1
00:00:00,823 --> 00:00:03,191
Tôi đến từ nhóm người cao nhất 
trên thế giới --

2
00:00:03,215 --> 00:00:04,365
người Hà Lan.

3
00:00:05,383 --> 00:00:07,069
Không phải lúc nào cũng là như vậy.

4
00:00:07,093 --> 00:00:10,307
Thật ra trên toàn cầu, 
chiều cao của mọi người đang tăng.

5
00:00:10,331 --> 00:00:11,894
Trong 150 năm qua,

6
00:00:11,918 --> 00:00:13,079
ở các nước phát triển,

7
00:00:13,103 --> 00:00:15,611
trung bình, chiều cao của chúng ra
tăng lên 10 cm

8
00:00:16,139 --> 00:00:18,918
Và các nhà khoa học có nhiều
lý thuyết về việc tại sao lại thế

9
00:00:18,942 --> 00:00:21,362
phần lớn liên quan đến 
chế độ dinh dưỡng

10
00:00:21,386 --> 00:00:23,670
cụ thể là sự gia tăng của 
thực phẩm từ sữa và thịt.

11
00:00:24,432 --> 00:00:25,940
Trong 50 năm qua,

12
00:00:25,964 --> 00:00:28,838
việc tiêu thụ thịt toàn cầu đã
tăng 4 lần,

13
00:00:28,862 --> 00:00:32,189
từ 71 triệu tấn lên 
310 trệu tấn.

14
00:00:32,705 --> 00:00:36,436
Tương tự với sữa và trứng.

15
00:00:36,460 --> 00:00:41,029
Ở các xã hội mà nguồn thu nhập tăng,
việc tiêu thụ thịt cũng vậy.

16
00:00:41,053 --> 00:00:43,982
Và chúng ta biết rằng trên toàn cầu,
chúng ta đang trở nên giàu có hơn.

17
00:00:44,006 --> 00:00:47,211
Song song với việc gia tăng 
của tầng lớp trung lưu là dân số thế giới

18
00:00:47,235 --> 00:00:52,186
từ 7 tỉ người trong hiện tại
tới 9.7 tỉ người vào năm 2050,

19
00:00:52,210 --> 00:00:53,673
có nghĩa rằng đến năm 2050,

20
00:00:53,697 --> 00:00:56,224
chúng ta sẽ cần nhiều hơn
ít nhất là 70% lượng đạm

21
00:00:56,248 --> 00:00:58,681
so với những gì hiện tại 
loài người đang có

22
00:00:59,322 --> 00:01:02,341
Và gần đây nhất Liên Hợp Quốc dự đoán

23
00:01:02,365 --> 00:01:04,825
cuối thế kỉ này, dân số sẽ ở 11 tỉ người

24
00:01:04,849 --> 00:01:07,809
nghĩa là chúng ta sẽ cần hơn
rất nhiều đạm

25
00:01:09,027 --> 00:01:10,566
Thách thức này thật
đáng kinh ngạc --

26
00:01:10,590 --> 00:01:12,397
đến mức, gần đây,

27
00:01:12,421 --> 00:01:15,539
một nhóm ở Viện Bền Vững Toàn Cầu
Anglia Ruskin đã đề nghị

28
00:01:15,563 --> 00:01:17,699
rằng nếu chúng ta không thay đổi
các chính sách toàn cầu


29
00:01:17,723 --> 00:01:19,271
và hệ thống sản xuất thực phẩm,

30
00:01:19,295 --> 00:01:22,557
xã hội của chúng ta sẽ sụp đổ
trong 30 năm tới.

31
00:01:24,143 --> 00:01:28,463
Hiện tại, đại dương của chúng ta cung cấp
nguồn đạm động vật chính

32
00:01:28,487 --> 00:01:32,169
Hơn 2.6 tỉ người dựa vào
nguồn này từng ngày.

33
00:01:33,177 --> 00:01:34,360
Đồng thời,

34
00:01:34,384 --> 00:01:37,035
Các đầm thủy sản trên toàn cầu
đang 2.5 lần lớn hơn

35
00:01:37,059 --> 00:01:39,583
so với các vùng biển có thể cung cấp
một cách bền vững,

36
00:01:39,607 --> 00:01:42,329
nghĩa rằng con người lấy từ đại dương
nhiều cá hơn

37
00:01:42,353 --> 00:01:44,657
đại dương có thể tự thay thế.

38
00:01:44,681 --> 00:01:49,473
Quỹ Bảo Vệ Thiên Nhiên Quốc Tế gần đây đưa ra
một báo cáo cho thấy trong 40 năm qua

39
00:01:49,497 --> 00:01:52,087
toàn cầu, hệ sinh vật biển 
đã bị cắt một nửa.

40
00:01:52,595 --> 00:01:57,298
Một báo cáo gần đây cho rằng
các loài ăn thịt lớn nhất,

41
00:01:57,322 --> 00:01:59,670
như cá kiếm và cá ngừ vây xanh,

42
00:01:59,694 --> 00:02:02,944
hơn 90% đã biến mắt từ năm 1950.

43
00:02:03,653 --> 00:02:07,426
Và có rất nhiều những khởi đầu tuyệt vời,
mang tính bền vững về thủy sản ở khắp hành tinh

44
00:02:07,450 --> 00:02:11,056
hướng tới cách làm việc tốt hơn và quản lý
các đầm thủy sản tốt hơn.

45
00:02:11,080 --> 00:02:12,231
Nhưng cuối cùng,

46
00:02:12,255 --> 00:02:15,857
tất cả những khởi đầu này đều để giữ
nguồn bắt cá hiện tại liên tục.


47
00:02:16,564 --> 00:02:17,715
Nhưng rất không có khả năng,

48
00:02:17,739 --> 00:02:19,529
kể cả với những đầm thủy sản 
được quản lý tốt nhất,

49
00:02:19,553 --> 00:02:22,516
rằng chúng ta sẽ có thể lấy nhiều hơn
từ đại dương

50
00:02:22,540 --> 00:02:23,695
hơn những gì chúng ta đang lấy hiện nay.

51
00:02:23,719 --> 00:02:26,464
Chúng ta phải dừng việc cướp bóc
đại dương

52
00:02:26,488 --> 00:02:28,646
Chúng ta phải giảm áp lực lên đại dương.

53
00:02:28,670 --> 00:02:29,988
Và chúng ta đang ở thời điểm

54
00:02:30,012 --> 00:02:32,777
mà nếu chúng ta ép thêm sản lượng,

55
00:02:32,801 --> 00:02:34,500
chúng ta sẽ phải đối mặt với
sự sụp đổ hoàn toàn.

56
00:02:35,226 --> 00:02:39,869
Hệ thống hiện tại của chúng ra sẽ không
cung cấp cho dân số đang gia tăng.


57
00:02:40,860 --> 00:02:42,129
Vậy làm thế nào để sửa điều này?

58
00:02:42,153 --> 00:02:44,891
Thế giới sẽ thế nào chỉ trong 35 năm
ngắn ngủi

59
00:02:44,915 --> 00:02:48,514
khi có thêm 2.7 tỉ người cùng chung
một nguồn cung cấp?

60
00:02:49,059 --> 00:02:50,931
Chúng ta có thể cùng ăn chay.

61
00:02:50,955 --> 00:02:52,708
Nghe có vẻ như một ý kiến hay,

62
00:02:52,732 --> 00:02:54,036
nhưng không thực tế

63
00:02:54,060 --> 00:02:56,405
và khó một cách không tưởng
để chỉ thị toàn cầu.

64
00:02:56,977 --> 00:03:00,013
Người ta ăn thịt
dù chúng ta có thích hay không.

65
00:03:00,564 --> 00:03:02,396
Và cho rằng chúng ta 
không thay đổi được

66
00:03:02,420 --> 00:03:04,546
và tiếp tục trên con đường này,

67
00:03:04,570 --> 00:03:06,404
không đáp ứng được nhu cầu.

68
00:03:06,428 --> 00:03:08,650
Tổ Chức Y Tế Thế Giới
gần đây đã báo cáo rằng

69
00:03:08,674 --> 00:03:12,836
800 triệu người đang bị suy dinh dưỡng
và thiếu thực phẩm,

70
00:03:12,860 --> 00:03:16,271
do dân số toàn cầu đang gia tăng

71
00:03:16,295 --> 00:03:20,317
và sự tiếp cận tới các nguồn tài nguyên 
như nước, năng lượng và đất đai đang giảm.

72
00:03:21,212 --> 00:03:23,272
Không cần trí tưởng tượng nhiều

73
00:03:23,296 --> 00:03:28,246
để thấy một thế giới với sự bất ổn 
bạo loạn và suy dinh dưỡng.

74
00:03:28,270 --> 00:03:29,896
Con người đang đói,

75
00:03:29,920 --> 00:03:32,958
và các nguồn tài nguyên đang ở
mức thấp một cách nguy hiểm

76
00:03:33,328 --> 00:03:34,884
Bởi rất, rất nhiều lí do

77
00:03:34,908 --> 00:03:37,662
chúng ta cần thay đổi hệ thống sản xuất
thực phẩm toàn cầu.

78
00:03:38,255 --> 00:03:39,679
Chúng ta cần phải làm tốt hơn

79
00:03:39,703 --> 00:03:40,868
và có một giải pháp.

80
00:03:40,892 --> 00:03:43,477
Và giải pháp đó là từ nuôi trồng
thủy sản--

81
00:03:43,501 --> 00:03:47,447
nuôi cá, thực vật như rong biển,
và các loài có vỏ và giáp xác.

82
00:03:47,861 --> 00:03:50,290
Như vị anh hùng đại dương 
Jacques Cousteau từng nói

83
00:03:50,314 --> 00:03:53,188
"Chúng ta cần bắt đầu sử dụng đại dương
như người nông dân thay vì thợ săn

84
00:03:53,212 --> 00:03:56,742
Đây chính là nền văn minh--
trồng thay vì săn."

85
00:03:57,402 --> 00:03:59,830
Cá là thực phẩm cuối cùng chúng ta săn

86
00:04:00,374 --> 00:04:03,682
Và tại sao mà chúng ta cứ nghe
những câu như;

87
00:04:03,706 --> 00:04:05,389
"Cuộc đời quá ngắn để (ăn) cá nuôi"

88
00:04:05,413 --> 00:04:07,001
hoặc, "Tất nhiên là cá bắt rồi!"

89
00:04:07,025 --> 00:04:09,374
về cá mà chúng ta chẳng biết gì về?

90
00:04:09,398 --> 00:04:11,609
Chúng ta không biết cả đời hắn đã ăn gì

91
00:04:11,633 --> 00:04:13,825
và chúng ta không biết sự ô nhiễm
hắn phải đối mặt với.

92
00:04:13,829 --> 00:04:15,739
Và nếu hắn là một loài săn mồi,

93
00:04:15,773 --> 00:04:18,602
hắn có thể đã phải bơi dọc bờ
Fukushima ngày hôm qua.

94
00:04:18,626 --> 00:04:19,970
Chúng ta không biết.

95
00:04:19,994 --> 00:04:21,337
Rất ít người nhận ra

96
00:04:21,361 --> 00:04:25,003
khả năng tìm nguồn gốc của hải sản
không bao giờ đi quá người thợ săn

97
00:04:25,027 --> 00:04:26,542
đã bắt hải sản hoang dã đó.

98
00:04:26,566 --> 00:04:28,003
Những hãy lùi lại 1 giây

99
00:04:28,027 --> 00:04:30,614
và nói về việc tại sao cá
là lựa chọn thực phẩm tốt nhất.

100
00:04:30,638 --> 00:04:31,789
Nó tốt cho sức khỏe,

101
00:04:31,813 --> 00:04:33,069
ngăn ngừa bệnh tim,

102
00:04:33,093 --> 00:04:34,536
nó cung cấp các amino acid
chủ chốt

103
00:04:34,560 --> 00:04:37,313
và các acid béo chủ chốt như
Omega-3,

104
00:04:37,337 --> 00:04:40,214
rất khác so với bất kể
một loại thịt nào.

105
00:04:40,238 --> 00:04:41,848
Và ngoài việc tốt cho sức khỏe,

106
00:04:41,872 --> 00:04:44,469
nó còn thú vị và phong phú
hơn rất nhiều.

107
00:04:44,493 --> 00:04:47,676
Hãy nghĩ về điều này-- phần lớn các trại 
chăn nuôi đều khá đơn điệu.

108
00:04:47,700 --> 00:04:50,351
Bò là bò, cừu là cừu, lợn là lợn,

109
00:04:50,375 --> 00:04:54,452
và gia cầm-- gà tây, vịt, gà --
tóm lại là như vậy.

110
00:04:54,476 --> 00:04:59,291
Và rồi còn có 500 loài cá
hiện tại đang được nuôi.

111
00:04:59,315 --> 00:05:02,243
Các siêu thị phương Tây không hẳn
phản ánh điều này trên các giá hàng,

112
00:05:02,267 --> 00:05:03,664
nhưng đó nằm ngoài điểm này.

113
00:05:03,688 --> 00:05:06,439
Và bạn có thể chăn cá 
một cách rất lành mạnh

114
00:05:06,479 --> 00:05:09,479
điều này tốt cho chúng ta, cho hành tinh
và tốt cho loài cá.

115
00:05:10,062 --> 00:05:11,998
Tôi biết tôi nghe có vẻ như bị
ám ảnh bởi cá --

116
00:05:12,022 --> 00:05:14,148
(Cười)

117
00:05:14,172 --> 00:05:15,323
Hãy để tôi giải thích:

118
00:05:15,347 --> 00:05:18,506
Tôi và người đồng hành cũng như
vợ của tôi, Amy Novograntz,

119
00:05:18,530 --> 00:05:20,481
tham gia nuôi trồng thủy sản 
vài năm trước.

120
00:05:20,505 --> 00:05:22,777
Chúng tôi lấy cảm hứng từ
Sylvia Earle,

121
00:05:22,801 --> 00:05:25,097
người đã đạt giải TED năm 2009.

122
00:05:25,121 --> 00:05:28,255
Chúng tôi gặp nhau tại Mission Blue I
tại Galapagos.

123
00:05:29,157 --> 00:05:31,094
Amy ở đó với tư cách là
Giám Đốc Giải TED;


124
00:05:31,118 --> 00:05:34,308
tôi, một doanh nhân từ Hà Lan
một công dân đầy mối quan tâm,

125
00:05:34,332 --> 00:05:36,705
yêu thích lặn, đam mê đại dương.

126
00:05:37,292 --> 00:05:39,626
Mission Blue thực sự đã thay đổi
cuộc đời của chúng tôi.

127
00:05:39,650 --> 00:05:40,801
Chúng tôi đã yêu nhau,

128
00:05:40,825 --> 00:05:42,301
cưới nhau

129
00:05:42,325 --> 00:05:44,566
và đi với rất nhiều cảm hứng,

130
00:05:44,590 --> 00:05:47,799
nghĩ rằng chúng tôi rất muốn làm
một điều gì đó để bảo tồn đại dương--

131
00:05:47,823 --> 00:05:49,558
một cái gì đó bền vững,

132
00:05:49,582 --> 00:05:52,138
thật sự có thể mang lại
một điều khác biệt

133
00:05:52,162 --> 00:05:54,788
một điều gì đó chúng tôi có thể
làm cùng nhau.

134
00:05:55,741 --> 00:05:59,031
Chúng tôi không ngờ rằng nó sẽ
đưa chúng tôi tới chăn cá.

135
00:05:59,741 --> 00:06:01,839
Nhưng vài tháng sau khi
xuống tàu,

136
00:06:01,863 --> 00:06:04,397
chúng tôi đến một cuộc họp 
tại Quỹ Bảo Tồn Quốc Tế,

137
00:06:04,421 --> 00:06:08,448
mà Tổng Giám Đốc Ngành Cá Thế Giới
nói về nuôi trồng thủy sản,

138
00:06:08,472 --> 00:06:12,218
thỉnh cầu cả phòng đầy những nhà môi trường học
đừng quay mặt lại với nó,

139
00:06:12,242 --> 00:06:14,003
để nhận thấy điều gì đang xảy ra

140
00:06:14,027 --> 00:06:15,448
và để thật sự tham gia

141
00:06:15,472 --> 00:06:17,584
bới vì nuôi trồng thủy sản có tiềm năng

142
00:06:17,608 --> 00:06:20,694
để trở thành thứ mà đại dương
và dân số của chúng ta cần.

143
00:06:21,184 --> 00:06:23,067
Chúng tôi choáng váng khi nghe 
các thống kê

144
00:06:23,091 --> 00:06:25,627
mà chúng tôi chưa biết nhiều
về ngành công nghiệp này

145
00:06:25,651 --> 00:06:28,558
và hào hứng về cơ hội
để giúp làm cho đúng.

146
00:06:29,042 --> 00:06:30,789
Và nói về các thống kê --

147
00:06:30,813 --> 00:06:33,589
hiện tại, lượng cá tiêu thụ toàn cầu

148
00:06:33,613 --> 00:06:35,669
bao gồm cả đánh bắt và chăn nuôi.

149
00:06:35,693 --> 00:06:38,025
gấp đôi lượng tấn của tổng số 
thịt bò

150
00:06:38,049 --> 00:06:39,922
được sản xuất trên toàn trái đất năm ngoái.

151
00:06:40,439 --> 00:06:42,746
Kết hợp từng thuyền đánh cá,

152
00:06:42,770 --> 00:06:44,701
to và bé, trên toàn thế giới,

153
00:06:44,725 --> 00:06:48,602
sản xuất tổng cộng 65 triệu tấn 
hải sản hoang dã

154
00:06:48,626 --> 00:06:50,023
cho tiêu thụ của con người.

155
00:06:50,623 --> 00:06:51,929
Nuôi trồng thủy sản năm nay,

156
00:06:51,953 --> 00:06:53,532
lần đầu tiên trong lịch sử,

157
00:06:53,556 --> 00:06:56,413
thật sự sản xuất nhiều hơn
những gì chúng ta đánh bắt trong tự nhiên.

158
00:06:56,874 --> 00:06:58,025
Nhưng giờ:

159
00:06:58,049 --> 00:06:59,403
Nhu cầu đang tăng lên.

160
00:07:00,157 --> 00:07:01,666
Trong 35 năm tới,

161
00:07:01,690 --> 00:07:06,685
chúng ta sẽ cần thêm 85 triệu tấn
để đạt nhu cầu,

162
00:07:06,709 --> 00:07:09,304
nghĩa là gần như gấp 1.5 lần,

163
00:07:09,328 --> 00:07:11,887
so với những gì chúng ta bắt
từ đại dương toàn cầu.

164
00:07:13,140 --> 00:07:14,466
Một con số khổng lồ.

165
00:07:14,812 --> 00:07:17,911
Có thể an toàn mà cho rằng, con số này
sẽ không đến từ đại dương.

166
00:07:17,935 --> 00:07:19,604
Chúng cần đến từ chăn nuôi.

167
00:07:20,163 --> 00:07:21,478
Và nói về việc chăn nuôi --

168
00:07:21,502 --> 00:07:23,469
để chăn nuôi bạn cần tài nguyên.

169
00:07:24,313 --> 00:07:27,242
Cũng như con người cần ăn
để phát triển và để sống,

170
00:07:27,266 --> 00:07:28,739
loài vật cũng vậy.

171
00:07:28,763 --> 00:07:31,658
Một con bò cần ăn
4 đến 5 cân thức ăn

172
00:07:31,682 --> 00:07:34,133
và uống gần 8,000 lít nước

173
00:07:34,157 --> 00:07:36,037
để cung cấp chỉ nửa cân thịt.

174
00:07:36,535 --> 00:07:38,578
Các chuyên gia đồng ý rằng

175
00:07:38,602 --> 00:07:41,754
để nuôi bò cho tất cả dân cư của
hành tinh này là không thể.

176
00:07:41,778 --> 00:07:44,516
Chúng ta không có đủ thức ăn và nước.

177
00:07:44,540 --> 00:07:47,294
Và chúng ta không thể tiếp tục
chặt đốn rừng nhiệt đới để làm điều này.

178
00:07:47,318 --> 00:07:50,827
Và nước ngọt -- trái đất có một nguồn
cung cấp có hạn.

179
00:07:50,851 --> 00:07:52,962
Chúng ta cần một cái gì đó
hiệu quả hơn

180
00:07:52,986 --> 00:07:55,867
để giúp con người tồn tại
trên hành tinh này.

181
00:07:56,517 --> 00:07:58,664
Giờ hãy so sánh điều đó 
với chăn nuôi cá.

182
00:07:59,164 --> 00:08:03,102
Chúng ta có thể chăn nửa cân cá
chỉ với nửa cân thức ăn,

183
00:08:03,126 --> 00:08:05,458
và tùy thuộc vào loài,
thậm chí còn ít hơn.

184
00:08:05,845 --> 00:08:07,075
Tại sao lại vậy?

185
00:08:08,099 --> 00:08:10,868
Bởi vì cá, thứ nhất, nổi.

186
00:08:10,892 --> 00:08:14,478
Chúng không cần đứng cả ngày,
chống chọi với lực hấp dẫn như chúng ta

187
00:08:14,806 --> 00:08:16,560
Và phần lớn loài cá là máu lạnh --

188
00:08:16,584 --> 00:08:18,264
chúng không cần giữ nhiệt.

189
00:08:18,288 --> 00:08:19,456
Khá là thảnh thơi.

190
00:08:19,480 --> 00:08:21,101
(Cười)

191
00:08:21,125 --> 00:08:22,665
Và cần rất ít nước,

192
00:08:22,689 --> 00:08:23,967
có vẻ không lô gic,

193
00:08:23,991 --> 00:08:25,378
nhưng như ta nói,

194
00:08:25,402 --> 00:08:27,796
bơi trong nước mà ít bao giờ uống.

195
00:08:27,820 --> 00:08:32,233
Cá là nguồn đạm hiệu quả nhất
mà loài người có,

196
00:08:32,257 --> 00:08:33,692
bên cạnh côn trùng.

197
00:08:35,297 --> 00:08:36,911
Chúng ta đã học được bao nhiêu

198
00:08:37,482 --> 00:08:40,919
Ví dụ, thêm vào
65 triệu tấn được bắt hàng năm

199
00:08:40,943 --> 00:08:42,553
cho loài người tiêu thụ,

200
00:08:42,577 --> 00:08:46,564
là 30 nghìn tấn bắt để nuôi
động vật,

201
00:08:46,588 --> 00:08:50,129
chủ yếu là cá mòi và cá cơm
để ngành thủy sản


202
00:08:50,153 --> 00:08:52,190
chế biến thành bột cá và dầu cá.

203
00:08:52,602 --> 00:08:53,949
Thật là điên rồ.

204
00:08:54,548 --> 00:08:58,120
65% trang trại cá,
toàn cầu, được quản lý rất tồi.

205
00:08:58,144 --> 00:09:00,854
Một số những vấn đề xấu nhất 
của thời đại có liên quan đến điều này.

206
00:09:00,878 --> 00:09:02,176
Chúng đang phá hủy đại dương
của chúng ta.

207
00:09:02,200 --> 00:09:05,218
Những vấn đề bóc lột tồi tệ nhất
có liên quan đến chúng.

208
00:09:05,702 --> 00:09:08,512
Gần đây một bài viết của Stanford

209
00:09:08,536 --> 00:09:11,409
nói rằng nếu 50% ngành thủy sản 
trên thế giới

210
00:09:11,433 --> 00:09:12,735
dừng việc sử dụng cá bột,

211
00:09:12,759 --> 00:09:14,409
đại dương của chúng ta sẽ được cứu.

212
00:09:14,837 --> 00:09:16,492
Giờ hãy nghĩ về điều này một phút.

213
00:09:16,516 --> 00:09:19,536
Chúng ta biết rằng
đại dương có nhiều vấn đề --

214
00:09:19,560 --> 00:09:22,345
ô nhiễm, a xít hóa,

215
00:09:22,369 --> 00:09:23,952
rạng san hô bị hủy hoại,
vân vân.

216
00:09:23,976 --> 00:09:26,513
Nhưng chúng nhấn mạnh ảnh hưởng
của thủy sản,

217
00:09:26,537 --> 00:09:29,112
và nhấn mạnh mọi thứ đều
kết nốt với nhau như thế nào.

218
00:09:29,608 --> 00:09:33,224
Đánh bắt cá, ngành thủy sản, chặt phá rừng,

219
00:09:33,248 --> 00:09:36,282
biến đổi khí hậu, đảm bảo lương thực
vân vân

220
00:09:36,834 --> 00:09:38,336
Trong cuộc tìm kiếm 
các giải pháp thay thế,

221
00:09:38,360 --> 00:09:40,415
ngành công nghiệp, trên quy mô lớn

222
00:09:40,439 --> 00:09:42,602
đã quay lại các giải pháp dựa vào thực vật

223
00:09:42,626 --> 00:09:45,479
như đậu nành, thịt vụn từ gà công nghiệp,

224
00:09:45,503 --> 00:09:47,345
vụn máu từ các lò mổ

225
00:09:47,369 --> 00:09:48,624
vân vân.

226
00:09:48,648 --> 00:09:51,112
Và chúng tôi hiểu những lựa chọn này
là từ đâu mà ra,

227
00:09:51,136 --> 00:09:53,265
nhưng đây không phải là cách tiếp cận đúng.

228
00:09:53,289 --> 00:09:54,544
Nó không bền vững,

229
00:09:54,568 --> 00:09:55,742
không tốt cho sức khỏe.

230
00:09:55,766 --> 00:09:58,429
Bạn đã bao giờ thấy một con gà
ở đáy biển chưa?

231
00:09:58,453 --> 00:09:59,804
Tất nhiên là chưa.

232
00:09:59,828 --> 00:10:02,024
Nếu bạn cho cá hồi ăn đậu nành và không gì cả,

233
00:10:02,048 --> 00:10:03,810
hắn sẽ nổ tung.

234
00:10:04,463 --> 00:10:05,615
Cá hồi là loài ăn thịt,

235
00:10:05,639 --> 00:10:07,534
hắn không thể tiêu hóa đậu nành.

236
00:10:09,049 --> 00:10:11,171
Chăn nuôi cá, cho đến nay

237
00:10:11,195 --> 00:10:13,512
là cách chăn nuôi động vật tốt nhất
mà loài người có.

238
00:10:13,536 --> 00:10:15,908
Nhưng nó đã có tai tiếng không hay.

239
00:10:16,373 --> 00:10:18,552
Đã có việc sử dụng hóa chất quá độ,

240
00:10:18,576 --> 00:10:21,756
đã có vi rút và bệnh tật
lây lan tới quần thể hoang dã,

241
00:10:21,780 --> 00:10:24,109
phá hủy và ô nhiễm hệ sinh thái,

242
00:10:24,133 --> 00:10:26,347
cá nuôi thoát và lai giống
với quần thể hoang dã,

243
00:10:26,371 --> 00:10:28,371
thay đổi nguồn gen tổng thể,

244
00:10:28,395 --> 00:10:30,861
và tất nhiên, như đã nói tới,

245
00:10:30,885 --> 00:10:32,964
các thành phần thức ăn thiếu tính 
bền vững.

246
00:10:33,396 --> 00:10:34,639
Thật may mắn làm sao, những ngày

247
00:10:34,663 --> 00:10:37,110
khi chúng ta có thể thưởng thức
đồ ăn trên đĩa của mình,

248
00:10:37,134 --> 00:10:38,339
dù nó là cái gì.

249
00:10:38,825 --> 00:10:40,364
Giờ khi đã biết, bạn không thể

250
00:10:40,388 --> 00:10:41,594
quay trở lại.

251
00:10:41,618 --> 00:10:42,769
Không vui vẻ chút nào.

252
00:10:42,793 --> 00:10:45,982
Chúng ta thật sự cần một hệ thống 
thực phẩm minh bạch 


253
00:10:46,006 --> 00:10:47,680
mà chúng ta tin tưởng sản xuất
thực phẩm lành mạnh.

254
00:10:48,726 --> 00:10:49,925
Nhưng tin tốt là

255
00:10:49,949 --> 00:10:52,862
hàng thập kỉ phát triển và 
nghiên cứu

256
00:10:52,886 --> 00:10:55,348
đã dẫn tới nhiều công nghệ và
kiến thức

257
00:10:55,372 --> 00:10:57,184
cho phép chúng ta làm tốt hơn nhiều.

258
00:10:57,208 --> 00:10:59,854
Chúng ta giờ có thể chăn cá
mà không có những vấn đề trên.

259
00:11:00,548 --> 00:11:03,429
Tôi nghĩ đến ngành nông nghiệp
trước cuộc cách mạng xanh --

260
00:11:03,453 --> 00:11:06,476
chúng ta đang ở ngành thủy sản
và cuộc cách mạng xanh dương.

261
00:11:07,817 --> 00:11:09,054
Công nghệ mới có nghĩa là

262
00:11:09,078 --> 00:11:12,646
chúng ta giờ có thể tạo ra thức ăn
hoàn toàn tự nhiên,

263
00:11:12,670 --> 00:11:13,854
giảm thiểu dấn chân sinh thái

264
00:11:13,878 --> 00:11:17,823
bao gồm vi khuẩn, côn trùng
rong biển và vi tảo.

265
00:11:18,689 --> 00:11:19,992
Tốt cho người,

266
00:11:20,016 --> 00:11:21,167
tốt cho cá,

267
00:11:21,191 --> 00:11:22,512
tốt cho hành tinh.

268
00:11:23,293 --> 00:11:24,443
Ví dụ như vi khuẩn

269
00:11:24,467 --> 00:11:27,316
có thể thay thế
bột cá cao cấp --

270
00:11:27,340 --> 00:11:28,495
trên vi mô.

271
00:11:28,801 --> 00:11:30,884
Côn trùng--

272
00:11:30,908 --> 00:11:32,869
trước hết, là sự tái chế hoàn hảo

273
00:11:32,893 --> 00:11:34,623
vì chúng lớn từ thức ăn thừa;

274
00:11:34,647 --> 00:11:35,799
và thứ hai,

275
00:11:35,823 --> 00:11:36,974
nghĩ đến cách câu cá
bằng ruồi nhân tạo,

276
00:11:36,998 --> 00:11:40,311
và bạn biết sẽ lô gic thế nào khi
sử dụng nó để nuôi cá.

277
00:11:40,712 --> 00:11:42,735
Bạn không cần nhiều đất

278
00:11:42,759 --> 00:11:45,169
và bạn cũng không cần chặt 
rừng nhiệt đới.

279
00:11:45,870 --> 00:11:48,959
Và vi khuẩn và côn trùng thật ra
có thể sản xuất thêm nước.

280
00:11:49,509 --> 00:11:51,738
Cuộc cách mạng này đang bắt đầu

281
00:11:51,762 --> 00:11:53,239
nó chỉ cần thêm quy mô.

282
00:11:54,492 --> 00:11:57,559
Chúng ta giờ có thể chăn nuôi nhiều loài
hơn bao giờ hết

283
00:11:57,583 --> 00:12:01,220
ở các điều kiện được kiểm soát, tự nhiên,
tạo ra cá lành mạnh.

284
00:12:01,897 --> 00:12:03,181
Tôi tưởng tượng rằng, ví dụ,

285
00:12:03,205 --> 00:12:08,813
một hệ thống kín có hiệu quả
hơn chăn nuôi côn trùng,

286
00:12:08,837 --> 00:12:12,081
nơi bạn có thể sản xuất những con cá
khỏe mạnh, hạnh phúc, thơm ngon

287
00:12:12,105 --> 00:12:13,477
với ít hoặc không chất thải,

288
00:12:13,501 --> 00:12:15,961
gần như không tốn năng lượng và nước

289
00:12:15,985 --> 00:12:18,294
và nguồn thức ăn tự nhiên
với ít dấu ấn sinh thái.

290
00:12:19,084 --> 00:12:22,311
Hoặc một hệ thống mà bạn nuôi
đến tận 10 loài cạnh nhau --

291
00:12:22,335 --> 00:12:23,711
sống nhờ nhau,

292
00:12:23,735 --> 00:12:25,175
bắt chước tự nhiên.

293
00:12:25,918 --> 00:12:27,288
Bạn cần rất ít thức ăn,

294
00:12:27,312 --> 00:12:28,534
rất ít dấu ấn sinh thái.

295
00:12:28,558 --> 00:12:32,459
Tôi nghĩ đến, ví dụ như việc trồng tảo biển
từ chất thải của cá.

296
00:12:34,453 --> 00:12:37,248
Có những công nghệ tuyệt vời xuất hiện
trên toàn cầu.

297
00:12:37,574 --> 00:12:39,753
Từ những phương pháp chống bệnh tật

298
00:12:39,777 --> 00:12:42,642
để chúng ta không cần kháng sinh
và chất hóa học,

299
00:12:42,666 --> 00:12:46,322
cho đến những bộ máy cho ăn tự động
có thể biết được khi cá đói,

300
00:12:46,346 --> 00:12:49,637
để chúng ta có thể tiết kiệm thức ăn
và giảm thiểu ô nhiễm.

301
00:12:50,016 --> 00:12:52,619
Các hệ thống phần mềm thu thập
dữ liệu từ các trại,

302
00:12:52,643 --> 00:12:54,529
để chúng ta có thể cải tiến
cách chăn nuôi.

303
00:12:55,127 --> 00:12:57,983
Có những thứ rất tuyệt đang xảy ra
trên toàn cầu.

304
00:12:58,670 --> 00:13:01,313
Xin đừng nhầm lẫn -- tất cả
những thứ trên đều có thể

305
00:13:01,337 --> 00:13:04,472
với mức giá cạnh tranh được với giá
mà một nông dân hiện tại đang chi trả.

306
00:13:05,024 --> 00:13:08,971
Ngày mai, sẽ không còn lí do gì
để bất cứ ai không làm điều đúng đắn.

307
00:13:10,164 --> 00:13:12,423
Bởi vậy ai đó phải kết nối các điểm
lại với nhau

308
00:13:12,447 --> 00:13:15,030
và cho những phát kiến này một cú đá
từ đằng sau.

309
00:13:15,054 --> 00:13:18,071
Và đây là thứ chúng tôi đã bắt tay vào làm
trong những năm qua,

310
00:13:18,095 --> 00:13:20,581
và đây là thứ chúng tôi cần
để tiếp tục cùng nhau làm --

311
00:13:21,049 --> 00:13:23,400
nghĩ lại mọi thứ theo hường từ dưới lên,

312
00:13:23,424 --> 00:13:25,943
với một cái nhìn các chuỗi giá trị
một cách toàn diện,

313
00:13:25,967 --> 00:13:28,101
nối tất cả các thứ này
trên toàn cầu,

314
00:13:28,125 --> 00:13:30,173
bên cạnh các doanh nhân giỏi

315
00:13:30,197 --> 00:13:32,770
sẵn sàng chung một cái nhìn tập thể.

316
00:13:33,474 --> 00:13:36,307
Giờ là lúc tạo ra thay đổi trong ngành này

317
00:13:36,331 --> 00:13:38,542
và đẩy nó đi vào một hướng
có tình bền vững.

318
00:13:38,566 --> 00:13:39,988
Ngành này vẫn còn trẻ,

319
00:13:40,012 --> 00:13:41,704
nhiều sự trưởng thành vẫn còn
ở phía trước.

320
00:13:42,041 --> 00:13:44,875
Đây là một công việc lớn, nhưng không
quá xa vời như bạn nghĩ.

321
00:13:44,899 --> 00:13:46,049
Điều này là có thể.

322
00:13:47,032 --> 00:13:49,209
Và chúng ta cần giảm bớt áp lực
lên đại dương.

323
00:13:49,233 --> 00:13:50,780
Chúng ta muốn ăn ngon và tốt cho sức khỏe.

324
00:13:50,804 --> 00:13:52,876
Và nếu chúng ta ăn động vật,
nó cần phải có

325
00:13:52,900 --> 00:13:54,558
một cuộc sống hạnh phúc và mạnh khỏe.

326
00:13:54,582 --> 00:13:56,789
Chúng ta cần có một bữa ăn mà chúng ta
có thể tin tương,

327
00:13:56,813 --> 00:13:58,026
đã sống lâu.

328
00:13:58,577 --> 00:14:02,476
Và đây không chỉ là cho những người
sống ở San Francisco hay Bắc Âu --

329
00:14:02,500 --> 00:14:04,346
mà là cho tất cả chúng ta.

330
00:14:04,370 --> 00:14:06,030
Kể cả ở những nước nghèo nhất,

331
00:14:06,054 --> 00:14:07,564
Đây không phải là về tiền.

332
00:14:07,588 --> 00:14:11,404
Con người thích những thứ tươi và tốt cho sức khỏe
mà họ có thể tin tưởng

333
00:14:11,428 --> 00:14:15,220
hơn là những thứ từ những nơi xa xôi
mà họ không biết gì về.

334
00:14:15,244 --> 00:14:16,560
Chúng ta đều giống nhau.

335
00:14:18,267 --> 00:14:19,418
Ngày đó sẽ đến

336
00:14:19,442 --> 00:14:22,683
khi con người nhận ra -- không, yêu cầu --
cá nuôi trên đĩa của họ

337
00:14:22,727 --> 00:14:25,084
cá được chăn tốt
và chăn một cách khỏe mạnh --

338
00:14:26,204 --> 00:14:27,458
và từ chối bất kì những thứ gì ít hơn thế.

339
00:14:27,482 --> 00:14:28,851
Bạn có thể giúp tăng tiến độ.

340
00:14:29,163 --> 00:14:31,521
Hỏi khi bạn gọi hải sản.

341
00:14:31,545 --> 00:14:33,402
Cá của tôi từ đâu ra?

342
00:14:33,426 --> 00:14:34,941
Ai nuôi nó,

343
00:14:34,965 --> 00:14:36,330
và nó ăn gì?

344
00:14:37,008 --> 00:14:40,667
Thông tin về cá từ đâu ra và
được sản xuất thế nào

345
00:14:40,691 --> 00:14:42,833
cần phải có sẵn và nhiều hơn.

346
00:14:43,663 --> 00:14:46,847
Và người tiêu dùng cần tạo áp lực
lên ngành thủy sản

347
00:14:46,871 --> 00:14:48,163
để làm điều đúng đắn.

348
00:14:48,653 --> 00:14:50,696
Vậy nên mỗi lần gọi món,

349
00:14:50,720 --> 00:14:52,687
hỏi chi tiết

350
00:14:52,711 --> 00:14:55,193
và cho họ biết rằng bạn thật sự quan tâm
đến những gì bạn ăn

351
00:14:55,217 --> 00:14:56,647
và những gì được đưa cho bạn.

352
00:14:56,999 --> 00:14:59,343
Và dần dần, họ sẽ lắng nghe.

353
00:14:59,367 --> 00:15:01,164
Và tất cả chúng ta sẽ được lợi.

354
00:15:01,575 --> 00:15:02,726
Cảm ơn.

355
00:15:02,750 --> 00:15:05,333
(Vỗ tay)