WEBVTT

00:00:00.823 --> 00:00:03.191
Tôi đến từ nhóm người cao nhất 
trên thế giới --

00:00:03.215 --> 00:00:04.365
người Hà Lan.

00:00:05.383 --> 00:00:07.069
Không phải lúc nào cũng là như vậy.

00:00:07.093 --> 00:00:10.307
Thật ra trên toàn cầu, 
chiều cao của mọi người đang tăng.

00:00:10.331 --> 00:00:11.894
Trong 150 năm qua,

00:00:11.918 --> 00:00:13.079
ở các nước phát triển,

00:00:13.103 --> 00:00:15.611
trung bình, chiều cao của chúng ra
tăng lên 10 cm

00:00:16.139 --> 00:00:18.918
Và các nhà khoa học có nhiều
lý thuyết về việc tại sao lại thế

00:00:18.942 --> 00:00:21.362
phần lớn liên quan đến 
chế độ dinh dưỡng

00:00:21.386 --> 00:00:23.670
cụ thể là sự gia tăng của 
thực phẩm từ sữa và thịt.

NOTE Paragraph

00:00:24.432 --> 00:00:25.940
Trong 50 năm qua,

00:00:25.964 --> 00:00:28.838
việc tiêu thụ thịt toàn cầu đã
tăng 4 lần,

00:00:28.862 --> 00:00:32.189
từ 71 triệu tấn lên 
310 trệu tấn.

00:00:32.705 --> 00:00:36.436
Tương tự với sữa và trứng.

00:00:36.460 --> 00:00:41.029
Ở các xã hội mà nguồn thu nhập tăng,
việc tiêu thụ thịt cũng vậy.

00:00:41.053 --> 00:00:43.982
Và chúng ta biết rằng trên toàn cầu,
chúng ta đang trở nên giàu có hơn.

00:00:44.006 --> 00:00:47.211
Song song với việc gia tăng 
của tầng lớp trung lưu là dân số thế giới

00:00:47.235 --> 00:00:52.186
từ 7 tỉ người trong hiện tại
tới 9.7 tỉ người vào năm 2050,

00:00:52.210 --> 00:00:53.673
có nghĩa rằng đến năm 2050,

00:00:53.697 --> 00:00:56.224
chúng ta sẽ cần nhiều hơn
ít nhất là 70% lượng đạm

00:00:56.248 --> 00:00:58.681
so với những gì hiện tại 
loài người đang có

00:00:59.322 --> 00:01:02.341
Và gần đây nhất Liên Hợp Quốc dự đoán

00:01:02.365 --> 00:01:04.825
cuối thế kỉ này, dân số sẽ ở 11 tỉ người

00:01:04.849 --> 00:01:07.809
nghĩa là chúng ta sẽ cần hơn
rất nhiều đạm

NOTE Paragraph

00:01:09.027 --> 00:01:10.566
Thách thức này thật
đáng kinh ngạc --

00:01:10.590 --> 00:01:12.397
đến mức, gần đây,

00:01:12.421 --> 00:01:15.539
một nhóm ở Viện Bền Vững Toàn Cầu
Anglia Ruskin đã đề nghị

00:01:15.563 --> 00:01:17.699
rằng nếu chúng ta không thay đổi
các chính sách toàn cầu


00:01:17.723 --> 00:01:19.271
và hệ thống sản xuất thực phẩm,

00:01:19.295 --> 00:01:22.557
xã hội của chúng ta sẽ sụp đổ
trong 30 năm tới.

NOTE Paragraph

00:01:24.143 --> 00:01:28.463
Hiện tại, đại dương của chúng ta cung cấp
nguồn đạm động vật chính

00:01:28.487 --> 00:01:32.169
Hơn 2.6 tỉ người dựa vào
nguồn này từng ngày.

00:01:33.177 --> 00:01:34.360
Đồng thời,

00:01:34.384 --> 00:01:37.035
Các đầm thủy sản trên toàn cầu
đang 2.5 lần lớn hơn

00:01:37.059 --> 00:01:39.583
so với các vùng biển có thể cung cấp
một cách bền vững,

00:01:39.607 --> 00:01:42.329
nghĩa rằng con người lấy từ đại dương
nhiều cá hơn

00:01:42.353 --> 00:01:44.657
đại dương có thể tự thay thế.

NOTE Paragraph

00:01:44.681 --> 00:01:49.473
Quỹ Bảo Vệ Thiên Nhiên Quốc Tế gần đây đưa ra
một báo cáo cho thấy trong 40 năm qua

00:01:49.497 --> 00:01:52.087
toàn cầu, hệ sinh vật biển 
đã bị cắt một nửa.

00:01:52.595 --> 00:01:57.298
Một báo cáo gần đây cho rằng
các loài ăn thịt lớn nhất,

00:01:57.322 --> 00:01:59.670
như cá kiếm và cá ngừ vây xanh,

00:01:59.694 --> 00:02:02.944
hơn 90% đã biến mắt từ năm 1950.

NOTE Paragraph

00:02:03.653 --> 00:02:07.426
Và có rất nhiều những khởi đầu tuyệt vời,
mang tính bền vững về thủy sản ở khắp hành tinh

00:02:07.450 --> 00:02:11.056
hướng tới cách làm việc tốt hơn và quản lý
các đầm thủy sản tốt hơn.

00:02:11.080 --> 00:02:12.231
Nhưng cuối cùng,

00:02:12.255 --> 00:02:15.857
tất cả những khởi đầu này đều để giữ
nguồn bắt cá hiện tại liên tục.


00:02:16.564 --> 00:02:17.715
Nhưng rất không có khả năng,

00:02:17.739 --> 00:02:19.529
kể cả với những đầm thủy sản 
được quản lý tốt nhất,

00:02:19.553 --> 00:02:22.516
rằng chúng ta sẽ có thể lấy nhiều hơn
từ đại dương

00:02:22.540 --> 00:02:23.695
hơn những gì chúng ta đang lấy hiện nay.

NOTE Paragraph

00:02:23.719 --> 00:02:26.464
Chúng ta phải dừng việc cướp bóc
đại dương

00:02:26.488 --> 00:02:28.646
Chúng ta phải giảm áp lực lên đại dương.

00:02:28.670 --> 00:02:29.988
Và chúng ta đang ở thời điểm

00:02:30.012 --> 00:02:32.777
mà nếu chúng ta ép thêm sản lượng,

00:02:32.801 --> 00:02:34.500
chúng ta sẽ phải đối mặt với
sự sụp đổ hoàn toàn.

00:02:35.226 --> 00:02:39.869
Hệ thống hiện tại của chúng ra sẽ không
cung cấp cho dân số đang gia tăng.


NOTE Paragraph

00:02:40.860 --> 00:02:42.129
Vậy làm thế nào để sửa điều này?

00:02:42.153 --> 00:02:44.891
Thế giới sẽ thế nào chỉ trong 35 năm
ngắn ngủi

00:02:44.915 --> 00:02:48.514
khi có thêm 2.7 tỉ người cùng chung
một nguồn cung cấp?

00:02:49.059 --> 00:02:50.931
Chúng ta có thể cùng ăn chay.

00:02:50.955 --> 00:02:52.708
Nghe có vẻ như một ý kiến hay,

00:02:52.732 --> 00:02:54.036
nhưng không thực tế

00:02:54.060 --> 00:02:56.405
và khó một cách không tưởng
để chỉ thị toàn cầu.

NOTE Paragraph

00:02:56.977 --> 00:03:00.013
Người ta ăn thịt
dù chúng ta có thích hay không.

00:03:00.564 --> 00:03:02.396
Và cho rằng chúng ta 
không thay đổi được

00:03:02.420 --> 00:03:04.546
và tiếp tục trên con đường này,

00:03:04.570 --> 00:03:06.404
không đáp ứng được nhu cầu.

NOTE Paragraph

00:03:06.428 --> 00:03:08.650
Tổ Chức Y Tế Thế Giới
gần đây đã báo cáo rằng

00:03:08.674 --> 00:03:12.836
800 triệu người đang bị suy dinh dưỡng
và thiếu thực phẩm,

00:03:12.860 --> 00:03:16.271
do dân số toàn cầu đang gia tăng

00:03:16.295 --> 00:03:20.317
và sự tiếp cận tới các nguồn tài nguyên 
như nước, năng lượng và đất đai đang giảm.

00:03:21.212 --> 00:03:23.272
Không cần trí tưởng tượng nhiều

00:03:23.296 --> 00:03:28.246
để thấy một thế giới với sự bất ổn 
bạo loạn và suy dinh dưỡng.

00:03:28.270 --> 00:03:29.896
Con người đang đói,

00:03:29.920 --> 00:03:32.958
và các nguồn tài nguyên đang ở
mức thấp một cách nguy hiểm

00:03:33.328 --> 00:03:34.884
Bởi rất, rất nhiều lí do

00:03:34.908 --> 00:03:37.662
chúng ta cần thay đổi hệ thống sản xuất
thực phẩm toàn cầu.

NOTE Paragraph

00:03:38.255 --> 00:03:39.679
Chúng ta cần phải làm tốt hơn

00:03:39.703 --> 00:03:40.868
và có một giải pháp.

00:03:40.892 --> 00:03:43.477
Và giải pháp đó là từ nuôi trồng
thủy sản--

00:03:43.501 --> 00:03:47.447
nuôi cá, thực vật như rong biển,
và các loài có vỏ và giáp xác.

00:03:47.861 --> 00:03:50.290
Như vị anh hùng đại dương 
Jacques Cousteau từng nói

00:03:50.314 --> 00:03:53.188
"Chúng ta cần bắt đầu sử dụng đại dương
như người nông dân thay vì thợ săn

00:03:53.212 --> 00:03:56.742
Đây chính là nền văn minh--
trồng thay vì săn."

00:03:57.402 --> 00:03:59.830
Cá là thực phẩm cuối cùng chúng ta săn

NOTE Paragraph

00:04:00.374 --> 00:04:03.682
Và tại sao mà chúng ta cứ nghe
những câu như;

00:04:03.706 --> 00:04:05.389
"Cuộc đời quá ngắn để (ăn) cá nuôi"

00:04:05.413 --> 00:04:07.001
hoặc, "Tất nhiên là cá bắt rồi!"

00:04:07.025 --> 00:04:09.374
về cá mà chúng ta chẳng biết gì về?

00:04:09.398 --> 00:04:11.609
Chúng ta không biết cả đời hắn đã ăn gì

00:04:11.633 --> 00:04:13.825
và chúng ta không biết sự ô nhiễm
hắn phải đối mặt với.

00:04:13.829 --> 00:04:15.739
Và nếu hắn là một loài săn mồi,

00:04:15.773 --> 00:04:18.602
hắn có thể đã phải bơi dọc bờ
Fukushima ngày hôm qua.

00:04:18.626 --> 00:04:19.970
Chúng ta không biết.

00:04:19.994 --> 00:04:21.337
Rất ít người nhận ra

00:04:21.361 --> 00:04:25.003
khả năng tìm nguồn gốc của hải sản
không bao giờ đi quá người thợ săn

00:04:25.027 --> 00:04:26.542
đã bắt hải sản hoang dã đó.

NOTE Paragraph

00:04:26.566 --> 00:04:28.003
Những hãy lùi lại 1 giây

00:04:28.027 --> 00:04:30.614
và nói về việc tại sao cá
là lựa chọn thực phẩm tốt nhất.

00:04:30.638 --> 00:04:31.789
Nó tốt cho sức khỏe,

00:04:31.813 --> 00:04:33.069
ngăn ngừa bệnh tim,

00:04:33.093 --> 00:04:34.536
nó cung cấp các amino acid
chủ chốt

00:04:34.560 --> 00:04:37.313
và các acid béo chủ chốt như
Omega-3,

00:04:37.337 --> 00:04:40.214
rất khác so với bất kể
một loại thịt nào.

00:04:40.238 --> 00:04:41.848
Và ngoài việc tốt cho sức khỏe,

00:04:41.872 --> 00:04:44.469
nó còn thú vị và phong phú
hơn rất nhiều.

NOTE Paragraph

00:04:44.493 --> 00:04:47.676
Hãy nghĩ về điều này-- phần lớn các trại 
chăn nuôi đều khá đơn điệu.

00:04:47.700 --> 00:04:50.351
Bò là bò, cừu là cừu, lợn là lợn,

00:04:50.375 --> 00:04:54.452
và gia cầm-- gà tây, vịt, gà --
tóm lại là như vậy.

00:04:54.476 --> 00:04:59.291
Và rồi còn có 500 loài cá
hiện tại đang được nuôi.

00:04:59.315 --> 00:05:02.243
Các siêu thị phương Tây không hẳn
phản ánh điều này trên các giá hàng,

00:05:02.267 --> 00:05:03.664
nhưng đó nằm ngoài điểm này.

NOTE Paragraph

00:05:03.688 --> 00:05:06.439
Và bạn có thể chăn cá 
một cách rất lành mạnh

00:05:06.479 --> 00:05:09.479
điều này tốt cho chúng ta, cho hành tinh
và tốt cho loài cá.

00:05:10.062 --> 00:05:11.998
Tôi biết tôi nghe có vẻ như bị
ám ảnh bởi cá --

NOTE Paragraph

00:05:12.022 --> 00:05:14.148
(Cười)

NOTE Paragraph

00:05:14.172 --> 00:05:15.323
Hãy để tôi giải thích:

00:05:15.347 --> 00:05:18.506
Tôi và người đồng hành cũng như
vợ của tôi, Amy Novograntz,

00:05:18.530 --> 00:05:20.481
tham gia nuôi trồng thủy sản 
vài năm trước.

00:05:20.505 --> 00:05:22.777
Chúng tôi lấy cảm hứng từ
Sylvia Earle,

00:05:22.801 --> 00:05:25.097
người đã đạt giải TED năm 2009.

00:05:25.121 --> 00:05:28.255
Chúng tôi gặp nhau tại Mission Blue I
tại Galapagos.

00:05:29.157 --> 00:05:31.094
Amy ở đó với tư cách là
Giám Đốc Giải TED;


00:05:31.118 --> 00:05:34.308
tôi, một doanh nhân từ Hà Lan
một công dân đầy mối quan tâm,

00:05:34.332 --> 00:05:36.705
yêu thích lặn, đam mê đại dương.

NOTE Paragraph

00:05:37.292 --> 00:05:39.626
Mission Blue thực sự đã thay đổi
cuộc đời của chúng tôi.

00:05:39.650 --> 00:05:40.801
Chúng tôi đã yêu nhau,

00:05:40.825 --> 00:05:42.301
cưới nhau

00:05:42.325 --> 00:05:44.566
và đi với rất nhiều cảm hứng,

00:05:44.590 --> 00:05:47.799
nghĩ rằng chúng tôi rất muốn làm
một điều gì đó để bảo tồn đại dương--

00:05:47.823 --> 00:05:49.558
một cái gì đó bền vững,

00:05:49.582 --> 00:05:52.138
thật sự có thể mang lại
một điều khác biệt

00:05:52.162 --> 00:05:54.788
một điều gì đó chúng tôi có thể
làm cùng nhau.

NOTE Paragraph

00:05:55.741 --> 00:05:59.031
Chúng tôi không ngờ rằng nó sẽ
đưa chúng tôi tới chăn cá.

00:05:59.741 --> 00:06:01.839
Nhưng vài tháng sau khi
xuống tàu,

00:06:01.863 --> 00:06:04.397
chúng tôi đến một cuộc họp 
tại Quỹ Bảo Tồn Quốc Tế,

00:06:04.421 --> 00:06:08.448
mà Tổng Giám Đốc Ngành Cá Thế Giới
nói về nuôi trồng thủy sản,

00:06:08.472 --> 00:06:12.218
thỉnh cầu cả phòng đầy những nhà môi trường học
đừng quay mặt lại với nó,

00:06:12.242 --> 00:06:14.003
để nhận thấy điều gì đang xảy ra

00:06:14.027 --> 00:06:15.448
và để thật sự tham gia

00:06:15.472 --> 00:06:17.584
bới vì nuôi trồng thủy sản có tiềm năng

00:06:17.608 --> 00:06:20.694
để trở thành thứ mà đại dương
và dân số của chúng ta cần.

NOTE Paragraph

00:06:21.184 --> 00:06:23.067
Chúng tôi choáng váng khi nghe 
các thống kê

00:06:23.091 --> 00:06:25.627
mà chúng tôi chưa biết nhiều
về ngành công nghiệp này

00:06:25.651 --> 00:06:28.558
và hào hứng về cơ hội
để giúp làm cho đúng.

NOTE Paragraph

00:06:29.042 --> 00:06:30.789
Và nói về các thống kê --

00:06:30.813 --> 00:06:33.589
hiện tại, lượng cá tiêu thụ toàn cầu

00:06:33.613 --> 00:06:35.669
bao gồm cả đánh bắt và chăn nuôi.

00:06:35.693 --> 00:06:38.025
gấp đôi lượng tấn của tổng số 
thịt bò

00:06:38.049 --> 00:06:39.922
được sản xuất trên toàn trái đất năm ngoái.

00:06:40.439 --> 00:06:42.746
Kết hợp từng thuyền đánh cá,

00:06:42.770 --> 00:06:44.701
to và bé, trên toàn thế giới,

00:06:44.725 --> 00:06:48.602
sản xuất tổng cộng 65 triệu tấn 
hải sản hoang dã

00:06:48.626 --> 00:06:50.023
cho tiêu thụ của con người.

NOTE Paragraph

00:06:50.623 --> 00:06:51.929
Nuôi trồng thủy sản năm nay,

00:06:51.953 --> 00:06:53.532
lần đầu tiên trong lịch sử,

00:06:53.556 --> 00:06:56.413
thật sự sản xuất nhiều hơn
những gì chúng ta đánh bắt trong tự nhiên.

NOTE Paragraph

00:06:56.874 --> 00:06:58.025
Nhưng giờ:

00:06:58.049 --> 00:06:59.403
Nhu cầu đang tăng lên.

00:07:00.157 --> 00:07:01.666
Trong 35 năm tới,

00:07:01.690 --> 00:07:06.685
chúng ta sẽ cần thêm 85 triệu tấn
để đạt nhu cầu,

00:07:06.709 --> 00:07:09.304
nghĩa là gần như gấp 1.5 lần,

00:07:09.328 --> 00:07:11.887
so với những gì chúng ta bắt
từ đại dương toàn cầu.

00:07:13.140 --> 00:07:14.466
Một con số khổng lồ.

NOTE Paragraph

00:07:14.812 --> 00:07:17.911
Có thể an toàn mà cho rằng, con số này
sẽ không đến từ đại dương.

00:07:17.935 --> 00:07:19.604
Chúng cần đến từ chăn nuôi.

00:07:20.163 --> 00:07:21.478
Và nói về việc chăn nuôi --

00:07:21.502 --> 00:07:23.469
để chăn nuôi bạn cần tài nguyên.

00:07:24.313 --> 00:07:27.242
Cũng như con người cần ăn
để phát triển và để sống,

00:07:27.266 --> 00:07:28.739
loài vật cũng vậy.

00:07:28.763 --> 00:07:31.658
Một con bò cần ăn
4 đến 5 cân thức ăn

00:07:31.682 --> 00:07:34.133
và uống gần 8,000 lít nước

00:07:34.157 --> 00:07:36.037
để cung cấp chỉ nửa cân thịt.

00:07:36.535 --> 00:07:38.578
Các chuyên gia đồng ý rằng

00:07:38.602 --> 00:07:41.754
để nuôi bò cho tất cả dân cư của
hành tinh này là không thể.

00:07:41.778 --> 00:07:44.516
Chúng ta không có đủ thức ăn và nước.

NOTE Paragraph

00:07:44.540 --> 00:07:47.294
Và chúng ta không thể tiếp tục
chặt đốn rừng nhiệt đới để làm điều này.

00:07:47.318 --> 00:07:50.827
Và nước ngọt -- trái đất có một nguồn
cung cấp có hạn.

00:07:50.851 --> 00:07:52.962
Chúng ta cần một cái gì đó
hiệu quả hơn

00:07:52.986 --> 00:07:55.867
để giúp con người tồn tại
trên hành tinh này.

NOTE Paragraph

00:07:56.517 --> 00:07:58.664
Giờ hãy so sánh điều đó 
với chăn nuôi cá.

00:07:59.164 --> 00:08:03.102
Chúng ta có thể chăn nửa cân cá
chỉ với nửa cân thức ăn,

00:08:03.126 --> 00:08:05.458
và tùy thuộc vào loài,
thậm chí còn ít hơn.

00:08:05.845 --> 00:08:07.075
Tại sao lại vậy?

00:08:08.099 --> 00:08:10.868
Bởi vì cá, thứ nhất, nổi.

00:08:10.892 --> 00:08:14.478
Chúng không cần đứng cả ngày,
chống chọi với lực hấp dẫn như chúng ta

00:08:14.806 --> 00:08:16.560
Và phần lớn loài cá là máu lạnh --

00:08:16.584 --> 00:08:18.264
chúng không cần giữ nhiệt.

00:08:18.288 --> 00:08:19.456
Khá là thảnh thơi.

NOTE Paragraph

00:08:19.480 --> 00:08:21.101
(Cười)

NOTE Paragraph

00:08:21.125 --> 00:08:22.665
Và cần rất ít nước,

00:08:22.689 --> 00:08:23.967
có vẻ không lô gic,

00:08:23.991 --> 00:08:25.378
nhưng như ta nói,

00:08:25.402 --> 00:08:27.796
bơi trong nước mà ít bao giờ uống.

00:08:27.820 --> 00:08:32.233
Cá là nguồn đạm hiệu quả nhất
mà loài người có,

00:08:32.257 --> 00:08:33.692
bên cạnh côn trùng.

NOTE Paragraph

00:08:35.297 --> 00:08:36.911
Chúng ta đã học được bao nhiêu

00:08:37.482 --> 00:08:40.919
Ví dụ, thêm vào
65 triệu tấn được bắt hàng năm

00:08:40.943 --> 00:08:42.553
cho loài người tiêu thụ,

00:08:42.577 --> 00:08:46.564
là 30 nghìn tấn bắt để nuôi
động vật,

00:08:46.588 --> 00:08:50.129
chủ yếu là cá mòi và cá cơm
để ngành thủy sản


00:08:50.153 --> 00:08:52.190
chế biến thành bột cá và dầu cá.

NOTE Paragraph

00:08:52.602 --> 00:08:53.949
Thật là điên rồ.

00:08:54.548 --> 00:08:58.120
65% trang trại cá,
toàn cầu, được quản lý rất tồi.

00:08:58.144 --> 00:09:00.854
Một số những vấn đề xấu nhất 
của thời đại có liên quan đến điều này.

00:09:00.878 --> 00:09:02.176
Chúng đang phá hủy đại dương
của chúng ta.

00:09:02.200 --> 00:09:05.218
Những vấn đề bóc lột tồi tệ nhất
có liên quan đến chúng.

00:09:05.702 --> 00:09:08.512
Gần đây một bài viết của Stanford

00:09:08.536 --> 00:09:11.409
nói rằng nếu 50% ngành thủy sản 
trên thế giới

00:09:11.433 --> 00:09:12.735
dừng việc sử dụng cá bột,

00:09:12.759 --> 00:09:14.409
đại dương của chúng ta sẽ được cứu.

00:09:14.837 --> 00:09:16.492
Giờ hãy nghĩ về điều này một phút.

NOTE Paragraph

00:09:16.516 --> 00:09:19.536
Chúng ta biết rằng
đại dương có nhiều vấn đề --

00:09:19.560 --> 00:09:22.345
ô nhiễm, a xít hóa,

00:09:22.369 --> 00:09:23.952
rạng san hô bị hủy hoại,
vân vân.

00:09:23.976 --> 00:09:26.513
Nhưng chúng nhấn mạnh ảnh hưởng
của thủy sản,

00:09:26.537 --> 00:09:29.112
và nhấn mạnh mọi thứ đều
kết nốt với nhau như thế nào.

00:09:29.608 --> 00:09:33.224
Đánh bắt cá, ngành thủy sản, chặt phá rừng,

00:09:33.248 --> 00:09:36.282
biến đổi khí hậu, đảm bảo lương thực
vân vân

NOTE Paragraph

00:09:36.834 --> 00:09:38.336
Trong cuộc tìm kiếm 
các giải pháp thay thế,

00:09:38.360 --> 00:09:40.415
ngành công nghiệp, trên quy mô lớn

00:09:40.439 --> 00:09:42.602
đã quay lại các giải pháp dựa vào thực vật

00:09:42.626 --> 00:09:45.479
như đậu nành, thịt vụn từ gà công nghiệp,

00:09:45.503 --> 00:09:47.345
vụn máu từ các lò mổ

00:09:47.369 --> 00:09:48.624
vân vân.

NOTE Paragraph

00:09:48.648 --> 00:09:51.112
Và chúng tôi hiểu những lựa chọn này
là từ đâu mà ra,

00:09:51.136 --> 00:09:53.265
nhưng đây không phải là cách tiếp cận đúng.

00:09:53.289 --> 00:09:54.544
Nó không bền vững,

00:09:54.568 --> 00:09:55.742
không tốt cho sức khỏe.

00:09:55.766 --> 00:09:58.429
Bạn đã bao giờ thấy một con gà
ở đáy biển chưa?

00:09:58.453 --> 00:09:59.804
Tất nhiên là chưa.

00:09:59.828 --> 00:10:02.024
Nếu bạn cho cá hồi ăn đậu nành và không gì cả,

00:10:02.048 --> 00:10:03.810
hắn sẽ nổ tung.

00:10:04.463 --> 00:10:05.615
Cá hồi là loài ăn thịt,

00:10:05.639 --> 00:10:07.534
hắn không thể tiêu hóa đậu nành.

NOTE Paragraph

00:10:09.049 --> 00:10:11.171
Chăn nuôi cá, cho đến nay

00:10:11.195 --> 00:10:13.512
là cách chăn nuôi động vật tốt nhất
mà loài người có.

00:10:13.536 --> 00:10:15.908
Nhưng nó đã có tai tiếng không hay.

00:10:16.373 --> 00:10:18.552
Đã có việc sử dụng hóa chất quá độ,

00:10:18.576 --> 00:10:21.756
đã có vi rút và bệnh tật
lây lan tới quần thể hoang dã,

00:10:21.780 --> 00:10:24.109
phá hủy và ô nhiễm hệ sinh thái,

00:10:24.133 --> 00:10:26.347
cá nuôi thoát và lai giống
với quần thể hoang dã,

00:10:26.371 --> 00:10:28.371
thay đổi nguồn gen tổng thể,

00:10:28.395 --> 00:10:30.861
và tất nhiên, như đã nói tới,

00:10:30.885 --> 00:10:32.964
các thành phần thức ăn thiếu tính 
bền vững.

NOTE Paragraph

00:10:33.396 --> 00:10:34.639
Thật may mắn làm sao, những ngày

00:10:34.663 --> 00:10:37.110
khi chúng ta có thể thưởng thức
đồ ăn trên đĩa của mình,

00:10:37.134 --> 00:10:38.339
dù nó là cái gì.

00:10:38.825 --> 00:10:40.364
Giờ khi đã biết, bạn không thể

00:10:40.388 --> 00:10:41.594
quay trở lại.

00:10:41.618 --> 00:10:42.769
Không vui vẻ chút nào.

00:10:42.793 --> 00:10:45.982
Chúng ta thật sự cần một hệ thống 
thực phẩm minh bạch 


00:10:46.006 --> 00:10:47.680
mà chúng ta tin tưởng sản xuất
thực phẩm lành mạnh.

NOTE Paragraph

00:10:48.726 --> 00:10:49.925
Nhưng tin tốt là

00:10:49.949 --> 00:10:52.862
hàng thập kỉ phát triển và 
nghiên cứu

00:10:52.886 --> 00:10:55.348
đã dẫn tới nhiều công nghệ và
kiến thức

00:10:55.372 --> 00:10:57.184
cho phép chúng ta làm tốt hơn nhiều.

00:10:57.208 --> 00:10:59.854
Chúng ta giờ có thể chăn cá
mà không có những vấn đề trên.

NOTE Paragraph

00:11:00.548 --> 00:11:03.429
Tôi nghĩ đến ngành nông nghiệp
trước cuộc cách mạng xanh --

00:11:03.453 --> 00:11:06.476
chúng ta đang ở ngành thủy sản
và cuộc cách mạng xanh dương.

00:11:07.817 --> 00:11:09.054
Công nghệ mới có nghĩa là

00:11:09.078 --> 00:11:12.646
chúng ta giờ có thể tạo ra thức ăn
hoàn toàn tự nhiên,

00:11:12.670 --> 00:11:13.854
giảm thiểu dấn chân sinh thái

00:11:13.878 --> 00:11:17.823
bao gồm vi khuẩn, côn trùng
rong biển và vi tảo.

00:11:18.689 --> 00:11:19.992
Tốt cho người,

00:11:20.016 --> 00:11:21.167
tốt cho cá,

00:11:21.191 --> 00:11:22.512
tốt cho hành tinh.

NOTE Paragraph

00:11:23.293 --> 00:11:24.443
Ví dụ như vi khuẩn

00:11:24.467 --> 00:11:27.316
có thể thay thế
bột cá cao cấp --

00:11:27.340 --> 00:11:28.495
trên vi mô.

NOTE Paragraph

00:11:28.801 --> 00:11:30.884
Côn trùng--

00:11:30.908 --> 00:11:32.869
trước hết, là sự tái chế hoàn hảo

00:11:32.893 --> 00:11:34.623
vì chúng lớn từ thức ăn thừa;

00:11:34.647 --> 00:11:35.799
và thứ hai,

00:11:35.823 --> 00:11:36.974
nghĩ đến cách câu cá
bằng ruồi nhân tạo,

00:11:36.998 --> 00:11:40.311
và bạn biết sẽ lô gic thế nào khi
sử dụng nó để nuôi cá.

00:11:40.712 --> 00:11:42.735
Bạn không cần nhiều đất

00:11:42.759 --> 00:11:45.169
và bạn cũng không cần chặt 
rừng nhiệt đới.

00:11:45.870 --> 00:11:48.959
Và vi khuẩn và côn trùng thật ra
có thể sản xuất thêm nước.

NOTE Paragraph

00:11:49.509 --> 00:11:51.738
Cuộc cách mạng này đang bắt đầu

00:11:51.762 --> 00:11:53.239
nó chỉ cần thêm quy mô.

00:11:54.492 --> 00:11:57.559
Chúng ta giờ có thể chăn nuôi nhiều loài
hơn bao giờ hết

00:11:57.583 --> 00:12:01.220
ở các điều kiện được kiểm soát, tự nhiên,
tạo ra cá lành mạnh.

NOTE Paragraph

00:12:01.897 --> 00:12:03.181
Tôi tưởng tượng rằng, ví dụ,

00:12:03.205 --> 00:12:08.813
một hệ thống kín có hiệu quả
hơn chăn nuôi côn trùng,

00:12:08.837 --> 00:12:12.081
nơi bạn có thể sản xuất những con cá
khỏe mạnh, hạnh phúc, thơm ngon

00:12:12.105 --> 00:12:13.477
với ít hoặc không chất thải,

00:12:13.501 --> 00:12:15.961
gần như không tốn năng lượng và nước

00:12:15.985 --> 00:12:18.294
và nguồn thức ăn tự nhiên
với ít dấu ấn sinh thái.

00:12:19.084 --> 00:12:22.311
Hoặc một hệ thống mà bạn nuôi
đến tận 10 loài cạnh nhau --

00:12:22.335 --> 00:12:23.711
sống nhờ nhau,

00:12:23.735 --> 00:12:25.175
bắt chước tự nhiên.

00:12:25.918 --> 00:12:27.288
Bạn cần rất ít thức ăn,

00:12:27.312 --> 00:12:28.534
rất ít dấu ấn sinh thái.

00:12:28.558 --> 00:12:32.459
Tôi nghĩ đến, ví dụ như việc trồng tảo biển
từ chất thải của cá.

NOTE Paragraph

00:12:34.453 --> 00:12:37.248
Có những công nghệ tuyệt vời xuất hiện
trên toàn cầu.

00:12:37.574 --> 00:12:39.753
Từ những phương pháp chống bệnh tật

00:12:39.777 --> 00:12:42.642
để chúng ta không cần kháng sinh
và chất hóa học,

00:12:42.666 --> 00:12:46.322
cho đến những bộ máy cho ăn tự động
có thể biết được khi cá đói,

00:12:46.346 --> 00:12:49.637
để chúng ta có thể tiết kiệm thức ăn
và giảm thiểu ô nhiễm.

00:12:50.016 --> 00:12:52.619
Các hệ thống phần mềm thu thập
dữ liệu từ các trại,

00:12:52.643 --> 00:12:54.529
để chúng ta có thể cải tiến
cách chăn nuôi.

NOTE Paragraph

00:12:55.127 --> 00:12:57.983
Có những thứ rất tuyệt đang xảy ra
trên toàn cầu.

00:12:58.670 --> 00:13:01.313
Xin đừng nhầm lẫn -- tất cả
những thứ trên đều có thể

00:13:01.337 --> 00:13:04.472
với mức giá cạnh tranh được với giá
mà một nông dân hiện tại đang chi trả.

00:13:05.024 --> 00:13:08.971
Ngày mai, sẽ không còn lí do gì
để bất cứ ai không làm điều đúng đắn.

NOTE Paragraph

00:13:10.164 --> 00:13:12.423
Bởi vậy ai đó phải kết nối các điểm
lại với nhau

00:13:12.447 --> 00:13:15.030
và cho những phát kiến này một cú đá
từ đằng sau.

00:13:15.054 --> 00:13:18.071
Và đây là thứ chúng tôi đã bắt tay vào làm
trong những năm qua,

00:13:18.095 --> 00:13:20.581
và đây là thứ chúng tôi cần
để tiếp tục cùng nhau làm --

00:13:21.049 --> 00:13:23.400
nghĩ lại mọi thứ theo hường từ dưới lên,

00:13:23.424 --> 00:13:25.943
với một cái nhìn các chuỗi giá trị
một cách toàn diện,

00:13:25.967 --> 00:13:28.101
nối tất cả các thứ này
trên toàn cầu,

00:13:28.125 --> 00:13:30.173
bên cạnh các doanh nhân giỏi

00:13:30.197 --> 00:13:32.770
sẵn sàng chung một cái nhìn tập thể.

NOTE Paragraph

00:13:33.474 --> 00:13:36.307
Giờ là lúc tạo ra thay đổi trong ngành này

00:13:36.331 --> 00:13:38.542
và đẩy nó đi vào một hướng
có tình bền vững.

00:13:38.566 --> 00:13:39.988
Ngành này vẫn còn trẻ,

00:13:40.012 --> 00:13:41.704
nhiều sự trưởng thành vẫn còn
ở phía trước.

00:13:42.041 --> 00:13:44.875
Đây là một công việc lớn, nhưng không
quá xa vời như bạn nghĩ.

00:13:44.899 --> 00:13:46.049
Điều này là có thể.

NOTE Paragraph

00:13:47.032 --> 00:13:49.209
Và chúng ta cần giảm bớt áp lực
lên đại dương.

00:13:49.233 --> 00:13:50.780
Chúng ta muốn ăn ngon và tốt cho sức khỏe.

00:13:50.804 --> 00:13:52.876
Và nếu chúng ta ăn động vật,
nó cần phải có

00:13:52.900 --> 00:13:54.558
một cuộc sống hạnh phúc và mạnh khỏe.

NOTE Paragraph

00:13:54.582 --> 00:13:56.789
Chúng ta cần có một bữa ăn mà chúng ta
có thể tin tương,

00:13:56.813 --> 00:13:58.026
đã sống lâu.

00:13:58.577 --> 00:14:02.476
Và đây không chỉ là cho những người
sống ở San Francisco hay Bắc Âu --

00:14:02.500 --> 00:14:04.346
mà là cho tất cả chúng ta.

00:14:04.370 --> 00:14:06.030
Kể cả ở những nước nghèo nhất,

00:14:06.054 --> 00:14:07.564
Đây không phải là về tiền.

00:14:07.588 --> 00:14:11.404
Con người thích những thứ tươi và tốt cho sức khỏe
mà họ có thể tin tưởng

00:14:11.428 --> 00:14:15.220
hơn là những thứ từ những nơi xa xôi
mà họ không biết gì về.

00:14:15.244 --> 00:14:16.560
Chúng ta đều giống nhau.

NOTE Paragraph

00:14:18.267 --> 00:14:19.418
Ngày đó sẽ đến

00:14:19.442 --> 00:14:22.683
khi con người nhận ra -- không, yêu cầu --
cá nuôi trên đĩa của họ

00:14:22.727 --> 00:14:25.084
cá được chăn tốt
và chăn một cách khỏe mạnh --

00:14:26.204 --> 00:14:27.458
và từ chối bất kì những thứ gì ít hơn thế.

NOTE Paragraph

00:14:27.482 --> 00:14:28.851
Bạn có thể giúp tăng tiến độ.

00:14:29.163 --> 00:14:31.521
Hỏi khi bạn gọi hải sản.

00:14:31.545 --> 00:14:33.402
Cá của tôi từ đâu ra?

00:14:33.426 --> 00:14:34.941
Ai nuôi nó,

00:14:34.965 --> 00:14:36.330
và nó ăn gì?

00:14:37.008 --> 00:14:40.667
Thông tin về cá từ đâu ra và
được sản xuất thế nào

00:14:40.691 --> 00:14:42.833
cần phải có sẵn và nhiều hơn.

00:14:43.663 --> 00:14:46.847
Và người tiêu dùng cần tạo áp lực
lên ngành thủy sản

00:14:46.871 --> 00:14:48.163
để làm điều đúng đắn.

NOTE Paragraph

00:14:48.653 --> 00:14:50.696
Vậy nên mỗi lần gọi món,

00:14:50.720 --> 00:14:52.687
hỏi chi tiết

00:14:52.711 --> 00:14:55.193
và cho họ biết rằng bạn thật sự quan tâm
đến những gì bạn ăn

00:14:55.217 --> 00:14:56.647
và những gì được đưa cho bạn.

00:14:56.999 --> 00:14:59.343
Và dần dần, họ sẽ lắng nghe.

00:14:59.367 --> 00:15:01.164
Và tất cả chúng ta sẽ được lợi.

NOTE Paragraph

00:15:01.575 --> 00:15:02.726
Cảm ơn.

NOTE Paragraph

00:15:02.750 --> 00:15:05.333
(Vỗ tay)