WEBVTT

00:00:00.000 --> 00:00:02.000
Ljudi žive duže

00:00:02.000 --> 00:00:04.000
i društva postaju sivija.

00:00:04.000 --> 00:00:06.000
Slušate o tome cijelo vrijeme.

00:00:06.000 --> 00:00:08.000
Čitate o tome u novinama.

00:00:08.000 --> 00:00:10.000
Slušate o tome na tv-u.

00:00:10.000 --> 00:00:12.000
Ponekad sam zabrinuta

00:00:12.000 --> 00:00:14.000
da toliko slušamo o tome

00:00:14.000 --> 00:00:17.000
da smo počeli prihvaćati duži život

00:00:17.000 --> 00:00:19.000
s dozom zadovoljstva,

00:00:19.000 --> 00:00:21.000
čak spokoja.

00:00:21.000 --> 00:00:24.000
No bez greške,

00:00:24.000 --> 00:00:26.000
duži život može

00:00:26.000 --> 00:00:28.000
i vjerujem da će

00:00:28.000 --> 00:00:30.000
unaprijediti kvalitetu života

00:00:30.000 --> 00:00:32.000
u svim životnim dobima.

NOTE Paragraph

00:00:32.000 --> 00:00:34.000
Da bismo ovo stavili u perspektivu,

00:00:34.000 --> 00:00:37.000
dozvolite mi da se odmaknem na minutu.

00:00:37.000 --> 00:00:40.000
Više je godina dodano

00:00:40.000 --> 00:00:42.000
na očekivani prosječni životni vijek

00:00:42.000 --> 00:00:44.000
u 20. stoljeću,

00:00:44.000 --> 00:00:47.000
no što je dodano

00:00:47.000 --> 00:00:51.000
tijekom cijelog prošlog tisućljeća

00:00:51.000 --> 00:00:54.000
ljudske evolucije sveukupno.

00:00:54.000 --> 00:00:56.000
U treptaj oka

00:00:56.000 --> 00:00:59.000
smo gotovo udvostručili duljinu vremena

00:00:59.000 --> 00:01:01.000
koje živimo.

00:01:01.000 --> 00:01:04.000
Pa ako ste ikada osjećali da niste baš povezali sve ovo 
vezano uz starenje

00:01:04.000 --> 00:01:06.000
nemojte se zabrinjavati.

00:01:06.000 --> 00:01:08.000
To je prava novost.

NOTE Paragraph

00:01:08.000 --> 00:01:10.000
Zato što su stope plodnosti pale

00:01:10.000 --> 00:01:12.000
tokom samog perioda

00:01:12.000 --> 00:01:16.000
kada je očekivani životni vijek rastao,

00:01:16.000 --> 00:01:18.000
ta piramida

00:01:18.000 --> 00:01:21.000
koja je uvijek predstavljala distribuciju godina u populaciji

00:01:21.000 --> 00:01:24.000
s mnogo mladih na dnu

00:01:24.000 --> 00:01:27.000
obavijenih malim šiljkom starijih ljudi

00:01:27.000 --> 00:01:29.000
koji su uspjeli i preživjeli do starosti

00:01:29.000 --> 00:01:31.000
je preoblikovana

00:01:31.000 --> 00:01:34.000
u pravokutnik.

NOTE Paragraph

00:01:34.000 --> 00:01:36.000
A sada, ako ste tip osobe

00:01:36.000 --> 00:01:40.000
koja se ježi od statistike populacije

00:01:40.000 --> 00:01:42.000
to su ti koji bi to trebali raditi

00:01:42.000 --> 00:01:44.000
jer to znači

00:01:44.000 --> 00:01:47.000
da je po prvi puta u povijesti čovječanstva

00:01:47.000 --> 00:01:49.000
većina djece rođena

00:01:49.000 --> 00:01:51.000
u Razvijenom Svijetu

00:01:51.000 --> 00:01:54.000
i ima mogućnost

00:01:54.000 --> 00:01:56.000
odrasti.

NOTE Paragraph

00:01:56.000 --> 00:01:59.000
Kako se to dogodilo?

00:01:59.000 --> 00:02:01.000
Pa, nismo genetički jači no što su naši preci bili

00:02:01.000 --> 00:02:03.000
prije 10.000 godina.

00:02:03.000 --> 00:02:05.000
Ovaj porast u očekivanom trajanju životnog vijeka

00:02:05.000 --> 00:02:08.000
je nevjerojatan proizvod kulture --

00:02:08.000 --> 00:02:10.000
teško iskušenje

00:02:10.000 --> 00:02:12.000
koje drži znanost i tehnologiju

00:02:12.000 --> 00:02:15.000
i širok raspon promjena u ponašanju

00:02:15.000 --> 00:02:18.000
koje su poboljšale zdravlje i blagostanje.

00:02:18.000 --> 00:02:20.000
Kroz kulturne promjene,

00:02:20.000 --> 00:02:22.000
naši su preci

00:02:22.000 --> 00:02:25.000
uvelike eliminirali ranu smrt

00:02:25.000 --> 00:02:28.000
pa ljudi sada mogu u potpunosti živjeti svoje živote.

NOTE Paragraph

00:02:29.000 --> 00:02:32.000
Postoje problemi povezani sa starenjem --

00:02:32.000 --> 00:02:35.000
bolesti, neimaština, gubitak društvenog statusa.

00:02:35.000 --> 00:02:37.000
Teško je počivati na lovorikama.

00:02:37.000 --> 00:02:39.000
No, što više učimo o starenju,

00:02:39.000 --> 00:02:41.000
postaje nam sve jasnije

00:02:41.000 --> 00:02:43.000
da je zamahivanje nizbrdnim tokom

00:02:43.000 --> 00:02:46.000
veoma netočno.

00:02:46.000 --> 00:02:50.000
Starenje donosi neke prilično nevjerojatne napretke --

00:02:50.000 --> 00:02:53.000
povećava znanje, stručnost --

00:02:53.000 --> 00:02:59.000
i emocionalne aspekte životnog poboljšanja.

00:02:59.000 --> 00:03:01.000
Točno je,

00:03:01.000 --> 00:03:04.000
stariji ljudi su sretni.

00:03:04.000 --> 00:03:06.000
Sretniji su od ljudi u srednjim godinama,

00:03:06.000 --> 00:03:08.000
i zasigurno od mlađih ljudi.

00:03:08.000 --> 00:03:10.000
Studija za studijom

00:03:10.000 --> 00:03:12.000
dolazi do istog zaključka.

NOTE Paragraph

00:03:12.000 --> 00:03:15.000
Centri za kontrolu bolesti su nedavno proveli anketu

00:03:15.000 --> 00:03:18.000
u kojoj su ispitanike jednostavno pitali da im kažu

00:03:18.000 --> 00:03:20.000
da li su doživjeli značajnu psihološku opasnost

00:03:20.000 --> 00:03:22.000
u proteklom tjednu.

00:03:22.000 --> 00:03:25.000
Manje starijih ljudi je potvrdno odgovorilo na to pitanje

00:03:25.000 --> 00:03:27.000
od ljudi u srednjim godinama,

00:03:27.000 --> 00:03:29.000
i također mlađih ljudi.

00:03:29.000 --> 00:03:31.000
Nedavna Gallupova anketa

00:03:31.000 --> 00:03:33.000
je pitala učesnike

00:03:33.000 --> 00:03:35.000
koliko stresa, brige i ljutnje

00:03:35.000 --> 00:03:37.000
su doživjeli u proteklom danu.

00:03:37.000 --> 00:03:41.000
Stres, briga i ljutnja

00:03:41.000 --> 00:03:44.000
opadaju s godinama.

NOTE Paragraph

00:03:45.000 --> 00:03:48.000
Društveni znanstvenici nazivaju ovo paradoksom starenja.

00:03:48.000 --> 00:03:51.000
Na kraju svega, starenje nije lako.

00:03:51.000 --> 00:03:53.000
Upitali smo razne vrste pitanja

00:03:53.000 --> 00:03:57.000
da bismo vidjeli možemo li ponoviti ovo saznanje.

00:03:57.000 --> 00:03:59.000
Pitali smo da li je moguće

00:03:59.000 --> 00:04:02.000
da trenutne generacije starijih ljudi

00:04:02.000 --> 00:04:04.000
jesu i oduvijek su bile

00:04:04.000 --> 00:04:06.000
najčuvenije generacije.

00:04:06.000 --> 00:04:08.000
Stvar je u tome da mlađi ljudi danas

00:04:08.000 --> 00:04:11.000
možda ne mogu tipično doživjeti ta poboljšanja

00:04:11.000 --> 00:04:13.000
za vrijeme starenja.

00:04:13.000 --> 00:04:15.000
Pitali smo

00:04:15.000 --> 00:04:18.000
da li možda stariji ljudi samo pokušavaju staviti
pozitivan krug

00:04:18.000 --> 00:04:20.000
na inače depresivno postojanje.

00:04:20.000 --> 00:04:22.000
(Smijeh)

00:04:22.000 --> 00:04:25.000
No što smo više pokušavali poreći ovo saznanje,

00:04:25.000 --> 00:04:27.000
pronalazili smo sve više dokaza

00:04:27.000 --> 00:04:29.000
koji ga podržavaju.

NOTE Paragraph

00:04:29.000 --> 00:04:31.000
Prije mnogo godina, moji kolege i ja smo se udružili u istraživanje

00:04:31.000 --> 00:04:34.000
gdje smo pratili istu grupu ljudi tokom perioda od 10 godina.

00:04:34.000 --> 00:04:38.000
Izvorno je uzorak bio između 18 i 94 godine.

00:04:38.000 --> 00:04:41.000
Proučavali smo da li i kako se njihovi emocionalni doživljaji mijenjanju

00:04:41.000 --> 00:04:43.000
kako su starili.

00:04:43.000 --> 00:04:46.000
Naši sudionici su nosili elektronske dojavljivače

00:04:46.000 --> 00:04:48.000
tjedan dana

00:04:48.000 --> 00:04:51.000
i mi bismo im se javljali tokom dana i večeri u nasumična doba.

00:04:51.000 --> 00:04:53.000
Svaki puta kada bismo im se javili

00:04:53.000 --> 00:04:55.000
zamolili bismo ih da nam odgovore na nekoliko pitanja --

00:04:55.000 --> 00:04:58.000
Na skali od jedan do sedam, koliko ste trenutno sretni?

00:04:58.000 --> 00:05:00.000
Koliko ste trenutno tužni?

00:05:00.000 --> 00:05:02.000
Koliko ste trenutno frustrirani? --

00:05:02.000 --> 00:05:04.000
kako bismo mogli dobiti osjećaj

00:05:04.000 --> 00:05:06.000
toga koju vrstu emocija i osjećaja su imali

00:05:06.000 --> 00:05:08.000
u svojim dnevnim životima.

NOTE Paragraph

00:05:08.000 --> 00:05:10.000
Upotrebljavajući ovo intenzivno istraživanje

00:05:10.000 --> 00:05:12.000
pojedinaca,

00:05:12.000 --> 00:05:16.000
otkrili smo da nije jedna određena generacija

00:05:16.000 --> 00:05:18.000
ta kojoj ide bolje od ostalih

00:05:18.000 --> 00:05:21.000
već su isti pojedinci tijekom vremena

00:05:21.000 --> 00:05:23.000
prijavljivali relativno veće

00:05:23.000 --> 00:05:25.000
pozitivno iskustvo.

00:05:25.000 --> 00:05:28.000
Vidite ovu blagu krizu

00:05:28.000 --> 00:05:30.000
u vrlo visokoj životnoj dobi.

00:05:30.000 --> 00:05:32.000
I postoji blaga kriza.

00:05:32.000 --> 00:05:34.000
No ni u jednom trenu se ne vraća

00:05:34.000 --> 00:05:36.000
na razine koje vidimo

00:05:36.000 --> 00:05:38.000
u ranoj zreloj dobi.

NOTE Paragraph

00:05:38.000 --> 00:05:42.000
Zaista je prejednostavno

00:05:42.000 --> 00:05:46.000
reći da su stariji ljudi "sretni."

00:05:46.000 --> 00:05:49.000
U našem su istraživanju pozitivniji

00:05:49.000 --> 00:05:51.000
no skloniji su od mlađih ljudi

00:05:51.000 --> 00:05:54.000
doživljavanju miješanih emocija --

00:05:54.000 --> 00:05:56.000
tuga u isto vrijeme kad doživljavate sreću;

00:05:56.000 --> 00:05:58.000
znate, ta suza u oku

00:05:58.000 --> 00:06:01.000
kad se smiješite prijatelju.

00:06:01.000 --> 00:06:03.000
Drugo istraživanje je pokazalo

00:06:03.000 --> 00:06:05.000
da se stariji ljudi tugom bave

00:06:05.000 --> 00:06:07.000
ležernije.

00:06:07.000 --> 00:06:10.000
Lakše prihvaćaju tugu od mlađih ljudi.

00:06:10.000 --> 00:06:13.000
Sumnjamo kako bi to moglo pomoći objašnjenju

00:06:13.000 --> 00:06:16.000
zašto su stariji ljudi bolji od mlađih ljudi

00:06:16.000 --> 00:06:21.000
u rješavanju veoma nabijenih emocionalnih konflikata i rasprava.

00:06:21.000 --> 00:06:24.000
Stariji ljudi mogu sagledati nepravdu

00:06:24.000 --> 00:06:26.000
sa sažaljenjem,

00:06:26.000 --> 00:06:29.000
no ne i očajanjem.

NOTE Paragraph

00:06:29.000 --> 00:06:31.000
I sve su stvari jednake,

00:06:31.000 --> 00:06:33.000
stariji ljudi upravljaju svojim kognitivnim izvorima,

00:06:33.000 --> 00:06:35.000
poput pažnje i pamćenja

00:06:35.000 --> 00:06:38.000
do pozitivne informacije više od negativne.

00:06:38.000 --> 00:06:41.000
Ako pokažemo starijim, mlađim i ljudima srednje dobi slike

00:06:41.000 --> 00:06:44.000
poput ove koju vidite na ekranu

00:06:44.000 --> 00:06:46.000
i kasnije ih pitamo

00:06:46.000 --> 00:06:49.000
da se prisjete slika koje su vidjeli,

00:06:49.000 --> 00:06:52.000
stariji ljudi, ali ne i mlađi ljudi,

00:06:52.000 --> 00:06:54.000
se sjećaju više pozitivnih slika

00:06:54.000 --> 00:06:56.000
od negativnih.

00:06:56.000 --> 00:06:58.000
Upitali smo starije i mlađe ljude

00:06:58.000 --> 00:07:00.000
da pogledaju lica u laboratorijskim istraživanjima,

00:07:00.000 --> 00:07:02.000
neka koja se mršte, a neka koja se smiju.

00:07:02.000 --> 00:07:05.000
Stariji ljudi gledaju prema nasmiješenim licima

00:07:05.000 --> 00:07:08.000
i miču pogled s namrštenih, ljutih lica.

00:07:08.000 --> 00:07:10.000
U dnevnom životu,

00:07:10.000 --> 00:07:12.000
je ovo prevedeno kao veći užitak

00:07:12.000 --> 00:07:14.000
i zadovoljstvo.

NOTE Paragraph

00:07:16.000 --> 00:07:18.000
No, kao društveni znanstvenici, nastavili smo ispitivati

00:07:18.000 --> 00:07:20.000
o mogućim alternativama.

00:07:20.000 --> 00:07:22.000
Rekli smo da možda stariji ljudi

00:07:22.000 --> 00:07:24.000
prijavljuju više pozitivnih emocija

00:07:24.000 --> 00:07:27.000
zato što su kognitivno oštećeni.

00:07:27.000 --> 00:07:30.000
(Smijeh)

00:07:30.000 --> 00:07:32.000
Rekli smo, može li biti

00:07:32.000 --> 00:07:35.000
da su pozitivne emocije jednostavno jednostavnije za obradu od negativnih emocija,

00:07:35.000 --> 00:07:38.000
pa se prebacite na pozitivne emocije?

00:07:38.000 --> 00:07:40.000
Možda su neuralni centri u našem mozgu

00:07:40.000 --> 00:07:42.000
degradirani tako

00:07:42.000 --> 00:07:45.000
da nismo više u mogućnosti obrađivati negativne emocije.

00:07:45.000 --> 00:07:47.000
No to nije slučaj.

00:07:47.000 --> 00:07:50.000
Većina mentalno jakih starijih odraslih osoba

00:07:50.000 --> 00:07:54.000
su oni koji najčešće pokazuju ovaj efekt pozitivnosti.

00:07:54.000 --> 00:07:57.000
Pod uvjetima gdje je to zaista važno,

00:07:57.000 --> 00:07:59.000
stariji ljudi obrađuju negativnu informaciju

00:07:59.000 --> 00:08:02.000
jednako dobro kao i pozitivnu informaciju.

NOTE Paragraph

00:08:02.000 --> 00:08:05.000
Kako je to moguće?

00:08:05.000 --> 00:08:07.000
U našem istraživanju,

00:08:07.000 --> 00:08:09.000
otkrili smo da su te promjene

00:08:09.000 --> 00:08:11.000
bitno temeljene

00:08:11.000 --> 00:08:14.000
u jedinstvenoj ljudskoj sposobnosti da kontrolira vrijeme --

00:08:14.000 --> 00:08:16.000
ne samo vrijeme na satu i kalendaru,

00:08:16.000 --> 00:08:19.000
već životno vrijeme.

00:08:19.000 --> 00:08:21.000
I ako postoji paradoks starenja,

00:08:21.000 --> 00:08:24.000
to je prepoznavanje da nećemo živjeti zauvijek

00:08:24.000 --> 00:08:26.000
koje mijenja naš pogled na svijet

00:08:26.000 --> 00:08:29.000
na pozitivne načine.

00:08:29.000 --> 00:08:32.000
Kad su vremenski obzori dugi i nejasni,

00:08:32.000 --> 00:08:34.000
kao što obično jesu u mladosti,

00:08:34.000 --> 00:08:37.000
ljudi se stalno pripremaju,

00:08:37.000 --> 00:08:40.000
pokušavajući upiti sve informacije koje mogu

00:08:40.000 --> 00:08:42.000
riskirajući, istražujući.

00:08:42.000 --> 00:08:45.000
Možemo provoditi vrijeme s ljudima koje čak ni ne volimo

00:08:45.000 --> 00:08:48.000
jer je to na neki način zanimljivo.

00:08:48.000 --> 00:08:50.000
Možemo naučiti nešto neočekivano.

00:08:50.000 --> 00:08:52.000
(Smijeh)

00:08:52.000 --> 00:08:54.000
Idemo na spojeve na slijepo.

00:08:54.000 --> 00:08:56.000
(Smijeh)

00:08:56.000 --> 00:08:58.000
Znate, na kraju svega,

00:08:58.000 --> 00:09:01.000
ako ne uspije, uvijek postoji sutra.

00:09:01.000 --> 00:09:03.000
Ljudi iznad 50.

00:09:03.000 --> 00:09:06.000
ne idu na spojeve na slijepo.

NOTE Paragraph

00:09:06.000 --> 00:09:11.000
(Smijeh)

NOTE Paragraph

00:09:11.000 --> 00:09:13.000
Kako starimo,

00:09:13.000 --> 00:09:15.000
naši vremenski obzori se smanjuju

00:09:15.000 --> 00:09:18.000
i naši se ciljevi mijenjaju.

00:09:18.000 --> 00:09:21.000
Kad prepoznamo da nemamo svo vrijeme ovog svijeta,

00:09:21.000 --> 00:09:23.000
najjasnije vidimo svoje prioritete.

00:09:23.000 --> 00:09:26.000
Manje marimo za trivijalne stvari.

00:09:26.000 --> 00:09:28.000
Uživamo u životu.

00:09:28.000 --> 00:09:30.000
Zahvalniji smo,

00:09:30.000 --> 00:09:33.000
otvoreniji izmirenju.

00:09:33.000 --> 00:09:36.000
Ulažemo u emocionalno važnije dijelove života,

00:09:36.000 --> 00:09:39.000
i život postaje bolji,

00:09:39.000 --> 00:09:42.000
pa smo iz dana u dan sretniji.

00:09:42.000 --> 00:09:44.000
No taj isti pomak u perspektivi

00:09:44.000 --> 00:09:47.000
nas vodi do manje tolerancije no ikad

00:09:47.000 --> 00:09:49.000
za nepravdu.

NOTE Paragraph

00:09:49.000 --> 00:09:51.000
Do 2015.

00:09:51.000 --> 00:09:54.000
u SAD-u će biti više ljudi

00:09:54.000 --> 00:09:56.000
koji imaju više od 60 godina

00:09:56.000 --> 00:09:59.000
nego što ima ljudi ispod 15 godina.

00:09:59.000 --> 00:10:01.000
Što će se dogoditi društvima

00:10:01.000 --> 00:10:04.000
koja su prepuna starijim ljudima?

00:10:04.000 --> 00:10:07.000
Brojevi neće odrediti

00:10:07.000 --> 00:10:09.000
ishod.

00:10:09.000 --> 00:10:12.000
Kultura hoće.

00:10:12.000 --> 00:10:15.000
Ako uložimo u znanost i tehnologiju

00:10:15.000 --> 00:10:17.000
i pronađemo rješenja za stvarne probleme

00:10:17.000 --> 00:10:20.000
s kojima se stariji ljudi suočavaju

00:10:20.000 --> 00:10:22.000
i kapitaliziramo se

00:10:22.000 --> 00:10:24.000
na same stvarne snage

00:10:24.000 --> 00:10:26.000
starijih ljudi,

00:10:26.000 --> 00:10:28.000
onda dodane godine života

00:10:28.000 --> 00:10:31.000
dramatično mogu poboljšati kvalitetu života

00:10:31.000 --> 00:10:33.000
u svim godinama.

00:10:33.000 --> 00:10:36.000
Društva s milijunima

00:10:36.000 --> 00:10:38.000
talentiranih, emocionalno stabilnih stanovnika

00:10:38.000 --> 00:10:41.000
koji su zdraviji i školovaniji

00:10:41.000 --> 00:10:43.000
od bilo koje generacije prije njih,

00:10:43.000 --> 00:10:45.000
potkovani znanjem

00:10:45.000 --> 00:10:47.000
o praktičnim stvarima života

00:10:47.000 --> 00:10:49.000
i motivirani

00:10:49.000 --> 00:10:51.000
rješavanjem velikih problema

00:10:51.000 --> 00:10:54.000
mogu biti bolja društva

00:10:54.000 --> 00:10:58.000
no što je ikada poznato.

NOTE Paragraph

00:10:58.000 --> 00:11:01.000
Moj otac, koji ima 92 godine

00:11:01.000 --> 00:11:03.000
voli reći

00:11:03.000 --> 00:11:05.000
"Prestanimo pričati samo o

00:11:05.000 --> 00:11:07.000
tome kako spasiti starce

00:11:07.000 --> 00:11:09.000
i počnimo pričati o tome

00:11:09.000 --> 00:11:13.000
kako da oni spase sve nas."

NOTE Paragraph

00:11:13.000 --> 00:11:15.000
Hvala vam.

NOTE Paragraph

00:11:15.000 --> 00:11:17.000
(Pljesak)