0:00:00.000,0:00:02.000
Njerëzit po jetojnë më gjatë

0:00:02.000,0:00:04.000
dhe shoqëritë po thinjen.

0:00:04.000,0:00:06.000
Ju e dëgjoni këtë gjatë gjithë kohës.

0:00:06.000,0:00:08.000
Lexoni nepër gazeta rreth kësaj.

0:00:08.000,0:00:10.000
Dëgjoni nëpër televizione.

0:00:10.000,0:00:12.000
Nganjëherë brengosem

0:00:12.000,0:00:14.000
që dëgjojmë për të aq shumë

0:00:14.000,0:00:17.000
sa që tani i pranojmë jetrat më të gjata

0:00:17.000,0:00:19.000
me një lloje vetëkënaqësie,

0:00:19.000,0:00:21.000
madje edhe me lehtësi.

0:00:21.000,0:00:24.000
Mirëpo, pa dyshim,

0:00:24.000,0:00:26.000
jetra më të gjata munden

0:00:26.000,0:00:28.000
dhe, unë besoj se do të

0:00:28.000,0:00:30.000
përmisojnë kualitetin e jetes

0:00:30.000,0:00:32.000
të të gjitha moshave.

0:00:32.000,0:00:34.000
Për ta vendosur këtë ne perspektivë

0:00:34.000,0:00:37.000
me lejoni vetem të përqëndrohem në pamjen e përgjithshme.

0:00:37.000,0:00:40.000
Më shumë vite janë shtuar

0:00:40.000,0:00:42.000
tek pritëshmëria e jetës mesatare

0:00:42.000,0:00:44.000
në shekullin e 20-të

0:00:44.000,0:00:47.000
sesa të gjitha vitet që janë shtuar

0:00:47.000,0:00:51.000
gjatë gjithë mijëvjeqarëve

0:00:51.000,0:00:54.000
të evolucionit të njerëzimit.

0:00:54.000,0:00:56.000
Sa hapë e mbyll sytë,

0:00:56.000,0:00:59.000
ne pothuajse e dyfishuam gjatësinë e kohës

0:00:59.000,0:01:01.000
gjatë të cilës jetojmë.

0:01:01.000,0:01:04.000
Pra, nëse ndonjëherë ndjeheni sikur nuk e kuptoni këtë punen e moshës,

0:01:04.000,0:01:06.000
mos u shqetësoni.

0:01:06.000,0:01:08.000
Është fringo i ri.

0:01:08.000,0:01:10.000
Për shkak se shkalla e fertilitetit ra

0:01:10.000,0:01:12.000
gjatë periudhës së njejtë

0:01:12.000,0:01:16.000
kur pritëshmëria e jetës ishte duke u rritur,

0:01:16.000,0:01:18.000
ajo piramid

0:01:18.000,0:01:21.000
e cila gjithmonë e përqafësonte shprëndarjen e moshave në popullësi,

0:01:21.000,0:01:24.000
me shumë rini në bazë,

0:01:24.000,0:01:27.000
dhe pak të moshuar në majë

0:01:27.000,0:01:29.000
të cilët e arrijnë dhe e mbijetojnë pleqërinë,

0:01:29.000,0:01:31.000
është duke u riformatizuar

0:01:31.000,0:01:34.000
në një drejtëkëndësh.

0:01:34.000,0:01:36.000
Dhe tani, nëse je një llojë njeriu

0:01:36.000,0:01:40.000
i cili merr kënaqësi nga statistikat e popullsisë,

0:01:40.000,0:01:42.000
këto statistika do ju japin atë kënaqësi.

0:01:42.000,0:01:44.000
Sepse kjo do të thotë që

0:01:44.000,0:01:47.000
për herë të parë në historinë e specjeve,

0:01:47.000,0:01:49.000
shumica e foshnjeve të lindura

0:01:49.000,0:01:51.000
në Botën e Zhvilluar

0:01:51.000,0:01:54.000
kanë mundësinë

0:01:54.000,0:01:56.000
e të arriturit pleqërinë.

0:01:56.000,0:01:59.000
Si ndodhi kjo?

0:01:59.000,0:02:01.000
Epo, ne nuk jemi gjenetikisht më të mirë sesa paraardhësit tonë

0:02:01.000,0:02:03.000
ishin para 10,000 viteve.

0:02:03.000,0:02:05.000
Kjo rritje e pritëshmërisë së jetës

0:02:05.000,0:02:08.000
është një produkt i mrekullueshum i kulturës

0:02:08.000,0:02:10.000
që bashkon

0:02:10.000,0:02:12.000
shkencën dhe teknologjinë,

0:02:12.000,0:02:15.000
dhe një ndryshim të madh në sjellje

0:02:15.000,0:02:18.000
që përmison shëndetin dhe mirëqenjen.

0:02:18.000,0:02:20.000
Nëpërmjet ndryshimeve kulturore,

0:02:20.000,0:02:22.000
të parët tanë

0:02:22.000,0:02:25.000
gati e eliminuan vdekje e parakohëshme

0:02:25.000,0:02:28.000
kështu që njerëzit tani mund të jetojnë jetra të plota.

0:02:29.000,0:02:32.000
Ka probleme të bashkangjitura me moshim --

0:02:32.000,0:02:35.000
sëmundje, varferi, humbje të statusit social.

0:02:35.000,0:02:37.000
Nuk është koha e duhur për tu mbështetur në famën tonë dhe nderimet që kemi marrur.

0:02:37.000,0:02:39.000
Miërpo, sa më shumë që ne mësojmë rreth plakjes,

0:02:39.000,0:02:41.000
aq më e qartë bëhet

0:02:41.000,0:02:43.000
që një kurs në rënie e sipër

0:02:43.000,0:02:46.000
është madhësisht i pabazë.

0:02:46.000,0:02:50.000
Plakja sjellë disa përmisime të mrekullueshme --

0:02:50.000,0:02:53.000
rritë diturinë, mjeshtrinë --

0:02:53.000,0:02:59.000
dhe përmison aspektet e jetës emocionale.

0:02:59.000,0:03:01.000
Po pra,

0:03:01.000,0:03:04.000
njerëzit e vjetër janë të lumtur.

0:03:04.000,0:03:06.000
Ata janë me të lumtur sesa njerëzit me moshë messatare,

0:03:06.000,0:03:08.000
dhe njerëzit e ri sigurisht.

0:03:08.000,0:03:10.000
Studim pas studimi

0:03:10.000,0:03:12.000
vjen tek i njejti përfundim.

0:03:12.000,0:03:15.000
Qendra për kontollim dhe parandalim të sëmundjeve bëri një anketë rishtas

0:03:15.000,0:03:18.000
ku pyeti përgjigjësit thjesht të ju tregojnë

0:03:18.000,0:03:20.000
nëse kanë përjetuar stres psikologjik

0:03:20.000,0:03:22.000
gjatë javës së kaluar.

0:03:22.000,0:03:25.000
Më pak njerëz të vjetër iu përgjigjën asaj pyetje pozitivisht

0:03:25.000,0:03:27.000
sesa njerëzit e modhës së mesme,

0:03:27.000,0:03:29.000
dhe njerëzit e ri gjithashtu.

0:03:29.000,0:03:31.000
Një anketë a fundit e Gallup

0:03:31.000,0:03:33.000
i pyeti anketuesit

0:03:33.000,0:03:35.000
se sa stres, brengosje dhe mërzitje

0:03:35.000,0:03:37.000
kishin përjetuar gjatë ditëve të fundit.

0:03:37.000,0:03:41.000
Dhe stresi, brengosja,mërzitja

0:03:41.000,0:03:44.000
të gjitha pakësohem me moshë.

0:03:45.000,0:03:48.000
Tani shkencëtaret socialë e quajnë këtë paradoksi i plakjes.

0:03:48.000,0:03:51.000
Pas të gjithave, plakja nuk është e thjeshtë.

0:03:51.000,0:03:53.000
Kështu që kemi bërë të gjitha llojet e pyetjeve

0:03:53.000,0:03:57.000
për ta parë nese mund të shpjegojmë këto gjetje.

0:03:57.000,0:03:59.000
Kemi pyetur se a mund të jetë

0:03:59.000,0:04:02.000
që gjenerata e tanishme e njerëzve të vjetër

0:04:02.000,0:04:04.000
është dhe gjithmonë ka qenë

0:04:04.000,0:04:06.000
gjeneratat më e mirë.

0:04:06.000,0:04:08.000
Dua të them që, njerëzit e ri sot

0:04:08.000,0:04:11.000
mund të mos i përjetojnë këto përmisime

0:04:11.000,0:04:13.000
gjersa ata plaken.

0:04:13.000,0:04:15.000
Ne kemi pyetur,

0:04:15.000,0:04:18.000
ndoshta njerëzit e vjetër janë duke provuar të jshohin anën pozitive

0:04:18.000,0:04:20.000
të një ekzistence depresive.

0:04:20.000,0:04:22.000
(Qeshen)

0:04:22.000,0:04:25.000
Mirëpo sa më tepër që provuam të mohojmë këto gjetje,

0:04:25.000,0:04:27.000
më shumë evidence kemi gjetur

0:04:27.000,0:04:29.000
për ta përkrahur atë.

0:04:29.000,0:04:31.000
Vite me parë, koleget e mij dhe unë filluam një studim

0:04:31.000,0:04:34.000
gjatë të cilit përcillëm të njejtin grup të njerzve për një periudh prej 10 viteve.

0:04:34.000,0:04:38.000
Në fillim, mostra kishte njerëz 18 deri në 94 vjeqarë/e.

0:04:38.000,0:04:41.000
Ne studjuam sesi përvoja e tyre emocionale ndryshonte

0:04:41.000,0:04:43.000
gjërsa ata plakeshin.

0:04:43.000,0:04:46.000
Pjesëmarrësit tanë mbanin pegjera elektronikë

0:04:46.000,0:04:48.000
për një javë,

0:04:48.000,0:04:51.000
dhe ne iu dergonim mesazhe gjatë ditës dhe mbrëmjes, gjate kohëve të ndryshme.

0:04:51.000,0:04:53.000
Dhe çdoherë qe ne iu dërguam mesazhe

0:04:53.000,0:04:55.000
ne do i pyesnim të ju përgjigjen disa pyetjeve --

0:04:55.000,0:04:58.000
Një në shkalle 1 deri ne 7, se të lumtur jani tani?

0:04:58.000,0:05:00.000
Sa të trishtuar jeni tani?

0:05:00.000,0:05:02.000
Sa të irrituar jeni tani ? --

0:05:02.000,0:05:04.000
në mënyrë që të kemi një sensë

0:05:04.000,0:05:06.000
të llojeve të emocioneve dhe ndjenjave që ata kishin

0:05:06.000,0:05:08.000
në jeten e tyre të përditëshme.

0:05:08.000,0:05:10.000
Dhe duke përdorur këtë studim intenzivë

0:05:10.000,0:05:12.000
të individëve,

0:05:12.000,0:05:16.000
ne gjetëm se nuk është një gjenerat e veqantë

0:05:16.000,0:05:18.000
e cila ndihet më mirë sesa tjerat,

0:05:18.000,0:05:21.000
mirëpo të njejtit individë gjatë kohë

0:05:21.000,0:05:23.000
fillojnë të raportojnë përvoja relativisht

0:05:23.000,0:05:25.000
pozitive.

0:05:25.000,0:05:28.000
Tani e shihni këtë zvoglim të dukshëm

0:05:28.000,0:05:30.000
gjatë një moshe të avancuar.

0:05:30.000,0:05:32.000
Dhe ka një zvoglim i vogel.

0:05:32.000,0:05:34.000
Mirëpo në asnjë pikë nuk rikthehet

0:05:34.000,0:05:36.000
tek nivelet që ne shofim

0:05:36.000,0:05:38.000
në adoleshencën e herëshme.

0:05:38.000,0:05:42.000
Tani është shumë e thjeshtë

0:05:42.000,0:05:46.000
të themi se njerëzit e moshuar janë me të "lumtur."

0:05:46.000,0:05:49.000
Në studimin tonë, ata janë më pozitivë,

0:05:49.000,0:05:51.000
mirëpo ata gjithashtu përjetojnë emocione të përziera

0:05:51.000,0:05:54.000
më shpesh se rinija --

0:05:54.000,0:05:56.000
përjetojnë pikëllueshmeri në të njejtën kohë që përjetojnë lumturi;

0:05:56.000,0:05:58.000
e dini, ai loti në sy

0:05:58.000,0:06:01.000
kur jeni duke i qeshur një shoku.

0:06:01.000,0:06:03.000
Dhe kërkimet tjera kanë treguar

0:06:03.000,0:06:05.000
që duket se njerëzit e vjetër ndihen rehat kur

0:06:05.000,0:06:07.000
përjetojnë pikëllim.

0:06:07.000,0:06:10.000
Ata e pranojnë dhimbjen më shumë se sa njerëzit e ri.

0:06:10.000,0:06:13.000
Dhe ne dyshojmë që kjo mund të na ndihmoj të sqarojmë

0:06:13.000,0:06:16.000
përse njerëzit e vjetër janë me të suksesshëm se rinija kur

0:06:16.000,0:06:21.000
bëhet fjalë për zgjidhjen e problemeve emocionale dhe debateve.

0:06:21.000,0:06:24.000
Njerëzit e vjetër mund të shiqojnë padrejtësinë

0:06:24.000,0:06:26.000
me butësi,

0:06:26.000,0:06:29.000
dhe nuk dëshprohen.

0:06:29.000,0:06:31.000
Dhe të gjitha tjerat barazi,

0:06:31.000,0:06:33.000
njerëzit e vjetër drejtojnë resurset e tyre

0:06:33.000,0:06:35.000
si përqëndrimin dhe kujtesën,

0:06:35.000,0:06:38.000
tek informacionet pozitive me tepër se sa tak ato negative.

0:06:38.000,0:06:41.000
Nese ju shfaqim, të moshuarve, atyre me moshë mesatare dhe njerëzve të ri disa imazhe,

0:06:41.000,0:06:44.000
sikurse kjo që po e shifni tani në ekranë,

0:06:44.000,0:06:46.000
dhe i pyesim me vonë

0:06:46.000,0:06:49.000
të kujtojnë të gjitha ato imazhe që kishin parë,

0:06:49.000,0:06:52.000
njerëzit e vjetër, mirëpo jo njerëzit e ri,

0:06:52.000,0:06:54.000
kujtojnë me tepër imazhe pozitive

0:06:54.000,0:06:56.000
sesa ato negative.

0:06:56.000,0:06:58.000
Ne i kemi pyetur njerëzit e vjeter dhe të rinjë

0:06:58.000,0:07:00.000
që ti shiqojnë fetyrat në studime laboratorike,

0:07:00.000,0:07:02.000
disa me vetulla të rrudhta,disa të qeshur.

0:07:02.000,0:07:05.000
Njerëzit e vjetër shiqojnë me tepër tek fetyrat e qeshura

0:07:05.000,0:07:08.000
dhe jo ato te mrroluara.

0:07:08.000,0:07:10.000
Në përditëshmëri ,

0:07:10.000,0:07:12.000
kljo përkthehet në knaëqsi dhe gëzim

0:07:12.000,0:07:14.000
më të madh.

0:07:16.000,0:07:18.000
Mirëpo si shkencëtarë socialë, ne vazhdojmë të pyesim

0:07:18.000,0:07:20.000
për alternativa të mundëshme.

0:07:20.000,0:07:22.000
Mendojmë, ndoshta njerëzit e vjetër

0:07:22.000,0:07:24.000
raportojnë më tepër emocione pozitive

0:07:24.000,0:07:27.000
sepse ata janë të paaftë mentalisht.

0:07:27.000,0:07:30.000
(Qeshen)

0:07:30.000,0:07:32.000
Ne kemi thën, mund të jetë

0:07:32.000,0:07:35.000
që emocionet pozitive janë thjesht me të leheta për tu përpunuar sesa ato negative,

0:07:35.000,0:07:38.000
dhe ata kaloni tek emocionet pozitive?

0:07:38.000,0:07:40.000
Ndoshta qendrat nervore në trurin tonë

0:07:40.000,0:07:42.000
degradohen kështu që

0:07:42.000,0:07:45.000
ne nuk mund të përpunojmë emocionet negative më.

0:07:45.000,0:07:47.000
Mirëpo nuk është ashtu.

0:07:47.000,0:07:50.000
Të rriturit më të mprehtë

0:07:50.000,0:07:54.000
janë ata që shfaqim emocione pozitive me së shumti.

0:07:54.000,0:07:57.000
Dhe nën kushte që me të vertet kanë rendësi,

0:07:57.000,0:07:59.000
njerëzit e vjetër përpunojnë informacione negative

0:07:59.000,0:08:02.000
aq mirë sa ata pozitive.

0:08:02.000,0:08:05.000
Pra si mund të jetë kjo?

0:08:05.000,0:08:07.000
Në kërkimin tonë,

0:08:07.000,0:08:09.000
ne kemi gjetur se këto ndryshime

0:08:09.000,0:08:11.000
janë të bazuara thellësisht

0:08:11.000,0:08:14.000
në aftësinë unike të njerëzve për të monitoruar kohën --

0:08:14.000,0:08:16.000
jo vetëm orën dhe kohën kalendarike,

0:08:16.000,0:08:19.000
mirëpo jetën në përgjithësi.

0:08:19.000,0:08:21.000
Dhe nëse ka një paradoks të plakjes,

0:08:21.000,0:08:24.000
është që njohja e faktit që nuk do të jetojmë përgjithmonë

0:08:24.000,0:08:26.000
ndryshon perspektiven tonë të jetës

0:08:26.000,0:08:29.000
në mënyrë pozitive.

0:08:29.000,0:08:32.000
Kur zona kohore është e gjata dhe e paqartë,

0:08:32.000,0:08:34.000
ashut siq është zakonishtë në rini,

0:08:34.000,0:08:37.000
njerëzit janë vazhdimish duke u përgatitur,

0:08:37.000,0:08:40.000
duke provuar të marrin të gjitha informacionet pozitive që munden

0:08:40.000,0:08:42.000
duke rrezikuar, dhe zbuluar.

0:08:42.000,0:08:45.000
Ne mund të shpenzojmë kohë me njerëz që nuk i pëlqejmë

0:08:45.000,0:08:48.000
sepse disi është interesante.

0:08:48.000,0:08:50.000
Ne mund të mësojme diçka të papritur.

0:08:50.000,0:08:52.000
(Qeshen)

0:08:52.000,0:08:54.000
Shkojmë në takime të verberta.

0:08:54.000,0:08:56.000
(Qeshen)

0:08:56.000,0:08:58.000
E dini, në fund të fundit,

0:08:58.000,0:09:01.000
nëse nuk funksionon, gjithmonë është një e nesërme.

0:09:01.000,0:09:03.000
Njerëzit mbi 50 vjet

0:09:03.000,0:09:06.000
nuk shkojnë në takime të verbërta.

0:09:06.000,0:09:11.000
(Qeshen)

0:09:11.000,0:09:13.000
Gjërsa ne plakemi,

0:09:13.000,0:09:15.000
horizonti ynë kohorë fillon të shkurtohet

0:09:15.000,0:09:18.000
dhe qëllimet tona ndryshojnë.

0:09:18.000,0:09:21.000
Kur ne e kuptojme se nuk e kemi të gjithë kohen e botës

0:09:21.000,0:09:23.000
ne i shofim prioritetet tona me më qartësi.

0:09:23.000,0:09:26.000
Ne u kushtojmë më pak vëmendje çështjeve të parëndësishme.

0:09:26.000,0:09:28.000
Ne e shijojmë jeten.

0:09:28.000,0:09:30.000
Ne jemi me mirënjohës,

0:09:30.000,0:09:33.000
me të hapur për bashkëbisedim dhe pajtim.

0:09:33.000,0:09:36.000
Ne invesojme me shumë në pjesë të rëndësishme të jetës

0:09:36.000,0:09:39.000
dhe jeta bëhet më e mirë,

0:09:39.000,0:09:42.000
kështu që jemi më të lumtur dita ditës.

0:09:42.000,0:09:44.000
Mirëpo i njejti ndërrim i perspektivës

0:09:44.000,0:09:47.000
na bën më pak tolerantë për

0:09:47.000,0:09:49.000
padrejtësi.

0:09:49.000,0:09:51.000
Deri në 2015,

0:09:51.000,0:09:54.000
do të ketë më shumë njerëz në SHBA

0:09:54.000,0:09:56.000
mbi moshën 60 vjeqare

0:09:56.000,0:09:59.000
sesa nën moshën 15 vjeqare.

0:09:59.000,0:10:01.000
Çfarë do të ndodh me shoqëri

0:10:01.000,0:10:04.000
që janë të mbingarkuar me njerëz të vjetër ?

0:10:04.000,0:10:07.000
Numrat nuk do të përcaktojnë

0:10:07.000,0:10:09.000
rezultatin.

0:10:09.000,0:10:12.000
Kultura do të përcaktojë atë.

0:10:12.000,0:10:15.000
Nëse invesojmë në shkencë dhe teknologji

0:10:15.000,0:10:17.000
dhe gjejmë zgjidhje për problemet e vërteta

0:10:17.000,0:10:20.000
që njerëzit e vjetër hasin

0:10:20.000,0:10:22.000
dhe përqëndrohemi

0:10:22.000,0:10:24.000
në fuqitë e vërteta

0:10:24.000,0:10:26.000
të njerëzve të vjetër,

0:10:26.000,0:10:28.000
atëherë vitet e shtuara te jetës

0:10:28.000,0:10:31.000
mund të përmisojmë dramatikisht kualitetin

0:10:31.000,0:10:33.000
e jetës të të gjitha moshave.

0:10:33.000,0:10:36.000
Shoqëritë me miljona

0:10:36.000,0:10:38.000
të talentuar,me qytetarë emocionalisht stabilë

0:10:38.000,0:10:41.000
të cilët janë të shëndetshëm dhe të edukuar më mirë

0:10:41.000,0:10:43.000
sesa çdo gjeneratë tjetër,

0:10:43.000,0:10:45.000
të armatosur me njohuri

0:10:45.000,0:10:47.000
rreth çështjeve praktike të jetës

0:10:47.000,0:10:49.000
dhe të motivuar

0:10:49.000,0:10:51.000
për të zgjidhur çështje të mëdha

0:10:51.000,0:10:54.000
mund të jenë shoqëri më të mira

0:10:54.000,0:10:58.000
sasa që kemi njohur ndonjëherë.

0:10:58.000,0:11:01.000
Babai imë, i cili është 92 vjeqe,

0:11:01.000,0:11:03.000
ka dëshirë të thotë,

0:11:03.000,0:11:05.000
"Le të ndalojmë së foluri

0:11:05.000,0:11:07.000
se si ti mbrojmë të vjetrit

0:11:07.000,0:11:09.000
dhe të fillojme të flasim rreth

0:11:09.000,0:11:13.000
asaj sesi te shpëtojmë të gjithë ne."

0:11:13.000,0:11:15.000
Faliminderit.

0:11:15.000,0:11:17.000
(Duartrokitje)