1
00:00:00,333 --> 00:00:02,329
Hinduizm adətən

2
00:00:02,329 --> 00:00:05,661
çoxsaylı tanrıları ilə tanınır.

3
00:00:05,661 --> 00:00:07,830
Bu videonun məqsədi

4
00:00:07,830 --> 00:00:09,658
onların bir biri ilə necə bağlı olduğunu göstərib

5
00:00:09,658 --> 00:00:12,132
necə qəbul edildikləri barədə bir təsəvvür yaratmaqdır.

6
00:00:12,132 --> 00:00:15,542
Hinduizmin 3 əsas Tanrıları

7
00:00:15,542 --> 00:00:19,073
Şiva, Vişnu və Brahmadır.

8
00:00:19,073 --> 00:00:20,773
Bu 3 Tanrı ən vacib Tanrılardan

9
00:00:20,773 --> 00:00:23,988
hesab olunur.

10
00:00:23,988 --> 00:00:25,992
Müasir günümüzün Hinduizmində

11
00:00:25,992 --> 00:00:30,259
Vişnu və Şivanın tərəfdarları daha çoxdur.

12
00:00:30,259 --> 00:00:31,534
....

13
00:00:31,534 --> 00:00:33,963
Şiva və Vişnu

14
00:00:33,963 --> 00:00:35,035
Ali Varlıq hesab olunurlar.

15
00:00:35,035 --> 00:00:37,851
Şiva və Vişnuya Brahma ilə müqayisədə

16
00:00:37,851 --> 00:00:40,163
daha çox məbəd həsr olunub.

17
00:00:40,163 --> 00:00:41,783
Şivanın tərəfdarları

18
00:00:41,783 --> 00:00:45,772
Şayva adlanırlar.

19
00:00:45,772 --> 00:00:47,385
....

20
00:00:47,385 --> 00:00:49,223
Onlar Shayvizmin tərəfdarlarıdır və

21
00:00:49,223 --> 00:00:52,268
Şayvizmə istinad edirlər.

22
00:00:52,268 --> 00:00:55,191
Şiva bu Tanrıların bir çoxu kimi

23
00:00:55,191 --> 00:00:57,992
çoxtərəflidir və

24
00:00:57,992 --> 00:00:59,698
mürəkkəb əlaqələr daşıyır.

25
00:00:59,698 --> 00:01:02,661
Lakin çox vaxt O, "Dağıdıcı" və ya

26
00:01:02,661 --> 00:01:04,932
"Dəyişdirici" qüvvə olaraq da tanınır.

27
00:01:04,932 --> 00:01:06,477
Dediyim kimi,

28
00:01:06,477 --> 00:01:08,763
Vişunun da çoxsaylı tərəfdarları var.

29
00:01:08,763 --> 00:01:12,042
Hinduistlərin böyük bir hissəsi

30
00:01:12,042 --> 00:01:16,185
Vişnuizm dininə mənsubdur.

31
00:01:16,185 --> 00:01:19,357
Vişnunun, "Qoruyucu" qüvvəsini təmsil etdiyi 
hesab olunur.

32
00:01:19,357 --> 00:01:21,017
Günümzdə, Brahma davamçılarının sayı

33
00:01:21,017 --> 00:01:25,365
nisbətən azdır.

34
00:01:25,365 --> 00:01:28,248
Brahmanın yaradıcı gücə sahib olduğuna inanılır.

35
00:01:28,248 --> 00:01:30,023
Bəzi yazılarda Brahmanın Yaradıcı olduğu,

36
00:01:30,023 --> 00:01:32,786
bəzilərində isə Brahmanın Şiva və Vişnu tərəfindən yaradıldığı

37
00:01:32,786 --> 00:01:36,492
deyilir.

38
00:01:36,492 --> 00:01:40,754
"Brahma" anlayışını "Brahman" anlayışı ilə

39
00:01:40,754 --> 00:01:42,741
qarışdırmaq olmaz.

40
00:01:42,741 --> 00:01:46,552
Brahman, İlahi həqiqət,

41
00:01:46,552 --> 00:01:48,661
hər şeyin həqiqi təbiəti hesab olunur.

42
00:01:48,661 --> 00:01:52,282
Brahma isə onun bir tərəfi,

43
00:01:52,282 --> 00:01:55,566
həqiqətin bir parçası olan Tanrıdır.

44
00:01:55,566 --> 00:01:57,479
Bu videoda və reallıqda gördüyünüz hər şey

45
00:01:57,479 --> 00:01:59,096
bir Hunduist üçün

46
00:01:59,096 --> 00:02:01,457
həqiqi Tanrıları,

47
00:02:01,457 --> 00:02:05,284
Brahmanın həqiqi reallığını

48
00:02:05,284 --> 00:02:07,867
ifadə edir.

49
00:02:08,725 --> 00:02:11,286
Hinduizmdə mövcud olan bir marağlı məqam da

50
00:02:11,286 --> 00:02:15,453
Tanrıların sadəcə bir cinsə aid olmamasıdır.

51
00:02:16,322 --> 00:02:19,989
Məsələn, Vişnunun inkarnasiyası qadındı.

52
00:02:21,070 --> 00:02:23,874
Bəzi Hinduistlər isə Tanrının

53
00:02:23,874 --> 00:02:28,866
qadın cinsində formalaşdığına inanır.

54
00:02:28,866 --> 00:02:33,292
Məsələn, Şaktizmin tərəfdarları

55
00:02:33,292 --> 00:02:35,632
Tanrının Qadın cinsində olduğuna,

56
00:02:35,632 --> 00:02:38,747
Ali İlahənin fərqli formalar ala bildiyinə inanırlar.

57
00:02:38,747 --> 00:02:40,531
Burada gördüyünüz Parvati

58
00:02:40,531 --> 00:02:42,346
İlahi Ana adlandırılır.

59
00:02:42,346 --> 00:02:46,041
O, Şivanın yoldaşı hesab edilir.

60
00:02:46,041 --> 00:02:48,479
Lakin Parvatinin başqa formaları da var.

61
00:02:48,479 --> 00:02:50,595
Bu formalardan biri Durqa adlanır və Parvatinin

62
00:02:50,595 --> 00:02:52,568
daha güclü, daha aqressiv formasını ifadə edir.

63
00:02:52,568 --> 00:02:54,905
Devi və ya Şakti formasında da təsvir olunur.

64
00:02:54,905 --> 00:02:57,036
Şakti "güc" deməkdir və

65
00:02:57,036 --> 00:02:59,012
döyüşcü İlahədir.

66
00:02:59,012 --> 00:03:01,787
Vişnunun yoldaşının adı isə Lakşmidir.

67
00:03:01,787 --> 00:03:05,761
O, zənginliyi və bolluğu təmsil edir.

68
00:03:05,761 --> 00:03:08,021
Sarasvati adlı İlahə isə

69
00:03:08,021 --> 00:03:10,168
biliyi, musiqini və incəsənəti təmsil edir.

70
00:03:10,168 --> 00:03:14,517
Sarasvati Brahmanın yoldaşıdır.

71
00:03:14,517 --> 00:03:16,337
Yuxarıda bir neçə Tanrı adları qeyd

72
00:03:16,337 --> 00:03:18,239
olunub.

73
00:03:18,239 --> 00:03:21,238
Həddindən artıq çox Tanrı mövcuddur.

74
00:03:21,238 --> 00:03:22,293
Hindistanın hansı hissəsində

75
00:03:22,293 --> 00:03:24,830
oluğunuzdan

76
00:03:24,830 --> 00:03:28,751
və Hinduizm qruppasından asılı olaraq

77
00:03:28,751 --> 00:03:31,277
müxtəlif tanrılara fərqli dərəcədə diqqət ayrıldığını

78
00:03:31,277 --> 00:03:32,502
görə bilərsiz.

79
00:03:32,502 --> 00:03:35,085
Əlbəttə ki adət ənənələr də fərqlənir.

80
00:03:35,085 --> 00:03:37,920
Fil Başlı olan Qaneşa

81
00:03:37,920 --> 00:03:40,198
çox məşhurdu və

82
00:03:40,198 --> 00:03:43,250
Qanpati olaraq da tanınır.

83
00:03:43,250 --> 00:03:46,955
O, Şivanın və Parvatinin oğlu hesab olunur.

84
00:03:46,955 --> 00:03:49,659
Onun başının niyə fil olması haqqında

85
00:03:49,659 --> 00:03:52,262
marağlı hekayə mövcuddur.

86
00:03:52,262 --> 00:03:55,265
İnanclara görə O, yeni başlanqıcı və

87
00:03:55,265 --> 00:03:57,662
maneələrin dəf edilməsini təmsil edir.

88
00:03:57,662 --> 00:04:00,549
Qərbi Hindistan regionlarında

89
00:04:00,549 --> 00:04:02,665
Onun çoxsaylı tərəfdarları var.

90
00:04:02,665 --> 00:04:03,799
Bu, onun məşhur olduğu, yeganə region deyil,

91
00:04:03,799 --> 00:04:06,712
lakin bu regionların bir çoxusunda O,

92
00:04:06,712 --> 00:04:08,150
əsas Tanrı kimi qəbul olunur.

93
00:04:08,150 --> 00:04:10,581
Haqqında bəhs etdiyim Durqa,

94
00:04:10,581 --> 00:04:12,770
Şərqi Hindistanda, xüsusi ilə də Benqaliyada məşhurdur.

95
00:04:12,770 --> 00:04:14,559
...

96
00:04:14,559 --> 00:04:17,117
Durqa Puja və ya Durqa üçün Puja,

97
00:04:17,117 --> 00:04:20,120
Durqanın şərəfinə edilən rituallara deyilir və

98
00:04:20,120 --> 00:04:24,037
Hinduizm dininin vacib hissəsidir.

99
00:04:24,037 --> 00:04:25,762
Cənuba doğru getsək,

100
00:04:25,762 --> 00:04:27,245
bəzi Hinduistlərin

101
00:04:27,245 --> 00:04:30,138
Kartikeya və ya Muruqan kimi tanınan

102
00:04:30,138 --> 00:04:32,268
Tanrıya inandığını görə bilərik.

103
00:04:32,268 --> 00:04:34,520
O, müharibə Tanrısıdır.

104
00:04:34,520 --> 00:04:37,702
Vişnu, bir çox vacib inkarnasiya ilə də

105
00:04:37,702 --> 00:04:39,246
tanınır.

106
00:04:39,246 --> 00:04:42,123
Onlardan biri, Vişnunun yeddinci inkarnasiyası olan

107
00:04:42,123 --> 00:04:43,992
Ramadır.

108
00:04:43,992 --> 00:04:46,723
Məşhur Hind eposunda əsas qəhrəman olaraq,

109
00:04:46,723 --> 00:04:48,582
Ramayan kimi tanınır.

110
00:04:48,582 --> 00:04:52,258
Vişnunun səkkizinci inkarnasiyası Krişnadır.

111
00:04:52,258 --> 00:04:54,672
O, Mahabharta və

112
00:04:54,672 --> 00:04:56,278
Mahabhartanın bir hissəsi olan Bhaqavat Gita da

113
00:04:56,278 --> 00:04:58,142
Hinduizmin çox önəmli

114
00:04:58,142 --> 00:05:00,465
parçalarıdır.

115
00:05:00,465 --> 00:05:01,781
...

116
00:05:01,781 --> 00:05:03,329
...

117
00:05:03,329 --> 00:05:07,591
Hinduizmdə olan bu müxtəliflik 
olduqca marağlıdır.

118
00:05:07,591 --> 00:05:10,351
Şivaya sitayiş edənlərin

119
00:05:10,351 --> 00:05:12,678
ritualları və inancları

120
00:05:12,678 --> 00:05:15,830
Vişuya sitayiş edənlərinkindən fərqlidir.

121
00:05:15,830 --> 00:05:18,591
...

122
00:05:18,591 --> 00:05:21,842
Necə ki Xristianlıqda Protestantlar Katoliklərdən,

123
00:05:21,842 --> 00:05:24,509
İslamda Sünnilər Şiələrdən fərqlənir.

124
00:05:25,779 --> 00:05:27,971
Hinduizmlə bağlı marağlı bir şey,

125
00:05:27,971 --> 00:05:30,323
Şiva və Vişnu tərəfdarları arasında

126
00:05:30,323 --> 00:05:32,314
konfliktlərin olmamasıdır.

127
00:05:32,314 --> 00:05:35,287
...

128
00:05:35,287 --> 00:05:36,462
Bunun səbəbi

129
00:05:36,462 --> 00:05:38,656
Hinduistlərə görə

130
00:05:38,656 --> 00:05:41,785
Hindistan boyunca və ya Hinduist ənənələrində

131
00:05:41,785 --> 00:05:45,849
fərqliliklər olsa belə,
hamısı Brahmanın fərqli tərəfləridir.

132
00:05:45,849 --> 00:05:49,793
Onların hər biri vizuallaşdırmanın fərqli tərəfləri

133
00:05:49,793 --> 00:05:53,241
olaraq qəbul edilir və 
fundamental reallıqla və ya

134
00:05:53,241 --> 00:05:55,355
fundamental Tanrı ilə əlaqələndirilir.

135
00:05:55,355 --> 00:05:58,688
Bu fərqli praktikaların,

136
00:05:58,688 --> 00:06:00,514
fərqli ritualların

137
00:06:00,514 --> 00:06:01,814
birləşə bilməsinin səbəbi

138
00:06:01,814 --> 00:06:05,541
Hinduizm hesab olunur.

139
00:06:05,541 --> 00:06:08,520
Ənənələr Hind Vadisi sivilizasiyasından

140
00:06:08,520 --> 00:06:11,359
Hind- ari xalqlarından ,

141
00:06:11,359 --> 00:06:14,234
Dravidlərdən gəlib.

142
00:06:14,234 --> 00:06:16,021
Ənənələrdə və dinlərdə ayrı-seçkilik etmək əvəzinə

143
00:06:16,021 --> 00:06:17,494
onlar 1000 illər ərzində

144
00:06:17,494 --> 00:06:21,167
birləşiblər və bir dinə çevriliblər.

145
00:06:21,167 --> 00:06:22,960
"Birləşiblər" dedikdə

146
00:06:22,960 --> 00:06:25,727
çoxsaylı ritualların

147
00:06:25,727 --> 00:06:28,962
çoxsaylı ideyaların, praktikaların birləşməsi nəzərdə tutulur.

148
00:06:28,962 --> 00:06:30,775
Buna "Sinkretizm"

149
00:06:30,775 --> 00:06:33,302
deyilir.

150
00:06:33,302 --> 00:06:37,537
Çoxsaylı praktikaları özündə birləşdirən Hinduizm

151
00:06:37,537 --> 00:06:40,527
Sinkretizmin ən gözəl nümunələrindən biri ola bilər.

152
00:06:40,527 --> 00:06:43,572
Burada göstərilən Tanrılar onlardan bir nümunədir.

153
00:06:43,572 --> 00:06:46,010
Lakin onlar bir biri ilə əlaqəli şəkildə birləşib.

154
00:06:46,010 --> 00:06:49,266
Bu müxtəlifliklə dolu olan dinin adı Hinduizmdir.

155
00:06:49,266 --> 00:06:50,321
Bir Hinduist üçün bütün bu yollar

156
00:06:50,321 --> 00:06:55,239
fundamental Brahman ilə əlaqə qurmaq üçün uyğundur.

157
00:06:55,239 --> 00:06:57,356
....

158
00:06:57,356 --> 00:06:59,548
Miqyası biraz kiçildək

159
00:06:59,548 --> 00:07:02,715
əsas həqiqət hesab olunan

160
00:07:03,810 --> 00:07:06,751
Brahman ilə əlaqəni görə bilirik

161
00:07:06,751 --> 00:07:09,016
Bir sual yaranır:

162
00:07:09,016 --> 00:07:12,548
Hinduizm çox zaman Politeizm dininə aid edilir.

163
00:07:12,548 --> 00:07:14,488
Politeizm, çoxtanrılıq deməkdir.

164
00:07:14,488 --> 00:07:17,487
Bu videoda da mən Hinduizm dinində mövcud olan

165
00:07:17,487 --> 00:07:21,053
bir çox Tanrıdan bəhs etdim.

166
00:07:21,053 --> 00:07:22,353
Lakin eyni zamanda

167
00:07:22,353 --> 00:07:25,225
bir çox Hİnduistə görə bu Tanrıların hamısı

168
00:07:25,225 --> 00:07:27,722
əsas reallıq olan Brahman ilə birləşmək
və ya əlaqə qurmaq üçün

169
00:07:27,722 --> 00:07:30,640
bir yol hesab olunur.

170
00:07:30,640 --> 00:07:35,064
Hinduistlər onu "Həqiqi Tanrı" olaraq adlandırardı

171
00:07:35,064 --> 00:07:36,410
və

172
00:07:36,410 --> 00:07:38,864
"Bir Tanrının fərqli tərəfləri" olaraq izah edərdi.

173
00:07:38,864 --> 00:07:41,945
Buna görə də onlar, dinlərinin monoteistik
olduğunu da iddia edə bilərlər.

174
00:07:41,945 --> 00:07:44,869
Ona görə də Hinduizm ideyasına

175
00:07:44,869 --> 00:07:47,743
həm monoteistik,

176
00:07:47,743 --> 00:07:50,678
həm politeistik çərçivədən

177
00:07:50,678 --> 00:07:52,877
baxa bilərik.

178
00:07:52,877 --> 00:07:54,665
Ümumilləşdirməyə gəldikdə isə

179
00:07:54,665 --> 00:07:57,492
Hinduizm dinində bir çox Tanrı və praktikalar mövcuddur.

180
00:07:57,492 --> 00:08:01,283
Hinduizm Dünyası boyunca fərqliliklər mövcuddur.

181
00:08:01,283 --> 00:08:03,770
Lakin onların hər biri

182
00:08:03,770 --> 00:08:06,187
"Brahman" anlayışı ilə əlaqəlidir.