WEBVTT

00:00:00.600 --> 00:00:02.600
Ljudi žive duže

00:00:02.600 --> 00:00:04.600
i društva postaju sve više seda.

00:00:05.100 --> 00:00:06.844
Slušate o tome sve vreme.

00:00:07.000 --> 00:00:09.000
Čitate o tome u novinama.

00:00:09.000 --> 00:00:11.000
Slušate o tome na televiziji.

00:00:11.200 --> 00:00:13.200
Ponekad sam zabrinuta,

00:00:13.200 --> 00:00:14.602
toliko slušamo o tome

00:00:14.648 --> 00:00:17.600
da smo počeli prihvatati duže živote

00:00:17.600 --> 00:00:19.600
s dozom samozadovoljstva,

00:00:19.600 --> 00:00:21.600
čak spokojstva.

00:00:21.900 --> 00:00:24.042
Da ne bude zabune,

00:00:24.122 --> 00:00:26.122
duži životi mogu

00:00:26.273 --> 00:00:28.110
i ja verujem da hoće

00:00:28.200 --> 00:00:30.200
poboljšati kvalitet života

00:00:30.600 --> 00:00:32.600
u svim životnim dobima.

00:00:33.700 --> 00:00:35.175
Da bismo ovo razmotrili,

00:00:35.200 --> 00:00:37.325
dozvolite mi da prikažem širi kontekst.

00:00:37.826 --> 00:00:40.367
Za više godina je produženo

00:00:40.392 --> 00:00:42.392
trajanje prosečnog života

00:00:42.417 --> 00:00:44.417
u 20. veku,

00:00:44.937 --> 00:00:47.937
nego tokom svih

00:00:48.105 --> 00:00:51.742
prethodnih milenijuma

00:00:51.800 --> 00:00:53.327
ljudske evolucije.

00:00:55.300 --> 00:00:56.783
U treptaju oka

00:00:56.852 --> 00:00:59.323
gotovo smo udvostručili trajanje

00:00:59.348 --> 00:01:00.783
životnog veka.

00:01:01.500 --> 00:01:04.769
Pa ako vam se čini da niste baš
shvatili sve ovo u vezi sa starenjem,

00:01:04.807 --> 00:01:06.358
nemojte se zabrinjavati.

00:01:06.383 --> 00:01:07.685
To je sasvim nova stvar.

00:01:08.600 --> 00:01:11.475
Stope plodnosti su padale

00:01:11.500 --> 00:01:13.500
istovremeno sa

00:01:13.500 --> 00:01:15.860
produživanjem prosečnog životnog veka.

00:01:16.600 --> 00:01:17.910
Ta piramida

00:01:17.935 --> 00:01:22.010
koja je uvek predstavljala
starosnu strukturu populacije,

00:01:22.575 --> 00:01:24.571
sa mnogo mladih na dnu

00:01:24.600 --> 00:01:27.600
i malim brojem starijih ljudi
na njenom vrhu

00:01:27.600 --> 00:01:29.600
koji su uspeli i preživeli do starosti,

00:01:29.600 --> 00:01:31.361
promenila je oblik

00:01:31.600 --> 00:01:33.687
u pravougaonik.

00:01:35.500 --> 00:01:37.277
Ako spadate u one

00:01:37.302 --> 00:01:39.858
koji se ježe od statistika populacije,

00:01:40.808 --> 00:01:42.876
ovo su podaci koji bi trebalo
da vas naježe.

00:01:42.901 --> 00:01:44.415
Zato što to znači

00:01:44.440 --> 00:01:47.440
da po prvi put u istoriji čovečanstva,

00:01:47.875 --> 00:01:49.875
većina dece rođene

00:01:49.900 --> 00:01:51.583
u razvijenom svetu,

00:01:51.608 --> 00:01:53.976
ima priliku

00:01:54.169 --> 00:01:56.169
da ostari.

00:01:57.400 --> 00:01:59.072
Kako se to dogodilo?

00:01:59.400 --> 00:02:01.875
Nismo genetički izdržljiviji
od naših predaka

00:02:01.900 --> 00:02:03.900
pre 10.000 godina.

00:02:03.900 --> 00:02:05.900
Ovo produženje životnog veka

00:02:05.900 --> 00:02:08.559
je neverovatan proizvod kulture -

00:02:08.900 --> 00:02:10.900
recept sadrži

00:02:10.900 --> 00:02:12.517
nauku i tehnologiju,

00:02:12.550 --> 00:02:15.875
i rasprostranjene promene u ponašanju

00:02:15.900 --> 00:02:18.637
koje su poboljšale zdravlje i blagostanje.

00:02:19.200 --> 00:02:21.200
Kroz kulturne promene,

00:02:21.600 --> 00:02:23.600
naši preci su

00:02:23.600 --> 00:02:25.520
u velikoj meri eliminisali ranu smrt,

00:02:25.545 --> 00:02:28.391
te ljudi sada mogu uživati
u životu do kraja.

00:02:29.500 --> 00:02:32.500
Postoje problemi povezani sa starenjem -

00:02:32.500 --> 00:02:35.003
bolesti, siromaštvo,
gubitak društvenog statusa.

00:02:35.028 --> 00:02:37.028
Nije baš vreme za ležanje na lovorikama.

00:02:37.800 --> 00:02:39.800
Ipak, što više saznajemo o starenju,

00:02:39.800 --> 00:02:41.507
postaje sve jasnije

00:02:41.532 --> 00:02:43.765
da je kretanje nizbrdo

00:02:43.800 --> 00:02:46.264
vrlo netačan opis.

00:02:46.944 --> 00:02:50.217
Starenje donosi neka
izvanredna poboljšanja -

00:02:50.242 --> 00:02:53.242
više znanja, stručnost -

00:02:54.100 --> 00:02:58.637
i emocionalni aspekti života
se poboljšavaju.

00:03:00.400 --> 00:03:01.581
Upravo tako,

00:03:01.606 --> 00:03:03.643
stariji ljudi su srećni.

00:03:04.500 --> 00:03:06.500
Srećniji su od sredovečnih ljudi,

00:03:06.500 --> 00:03:08.378
a sigurno i od mladih.

00:03:09.300 --> 00:03:10.483
Studija za studijom

00:03:10.508 --> 00:03:12.508
dolazi do istog zaključka.

00:03:12.533 --> 00:03:15.307
Centar za kontrolu bolesti
je nedavno sproveo anketu

00:03:15.332 --> 00:03:17.393
u kojoj su pitali ispitanike

00:03:17.418 --> 00:03:21.124
da li su doživeli značajnu
psihološku uznemirenost

00:03:21.400 --> 00:03:22.583
u protekloj nedelji.

00:03:22.608 --> 00:03:25.608
Potvrdno je odgovorilo
manje starijih ljudi

00:03:26.200 --> 00:03:27.544
nego sredovečnih ispitanika,

00:03:27.569 --> 00:03:29.036
i mladih ljudi.

00:03:29.900 --> 00:03:31.560
Nedavna Galupova anketa

00:03:31.600 --> 00:03:32.880
je pitala učesnike

00:03:32.900 --> 00:03:35.427
koliko su stresa, brige i ljutnje

00:03:35.500 --> 00:03:37.500
doživeli u proteklom danu.

00:03:37.700 --> 00:03:41.700
Stres, briga i ljutnja,

00:03:42.200 --> 00:03:44.299
sve to opada sa godinama.

00:03:45.900 --> 00:03:48.900
Društveni naučnici ovo nazivaju
paradoksom starenja.

00:03:49.400 --> 00:03:51.641
Ipak, ostariti nije lako.

00:03:52.100 --> 00:03:54.100
Postavljali smo razna pitanja

00:03:54.100 --> 00:03:56.674
da bismo videli možemo li
poništiti ovo saznanje.

00:03:57.392 --> 00:04:00.218
Pitali smo da li je moguće

00:04:00.400 --> 00:04:03.113
da su trenutne generacije starijih

00:04:03.300 --> 00:04:05.067
sada i ranije bile

00:04:05.092 --> 00:04:06.565
najbolje generacije.

00:04:06.590 --> 00:04:08.654
Odnosno, da mlađi ljudi danas

00:04:08.926 --> 00:04:11.275
možda neće osetiti takva poboljšanja

00:04:11.300 --> 00:04:12.932
kad oni budu starili.

00:04:13.400 --> 00:04:15.400
Pitali smo da li možda

00:04:15.400 --> 00:04:18.675
stariji ljudi samo pokušavaju
pozitivnije predstaviti

00:04:18.700 --> 00:04:21.075
egzistenciju koja je inače deprimirajuća.

00:04:21.100 --> 00:04:22.758
(Smeh)

00:04:22.783 --> 00:04:25.689
Što smo više pokušavali
da poništimo ovo saznanje,

00:04:25.714 --> 00:04:27.445
nalazili smo sve više dokaza

00:04:27.470 --> 00:04:28.852
koji ga potvrđuju.

00:04:29.600 --> 00:04:32.275
Pre mnogo godina, sa kolegama
sam pokrenula istraživanje

00:04:32.300 --> 00:04:35.300
u kome smo pratili istu grupu ljudi
tokom 10 godina.

00:04:35.300 --> 00:04:38.348
Originalni uzorak je bio
između 18 i 94 godine.

00:04:38.475 --> 00:04:41.875
Proučavali smo, da li se i kako
njihova emotivna iskustva menjanju

00:04:41.900 --> 00:04:43.490
u periodu starenja.

00:04:43.800 --> 00:04:46.851
Naši učesnici su nosili
elektronske pejdžere

00:04:47.100 --> 00:04:48.609
nedelju dana.

00:04:48.634 --> 00:04:52.075
Mi bismo im se nasumice javljali
tokom dana i večeri.

00:04:52.100 --> 00:04:53.757
Svaki put kad bismo im se javili

00:04:53.782 --> 00:04:55.782
pitali bismo ih nekoliko pitanja -

00:04:55.807 --> 00:04:58.807
Na skali od jedan do sedam,
koliko ste trenutno srećni?

00:04:59.000 --> 00:05:00.670
Koliko ste trenutno tužni?

00:05:00.695 --> 00:05:02.626
Koliko ste trenutno frustrirani? -

00:05:02.700 --> 00:05:04.700
kako bismo mogli dobiti osećaj

00:05:04.700 --> 00:05:06.793
o vrsti emocija i osećanja koje su imali

00:05:06.900 --> 00:05:08.900
u njihovoj svakodnevici.

00:05:09.100 --> 00:05:11.100
Koristeći ovo intenzivno istraživanje

00:05:11.100 --> 00:05:12.322
na pojedincima,

00:05:12.347 --> 00:05:16.061
otkrili smo da nije samo jedna generacija

00:05:16.086 --> 00:05:18.309
ta kojoj ide bolje od ostalih,

00:05:18.536 --> 00:05:22.075
već su isti pojedinci
tokom vremena postepeno

00:05:22.100 --> 00:05:23.836
prijavljivali relativno veće

00:05:23.861 --> 00:05:26.080
pozitivno iskustvo.

00:05:26.300 --> 00:05:28.714
Vidite ovaj blagi pad

00:05:28.739 --> 00:05:30.739
u poodmaklim godinama.

00:05:30.776 --> 00:05:32.563
Postoji blagi pad.

00:05:32.588 --> 00:05:34.588
Ali ni u jednom momentu se ne vraća

00:05:34.613 --> 00:05:36.230
na nivo koji vidimo

00:05:36.255 --> 00:05:38.255
u ranoj zrelosti.

00:05:39.300 --> 00:05:42.094
Bilo bi suviše pojednostavljeno

00:05:42.275 --> 00:05:45.820
reći da su stariji ljudi "srećni."

00:05:46.700 --> 00:05:49.456
Oni su u našem istraživanju pozitivniji,

00:05:49.800 --> 00:05:52.175
ali su i skloniji nego mlađe osobe

00:05:52.200 --> 00:05:54.045
da dožive pomešane emocije -

00:05:54.422 --> 00:05:57.051
tugu istovremeno kad doživljavate sreću;

00:05:57.076 --> 00:05:58.686
znate, suza u oku

00:05:58.711 --> 00:06:00.756
kad se smešite prijatelju.

00:06:01.600 --> 00:06:03.600
Drugo istraživanje je pokazalo

00:06:03.600 --> 00:06:06.275
da se stariji ljudi nose sa tugom

00:06:06.300 --> 00:06:07.762
komotnije.

00:06:07.787 --> 00:06:10.787
Lakše prihvataju tugu nego mlađi ljudi.

00:06:10.900 --> 00:06:13.285
Pretpostavljamo da bi ovo
moglo pomoći objašnjenju

00:06:13.310 --> 00:06:16.310
zašto stariji ljudi bolje od mlađih ljudi

00:06:16.335 --> 00:06:20.430
rešavaju žustre emotivne
konflikte i rasprave.

00:06:22.000 --> 00:06:24.629
Stariji ljudi mogu sagledati nepravdu

00:06:24.654 --> 00:06:26.654
sa saosećanjem,

00:06:26.952 --> 00:06:28.114
ali ne i očajanjem.

00:06:29.300 --> 00:06:31.004
Ako je sve ostalo jednako,

00:06:31.125 --> 00:06:33.750
stariji ljudi usmeravaju
svoje kognitivne resurse,

00:06:33.775 --> 00:06:35.256
poput pažnje i pamćenja,

00:06:35.281 --> 00:06:38.281
rađe prema pozitivnoj informaciji
nego negativnoj.

00:06:38.625 --> 00:06:41.975
Ako pokažemo starijim,
mlađim i sredovečnim ljudima slike,

00:06:42.000 --> 00:06:44.053
kao ove koje vidite na ekranu

00:06:44.700 --> 00:06:46.347
i kasnije ih pitamo

00:06:46.372 --> 00:06:49.372
da se prisete svih slika koje mogu,

00:06:49.900 --> 00:06:52.900
stariji ljudi, za razliku od mlađih,

00:06:52.900 --> 00:06:54.712
pamte više pozitivnih slika

00:06:54.737 --> 00:06:56.193
nego negativnih.

00:06:56.600 --> 00:06:58.600
Upitali smo starije i mlađe ljude

00:06:58.600 --> 00:07:01.075
da pogledaju lica
u laboratorijskim istraživanjima,

00:07:01.100 --> 00:07:03.075
neka koja se mršte, a neka koja se smeju.

00:07:03.100 --> 00:07:05.299
Stariji ljudi gledaju
prema nasmešenim licima

00:07:05.324 --> 00:07:08.106
i sklanjaju pogled
sa namrštenih, ljutih lica.

00:07:09.200 --> 00:07:10.677
U svakodnevnom životu,

00:07:10.702 --> 00:07:12.702
ovo se odražava kroz više radosti

00:07:13.096 --> 00:07:14.674
i zadovoljstva.

00:07:16.500 --> 00:07:18.973
Kao društveni naučnici,
nastavljamo da ispitujemo

00:07:19.200 --> 00:07:21.200
moguće alternative.

00:07:21.200 --> 00:07:23.200
Rekli smo, stariji ljudi možda

00:07:23.200 --> 00:07:25.021
govore o više pozitivnih emocija

00:07:25.046 --> 00:07:27.293
zato što su kognitivno oštećeni.

00:07:27.936 --> 00:07:30.292
(Smeh)

00:07:30.900 --> 00:07:32.129
Rekli smo, da nisu moža

00:07:32.154 --> 00:07:35.875
te pozitivne emocije samo jednostavnije
za obradu nego negativne emocije,

00:07:35.900 --> 00:07:38.754
pa se prebacujete na pozitivne emocije?

00:07:38.961 --> 00:07:41.000
Možda su nervni centri u našem mozgu

00:07:41.000 --> 00:07:42.464
oštećeni tako

00:07:42.489 --> 00:07:45.365
da više ne možemo
da obrađujemo negativne emocije.

00:07:45.600 --> 00:07:47.600
To ipak nije u pitanju.

00:07:47.600 --> 00:07:51.075
Većina mentalno jakih starijih osoba

00:07:51.100 --> 00:07:54.389
su oni koji najčešće pokazuju
ovaj efekat pozitivnosti.

00:07:54.875 --> 00:07:57.089
U uslovima gde je to zaista važno,

00:07:57.114 --> 00:07:59.651
stariji ljudi obrađuju
negativnu informaciju

00:07:59.812 --> 00:08:02.154
podjednako dobro
kao i pozitivnu informaciju.

00:08:03.300 --> 00:08:05.138
Kako je to moguće?

00:08:06.500 --> 00:08:07.945
U našem istraživanju,

00:08:07.970 --> 00:08:09.812
otkrili smo da su te promene

00:08:09.837 --> 00:08:11.837
bitno utemeljene

00:08:12.000 --> 00:08:15.000
u jedinstvenoj ljudskoj sposobnosti
da posmatra vreme -

00:08:15.175 --> 00:08:17.175
ne samo kao vreme na satu i kalendaru,

00:08:17.200 --> 00:08:18.751
već kao vreme života.

00:08:19.200 --> 00:08:21.200
I ako postoji paradoks starenja,

00:08:21.600 --> 00:08:24.600
to je da saznanje da nećemo živeti zauvek

00:08:24.700 --> 00:08:26.700
menja naš pogled na svet

00:08:26.900 --> 00:08:29.052
u pozitivnom smislu.

00:08:30.200 --> 00:08:32.940
Kad su vremenski okviri dugi i nejasni,

00:08:32.965 --> 00:08:34.965
kao što obično i jesu u mladosti,

00:08:35.080 --> 00:08:37.347
ljudi se stalno pripremaju,

00:08:37.373 --> 00:08:40.813
pokušavaju da upiju
sve informacije koje mogu

00:08:40.839 --> 00:08:42.809
rizikuju, istražuju.

00:08:43.000 --> 00:08:46.000
Možemo provoditi vreme
sa ljudima koji nam se ni ne sviđaju,

00:08:46.000 --> 00:08:48.122
jer je to na neki način zanimljivo.

00:08:48.147 --> 00:08:50.200
Možemo naučiti nešto neočekivano.

00:08:50.200 --> 00:08:52.200
(Smeh)

00:08:52.400 --> 00:08:54.400
Idemo na sastanke na slepo.

00:08:54.400 --> 00:08:57.121
(Smeh)

00:08:57.300 --> 00:08:58.622
Znate, na kraju krajeva,

00:08:58.647 --> 00:09:00.532
ako ne uspe, uvek postoji sutra.

00:09:02.117 --> 00:09:03.537
Ljudi iznad 50.

00:09:03.562 --> 00:09:04.934
ne idu na sastanke ne slepo.

00:09:07.300 --> 00:09:11.677
(Smeh)

00:09:12.069 --> 00:09:13.469
Kako starimo,

00:09:13.494 --> 00:09:15.536
naši vremenski okviri se smanjuju

00:09:15.900 --> 00:09:18.037
i naši ciljevi se menjaju.

00:09:18.300 --> 00:09:21.300
Kad uvidimo da nemamo sve vreme sveta,

00:09:21.300 --> 00:09:23.889
jasnije vidimo svoje prioritete.

00:09:24.200 --> 00:09:26.829
Manje marimo za trivijalne stvari.

00:09:27.000 --> 00:09:28.548
Uživamo u životu.

00:09:29.200 --> 00:09:30.702
Zahvalniji smo,

00:09:30.800 --> 00:09:32.982
pomirljiviji.

00:09:33.400 --> 00:09:36.400
Ulažemo u emotivno važnije delove života,

00:09:36.400 --> 00:09:38.807
i život postaje bolji,

00:09:39.400 --> 00:09:41.919
pa smo iz dana u dan srećniji.

00:09:42.300 --> 00:09:44.300
Ali ta ista promena perspektive

00:09:44.300 --> 00:09:47.300
čini nas manje tolerantnim nego ikad

00:09:47.300 --> 00:09:48.952
prema nepravdi.

00:09:50.000 --> 00:09:51.685
Do 2015.

00:09:52.200 --> 00:09:54.732
u SAD-u će biti više ljudi

00:09:54.757 --> 00:09:56.648
koji su stariji od 60 godina,

00:09:56.673 --> 00:09:58.486
nego onih ispod 15 godina.

00:09:59.975 --> 00:10:01.975
Šta će se dogoditi sa društvima

00:10:02.000 --> 00:10:04.258
koja su prepuna starijih ljudi?

00:10:05.400 --> 00:10:08.489
Brojevi neće odrediti ishod.

00:10:09.201 --> 00:10:10.886
Kultura hoće.

00:10:12.177 --> 00:10:15.374
Ako uložimo u nauku i tehnologiju,

00:10:15.399 --> 00:10:17.876
te pronađemo rešenja za stvarne probleme

00:10:17.901 --> 00:10:20.055
sa kojima se stariji ljudi suočavaju

00:10:20.177 --> 00:10:22.549
i usredsredimo se

00:10:22.916 --> 00:10:24.916
na stvarne snage

00:10:25.300 --> 00:10:26.699
starijih ljudi,

00:10:26.800 --> 00:10:28.800
onda dodate godine života

00:10:28.800 --> 00:10:31.247
mogu dramatično poboljšati kvalitet života

00:10:31.426 --> 00:10:33.181
za sva životna doba.

00:10:34.000 --> 00:10:35.956
Društva sa milionima

00:10:35.981 --> 00:10:38.579
talentovanih, emotivno stabilnih građana

00:10:38.604 --> 00:10:41.395
koji su zdraviji i školovaniji

00:10:41.420 --> 00:10:43.330
od bilo koje generacije pre njih,

00:10:43.355 --> 00:10:44.910
koji su potkovani znanjem

00:10:44.935 --> 00:10:46.935
o praktičnim stvarima života

00:10:47.253 --> 00:10:48.627
i motivisani

00:10:48.793 --> 00:10:51.558
da reše velike stvari,

00:10:52.300 --> 00:10:54.221
mogu biti bolja društva

00:10:54.564 --> 00:10:57.125
nego ikada.

00:10:59.300 --> 00:11:02.677
Moj otac, koji ima 92 godine voli da kaže:

00:11:03.784 --> 00:11:05.299
"Prestanimo pričati samo

00:11:05.324 --> 00:11:07.146
o tome kako spasiti starce

00:11:07.458 --> 00:11:09.217
i počnimo da pričamo o tome

00:11:09.242 --> 00:11:12.272
kako da oni spasu sve nas."

00:11:13.974 --> 00:11:15.658
Hvala vam.

00:11:15.683 --> 00:11:17.683
(Aplauz)