[Script Info]
Title: 
[Events]
Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text
Dialogue: 0,0:00:06.66,0:00:09.88,Default,,0000,0000,0000,,Işık: evrendeki en hızlı şey
Dialogue: 0,0:00:09.88,0:00:12.07,Default,,0000,0000,0000,,ama yine de hızını ölçebiliyoruz.
Dialogue: 0,0:00:12.07,0:00:13.90,Default,,0000,0000,0000,,Eğer animasyonu yavaşlatırsak
Dialogue: 0,0:00:13.90,0:00:15.74,Default,,0000,0000,0000,,yüzleri üst üste dizilmiş
Dialogue: 0,0:00:15.74,0:00:17.74,Default,,0000,0000,0000,,birkaç animasyon panelinden yararlanıp
Dialogue: 0,0:00:17.74,0:00:19.84,Default,,0000,0000,0000,,bir uzay-zaman grafiği oluşturarak
Dialogue: 0,0:00:19.84,0:00:21.97,Default,,0000,0000,0000,,ışığın hareketini inceleyebiliriz.
Dialogue: 0,0:00:21.97,0:00:25.08,Default,,0000,0000,0000,,Bu derste, şu deneysel gerçeği\Nhatırlatacağız:
Dialogue: 0,0:00:25.08,0:00:27.98,Default,,0000,0000,0000,,ne zaman biri ışık hızını ölçmeye kalksa
Dialogue: 0,0:00:27.98,0:00:29.33,Default,,0000,0000,0000,,aynı şu sonucu buluyor:
Dialogue: 0,0:00:29.33,0:00:33.28,Default,,0000,0000,0000,,saniyede 299,792,458 metre,
Dialogue: 0,0:00:33.28,0:00:34.87,Default,,0000,0000,0000,,bu da demek oluyor ki,
Dialogue: 0,0:00:34.87,0:00:37.51,Default,,0000,0000,0000,,ışığı uzay-zaman grafiğimizde\Ngösterdiğimizde,
Dialogue: 0,0:00:37.51,0:00:39.99,Default,,0000,0000,0000,,dünya çizgisi her zaman\Naynı açıda olmak zorunda.
Dialogue: 0,0:00:39.99,0:00:42.35,Default,,0000,0000,0000,,Ama yakın zamanda gördük ki,
Dialogue: 0,0:00:42.35,0:00:44.84,Default,,0000,0000,0000,,hız ya da dünya çizgisi açısı,
Dialogue: 0,0:00:44.84,0:00:48.02,Default,,0000,0000,0000,,maddelere başka insanların\Naçısından bakıldığında
Dialogue: 0,0:00:48.02,0:00:49.25,Default,,0000,0000,0000,,farklı gözüküyor.
Dialogue: 0,0:00:49.25,0:00:51.80,Default,,0000,0000,0000,,Bu karşıtlığı incelemek için,
Dialogue: 0,0:00:51.80,0:00:53.90,Default,,0000,0000,0000,,ben sabit dururken hareket edip
Dialogue: 0,0:00:53.90,0:00:57.99,Default,,0000,0000,0000,,Tom'a lazer tutarsam\Nne olacak inceleyelim.
Dialogue: 0,0:00:57.99,0:01:00.46,Default,,0000,0000,0000,,Öncelikle, uzay-zaman çizelgesini\Noluşturmamız gerek.
Dialogue: 0,0:01:00.46,0:01:02.64,Default,,0000,0000,0000,,Evet, bu zamandaki\Nfarklı hareketleri gösteren
Dialogue: 0,0:01:02.64,0:01:04.28,Default,,0000,0000,0000,,farklı panelleri ele alıp
Dialogue: 0,0:01:04.28,0:01:06.29,Default,,0000,0000,0000,,hepsini harmanlamak demek oluyor.
Dialogue: 0,0:01:06.29,0:01:08.34,Default,,0000,0000,0000,,Bu taraftan lazer ışığının dünya çizgisini
Dialogue: 0,0:01:08.34,0:01:11.55,Default,,0000,0000,0000,,doğru olan kendi sabit açısında görüyoruz,
Dialogue: 0,0:01:11.55,0:01:12.66,Default,,0000,0000,0000,,tıpkı az önceki gibi.
Dialogue: 0,0:01:12.66,0:01:14.21,Default,,0000,0000,0000,,Şu ana kadar güzel.
Dialogue: 0,0:01:14.21,0:01:17.63,Default,,0000,0000,0000,,Ama bu uzay-zaman çizgisi\NAndrew'in bakış açısını yansıtıyor.
Dialogue: 0,0:01:17.63,0:01:19.45,Default,,0000,0000,0000,,Bana nasıl görünüyor?
Dialogue: 0,0:01:19.45,0:01:23.61,Default,,0000,0000,0000,,Son dersimizde, tüm panelleri, Tom'un\Ndünya çizgisi tamamen düşey olana kadar
Dialogue: 0,0:01:23.61,0:01:25.17,Default,,0000,0000,0000,,beraberce birazcık oynatıp
Dialogue: 0,0:01:25.17,0:01:28.35,Default,,0000,0000,0000,,onun bakış açısını\Nnasıl elde edebileceğimizi gösterdik.
Dialogue: 0,0:01:28.35,0:01:31.82,Default,,0000,0000,0000,,Ama ışığın dünya çizgisine dikkat edin.
Dialogue: 0,0:01:31.82,0:01:33.22,Default,,0000,0000,0000,,Panellerin düzenlenişi
Dialogue: 0,0:01:33.22,0:01:35.71,Default,,0000,0000,0000,,şimdi de çok fazla eğildiği\Nanlamına geliyor.
Dialogue: 0,0:01:35.71,0:01:38.88,Default,,0000,0000,0000,,Ben, ışığın hızını Andrew'den\Ndaha yüksek ölçerdim.
Dialogue: 0,0:01:38.88,0:01:40.86,Default,,0000,0000,0000,,Ama yaptığımız her deney -
Dialogue: 0,0:01:40.86,0:01:42.40,Default,,0000,0000,0000,,ki her deneyde çok çalıştık -
Dialogue: 0,0:01:42.40,0:01:46.71,Default,,0000,0000,0000,,herkesin ışığı, sabit bir hızda\Ngiderken ölçeceğini söylemişti.
Dialogue: 0,0:01:46.71,0:01:48.05,Default,,0000,0000,0000,,O zaman, tekrar başlayalım.
Dialogue: 0,0:01:48.05,0:01:51.64,Default,,0000,0000,0000,,1900'lerde, Albert Einstein\Nisimli akıllı bir genç adam
Dialogue: 0,0:01:51.64,0:01:54.49,Default,,0000,0000,0000,,ışık hızını hâlâ nasıl doğru buluyorken,
Dialogue: 0,0:01:54.49,0:01:56.15,Default,,0000,0000,0000,,Tom'un bakış açısından
Dialogue: 0,0:01:56.15,0:01:59.44,Default,,0000,0000,0000,,her şeyi doğru görebileceğimizi buldu.
Dialogue: 0,0:01:59.44,0:02:02.87,Default,,0000,0000,0000,,İlk olarak, tüm bu ayrı panelleri
Dialogue: 0,0:02:02.87,0:02:05.25,Default,,0000,0000,0000,,tek bir sağlam bloka tutkallamalıyız.
Dialogue: 0,0:02:05.25,0:02:07.07,Default,,0000,0000,0000,,Bu, bize "uzay-zaman"ımızı veriyor.
Dialogue: 0,0:02:07.07,0:02:08.95,Default,,0000,0000,0000,,Uzayı ve zamanı
Dialogue: 0,0:02:08.95,0:02:12.28,Default,,0000,0000,0000,,tek ve sürekli bir maddeye dönüştürüyor.
Dialogue: 0,0:02:12.28,0:02:14.72,Default,,0000,0000,0000,,İşte işin sırrı burada.
Dialogue: 0,0:02:14.72,0:02:17.99,Default,,0000,0000,0000,,Şimdi, uzay-zaman blokumuzu
Dialogue: 0,0:02:17.99,0:02:20.42,Default,,0000,0000,0000,,ışığın dünya çizgisi boyunca esnetiyoruz,
Dialogue: 0,0:02:20.42,0:02:22.48,Default,,0000,0000,0000,,sonra da eşit ölçüde
Dialogue: 0,0:02:22.48,0:02:24.92,Default,,0000,0000,0000,,ama ışık dünya çizgisiyle\Ndoğru açıda sıkıştırıyoruz
Dialogue: 0,0:02:24.92,0:02:27.22,Default,,0000,0000,0000,,ve hokus pokus!
Dialogue: 0,0:02:27.22,0:02:29.29,Default,,0000,0000,0000,,Tom'un dünya çizgisi düşey hale geldi,
Dialogue: 0,0:02:29.29,0:02:32.78,Default,,0000,0000,0000,,yani bu, dünyayı onun\Nbakış açısından yansıtıyor
Dialogue: 0,0:02:32.78,0:02:34.45,Default,,0000,0000,0000,,ama en önemlisi,
Dialogue: 0,0:02:34.45,0:02:37.82,Default,,0000,0000,0000,,ışığın dünya çizgisi, açısını korudu,
Dialogue: 0,0:02:37.98,0:02:42.96,Default,,0000,0000,0000,,yani ışık, Tom tarafından\Ndoğru hızda ölçülecek.
Dialogue: 0,0:02:42.96,0:02:44.78,Default,,0000,0000,0000,,Bu şahane numara,
Dialogue: 0,0:02:44.78,0:02:47.79,Default,,0000,0000,0000,,bir Lorentz dönüşümü olarak bilinir.
Dialogue: 0,0:02:47.79,0:02:49.49,Default,,0000,0000,0000,,Evet ama bu bir numaradan fazlası.
Dialogue: 0,0:02:49.49,0:02:50.32,Default,,0000,0000,0000,,Uzay-zamanı,
Dialogue: 0,0:02:50.32,0:02:52.35,Default,,0000,0000,0000,,yeni panellerde temize çekelim ki
Dialogue: 0,0:02:52.35,0:02:55.04,Default,,0000,0000,0000,,böylece, fiziksel olarak\Ndoğru animasyonu elde edelim.
Dialogue: 0,0:02:55.04,0:02:56.37,Default,,0000,0000,0000,,Ben arabada sabitim,
Dialogue: 0,0:02:56.37,0:02:58.30,Default,,0000,0000,0000,,diğer her şey yanımdan geçiyor
Dialogue: 0,0:02:58.30,0:03:02.36,Default,,0000,0000,0000,,ve ışık hızı,\Nherkesin ortak şekilde ölçtüğü
Dialogue: 0,0:03:02.39,0:03:04.18,Default,,0000,0000,0000,,o sabit değerde sorunsuz işliyor.
Dialogue: 0,0:03:04.18,0:03:06.90,Default,,0000,0000,0000,,Öte yandan, garip bir şeyler oldu.
Dialogue: 0,0:03:06.93,0:03:10.87,Default,,0000,0000,0000,,Çit direkleri artık birer\Nmetre aralıklı değil
Dialogue: 0,0:03:10.87,0:03:12.47,Default,,0000,0000,0000,,ve annem beni süzülmüş görünce
Dialogue: 0,0:03:12.47,0:03:14.52,Default,,0000,0000,0000,,oldukça endişelenecek.
Dialogue: 0,0:03:14.77,0:03:17.79,Default,,0000,0000,0000,,Bu adil değil.\NBen neden zayıf görünmüyorum?
Dialogue: 0,0:03:17.79,0:03:20.94,Default,,0000,0000,0000,,Fiziğin herkes için geçerli\Nolduğunu düşünmüştüm.
Dialogue: 0,0:03:20.94,0:03:23.05,Default,,0000,0000,0000,,Evet, hayır, öyle ve öylesin.
Dialogue: 0,0:03:23.05,0:03:24.86,Default,,0000,0000,0000,,Tüm bu uzay-zamanı esnetme ve bükme
Dialogue: 0,0:03:24.86,0:03:26.84,Default,,0000,0000,0000,,önceden uzay ve zaman olarak
Dialogue: 0,0:03:26.84,0:03:28.98,Default,,0000,0000,0000,,ayrı ayrı düşündüğümüz şeyleri
Dialogue: 0,0:03:28.98,0:03:30.79,Default,,0000,0000,0000,,bir lapa haline getirdi.
Dialogue: 0,0:03:30.79,0:03:32.70,Default,,0000,0000,0000,,Bu karmaşık etki,
Dialogue: 0,0:03:32.70,0:03:35.09,Default,,0000,0000,0000,,Lorentz daralması olarak bilinir.
Dialogue: 0,0:03:35.09,0:03:36.73,Default,,0000,0000,0000,,Peki ama hâlâ zayıf görünmüyorum.
Dialogue: 0,0:03:36.73,0:03:37.94,Default,,0000,0000,0000,,Hayır, görünüyorsun.
Dialogue: 0,0:03:37.94,0:03:40.47,Default,,0000,0000,0000,,Şimdi uzay-zaman hakkında\Nbilgi sahibi olduğumuza göre
Dialogue: 0,0:03:40.47,0:03:41.61,Default,,0000,0000,0000,,sahnenin görünüşünü
Dialogue: 0,0:03:41.61,0:03:43.65,Default,,0000,0000,0000,,bana göre çizebiliriz.
Dialogue: 0,0:03:43.93,0:03:46.99,Default,,0000,0000,0000,,Sana göre, ben Lorentz daralmasına\Nuğramış görünüyorum.
Dialogue: 0,0:03:46.99,0:03:49.76,Default,,0000,0000,0000,,Ama sana göre, ben Lorentz daralmasına\Nuğramış görünüyorum.
Dialogue: 0,0:03:49.76,0:03:50.84,Default,,0000,0000,0000,,Evet öyle.
Dialogue: 0,0:03:50.84,0:03:53.34,Default,,0000,0000,0000,,En azından adil.
Dialogue: 0,0:03:53.34,0:03:54.76,Default,,0000,0000,0000,,Adaletten bahsetmişken,
Dialogue: 0,0:03:54.76,0:03:56.90,Default,,0000,0000,0000,,nasıl uzay ile zaman karışıyorsa
Dialogue: 0,0:03:56.90,0:03:59.41,Default,,0000,0000,0000,,zaman da uzay ile karışıyor
Dialogue: 0,0:03:59.41,0:04:02.03,Default,,0000,0000,0000,,ve zaman genişlemesi adıyla\Nbilinen etki ortaya çıkıyor.
Dialogue: 0,0:04:02.03,0:04:03.69,Default,,0000,0000,0000,,Tom'un arabasının ulaştığı gibi
Dialogue: 0,0:04:03.69,0:04:05.65,Default,,0000,0000,0000,,günlük hayattaki hızlarda
Dialogue: 0,0:04:05.65,0:04:09.82,Default,,0000,0000,0000,,tüm bu etkiler aslında bizim\Ngösterdiğimizden çok, çok daha küçük.
Dialogue: 0,0:04:09.82,0:04:12.100,Default,,0000,0000,0000,,Evet, ama dikkatli deneyler
Dialogue: 0,0:04:12.100,0:04:16.23,Default,,0000,0000,0000,,- tıpkı Büyük Hadron Çarpıştırıcısında\Ndolaşan ufak parçacıkların
Dialogue: 0,0:04:16.23,0:04:18.09,Default,,0000,0000,0000,,hareketlerinin incelenmesi gibi -
Dialogue: 0,0:04:18.09,0:04:19.97,Default,,0000,0000,0000,,bu etkilerin doğruluğunu ispatladı.
Dialogue: 0,0:04:19.97,0:04:23.92,Default,,0000,0000,0000,,Uzay-zaman, gerçekliğin deneyle\Nkanıtlanmış bir parçası olduğuna göre
Dialogue: 0,0:04:23.92,0:04:25.89,Default,,0000,0000,0000,,biraz daha hırslı olabiliriz.
Dialogue: 0,0:04:25.90,0:04:27.22,Default,,0000,0000,0000,,Ya bu sefer de
Dialogue: 0,0:04:27.22,0:04:31.27,Default,,0000,0000,0000,,uzay-zamanın kendisiyle\Noynamaya başlarsak?
Dialogue: 0,0:04:31.27,0:04:34.80,Default,,0000,0000,0000,,Bunun hakkındaki her şeyi\Nsonraki animasyonumuzda öğreneceğiz.