WEBVTT

00:00:06.953 --> 00:00:09.856
คุณเคยลองนึกภาพโลกในอุดมคติไหม

00:00:09.856 --> 00:00:12.676
โลกที่ไม่มีสงคราม ความหิวโหย
หรืออาชญากรรม

00:00:12.676 --> 00:00:14.636
ถ้าเคย คุณก็ไม่ได้คิดเพียงคนเดียว

00:00:14.636 --> 00:00:19.206
เพลโต จินตนาการถึงรัฐที่รุ่งเรืองทางปัญญา
ปกครองโดยราชานักปราชญ์

00:00:19.206 --> 00:00:22.077
ศาสนามากมายให้คำมั่นเกี่ยวกับ
ชีวิตที่ดีหลังความตาย

00:00:22.077 --> 00:00:23.382
ในประวัติศาสตร์ที่ผ่านมา

00:00:23.382 --> 00:00:27.447
หลายกลุ่มชนพยายามสร้างสวรรค์บนดิน

00:00:27.447 --> 00:00:32.926
หนังสือของโธมัส มอร์ ค.ศ.1516 
ชื่อยูโธเปีย ให้แนวคิดเรื่องนี้

00:00:32.926 --> 00:00:35.517
ยูโทเปีย ภาษากรีก คือ "ไม่มีที่ไหนเหมือน"

00:00:35.517 --> 00:00:37.707
ถึงแม้ว่าชื่อจะบอกเล่าถึงความเป็นไปไม่ได้

00:00:37.707 --> 00:00:40.077
นักวิทยาศาสตร์สมัยใหม่
และนักการเมืองหัวก้าวหน้า

00:00:40.077 --> 00:00:44.068
ก็ยังหวังที่จะทำให้ความฝันเหล่านั้น
กลายมาเป็นความจริง

00:00:44.068 --> 00:00:48.007
แค่ความพยายามครั้งแล้วครั้งเล่า
จบลงด้วยการกลายเป็นฝันร้าย

00:00:48.007 --> 00:00:50.837
นำมาซึ่งสงคราม 
ความอดอยาก และการกดขี่

00:00:50.837 --> 00:00:53.988
การตั้งคำถามของศิลปิน
ต่อแนวคิดยูโทเปีย

00:00:53.988 --> 00:00:58.768
นำมาซึ่งงานเขียนแบบดิสโทเปีย
สถานที่ไม่น่าพึงปรารถนา

00:00:58.768 --> 00:01:03.418
งานเขียนแบบดิสโทเปียชิ้นแรก ๆ 
คือการเดินทางของกัลลิเวอร์ โดย โจนาธาน สวิฟต์

00:01:03.418 --> 00:01:06.738
ตลอดการเดินทาง กัลลิเวอร์
ได้พบกับสังคมในจินตนาการ

00:01:06.738 --> 00:01:11.728
บางแห่งก็ดูน่าประทับใจในตอนแรก
แต่กลับกลายเป็นสังคมที่มีข้อบกพร่องมากมาย

00:01:11.728 --> 00:01:13.628
บนเกาะลอยฟ้า ลาพุลต้า

00:01:13.628 --> 00:01:18.287
นักวิทยาศาสตร์และนักวางแผนสังคม
พยายามวางแผนใหญ่โต แต่ก็ไร้ผล

00:01:18.287 --> 00:01:22.147
เพราะพวกเขาละเลยต่อความต้องการพื้นฐาน
ของคนในสังคมด้านล่าง

00:01:22.147 --> 00:01:25.168
ส่วนชาว ฮูนืนีม ซึ่งอาศัยอยู่ร่วมกัน
อย่างราบรื่อนในสังคมแห่งการใช้เหตุผล

00:01:25.168 --> 00:01:30.128
ก็ไม่สามารถอดทนต่อความบกพร่องต่าง ๆ
ของมนุษย์ธรรมดาได้

00:01:30.128 --> 00:01:33.488
จากนวนิยายเรื่องนี้ สวิฟต์
ได้วางแบบพิมพ์เขียวของนวนิยายดิสโธเปีย

00:01:33.488 --> 00:01:37.179
ให้เป็นโลกที่ซึ่งนำเอาแนวคิด
ในสังคมร่วมสมัย

00:01:37.179 --> 00:01:38.928
มาขยายให้ถึงขีดสุด

00:01:38.928 --> 00:01:42.258
เพื่อเปิดเผยให้เห็นข้อบกพร่องที่อยู่ภายใน

00:01:42.258 --> 00:01:46.952
และในอีกไม่กี่ศตวรรณข้างหน้า
ก็จะยิ่งเต็มไปด้วยวัตถุดิบสำหรับการเขียน

00:01:46.952 --> 00:01:50.129
เทคโนโลยีอุตสาหกรรมที่ให้คำสัญญา
ว่าจะปลดปล่อยแรงงานให้เป็นอิสระ

00:01:50.129 --> 00:01:53.575
กลับกักขังพวกเขาให้อยู่ในโรงงาน และสลัม 


00:01:53.575 --> 00:01:57.465
ในขณะที่เจ้าของกิจการร่ำรวยยิ่งกว่าพระราชา

00:01:57.495 --> 00:02:02.399
ในช่วงปลายปีค.ศ.1800 หลายคนกลัวว่า
สถานการณ์นี้อาจจะนำไปสู่อนาคตแบบไหน

00:02:02.399 --> 00:02:06.329
ผลงานเรื่อง "The Time Machine" (จักรกลเวลา) 
ของ เฮช จี เวลล์ จินตนาการถึงโลกชนชั้นสูง

00:02:06.329 --> 00:02:09.209
และชนชั้นแรงงาน 
วิวัฒนาการไปเป็นมนุษย์คนละสายพันธุ์

00:02:09.209 --> 00:02:14.040
ในขณะที่เรื่อง "The Iron Heel" (ท็อปบู๊ตทมิฬ) ของแจ็ค ลอนดอน 
เสนอภาพการกุมอำนาจของกลุ่มทรราช

00:02:14.040 --> 00:02:17.399
ที่ปกครองคนยากจนส่วนใหญ่

00:02:17.399 --> 00:02:22.609
ศตวรรษใหม่นำมาซึ่งความเปลี่ยนแปลงที่น่าตื่นเต้น
และน่าหวาดหวั่น

00:02:22.609 --> 00:02:26.680
ความก้าวหน้าทางการแพทย์ ก้าวข้าม
ขีดจำกัดด้านชีวพันธุกรรม

00:02:26.680 --> 00:02:29.350
ในขณะที่การโทรคมนาคม
ทำให้เกิดการติดต่อสื่อสารกันได้ในทันที

00:02:29.350 --> 00:02:31.980
ระหว่างผู้ปกครองและประชาชน

00:02:31.980 --> 00:02:36.159
ในนวนิยายเรื่อง "Brave New World" (โลกที่เราเชื่อ) ของ อัลดัส ฮักซ์เลย์ ประชากรถูกออกแบบพันธุกรรม

00:02:36.159 --> 00:02:39.910
และกำหนดสถานะ เพื่อให้แต่ละคนทำตาม
บทบาททางสังคมของตนเอง

00:02:39.910 --> 00:02:42.690
ในขณะที่รัฐใช้การโฆษณาชวนเชื่อ
กับยาเสพติด ทำให้สังคมมีความสุข

00:02:42.690 --> 00:02:46.490
เห็นได้ชัดว่า ลักษณะสำคัญของความเป็นมนุษย์
สูญหายไปจากสังคมนี้

00:02:46.490 --> 00:02:52.020
แต่เรื่องดิสโทเปียที่เรารู้จักกันดี
ไม่ใช่เรื่องที่เกิดจากจินตนาการ

00:02:52.020 --> 00:02:55.101
ขณะที่ยุโรปประสบกับสงครามอุตสาหกรรม
ที่ไม่เคยประสบมาก่อน

00:02:55.101 --> 00:02:57.673
การเคลื่อนไหวทางการเมืองแบบใหม่
ได้เข้ามามีอำนาจ

00:02:57.673 --> 00:03:01.100
บ้างก็ให้คำสัญญาว่า จะลบล้างความแตกต่าง
ระหว่างชนชั้นทางสังคม

00:03:01.100 --> 00:03:04.331
ในขณะที่บางแนวคิดก็พยายามหล่อหลอมประชาชน
ด้วยมรดกภูมิปัญญา

00:03:04.331 --> 00:03:07.621
ผลลัพธ์คือโลกในความเป็นจริง
ที่ประสบกับภาวะดิสโทเปีย

00:03:07.621 --> 00:03:11.572
ภาวะที่ชีวิตอยู่ภายใต้สายตาจับผิดของรัฐ

00:03:11.572 --> 00:03:16.902
และโทษประหารคือผลลัพท์
ของการไม่เข้าพวก

00:03:16.902 --> 00:03:19.812
นักเขียนหลายคนในยุคนี้
ไม่เพียงสังเกตเห็นความน่ากลัวเหล่านั้น

00:03:19.812 --> 00:03:22.231
แต่พวกเขาใช้ชีวิตในช่วงเวลาเช่นนั้น

00:03:22.231 --> 00:03:26.782
หนังสือนวนิยายโซเวียตเรื่อง "We" (พวกเรา) 
ของ เยฟกีนี่ แซมยาติน ได้อธิบายถึงอนาคต

00:03:26.782 --> 00:03:30.652
ที่ซึ่งเสรีภาพและความเป็นตัวของตัวเอง
จะถูกกำจัดทิ้งไป

00:03:30.652 --> 00:03:34.832
หนังสือเล่มนี้ห้ามเผยแพร่ในโซเวียต 
และเป็นแรงบันดาลใจให้นักเขียนจอรจ์ ออร์เวล

00:03:34.832 --> 00:03:39.533
ผู้ซึ่งอยู่แนวหน้าในการต่อสู้กับแนวคิด
แบบ ฟาสต์ซิส และ คอมมิวนิสต์

00:03:39.533 --> 00:03:43.362
นิยายของเขาเรื่อง "Animal Farm" (ฟาร์มสัตว์)
จงใจล้อเลียนการปกครองของโซเวียต

00:03:43.362 --> 00:03:50.442
ผลงานอมตะ "1984" วิพากย์วิจารณ์ภาพรวม
ของการรวบอำนาจ ควบคุมสื่อมวลชน และการใช้ภาษา

00:03:50.442 --> 00:03:54.013
และในสหรัฐอเมริกา นวนิยายของซินแคลร์ ลูอิส 
เรื่อง "It Can't Happen Here" (มันไม่ควรเกิดขึ้นที่นี่)

00:03:54.013 --> 00:03:59.412
วาดภาพให้เห็นว่าแนวคิดแบบประชาธิปไตย
เปลี่ยนเป็นฟาสต์ซิสได้ง่ายดายเพียงใด

00:03:59.412 --> 00:04:01.293
ในช่วงหลายสิบปีหลังสงครามโลกครั้งที่ 2

00:04:01.293 --> 00:04:03.214
นักเขียนจินตนาการว่า เทคโนโลยีแบบใหม่

00:04:03.214 --> 00:04:06.963
เช่น พลังงานนิวเคลียร์ ปัญญาประดิษฐ์
และการเดินทางไปในอวกาศ

00:04:06.963 --> 00:04:09.553
จะมีความหมายอย่างไรต่ออนาคตของมนุษยชาติ

00:04:09.553 --> 00:04:12.422
ซึ่งความคิดแบบนี้ขัดแย้งยิ่งกับจินตนาการ
เรื่องความก้าวหน้าที่สวยงาม ซึ่งมักปรากฏในสื่อทั่วไป

00:04:12.422 --> 00:04:18.044
นวนิยายวิทยาศาสตร์แนวดิสโทเปีย 
กลายเป็นภาพยนตร์ การ์ตูน และเกมส์

00:04:18.044 --> 00:04:21.403
หุ่นยนต์ที่ต่อต้านผู้สร้าง

00:04:21.403 --> 00:04:25.494
ในขณะที่ทีวีถ่ายทอดรายการบันเทิงที่มีคนฆ่ากัน
เพื่อเอาใจคนส่วนใหญ่ของสังคม

00:04:25.494 --> 00:04:30.153
คนงานทำงานหนักในอาณานิคมในอวกาศ
นอกโลกที่ทรัพยากรกำลังจะหมดไป

00:04:30.153 --> 00:04:34.003
โลกที่มีประชากรมากเกินไป
เมืองที่เต็มไปด้วยอาชญากรรม

00:04:34.003 --> 00:04:36.644
และถึงสังคมจะเป็นเช่นนั้น
เรื่องการเมืองก็ไม่ได้อยู่ไกลตัวเราเลย

00:04:36.644 --> 00:04:42.064
เพราะผลงานเรื่อง " Dr. Strangelove" และ "Watchmen" เปิดเผยความน่ากลัวของระเบิดปรมาณู

00:04:42.064 --> 00:04:44.645
ขณะที่เรื่อง "V for Vendetta" 
และ "The Handmaid's Tale"

00:04:44.645 --> 00:04:49.634
เตือนให้ทราบว่าสิทธิของเรา
หมดสิ้นไปได้ง่ายดายในเวลาคับขัน

00:04:49.634 --> 00:04:53.294
ผลงานนวนิยายแนวดิสโทเปียในทุกวันนี้
สะท้อนความกังวลสังคมยุคใหม่

00:04:53.294 --> 00:04:54.644
เกี่ยวกับความไม่เท่าเทียมกัน

00:04:54.644 --> 00:04:55.634
ภาวะโลกร้อน

00:04:55.634 --> 00:04:56.705
อำนาจของรัฐบาล

00:04:56.705 --> 00:04:58.914
และโรคระบาดระดับโลก

00:04:58.914 --> 00:05:01.565
แล้วทำไมเราต้องสนใจวิธีคิด
ที่มองโลกในแง่ร้ายทั้งหมดนี้

00:05:01.565 --> 00:05:04.984
เพราะว่า แก่นแท้ของดิสโทเปีย
คือเรื่องเล่าที่เตือนให้เราระมัดระวัง

00:05:04.984 --> 00:05:08.095
ถึงจะไม่เกี่ยวกับรัฐบาลหรือเทคโนโลยีใด
อย่างเฉพาะเจาะจง

00:05:08.095 --> 00:05:14.344
แต่แนวคิดที่ว่ามนุษย์สามารถถูกหล่อหลอม
ให้เป็นไปตามอุดมคติได้ ก็ควรทำให้เราฉุกคิด

00:05:14.344 --> 00:05:17.665
ลองคิดดูว่า ในสังคมที่สมบูรณ์แบบ
ที่คุณจินตนาการไว้นั้น

00:05:17.665 --> 00:05:20.936
คุณได้จินตนาการด้วยไหมว่า
จะต้องแลกด้วยอะไร จึงจะประสบความสำเร็จ

00:05:20.936 --> 00:05:24.355
คุณจะทำให้ผู้คนร่วมมือกันได้อย่างไร

00:05:24.355 --> 00:05:28.065
และคุณจะทำให้มันยั่งยืนได้อย่างไร

00:05:28.065 --> 00:05:30.055
ลองมองดูอีกครั้งว่า

00:05:30.055 --> 00:05:32.507
โลกในจินตนาการนั้นยังดูสมบูรณ์แบบอยู่จริงหรือ