0:00:00.000,0:00:04.000
Chciałbym dziś mówić o naprawdę największych problemach na świecie.

0:00:04.000,0:00:06.000
Nie zamierzam mówić o książce "The Skeptical Environmentalist" --

0:00:06.000,0:00:08.000
prawdopodobnie to całkiem dobry wybór.

0:00:08.000,0:00:09.000
(śmiech)

0:00:09.000,0:00:12.000
Będę mówił o tym - jakie problemy są najpoważniejsze w świecie?

0:00:12.000,0:00:15.000
I zanim przejdę dalej, chciałbym poprosić każdego z was,

0:00:15.000,0:00:17.000
byście wyciągnęli papier i długopisy,

0:00:17.000,0:00:20.000
ponieważ poproszę was o pomoc we wspólnym zrozumieniu zadania.

0:00:20.000,0:00:22.000
Proszę więc wyciągnijcie papier i długopisy.

0:00:22.000,0:00:24.000
Sedno w tym, że w świecie jest mnóstwo problemów.

0:00:24.000,0:00:26.000
Po prostu wymienię kilka z nich.

0:00:26.000,0:00:28.000
800 milionów osób głoduje.

0:00:28.000,0:00:30.000
Miliard osób nie ma czystej wody do picia.

0:00:30.000,0:00:32.000
Dwa miliardy ludzi żyje bez kanalizacji i bieżącej wody.

0:00:32.000,0:00:35.000
Kilka milionów zakażonych wirusem HIV umiera na AIDS.

0:00:35.000,0:00:37.000
Tą listę można wydłużać w nieskończoność.

0:00:37.000,0:00:42.000
Mamy dwa miliardy osób, które zostaną dotknięte przez zmianę klimatu -- i tak dalej.

0:00:42.000,0:00:44.000
Mamy dużo, naprawdę dużo problemów.

0:00:44.000,0:00:48.000
W doskonałym świecie rozwiązalibyśmy je wszystkie, ale tego nie robimy.

0:00:48.000,0:00:50.000
Naprawdę nie rozwiązujemy wszystkich problemów.

0:00:50.000,0:00:54.000
A skoro nie rozwiązujemy, to powinniśmy zadać sobie pytanie --

0:00:54.000,0:00:57.000
i dlatego mówimy o tym podczas sesji zagadnień ekonomicznych --

0:00:57.000,0:01:00.000
jeśli tego wszystkiego nie naprawiamy, to musimy zapytać siebie,

0:01:00.000,0:01:02.000
od których problemów powinniśmy zacząć?

0:01:02.000,0:01:04.000
I właśnie to pytanie chciałbym wam zadać.

0:01:04.000,0:01:09.000
Jeśli mielibyśmy 50 miliardów dolarów do wydania w cztery lata,

0:01:09.000,0:01:12.000
by zrobić coś dobrego dla Ziemi, na co powinniśmy je wydać?

0:01:12.000,0:01:15.000
Rozpoznaliśmy 10 największych wyzwań stojących przed światem,

0:01:15.000,0:01:17.000
tutaj je po prostu w skrócie wymienię.

0:01:17.000,0:01:19.000
Zmiana klimatu, choroby zakaźne, konflikty, edukacja,

0:01:19.000,0:01:21.000
brak stabilności finansowej, rządy i korupcja,

0:01:21.000,0:01:24.000
niedożywienie i głód, migracje ludności,

0:01:24.000,0:01:27.000
warunki sanitarne i woda, subsydia i ograniczenia wolnego handlu.

0:01:27.000,0:01:29.000
Wierzymy, że ta lista na różne sposoby

0:01:29.000,0:01:31.000
obejmuje największe problemy świata.

0:01:31.000,0:01:33.000
Oczywiste pytanie, które się nasuwa,

0:01:33.000,0:01:35.000
to jak sądzicie, które z tych problemów są najważniejsze?

0:01:35.000,0:01:38.000
Od czego powinniśmy zacząć ich rozwiązywanie?

0:01:38.000,0:01:40.000
Ale to źle postawione pytanie.

0:01:40.000,0:01:43.000
Dokładnie to pytanie zadano w Davos w styczniu.

0:01:43.000,0:01:46.000
Ale oczywiście proszenie ludzi o skupieniu się na problemach samo jest problemem.

0:01:46.000,0:01:49.000
Ponieważ my nie możemy rozwiązać problemów.

0:01:49.000,0:01:52.000
Na pewno największym problemem w świecie jest to, że wszyscy umrzemy.

0:01:52.000,0:01:54.000
Ale nie mamy technologii, żeby temu zapobiec, prawda?

0:01:54.000,0:01:57.000
Wiec sedno w tym, żeby nie ustawiać problemów według ważności,

0:01:57.000,0:02:01.000
ale ustawić według ważności rozwiązania problemów.

0:02:01.000,0:02:04.000
A to oczywiście już jest trochę bardziej skomplikowane.

0:02:04.000,0:02:06.000
Dla zmian klimatycznych rozwiązaniem może być protokół z Kioto.

0:02:06.000,0:02:09.000
Dla chorób zakaźnych mogą to być lokalne przychodnie lub moskitiery.

0:02:09.000,0:02:12.000
Dla konfliktów mogłyby to być siły pokojowe ONZ.

0:02:12.000,0:02:17.000
Zmierzam do tego, że chciałbym, byście spróbowali

0:02:17.000,0:02:20.000
w ciągu 30 sekund -- i wiem, że w pewnym sensie to

0:02:20.000,0:02:22.000
niewykonalne zadanie -- zapisać, jak sądzicie

0:02:22.000,0:02:24.000
co jest według was najbardziej priorytetowe.

0:02:24.000,0:02:27.000
I również -- a to właśnie miejsce, w którym ekonomia staje się nieprzyjemna --

0:02:27.000,0:02:30.000
zapisać sprawy, którymi nie powinniśmy się zajmować w pierwszej kolejności.

0:02:30.000,0:02:32.000
Co powinno być na samym spodzie tej listy?

0:02:32.000,0:02:35.000
Proszę, przeznaczcie na to pół minuty, jeśli chcecie, porozmawiajcie z sąsiadem

0:02:35.000,0:02:37.000
i po prostu wypiszcie, co powinno być na szczycie listy priorytetów

0:02:37.000,0:02:39.000
i na spodzie listy rozwiązań, które mamy

0:02:39.000,0:02:41.000
dla największych problemów świata.

0:02:41.000,0:02:44.000
Zadziwiającą częścią tego procesu -- i oczywiście, mam tu na myśli,

0:02:44.000,0:02:46.000
że chciałbym -- mam tylko 18 minut,

0:02:46.000,0:02:48.000
Już dałem wam sporo czasu, prawda?

0:02:48.000,0:02:52.000
Chciałbym, żebyście zagłębili się w proces,

0:02:52.000,0:02:54.000
i tak faktycznie zrobiliśmy.

0:02:54.000,0:02:56.000
Również bardzo mocno was namawiam,

0:02:56.000,0:02:58.000
i jestem pewien, że jeszcze to przedyskutujemy,

0:02:58.000,0:03:00.000
żeby pomyśleć, jak naprawdę układamy priorytety?

0:03:00.000,0:03:02.000
Oczywiście musicie zadać sobie pytanie,

0:03:02.000,0:03:04.000
dlaczego do diaska taka lista nie została jeszcze nigdy do tej pory stworzona?

0:03:04.000,0:03:09.000
Jedną z przyczyn jest to, że ustalanie priorytetów jest niesamowicie nieprzyjemne.

0:03:09.000,0:03:11.000
Nikt nie chce tego robić.

0:03:11.000,0:03:14.000
Oczywiście każda organizacja chciałaby znaleźć się na szczycie takiej listy.

0:03:14.000,0:03:17.000
Z drugiej strony żadna organizacja nie chciałaby znaleźć się dalej na liście.

0:03:17.000,0:03:21.000
A ponieważ na liście jest o wiele więcej dalszych miejsc

0:03:21.000,0:03:24.000
niż jest na niej miejsc pierwszych, to w pełni zrozumiałe,

0:03:24.000,0:03:26.000
że nikt nie chce takiej listy tworzyć.

0:03:26.000,0:03:28.000
ONZ mamy już od prawie 60 lat,

0:03:28.000,0:03:31.000
ale jak do tej pory nigdy jeszcze nie zrobiliśmy podstawowej listy

0:03:31.000,0:03:33.000
wszystkich wielkich spraw, które moglibyśmy zrobić dla świata

0:03:33.000,0:03:36.000
i nie wyjaśnili, które z nich zrobić w pierwszej kolejności.

0:03:36.000,0:03:39.000
To nie znaczy, że nie ustalamy priorytetów --

0:03:39.000,0:03:43.000
każda decyzja ustala jakiś priorytet, więc wciąż ustalamy te priorytety,

0:03:43.000,0:03:46.000
tylko że robimy to niejawnie -- małe szanse, że to zadziała tak samo dobrze,

0:03:46.000,0:03:48.000
jakbyśmy naprawdę te priorytety ustalili

0:03:48.000,0:03:50.000
przyjrzeli się im i je przedyskutowali.

0:03:50.000,0:03:52.000
Tak naprawdę proponuję uświadomić sobie,

0:03:52.000,0:03:56.000
że już od dawna stoimy przed wyborem -- mamy całe menu.

0:03:56.000,0:03:58.000
Jest wiele, wiele spraw, którymi możemy się zająć,

0:03:58.000,0:04:01.000
ale jak do tej pory nie znaliśmy ani cen ani rozmiarów.

0:04:01.000,0:04:03.000
Nie mieliśmy żadnego pojęcia.

0:04:03.000,0:04:06.000
Wyobraźcie sobie wyjście do restauracji, gdzie dostajecie wielką kartę dań,

0:04:06.000,0:04:08.000
ale nie macie pojęcia ile co kosztuje.

0:04:08.000,0:04:10.000
No wiecie, zamawiacie pizzę, ale nie macie pojęcia ile tu pizza kosztuje.

0:04:10.000,0:04:12.000
Może jednego dolara, a może 1 000.

0:04:12.000,0:04:14.000
Mogłaby to być pizza familijna.

0:04:14.000,0:04:16.000
A mogła by też być to porcja dla pojedynczej osoby, zgadza się?

0:04:16.000,0:04:18.000
Chcielibyśmy takie rzeczy wiedzieć.

0:04:18.000,0:04:20.000
I to właśnie Porozumienie Kopenhaskie próbuje zrobić --

0:04:20.000,0:04:23.000
ustalać koszty rozwiązań poszczególnych problemów.

0:04:23.000,0:04:26.000
Tak właśnie wyglądały prace nad Porozumieniem Kopenhaskim.

0:04:26.000,0:04:30.000
Zebraliśmy 30 najlepszych na świecie ekonomistów, po trzech z każdej dziedziny.

0:04:30.000,0:04:33.000
Trzech z najlepszych światowych ekonomistów pisało o zmianach klimatycznych.

0:04:33.000,0:04:36.000
Co możemy zrobić? Ile to będzie kosztowało?

0:04:36.000,0:04:37.000
I jaki z tego będzie pożytek?

0:04:37.000,0:04:39.000
Tak samo w przypadku chorób zakaźnych.

0:04:39.000,0:04:42.000
Trzech z najlepszych światowych ekspertów zastanawiało się co możemy zrobić?

0:04:42.000,0:04:43.000
I ile to by kosztowało?

0:04:43.000,0:04:46.000
Co powinniśmy zrobić z tym problemem i jakie będą tego rezultaty?

0:04:46.000,0:04:47.000
I tak dalej.

0:04:47.000,0:04:49.000
Potem zebraliśmy kolejną grupę kilku najlepszych w świecie ekonomistów,

0:04:49.000,0:04:53.000
ośmiu najlepszych w świecie, w tym trzech noblistów,

0:04:53.000,0:04:56.000
na spotkaniu w Kopenhadze w maju 2004.

0:04:56.000,0:04:58.000
Nazwaliśmy ich "drużyną marzeń".

0:04:58.000,0:05:01.000
Dziekani Uniwersytetu Cambridge zdecydowali się nazwać ich

0:05:01.000,0:05:03.000
ekonomicznym Real Madrytem.

0:05:03.000,0:05:05.000
Ten żart dobrze działa w Europie, ale tutaj raczej nikt go nie chwyta.

0:05:05.000,0:05:09.000
Rezultatem ich prac była lista poukładanych priorytetów.

0:05:09.000,0:05:11.000
Zapytacie, czemu ekonomiści?

0:05:11.000,0:05:13.000
Jestem oczywiście szczęśliwy, że zadaliście to pytanie, -- (śmiech) --

0:05:13.000,0:05:15.000
ponieważ to bardzo dobre pytanie.

0:05:15.000,0:05:18.000
Sedno w tym, że gdy chcemy się czegoś dowiedzieć o malarii, to oczywiście

0:05:18.000,0:05:20.000
pytamy się eksperta od malarii.

0:05:20.000,0:05:22.000
Jeśli chcemy coś wiedzieć o klimacie, pytamy klimatologa.

0:05:22.000,0:05:25.000
Ale jeśli chcielibyście wiedzieć, czym się zająć w pierwszej kolejności,

0:05:25.000,0:05:28.000
nie możemy pytać ani jednego, ani drugiego, bo to nie ich działka.

0:05:28.000,0:05:30.000
Tym zajmują się ekonomiści.

0:05:30.000,0:05:31.000
Oni ustalają priorytety.

0:05:31.000,0:05:36.000
Spełniają nieprzyjemny obowiązek mówienia, co powinniśmy robić najpierw,

0:05:36.000,0:05:38.000
a co powinniśmy robić później.

0:05:38.000,0:05:41.000
Tak więc mam tu listę, którą chcę wam pokazać.

0:05:41.000,0:05:43.000
Oczywiście możecie ją też obejrzeć na stronie internetowej,

0:05:43.000,0:05:46.000
i, jestem pewny, też będziemy jeszcze dziś nieco więcej o niej rozmawiać.

0:05:46.000,0:05:48.000
Ci ekonomiści przedstawili listę, na której, jak stwierdzili,

0:05:48.000,0:05:51.000
są złe projekty -- po prostu takie,

0:05:51.000,0:05:54.000
gdzie jeśli zainwestujesz dolara, dostaniesz mniej niż dolara z powrotem.

0:05:54.000,0:05:58.000
Następnie idą niezłe projekty, dobre projekty i bardzo dobre projekty.

0:05:58.000,0:06:00.000
Oczywiście od tych bardzo dobrych projektów powinniśmy zaczynać.

0:06:00.000,0:06:02.000
Zacznę od tyłu,

0:06:02.000,0:06:04.000
więc skończymy na najlepszych projektach.

0:06:04.000,0:06:06.000
To były złe projekty.

0:06:06.000,0:06:10.000
Jak możecie zauważyć na dole listy są zmiany klimatyczne.

0:06:10.000,0:06:14.000
To obraża wiele osób i przypuszczalnie to jeden z powodów,

0:06:14.000,0:06:16.000
dla których ludzie powiedzą, bym sobie poszedł i już nie wracał.

0:06:16.000,0:06:18.000
A ja bym o tym chciał porozmawiać, bo to naprawdę ciekawe.

0:06:18.000,0:06:20.000
Dlaczego tak właśnie wyszło?

0:06:20.000,0:06:22.000
Wrócę do tej sprawy jeszcze dlatego,

0:06:22.000,0:06:24.000
że to prawdopodobne jeden z punktów,

0:06:24.000,0:06:26.000
w którym moja lista różni się od waszej.

0:06:26.000,0:06:29.000
Oni dlatego uważają, że Kyoto --

0:06:29.000,0:06:31.000
lub robienie czegoś ponad Kyoto -- to zły interes,

0:06:31.000,0:06:33.000
po prostu ponieważ to bardzo nieefektywne.

0:06:33.000,0:06:35.000
To nie znaczy, że globalnego ocieplenia nie ma.

0:06:35.000,0:06:37.000
To nie znaczy, że to nie jest duży problem.

0:06:37.000,0:06:39.000
Ale to znaczy, że wszystko co możemy z tym zrobić

0:06:39.000,0:06:42.000
znaczy bardzo niewiele a koszt będzie ogromny.

0:06:42.000,0:06:46.000
Pokazali nam, uśredniając wszystkie modele makroekonomiczne,

0:06:46.000,0:06:51.000
że Kyoto, jeśli się wszyscy na nie zgodzą, kosztowałoby około 150 miliardów dolarów rocznie.

0:06:51.000,0:06:53.000
To znacząca kwota pieniędzy.

0:06:53.000,0:06:55.000
To dwa do trzech razy więcej, niż przeznaczamy rocznie w skali świata

0:06:55.000,0:06:57.000
na pomoc dla krajów Trzeciego Świata.

0:06:57.000,0:06:59.000
Mimo to pomogłoby to bardzo niewiele.

0:06:59.000,0:07:03.000
Wszystkie modele pokazują, że opóźniłoby to ocieplenie o około sześć lat w roku 2100.

0:07:03.000,0:07:07.000
Więc człowiek w Bangladeszu zalany przez powódź w 2100 będzie miał czas do 2106.

0:07:07.000,0:07:09.000
Co trochę pomoże, ale nie za bardzo.

0:07:09.000,0:07:14.000
No to pomysł jaki tu mamy to -- wydajmy mnóstwo pieniędzy na coś troszkę dobrego.

0:07:14.000,0:07:16.000
I tak żeby dać wam jakiś punkt odniesienia,

0:07:16.000,0:07:18.000
ONZ ocenia, że faktycznie za połowę tej kwoty,

0:07:18.000,0:07:20.000
czyli za około 75 miliardów dolarów rocznie,

0:07:20.000,0:07:23.000
moglibyśmy rozwiązać wszystkie podstawowe problemy świata.

0:07:23.000,0:07:26.000
Moglibyśmy dać czystą wodę do picia, kanalizację, podstawową opiekę medyczną

0:07:26.000,0:07:29.000
i edukację każdej pojedynczej osobie żyjącej na tej planecie.

0:07:29.000,0:07:33.000
Musimy więc zapytać siebie, czy chcemy wydać dwa razy tyle,

0:07:33.000,0:07:34.000
żeby zrobić tylko troszeczkę dobrego?

0:07:34.000,0:07:37.000
Czy połowę tych pieniędzy na niesamowicie dobre cele.

0:07:37.000,0:07:40.000
I właśnie dlatego stało się to złym projektem.

0:07:40.000,0:07:43.000
To nie znaczy, że gdybyśmy mieli wszystkie pieniądze świata to nie chcielibyśmy się tym zająć.

0:07:43.000,0:07:47.000
Ale to znaczy, że kiedy tyle nie mamy, to nie może być dla nas priorytetowe.

0:07:47.000,0:07:50.000
Niezłe projekty -- nie będę się przy nich długo zatrzymywać --

0:07:50.000,0:07:54.000
choroby zakaźne, podstawowa opieka medyczna -- weszły na tą listę

0:07:54.000,0:07:57.000
po prostu dlatego, że opieka medyczna to, tak, wspaniała sprawa,

0:07:57.000,0:08:00.000
bardzo dobra, ale też bardzo, bardzo droga.

0:08:00.000,0:08:02.000
Powtórzę - nagle zaczynamy widzieć

0:08:02.000,0:08:04.000
i myśleć o obu stronach równania.

0:08:04.000,0:08:08.000
Wśród dobrych projektów widać wiele związanych z wodą i kanalizacją.

0:08:08.000,0:08:10.000
Znów, kanalizacja i woda są niesamowicie ważne,

0:08:10.000,0:08:13.000
ale też wymagają dużych inwestycji w infrastrukturę.

0:08:13.000,0:08:15.000
Chciałbym teraz przedstawić cztery najbardziej priorytetowe projekty,

0:08:15.000,0:08:18.000
którymi powinniśmy zająć się w pierwszej kolejności,

0:08:18.000,0:08:21.000
gdy mówimy o rozwiązywaniu problemów świata.

0:08:21.000,0:08:25.000
Czwarty z najlepszych projektów to walka z malarią.

0:08:25.000,0:08:29.000
Każdego roku malarią zaraża się około dwa miliony ludzi.

0:08:29.000,0:08:33.000
Ta choroba może kosztować rokrocznie nawet 1% PKB

0:08:33.000,0:08:35.000
kraje dotknięte tą chorobą.

0:08:35.000,0:08:39.000
Jeśli zainwestowalibyśmy 13 miliardów dolarów przez następne 4 lata,

0:08:39.000,0:08:41.000
moglibyśmy zmniejszyć zachorowalność o połowę.

0:08:41.000,0:08:44.000
Moglibyśmy uratować od śmierci 500.000 osób,

0:08:44.000,0:08:47.000
ale, co być może ważniejsze, moglibyśmy około miliarda osób

0:08:47.000,0:08:48.000
uchronić od niebezpieczeństwa zarażenia rok w rok.

0:08:48.000,0:08:50.000
W ten sposób znacząco zwiększylibyśmy ich własne możliwości

0:08:50.000,0:08:53.000
przezwyciężenia innych problemów, z którymi muszą sobie radzić.

0:08:53.000,0:08:56.000
Oczywiście, w dalszej perspektywie, również by radzić sobie z globalnym ociepleniem.

0:08:57.000,0:09:00.000
Trzeci najlepszy projekt to wolny handel.

0:09:00.000,0:09:03.000
Model pokazuje, że jeśli osiągnęlibyśmy wolność handlu,

0:09:03.000,0:09:06.000
a w szczególności znieśli subsydia w USA i Europie,

0:09:06.000,0:09:10.000
globalna ekonomia by po prostu rozkwitła

0:09:10.000,0:09:14.000
do zdumiewającej wartości około 2.400 miliarda dolarów rocznie,

0:09:14.000,0:09:16.000
z czego połowa przypadałaby na Trzeci Świat.

0:09:16.000,0:09:19.000
Znów, rzecz w tym, że moglibyśmy naprawdę wyciągnąć

0:09:19.000,0:09:22.000
dwieście do trzystu milionów ludzi z ubóstwa

0:09:22.000,0:09:25.000
radykalnie szybko, w dwa do pięciu lat.

0:09:25.000,0:09:27.000
To trzecia w kolejności najlepsza sprawa do wykonania.

0:09:27.000,0:09:31.000
Drugi najlepszy projekt to walka z niedożywieniem.

0:09:31.000,0:09:34.000
Nie problemem głodu w ogólności, ale jest bardzo tani sposób

0:09:34.000,0:09:37.000
radzenia sobie z niedożywieniem, a konkretnie brakiem mikroelementów.

0:09:37.000,0:09:40.000
W skrócie około połowa światowej populacji cierpi na braki

0:09:40.000,0:09:42.000
żelaza, cynku, jodu i witaminy A.

0:09:42.000,0:09:44.000
Jeśli zainwestujemy około 12 miliardów dolarów,

0:09:44.000,0:09:47.000
poważnie zmniejszymy ten problem.

0:09:47.000,0:09:50.000
To byłaby druga na liście najlepsza inwestycja, jaką możemy zrobić.

0:09:50.000,0:09:55.000
A zupełnie najlepszym projektem było by skoncentrowanie się na HIV i AIDS.

0:09:55.000,0:09:59.000
Krótko mówiąc, jeśli zainwestujemy 27 miliardów dolarów w ciągu najbliższych ośmiu lat,

0:09:59.000,0:10:03.000
moglibyśmy uniknąć 28 milionów nowych przypadków zarażenia HIV i AIDS.

0:10:03.000,0:10:07.000
Znów rzecz w tym,

0:10:07.000,0:10:10.000
że są dwie bardzo różne metody radzenia sobie z HIV i AIDS.

0:10:10.000,0:10:13.000
Jedna to leczenie, druga to profilaktyka.

0:10:13.000,0:10:16.000
I znów, w idealnym świecie robilibyśmy to i to.

0:10:16.000,0:10:19.000
Ale w świecie, w którym nie robimy niczego, albo robimy niespecjalnie dobrze,

0:10:19.000,0:10:23.000
musimy przynajmniej zapytać siebie, gdzie powinniśmy zainwestować w pierwszej kolejności.

0:10:23.000,0:10:26.000
A leczenie jest dużo, dużo droższe niż profilaktyka.

0:10:26.000,0:10:30.000
Tak więc główny pomysł w tym, że możemy zdziałać znacznie więcej

0:10:30.000,0:10:32.000
inwestując w zapobieganie zarażeniu.

0:10:32.000,0:10:34.000
Po prostu za określoną sumę pieniędzy

0:10:34.000,0:10:37.000
możemy zdziałać X dobrego w leczeniu

0:10:37.000,0:10:40.000
i 10 razy więcej dobrego w profilaktyce.

0:10:40.000,0:10:43.000
Więc znów, raczej w pierwszej kojelności skoncentrujmy się na profilaktyce,

0:10:43.000,0:10:44.000
niż na leczeniu.

0:10:44.000,0:10:48.000
To rzeczywiście sprawia, że zaczynamy zastanawiać się nad naszymi priorytetami.

0:10:48.000,0:10:52.000
Chciałbym, żebyście spojrzeli na swoją listę priorytetów

0:10:52.000,0:10:54.000
i powiedzieli, czy udało się wam zestawić ją prawidłowo?

0:10:54.000,0:10:56.000
Albo czy zbliżyliście się do naszej listy?

0:10:56.000,0:11:00.000
No oczywiście mamy znów tą sprawę zmian klimatycznych.

0:11:00.000,0:11:03.000
Spotykam wiele osób, które nie zgadzają się z przedstawioną tutaj kolejnością.

0:11:03.000,0:11:05.000
Zmianami klimatycznymi też się powinniśmy zająć,

0:11:05.000,0:11:08.000
jeśli nie z jakiegoś innego, to z takiego powodu, że to taki wielki problem.

0:11:08.000,0:11:11.000
Ale oczywiście nie rozwiązujemy wszystkich problemów.

0:11:11.000,0:11:13.000
W świecie jest mnóstwo problemów.

0:11:13.000,0:11:17.000
A ja bym chciał, żebyśmy dokonali odpowiedniego wyboru --

0:11:17.000,0:11:19.000
żebyśmy się skoncentrowali na tych prawidłowych.

0:11:19.000,0:11:22.000
Na tych, gdzie możemy uczynić bardzo wiele dobrego a nie tylko trochę dobrego.

0:11:22.000,0:11:25.000
Faktycznie myślę, że -- a Tomas Schelling,

0:11:25.000,0:11:29.000
jeden z uczestników "drużyny marzeń" ujął to bardzo, bardzo dobrze.

0:11:29.000,0:11:32.000
Zapominamy o tym, że za 100 lat, kiedy większość

0:11:32.000,0:11:35.000
zmian klimatycznych o których mówimy będzie miała miejsce,

0:11:35.000,0:11:37.000
ludzie będą znacznie, ale to znacznie bogatsi.

0:11:37.000,0:11:41.000
Nawet najbardziej pesymistyczne scenariusze skutków przygotowane przez ONZ

0:11:41.000,0:11:44.000
oceniają, że przeciętna osoba w z krajów rozwijających się w roku 2100

0:11:44.000,0:11:46.000
będzie tak bogata, jak my teraz.

0:11:46.000,0:11:50.000
Znacznie bardziej prawdopodobne, że będzie dwa do czterech razy bogatsza, niż my.

0:11:50.000,0:11:52.000
Oczywiście my będziemy nawet jeszcze bardziej bogaci.

0:11:52.000,0:11:56.000
Ale chodzi o to, żeby podkreślić, że gdy mówimy o ratowaniu ludzi,

0:11:56.000,0:11:59.000
albo o pomocy ludziom w Bangladeszu w roku 2100,

0:11:59.000,0:12:01.000
nie mówimy o biednym mieszkańcu Bangladeszu.

0:12:01.000,0:12:03.000
W rzeczywistości mówimy o całkiem bogatym Holendrze.

0:12:03.000,0:12:05.000
No i rzecz w tym, oczywiście, żeby sobie powiedzieć,

0:12:05.000,0:12:09.000
czy chcemy wydawać mnóstwo pieniędzy, żeby troszkę pomóc

0:12:09.000,0:12:11.000
za 100 lat jakiemuś całkiem bogatemu Holendrowi?

0:12:11.000,0:12:16.000
Czy może chcemy teraz pomóc naprawdę biednym ludziom w Bangladeszu,

0:12:16.000,0:12:19.000
którzy naprawdę potrzebują pomocy i którym możemy pomóc bardzo, bardzo tanio?

0:12:19.000,0:12:24.000
Lub jak to ujął Schelling, wyobraź sobie, że jesteś bogatym -- bo taki będziesz --

0:12:24.000,0:12:29.000
bogatym Chińczykiem, bogatym Boliwijczykiem czy Kongijczykiem w roku 2100

0:12:29.000,0:12:35.000
myślącym wstecz o r. 2005 i mówiącym, "Jakie to dziwne,

0:12:35.000,0:12:39.000
że tak się troszczyli o mnie w związku ze zmianami klimatycznymi,

0:12:39.000,0:12:43.000
a tak w sumie mało ich obchodziła pomoc dla mojego dziadka

0:12:43.000,0:12:46.000
i pradziadka, którym mogli pomóc w znacznie większym stopniu

0:12:46.000,0:12:49.000
i którzy tej pomocy potrzebowali znacznie bardziej?"

0:12:49.000,0:12:52.000
Myślę, że to nam tak naprawdę pokazuje,

0:12:52.000,0:12:54.000
że powinniśmy prawidłowo ustawić nasze priorytety.

0:12:54.000,0:12:57.000
Nawet jeśli to nie do końca współbrzmi z naszym standardowym spojrzeniem na problem.

0:12:57.000,0:13:02.000
To oczywiście głównie dlatego, że zmiany klimatyczne mają takie dobre filmy.

0:13:02.000,0:13:05.000
Mamy, na przykład "Pojutrze" ("The Day After Tomorrow") -- wygląda świetnie, prawda?

0:13:05.000,0:13:08.000
To dobry film w tym sensie,

0:13:08.000,0:13:11.000
że pewnie chciałbym go obejrzeć, ale nie oczekujcie, żeby Emmerich

0:13:11.000,0:13:14.000
zaangażował Brada Pitta do swojego następnego filmu

0:13:14.000,0:13:16.000
o kopaniu latryn w Tanzanii czy coś w tym rodzaju. (śmiech)

0:13:16.000,0:13:18.000
To po prostu niespecjalnie nadaje się na film.

0:13:18.000,0:13:20.000
Patrząc na sprawę z wielu stron, myślę o Porozumieniu Kopenhaskim

0:13:20.000,0:13:22.000
i całej dyskusji o priorytetach

0:13:22.000,0:13:25.000
jako o obronie nudnych problemów.

0:13:25.000,0:13:29.000
Powinniśmy zrozumieć, że nie chodzi o nasze dobre samopoczucie,

0:13:29.000,0:13:34.000
nie chodzi o robienie rzeczy, które przyciągają uwagę mediów,

0:13:34.000,0:13:37.000
ale chodzi o miejsca, gdzie faktycznie możemy zdziałać najwięcej dobrego.

0:13:37.000,0:13:40.000
Inne rodzaje sprzeciwu, które powinienem przytoczyć to zdanie,

0:13:40.000,0:13:44.000
że ja -- lub my -- w jakiś sposób zakładamy fałszywe opcje do wyboru.

0:13:44.000,0:13:46.000
Oczywiście, powinniśmy załatwić wszystkie problemy,

0:13:46.000,0:13:48.000
w idealnym świecie -- na pewno bym się z tym zgodził.

0:13:48.000,0:13:50.000
Powinniśmy pracować nad wszystkimi zagadnieniami, ale tego nie robimy.

0:13:50.000,0:13:54.000
W roku 1970 kraje rozwinięte zdecydowały, że będziemy wydawać

0:13:54.000,0:14:00.000
dwa razy więcej pomoc krajom rozwijającym się.

0:14:00.000,0:14:02.000
Od tego czasu nasza pomoc zmniejszyła się o połowę.

0:14:02.000,0:14:05.000
Właściwie to nie wygląda na to, żebyśmy byli na ścieżce

0:14:05.000,0:14:07.000
prowadzącej do nagłego rozwiązania wszystkich wielkich problemów.

0:14:07.000,0:14:10.000
W podobnym duchu ludzie pytają, ale co z wojną w Iraku?

0:14:10.000,0:14:12.000
No wiecie, wydaliśmy 100 miliardów dolarów.

0:14:12.000,0:14:14.000
Dlaczego nie wydaliśmy tych pieniędzy na czynienie dobra w świecie?

0:14:14.000,0:14:15.000
Podpisuję się pod tym obiema rękami.

0:14:15.000,0:14:17.000
Jeśli ktoś w was mógłby przekonać Busha do takiej zmiany polityki, to świetnie.

0:14:17.000,0:14:19.000
Ale cała rzecz w tym,

0:14:19.000,0:14:21.000
że jeśli mielibyśmy kolejne 100 miliardów dolarów,

0:14:21.000,0:14:24.000
to wciąż chcielibyśmy wydać je w najlepszy możliwy sposób, nieprawdaż?

0:14:24.000,0:14:26.000
Tak więc prawdziwe wyzwanie w tym, żeby zatrzymać się na chwilę

0:14:26.000,0:14:28.000
i pomyśleć, jakie są nasze prawidłowe priorytety.

0:14:28.000,0:14:32.000
Jeszcze powinienem wspomnieć o pytaniu, czy ta lista jest naprawdę dobra?

0:14:32.000,0:14:35.000
No wiecie, gdy pytacie o coś najlepszych ekonomistów świata,

0:14:35.000,0:14:38.000
to nieuchronnie okazuje się, że pytacie starych, białych mężczyzn z USA.

0:14:38.000,0:14:40.000
A oni, no wiecie, niekoniecznie mają

0:14:40.000,0:14:44.000
najlepszy ogląd sytuacji na całym świecie.

0:14:44.000,0:14:46.000
W takim razie zaprosiliśmy 80 młodych ludzi z całego świata,

0:14:46.000,0:14:48.000
by przyjechali do nas i rozwiązali ten sam problem.

0:14:48.000,0:14:52.000
Wymagaliśmy tylko dwóch rzeczy -- żeby studiowali na uniwersytecie

0:14:52.000,0:14:54.000
i żeby mówili po angielsku.

0:14:54.000,0:14:57.000
Większość pochodziła z krajów rozwijających się.

0:14:57.000,0:14:59.000
Wszyscy mieli te same materiały źródłowe, ale mogli wychodzić

0:14:59.000,0:15:02.000
daleko za ramy dyskusji, co też z pewnością czynili,

0:15:02.000,0:15:04.000
by w końcu uzyskać własne listy.

0:15:04.000,0:15:06.000
Zaskakujące, że rezultat był bardzo podobny --

0:15:06.000,0:15:09.000
z niedożywieniem i chorobami na szczycie listy

0:15:09.000,0:15:11.000
i zmianami klimatycznymi na spodzie.

0:15:11.000,0:15:12.000
Powtórzyliśmy to jeszcze wiele razy.

0:15:12.000,0:15:15.000
Mieliśmy wiele innych seminariów, różnych studentów i różne sprawy.

0:15:15.000,0:15:18.000
Wszyscy oni doszli to praktycznie takiej samej listy.

0:15:18.000,0:15:22.000
I to daje mi wielką nadzieję i -- naprawdę -- wiarę,

0:15:22.000,0:15:27.000
że jesteśmy na dobrej drodze, by zacząć myśleć o priorytetach.

0:15:27.000,0:15:29.000
I też żeby zadawać sobie pytanie, jakie sprawy są naprawdę ważne dla świata?

0:15:29.000,0:15:32.000
Oczywiście w idealnym świecie z radością naprawialibyśmy wszystko.

0:15:32.000,0:15:36.000
Ale skoro tego nie robimy, to możemy zacząć myśleć o tym, gdzie powinniśmy wystartować?

0:15:36.000,0:15:38.000
Uważam, że Porozumienie Kopenhaskie to proces.

0:15:38.000,0:15:40.000
Zrobiliśmy to w roku 2004,

0:15:40.000,0:15:41.000
i mamy nadzieję zebrać o wiele więcej ludzi,

0:15:41.000,0:15:45.000
zdobyć znacznie lepsze informacje w roku 2008, 2012.

0:15:45.000,0:15:47.000
Wytyczyć właściwą drogę dla świata.

0:15:47.000,0:15:50.000
Ale też by zacząć myśleć o politycznym wyborze najlepszej opcji.

0:15:50.000,0:15:52.000
O tym, by zacząć mówić, "Nie zaczynajmy od spraw,

0:15:52.000,0:15:55.000
w których możemy zdziałać bardzo mało przy bardzo wysokim koszcie,

0:15:55.000,0:15:57.000
ani nie bierzmy się za coś, czego nie wiemy jak robić,

0:15:57.000,0:16:00.000
ale weźmy się za wspaniałe sprawy, gdzie możemy zdziałać ogromnie

0:16:00.000,0:16:04.000
wiele dobrego przy bardzo niskich wydatkach, i to już dziś.

0:16:04.000,0:16:06.000
Koniec końców możecie się nie zgadzać

0:16:06.000,0:16:08.000
z dyskusją na temat konkretnych metod ustalania priorytetów,

0:16:08.000,0:16:11.000
ale musimy szczerze i uczciwie powiedzieć,

0:16:11.000,0:16:13.000
że są problemy, które rozwiązujemy i są inne, których nie rozwiązujemy.

0:16:14.000,0:16:16.000
Jeśli za bardzo przejmujemy się jednymi sprawami,

0:16:16.000,0:16:18.000
kończymy nie przejmując się wcale innymi.

0:16:18.000,0:16:20.000
Mam więc nadzieję, że to pomoże nam lepiej poustawiać priorytety,

0:16:20.000,0:16:22.000
i zastanowić się, jak lepiej pracować dla dobra świata.

0:16:22.000,0:16:23.000
Dziękuję.