarda sınırları zorluyoruz. Dialogue: 0,0:19:08.14,0:19:12.98,Default,,0000,0000,0000,,İklimi değiştiriyoruz, mutluluk seviyemizi düşürüyoruz...\NHiç bir işe yaramıyor. Dialogue: 0,0:19:12.98,0:19:15.81,Default,,0000,0000,0000,,Ama işin güzel tarafı ise her yanımıza yayılmış olan Dialogue: 0,0:19:15.81,0:19:17.36,Default,,0000,0000,0000,,böylesi bir probleme karşı bir çok noktada\Nmücadele ediliyor olması. Dialogue: 0,0:19:17.36,0:19:20.99,Default,,0000,0000,0000,,Burada ormanları korumak için ve burada da\Ntemiz üretim için mücadele eden insanlar bulunuyor. Dialogue: 0,0:19:20.99,0:19:22.71,Default,,0000,0000,0000,,İşçi hakları ve adil ticaret için mücade edenler Dialogue: 0,0:19:22.71,0:19:25.64,Default,,0000,0000,0000,,bilinçli tüketim, atık sahaları ve çöp yakımının\Ndurdurulması konusunda mücadele edenler. Dialogue: 0,0:19:25.64,0:19:29.13,Default,,0000,0000,0000,,Ve en önemlisi, hükmümetimizi\Nyeniden kazanmak için mücadele edenler, Dialogue: 0,0:19:29.13,0:19:32.27,Default,,0000,0000,0000,,hükümetin gerçekten insanların yanında ve\Ninsanlar için var olması adına mücadele edenler. Dialogue: 0,0:19:32.27,0:19:36.23,Default,,0000,0000,0000,,Tüm bu mücadeleler kritik bir öneme sahip.\NAma tüm bağlantıları görebildiğimiz zaman Dialogue: 0,0:19:36.23,0:19:39.01,Default,,0000,0000,0000,,ve büyük resme bakabildiğimiz zaman\Nbir şeyler değişmeye başlayacak. Dialogue: 0,0:19:39.01,0:19:46.45,Default,,0000,0000,0000,,Bu sistem içindeki insanlar bir araya geldiği zaman\Nbu doğrusal sistemi yeniden düzenleyip Dialogue: 0,0:19:46.45,0:19:49.65,Default,,0000,0000,0000,,doğal kaynakları ve insanları tüketmeyen\Nyeni bir sisteme dönüştürebiliriz. Dialogue: 0,0:19:49.65,0:19:53.53,Default,,0000,0000,0000,,Çünkü öncelikle eskiden kalma "at çöpe gitsin"\Nzihniyetinden kurtulmamız gerekiyor. Dialogue: 0,0:19:53.53,0:19:58.93,Default,,0000,0000,0000,,Artık bu konular üzerinde sürdürülebilirlik\Nve adaleti temel alan bir düşünce şekli var: Dialogue: 0,0:19:58.93,0:20:03.19,Default,,0000,0000,0000,,Çevreci Kimya, Sıfır Atık,\NKapalı Çevrim Üretim Döngüsü Dialogue: 0,0:20:03.19,0:20:06.35,Default,,0000,0000,0000,,Yenilenebilir Enerji,\NYerel Yaşayan Ekonomiler, Dialogue: 0,0:20:06.35,0:20:12.22,Default,,0000,0000,0000,,Değişim çoktan başlamış durumda. Bazıları bunun gerçekdışı, \Nfazla idealistçe ve gerçekleşmesinin imkansız olduğunu söylüyor. Dialogue: 0,0:20:12.22,0:20:16.40,Default,,0000,0000,0000,,Ben de diyorum ki asıl gerçekdışı olan kişiler\Neski yöntemle yollarına devam emtek isteyenlerdir. Dialogue: 0,0:20:16.40,0:20:18.09,Default,,0000,0000,0000,,Bu insanlar rüyadalar. Dialogue: 0,0:20:18.09,0:20:23.34,Default,,0000,0000,0000,,Unutmayın, eski yöntem doğanın bir kanunu değil,\Nyer çekimi gibi kabul edip alışmamız gereken bir kanun değil. Dialogue: 0,0:20:23.34,0:20:28.66,Default,,0000,0000,0000,,Eski yöntemi insanlar yaratmıştı. Bizler de insanız.\NO halde gelin biz de yeni bir yöntem yaratalım. Dialogue: 0,0:20:28.66,0:20:32.58,Default,,0000,0000,0000,,Bu web sitesinde harika işler yapan gruplar\Nhakkında bir sürü bilgi bulunuyor. Dialogue: 0,0:20:32.58,0:20:35.06,Default,,0000,0000,0000,,Tıklayın, siz de katılın.\N"www.storyofstuff.org"