WEBVTT

99:59:59.999 --> 99:59:59.999
1
00:00:00,625 --> 00:00:01,658
Is het een feit

99:59:59.999 --> 99:59:59.999
2
00:00:01,658 --> 00:00:03,008
of is het een opinie (mening)?

99:59:59.999 --> 99:59:59.999
3
00:00:03,198 --> 00:00:04,279
Maakt het wat uit?

99:59:59.999 --> 99:59:59.999
4
00:00:04,440 --> 00:00:05,041
Ja.

99:59:59.999 --> 99:59:59.999
5
00:00:05,421 --> 00:00:06,433
Beide zijn belangrijk.

99:59:59.999 --> 99:59:59.999
6
00:00:06,693 --> 00:00:09,501
Maar weten hoe onderscheid te maken
tussen feit en opinie

99:59:59.999 --> 99:59:59.999
7
00:00:09,501 --> 00:00:12,751
kan ons helpen om beter te begrijpen
wat we lezen en horen,

99:59:59.999 --> 99:59:59.999
8
00:00:12,751 --> 00:00:14,665
en helpt ons onze eigen meningen vormen.

99:59:59.999 --> 99:59:59.999
9
00:00:15,088 --> 00:00:16,318
Laten we eens kijken.

99:59:59.999 --> 99:59:59.999
10
00:00:17,356 --> 00:00:19,970
Een feit is een stelling
waarvan bewezen kan worden dat die waar is.

99:59:59.999 --> 99:59:59.999
11
00:00:20,472 --> 00:00:21,726
Feiten zijn objectief,

99:59:59.999 --> 99:59:59.999
12
00:00:21,726 --> 00:00:25,201
wat betekent dat ze niet beïnvloed worden
door wat iemand denkt of gelooft.

99:59:59.999 --> 99:59:59.999
13
00:00:25,450 --> 00:00:28,303
Een feit is onbetwistbaar
en is niet veranderlijk.

99:59:59.999 --> 99:59:59.999
14
00:00:28,714 --> 00:00:30,878
Er bestaan enkele belangrijke punten
waardoor we feiten kunnen identificeren.

99:59:59.999 --> 99:59:59.999
15
00:00:31,294 --> 00:00:35,073
1. Kan de info worden gemeten of bevestigd
met berekeningen of gegevens?

99:59:59.999 --> 99:59:59.999
16
00:00:36,383 --> 00:00:39,395
Bijvoorbeeld: twee plus twee is vier.

99:59:59.999 --> 99:59:59.999
17
00:00:39,680 --> 00:00:42,929
We kunnen de getallen optellen
en aantonen dat deze stelling waar is.

99:59:59.999 --> 99:59:59.999
18
00:00:43,603 --> 00:00:46,804
2. Kan de info worden waargenomen? 
Kunnen we het zien gebeuren?

99:59:59.999 --> 99:59:59.999
19
00:00:48,607 --> 00:00:52,133
Bijvoorbeeld, 99% van de mensen
kunnen niet aan hun elleboog likken.

99:59:59.999 --> 99:59:59.999
20
00:00:53,183 --> 00:00:54,201
Dat is waar.

99:59:59.999 --> 99:59:59.999
21
00:00:54,201 --> 00:00:55,989
Dit is een feit dat kan worden waargenomen.

99:59:59.999 --> 99:59:59.999
22
00:00:56,349 --> 00:00:57,556
Onderzoek heeft bepaald

99:59:59.999 --> 99:59:59.999
23
00:00:57,556 --> 00:01:01,347
dat slechts één op de 100 mensen
dit kan doen.

99:59:59.999 --> 99:59:59.999
24
00:01:02,214 --> 00:01:05,273
3. Kan het geverifieerd worden door primaire bronnen,

99:59:59.999 --> 99:59:59.999
25
00:01:06,052 --> 00:01:09,921
zoals onderzoek, foto's,
kranten en voorwerpen? 

99:59:59.999 --> 99:59:59.999
26
00:01:10,314 --> 00:01:11,453
Hier is een voorbeeld.

99:59:59.999 --> 99:59:59.999
27
00:01:12,062 --> 00:01:14,080
Nintendo is begonnen in 1889.

99:59:59.999 --> 99:59:59.999
28
00:01:14,436 --> 00:01:17,564
Dit is een feit, want het kan
geverifieerd worden aan de hand van vele bronnen.

99:59:59.999 --> 99:59:59.999
29
00:01:17,777 --> 00:01:20,485
Een man genaamd Fusajiro Yamauchi uit Japan

99:59:59.999 --> 99:59:59.999
30
00:01:20,485 --> 00:01:23,786
richtte Nintendo op
als speelkaartenbedrijf in 1889,

99:59:59.999 --> 99:59:59.999
31
00:01:23,786 --> 00:01:26,766
en nu is het een van de grootste
gamingbedrijven in de wereld.

99:59:59.999 --> 99:59:59.999
32
00:01:27,178 --> 00:01:29,054
Laten we nu kijken naar opinies,

99:59:59.999 --> 99:59:59.999
33
00:01:29,054 --> 00:01:31,644
wat soms wat lastiger kan zijn.

99:59:59.999 --> 99:59:59.999
34
00:01:31,986 --> 00:01:34,369
Een opinie (mening) is een stelling
over een overtuiging of een oordeel 

99:59:59.999 --> 99:59:59.999
35
00:01:34,846 --> 00:01:37,603
Meningen drukken uit
wat iemand denkt of voelt.

99:59:59.999 --> 99:59:59.999
36
00:01:37,772 --> 00:01:39,335
Een mening kan veranderen.

99:59:59.999 --> 99:59:59.999
37
00:01:39,618 --> 00:01:41,135
Laten we naar enkele voorbeelden kijken.

99:59:59.999 --> 99:59:59.999
38
00:01:41,590 --> 00:01:43,421
IJs is heerlijk.

99:59:59.999 --> 99:59:59.999
39
00:01:43,841 --> 00:01:46,108
Veel mensen denken dit, 
maar sommigen ook niet.

99:59:59.999 --> 99:59:59.999
40
00:01:46,378 --> 00:01:48,747
Het is een oordeel, 
en dus een mening.

99:59:59.999 --> 99:59:59.999
41
00:01:49,424 --> 00:01:51,492
Wanneer we iets of iemand beoordelen

99:59:59.999 --> 99:59:59.999
42
00:01:51,492 --> 00:01:56,200
gebruiken we vaak bijvoeglijke naamwoorden als
belangrijk, mooi, leuk of moeilijk.

99:59:59.999 --> 99:59:59.999
43
00:01:56,753 --> 00:01:58,901
Een bijvoeglijk naamwoord waarmee we
iets kunnen beoordelen

99:59:59.999 --> 99:59:59.999
44
00:01:58,901 --> 00:02:01,198
is een aanwijzing dat een uitspraak een mening is.

99:59:59.999 --> 99:59:59.999
45
00:02:01,935 --> 00:02:05,189
Een ander signaalwoord voor meningen
is de zinsnede "zou moeten".

99:59:59.999 --> 99:59:59.999
46
00:02:05,380 --> 00:02:06,408
Hier volgt een voorbeeld.

99:59:59.999 --> 99:59:59.999
47
00:02:06,721 --> 00:02:08,915
Iedereen zou meer
dan één taal moeten leren.

99:59:59.999 --> 99:59:59.999
48
00:02:09,312 --> 00:02:12,567
Hoewel er veel goede redenen kunnen zijn
om meer dan één taal te leren,

99:59:59.999 --> 99:59:59.999
49
00:02:12,750 --> 00:02:15,811
is niet iedereen het eens
over de persoonlijke waarde ervan.

99:59:59.999 --> 99:59:59.999
50
00:02:16,624 --> 00:02:18,676
Politieke opvattingen zijn meningen.

99:59:59.999 --> 99:59:59.999
51
00:02:18,935 --> 00:02:22,017
Verschillende mensen zullen verschillende ideeën hebben
over wat de problemen van de samenleving zijn

99:59:59.999 --> 99:59:59.999
52
00:02:22,017 --> 00:02:23,770
en hoe die het best aangepakt kunnen worden.

99:59:59.999 --> 99:59:59.999
53
00:02:23,966 --> 00:02:26,350
Aangezien meningen niet 
bewezen of ontkracht kunnen worden,

99:59:59.999 --> 99:59:59.999
54
00:02:26,350 --> 00:02:28,057
is er geen goed of fout antwoord:

99:59:59.999 --> 99:59:59.999
55
00:02:28,057 --> 00:02:29,693
alleen verschillende standpunten.

99:59:59.999 --> 99:59:59.999
56
00:02:30,189 --> 00:02:32,872
Terwijl meningen kunnen worden ondersteund
door feiten en bewijzen,

99:59:59.999 --> 99:59:59.999
57
00:02:33,060 --> 00:02:35,877
kan het onderwerp waar we om geven
nog steeds ter discussie staan.

99:59:59.999 --> 99:59:59.999
58
00:02:36,317 --> 00:02:37,521
Ik zou bijvoorbeeld kunnen zeggen

99:59:59.999 --> 99:59:59.999
59
00:02:37,521 --> 00:02:40,246
dat het hele jaar door naar school gaan 
beter is voor studenten.

99:59:59.999 --> 99:59:59.999
60
00:02:40,936 --> 00:02:43,582
Nu zijn er argumenten
die dit standpunt ondersteunen:

99:59:59.999 --> 99:59:59.999
61
00:02:43,752 --> 00:02:45,959
sommige mensen zouden kunnen aanvoeren
dat een kortere vakantieperiode

99:59:59.999 --> 99:59:59.999
62
00:02:45,959 --> 00:02:48,390
studenten doet vergeten
wat ze geleerd hebben,

99:59:59.999 --> 99:59:59.999
63
00:02:48,390 --> 00:02:51,287
of zeggen dat studenten zich vaak
vervelen in de zomer,

99:59:59.999 --> 99:59:59.999
64
00:02:51,287 --> 00:02:54,635
of dat in andere landen in de wereld
de school het hele jaar door loopt.

99:59:59.999 --> 99:59:59.999
65
00:02:55,283 --> 00:02:58,266
We kunnen echter niet bewijzen
dat de bewering waar is.

99:59:59.999 --> 99:59:59.999
66
00:02:58,489 --> 00:03:01,729
Er zijn veel redenen om te denken
dat een 10-maanden kalender beter is.

99:59:59.999 --> 99:59:59.999
67
00:03:01,898 --> 00:03:04,375
Je zou kunnen stellen dat studenten
een langere pauze nodig hebben

99:59:59.999 --> 99:59:59.999
68
00:03:04,375 --> 00:03:08,081
en ze moeten kunnen deelnemen
aan kampen of andere zomeractiviteiten,

99:59:59.999 --> 99:59:59.999
69
00:03:08,081 --> 00:03:09,982
of dat een gebrek aan airconditioning betekent

99:59:59.999 --> 99:59:59.999
70
00:03:09,982 --> 00:03:12,726
dat ze niet voortdurend in een schoolgebouw
moeten zitten in de zomer.

99:59:59.999 --> 99:59:59.999
71
00:03:13,386 --> 00:03:15,100
Als we terugkijken naar de stelling,

99:59:59.999 --> 99:59:59.999
72
00:03:15,100 --> 00:03:18,144
kunnen we ook een ander signaalwoord 
voor een mening identificeren:

99:59:59.999 --> 99:59:59.999
73
00:03:18,593 --> 00:03:19,916
het woord "beter".

99:59:59.999 --> 99:59:59.999
74
00:03:20,276 --> 00:03:21,806
Als we verschillende dingen vergelijken

99:59:59.999 --> 99:59:59.999
75
00:03:21,806 --> 00:03:24,766
of we zien woorden als "grootste", 
"beste" of "beter",

99:59:59.999 --> 99:59:59.999
76
00:03:24,986 --> 00:03:27,933
suggereert dit dat we te maken
hebben met een opinie.

99:59:59.999 --> 99:59:59.999
77
00:03:28,769 --> 00:03:31,023
Een ander type mening is een voorspelling.

99:59:59.999 --> 99:59:59.999
78
00:03:31,634 --> 00:03:35,307
Vaak zijn voorspellingen gebaseerd
op ervaring, kennis of onderzoek,

99:59:59.999 --> 99:59:59.999
79
00:03:35,546 --> 00:03:37,779
maar omdat ze plaatsvinden in de toekomst

99:59:59.999 --> 99:59:59.999
80
00:03:37,889 --> 00:03:39,887
kunnen we ze vandaag niet controleren.

99:59:59.999 --> 99:59:59.999
81
00:03:40,236 --> 00:03:41,552
Laten we een voorbeeld nemen.

99:59:59.999 --> 99:59:59.999
82
00:03:41,931 --> 00:03:46,209
Zelfrijdende auto's zullen
10% van alle auto's op de weg uitmaken in 2026.

99:59:59.999 --> 99:59:59.999
83
00:03:47,028 --> 00:03:48,909
Dat klinkt zowel verbazingwekkend als eng.

99:59:59.999 --> 99:59:59.999
84
00:03:49,225 --> 00:03:52,965
Hoewel veel autofabrikanten technologie voor
zelfrijdende auto's ontwikkelen,

99:59:59.999 --> 99:59:59.999
85
00:03:53,055 --> 00:03:55,436
hebben we geen manier om deze stelling
vandaag te verifiëren.

99:59:59.999 --> 99:59:59.999
86
00:03:55,785 --> 00:03:57,536
Dit is dus een mening.

99:59:59.999 --> 99:59:59.999
87
00:03:58,193 --> 00:04:01,589
Één ding om te onthouden is dat alleen
omdat we geloven dat iets waar is,

99:59:59.999 --> 99:59:59.999
88
00:04:01,589 --> 00:04:03,655
het dat nog geen feit maakt.

99:59:59.999 --> 99:59:59.999
89
00:04:05,188 --> 00:04:07,068
Hier volgt een overzicht over 
wat we geleerd hebben.

99:59:59.999 --> 99:59:59.999
90
00:04:08,189 --> 00:04:11,207
Een feit is een uitspraak
waarvan bewezen kan worden dat die waar is.

99:59:59.999 --> 99:59:59.999
91
00:04:11,672 --> 00:04:13,912
Kan het gemeten
of bevestigd worden met gegevens?

99:59:59.999 --> 99:59:59.999
92
00:04:14,241 --> 00:04:15,414
Kan het worden waargenomen?

99:59:59.999 --> 99:59:59.999
93
00:04:15,893 --> 00:04:18,226
Kunnen we de waarheid ervan verifiëren
aan de hand van andere bronnen?

99:59:59.999 --> 99:59:59.999
94
00:04:18,592 --> 00:04:19,832
Blijft het hetzelfde?

99:59:59.999 --> 99:59:59.999
95
00:04:20,462 --> 00:04:22,856
Als we "ja" antwoorden
op een van deze vragen,

99:59:59.999 --> 99:59:59.999
96
00:04:23,072 --> 00:04:24,799
dan betekent het dat het een feit is.

99:59:59.999 --> 99:59:59.999
97
00:04:25,443 --> 00:04:27,729
Een mening is een stelling
die een geloof of een oordeel weergeeft

99:59:59.999 --> 99:59:59.999
98
00:04:27,729 --> 00:04:29,478
ie niet bewezen kan worden.

99:59:59.999 --> 99:59:59.999
99
00:04:29,478 --> 00:04:31,310
Is het een evaluatie van iemand of iets?

99:59:59.999 --> 99:59:59.999
100
00:04:31,629 --> 00:04:32,711
Kunnen we erover discussiëren?

99:59:59.999 --> 99:59:59.999
101
00:04:32,924 --> 00:04:34,240
Doet het een voorspelling?

99:59:59.999 --> 99:59:59.999
102
00:04:34,589 --> 00:04:35,742
Kan het veranderen?

99:59:59.999 --> 99:59:59.999
103
00:04:36,141 --> 00:04:38,151
Als je "ja" antwoordt 
op deze vragen,

99:59:59.999 --> 99:59:59.999
104
00:04:38,241 --> 00:04:39,271
is het een opinie. 

99:59:59.999 --> 99:59:59.999
105
00:04:40,171 --> 00:04:42,717
Weten hoe je onderscheid maakt
tussen feit en opinie

99:59:59.999 --> 99:59:59.999
106
00:04:42,964 --> 00:04:44,614
helpt ons informatie te begrijpen

99:59:59.999 --> 99:59:59.999
107
00:04:44,614 --> 00:04:46,699
en onze eigen overtuigingen over de wereld te vormen.

99:59:59.999 --> 99:59:59.999
108
00:04:47,016 --> 00:04:49,261
Probeer het en kijk of je
deze vragen kunt gebruiken

99:59:59.999 --> 99:59:59.999
109
00:04:49,261 --> 00:04:51,411
om het verschil in je eigen leven te zien.

99:59:59.999 --> 99:59:59.999
110
00:04:51,411 --> 00:04:53,361
Nederlandse ondertiteling door Nathalie
Recensie door Ilona vd Tang