1
00:00:02,079 --> 00:00:03,253
Başlamadan önce...

2
00:00:03,277 --> 00:00:04,665
Burada olmaktan çok mutluyum,

3
00:00:04,689 --> 00:00:07,927
tam da buradan
neler olacağını izlemekten de.

4
00:00:07,951 --> 00:00:13,400
Bunu da söylediğime göre başlayalım:

5
00:00:13,424 --> 00:00:16,466
En büyük ihtiyaçlarımızdan biri ne?

6
00:00:16,490 --> 00:00:18,799
Beynimiz için en büyük
ihtiyaçlarımızdan biri?

7
00:00:18,823 --> 00:00:21,051
Cevabı söylemek yerine
göstermek istiyorum.

8
00:00:21,075 --> 00:00:22,556
Hatta hissetmenizi istiyorum.

9
00:00:22,580 --> 00:00:25,349
Önümüzdeki 14 dk içinde
hissetmenizi istediğim çok şey var.

10
00:00:25,349 --> 00:00:27,475
Hepimiz bir ayağa kalkabilir miyiz?

11
00:00:27,499 --> 00:00:31,919
Birlikte Strauss'tan
bir parça canlandıracağız.

12
00:00:32,546 --> 00:00:34,480
Hepiniz biliyorsunuz.

13
00:00:34,815 --> 00:00:36,377
Tamam mı? Hazır mısınız?

14
00:00:36,401 --> 00:00:37,562
İzleyiciler: Evet!

15
00:00:37,586 --> 00:00:39,888
Beau Lotto: Pekâlâ.
Hazır, bir, iki, üç!

16
00:00:40,506 --> 00:00:41,704
Sadece son kısmını.

17
00:00:41,728 --> 00:00:45,697
(Müzik: Richard Strauss
"Also Sprach Zarathustra")

18
00:00:49,036 --> 00:00:50,165
Tamam mı?

19
00:00:50,165 --> 00:00:51,729
Nasıl ilerlediğini biliyorsunuz.

20
00:00:51,753 --> 00:00:56,871
(Müzik)

21
00:01:01,950 --> 00:01:03,100
İşte geliyor.

22
00:01:10,591 --> 00:01:11,980
(Müzik birden kesiliyor)

23
00:01:12,004 --> 00:01:13,155
Oh!

24
00:01:13,179 --> 00:01:14,345
(Gülme sesleri)

25
00:01:14,369 --> 00:01:15,536
İşte...

26
00:01:15,560 --> 00:01:17,012
Toplu geri çekilme.

27
00:01:17,036 --> 00:01:18,433
Pekâlâ, oturabilirsiniz.

28
00:01:18,457 --> 00:01:20,357
(Gülme sesleri)

29
00:01:20,381 --> 00:01:23,540
Bitirmeye dair temel bir ihtiyacımız var.

30
00:01:23,564 --> 00:01:25,508
(Gülme sesleri)

31
00:01:25,532 --> 00:01:27,341
Bitirmeyi çok seviyoruz.

32
00:01:27,365 --> 00:01:29,903
(Alkışlar)

33
00:01:29,927 --> 00:01:33,177
Dinlediğim hikâyelere göre
Mozart yatmaya gitmeden önce

34
00:01:33,201 --> 00:01:34,587
piyanosuna geçer

35
00:01:34,611 --> 00:01:35,805
ve ''da-da-da'' yaparmış.

36
00:01:35,805 --> 00:01:38,472
Yatmaya geçmiş babası buna sinir olurmuş.

37
00:01:38,496 --> 00:01:41,188
Yataktan kalkar
ve melodinin son notasını çalarmış ki

38
00:01:41,212 --> 00:01:42,816
yeniden uyuyabilsin.

39
00:01:42,840 --> 00:01:43,934
(Gülme)

40
00:01:43,958 --> 00:01:49,059
Bitirmeye yönelik bu ihtiyaç
bize şunu düşündürüyor:

41
00:01:49,083 --> 00:01:51,260
En büyük korkumuz ne?

42
00:01:52,378 --> 00:01:56,642
Düşünün -- büyürkenki, hatta şimdi
en büyük korkumuz ne?

43
00:01:57,407 --> 00:02:01,064
Karanlık korkusu.

44
00:02:03,717 --> 00:02:05,866
Belirsizlikten nefret ediyoruz.

45
00:02:06,384 --> 00:02:08,344
Bilmemekten nefret ediyoruz.

46
00:02:08,368 --> 00:02:09,534
Nefret ediyoruz.

47
00:02:09,558 --> 00:02:10,997
Korku filmlerini düşünün.

48
00:02:11,021 --> 00:02:13,791
Korku filmleri hep karanlıkta çekiliyor,

49
00:02:13,815 --> 00:02:15,791
ormanda,

50
00:02:15,815 --> 00:02:17,053
gece vakti,

51
00:02:17,077 --> 00:02:18,348
denizin derinliklerinde,

52
00:02:18,372 --> 00:02:19,982
uzayın karanlığında.

53
00:02:20,539 --> 00:02:23,870
Bunun da nedeni
ölmek evrim boyunca kolaydı.

54
00:02:23,894 --> 00:02:25,855
O şeyin avcı olduğundan
emin olamadıysanız

55
00:02:25,855 --> 00:02:27,079
artık çok geç olurdu.

56
00:02:27,490 --> 00:02:30,033
Beyniniz tahmin etmeye evrildi.

57
00:02:30,057 --> 00:02:32,458
Tahmin edemiyorsanız ölüyordunuz.

58
00:02:33,136 --> 00:02:35,099
Beyninizin tahmin ediş şekli de

59
00:02:35,099 --> 00:02:39,165
geçmişte faydalı olan
ön yargı ve varsayımları çözmekti.

60
00:02:39,593 --> 00:02:42,379
Ancak bu varsayımlar
beyninizin içinde kalmıyor.

61
00:02:42,403 --> 00:02:44,803
Onları dünyaya yansıtıyorsunuz.

62
00:02:45,498 --> 00:02:47,368
Orada kuş yok.

63
00:02:48,006 --> 00:02:51,139
Anlamı ekrana siz yansıtıyorsunuz.

64
00:02:52,506 --> 00:02:56,063
Size söylediğim her şey aslında
tamamen anlamsız.

65
00:02:57,151 --> 00:02:59,580
(Kahkahalar)

66
00:02:59,604 --> 00:03:02,675
Anlamı siz yaratıyor
ve bana yansıtıyorsunuz.

67
00:03:02,699 --> 00:03:05,286
Nesneler için doğru olan şey
insanlar için de doğru.

68
00:03:05,310 --> 00:03:07,744
Siz onların "ne"
ve "ne zaman"larını ölçebilirken

69
00:03:07,768 --> 00:03:09,559
"neden"lerini asla ölçemezsiniz.

70
00:03:09,559 --> 00:03:11,107
Yani insanları renklendiriyoruz.

71
00:03:11,107 --> 00:03:15,513
Kendi ön yargı ve tecrübemize göre
onlara bir anlam yüklüyoruz.

72
00:03:17,911 --> 00:03:22,201
O yüzden en iyi tasarım her zaman
belirsizliği düşürmekle ilgili olandır.

73
00:03:22,739 --> 00:03:24,822
Belirsizliğe adım attığımızda

74
00:03:25,858 --> 00:03:28,762
bedenlerimiz fizyolojik
ve mental olarak buna tepki verir.

75
00:03:28,786 --> 00:03:31,635
Bağışıklık sisteminiz çökmeye başlar.

76
00:03:31,659 --> 00:03:34,509
Beyin hücreleriniz zayıflar hatta ölür.

77
00:03:34,533 --> 00:03:38,086
Yaratıcılığınız ve zekanız düşüşe geçer.

78
00:03:38,443 --> 00:03:42,332
Genellikle korkudan kızgınlığa geçeriz,
bunu çok sık yaşarız.

79
00:03:42,356 --> 00:03:45,250
Sebebi belirsizlik durumu.

80
00:03:45,870 --> 00:03:47,751
Ahlaki olarak yargılayıcı oluruz.

81
00:03:47,775 --> 00:03:49,878
Kendimizin ekstrem bir hâline dönüşürüz.

82
00:03:49,902 --> 00:03:52,505
Muhafazakâr biriyseniz
daha muhafazakâr olursunuz.

83
00:03:52,529 --> 00:03:54,672
Özgürlükçüyseniz
daha özgürlükçü olursunuz.

84
00:03:54,696 --> 00:03:57,075
Çünkü aşina olduğunuz
bir yere gidiyorsunuz.

85
00:03:58,133 --> 00:04:01,294
Sorun şu ki dünya değişiyor.

86
00:04:01,770 --> 00:04:03,548
Ya uyum sağlayacağız ya da öleceğiz.

87
00:04:03,548 --> 00:04:05,260
A'dan B'ye gitmek istiyorsanız

88
00:04:05,284 --> 00:04:07,180
ilk adım B değil.

89
00:04:07,204 --> 00:04:10,267
İlk adım A'dan, A olmayana gitmek --

90
00:04:11,141 --> 00:04:13,332
ön yargı ve varsayımlarınızdan arınmak;

91
00:04:13,356 --> 00:04:17,881
beynimizin kaçınmaya evrildiği
o yere adım atmak;

92
00:04:19,696 --> 00:04:22,877
bilinmeyene adım atmak.

93
00:04:25,553 --> 00:04:28,180
Bu yere gitmemiz o kadar temel ki

94
00:04:28,204 --> 00:04:30,942
beynimiz bize bir çözüm sunmuş.

95
00:04:30,966 --> 00:04:33,109
Evrim bize bir çözüm sunmuş.

96
00:04:33,133 --> 00:04:37,598
Muhtemelen en derin
algısal deneyimlerimizden biri.

97
00:04:38,971 --> 00:04:41,579
Şaşkınlık deneyimi.

98
00:04:43,860 --> 00:04:49,149
(Müzik)

99
00:05:44,333 --> 00:05:48,022
(Alkışlar)

100
00:05:49,109 --> 00:05:54,982
(Müzik)

101
00:05:56,870 --> 00:06:00,854
(Alkışlar)

102
00:06:00,878 --> 00:06:06,267
(Müzik)

103
00:06:44,557 --> 00:06:49,339
(Alkışlar)

104
00:06:50,438 --> 00:06:55,007
(Müzik)

105
00:07:04,881 --> 00:07:09,896
(Alkışlar)

106
00:07:09,920 --> 00:07:13,769
(Tezahüratlar)

107
00:07:13,793 --> 00:07:18,420
(Alkışlar)

108
00:07:19,836 --> 00:07:22,876
Beau Lotto: Ne kadar harika, değil mi?

109
00:07:22,900 --> 00:07:29,786
Muhtemelen hepiniz şu anda
az veya çok şaşkınlık içindesiniz.

110
00:07:30,332 --> 00:07:31,483
Değill mi?

111
00:07:31,507 --> 00:07:34,773
Beyninizde neler oluyor o zaman?

112
00:07:35,570 --> 00:07:36,997
Binlerce yıldır,

113
00:07:37,021 --> 00:07:40,410
şaşkınlık üzerine düşüyor,
yazıyor ve bunu deneyimliyoruz

114
00:07:40,434 --> 00:07:43,007
ama yine de bunun hakkında
çok az şey biliyoruz.

115
00:07:43,514 --> 00:07:49,619
Bunun ne olduğu
ve ne yaptığını anlamak adına

116
00:07:49,643 --> 00:07:55,476
benim Lab of Misfits organizasyonum
harika bir fırsat edindi

117
00:07:55,500 --> 00:08:00,514
ve tanıdığımız en büyük
şaşkınlık yaratıcılarıyla çalıştı:

118
00:08:00,538 --> 00:08:04,408
yazarlar, yaratıcılar,
direktörler, muhasebeciler,

119
00:08:04,432 --> 00:08:06,793
Cirque Du Soleil insanları.

120
00:08:08,137 --> 00:08:09,987
Ve Las vegas'a gittik,

121
00:08:11,120 --> 00:08:14,616
orada bu performansı izleyen insanların

122
00:08:14,640 --> 00:08:16,974
beyin aktivitelerini kaydettik,

123
00:08:16,998 --> 00:08:19,784
''O'' performansının en az 10 izlenişini,

124
00:08:19,808 --> 00:08:22,641
Cirque'nin imza performansı.

125
00:08:22,665 --> 00:08:26,229
Performans öncesinde
davranışları da ölçtük,

126
00:08:26,253 --> 00:08:29,010
performans sonrasında
başka bir grubunkini de.

127
00:08:29,332 --> 00:08:31,932
Yani 200'ün üzerinde insanı dâhil ettik.

128
00:08:33,371 --> 00:08:35,323
Peki şaşkınlık nedir?

129
00:08:35,347 --> 00:08:37,506
Şu an beyninizde neler oluyor?

130
00:08:37,530 --> 00:08:40,538
Tamam bu bir beyin durumu.

131
00:08:40,562 --> 00:08:43,260
Beyninizin ön kısmı, prefrontal korteks,

132
00:08:43,284 --> 00:08:45,601
idari fonksiyonlarınızdan sorumlu kısım,

133
00:08:45,625 --> 00:08:46,875
dikkat kontrolünüz,

134
00:08:46,899 --> 00:08:48,699
şu anda azalarak düzenleniyor.

135
00:08:50,157 --> 00:08:54,777
Kısaca DMN dediğiniz, beyninizin
varsayılan mod ağı kısmı

136
00:08:54,801 --> 00:08:57,776
ki bu kısım beyninizde pek çok
alanın etkileşimidir

137
00:08:57,800 --> 00:09:01,514
ve fikir üretmek gibi şeylerde aktif olur,

138
00:09:01,538 --> 00:09:04,760
uyumsuz düşünme veya hayal kurma
gibi yaratıcı düşünme durumlarında,

139
00:09:04,784 --> 00:09:06,450
şu anda artarak düzenleniyor.

140
00:09:07,942 --> 00:09:09,934
Ve tam şu anda da...

141
00:09:09,958 --> 00:09:12,714
prefrontal korteksinizdeki
aktivite değişiyor.

142
00:09:13,416 --> 00:09:16,344
aktivitesinde daha asimetrik hâle geliyor,

143
00:09:16,368 --> 00:09:17,678
sağ tarafa doğru kayıyor,

144
00:09:17,702 --> 00:09:21,543
insanların dış dünyaya adım atmasıyla
yüksek oranda ilişkili,

145
00:09:21,567 --> 00:09:23,167
geriye çekilmesinin tam tersi.

146
00:09:24,718 --> 00:09:29,702
Aslında bu insanların beyinlerindeki
aktivite birbiriyle o kadar ilişkili ki

147
00:09:29,726 --> 00:09:32,258
biz yapay bir sinirsel ağ geliştirebiliyor

148
00:09:32,282 --> 00:09:34,991
ve insanların şaşkınlık içinde
olup olmadığını

149
00:09:35,015 --> 00:09:38,220
ortalama %75 doğruluk oranıyla
tahmin edebiliyoruz,

150
00:09:38,244 --> 00:09:40,177
maksimum oransa %83.

151
00:09:42,946 --> 00:09:46,306
Peki bu beyin durumunda ne oluyor?

152
00:09:46,850 --> 00:09:48,579
Başkalarının gösterdiğine göre,

153
00:09:48,603 --> 00:09:51,176
örneğin Profesör Haidt ve Keltner

154
00:09:51,200 --> 00:09:55,948
insanların küçük ama dünyayla
bağlantılı hissettiğini söylediler.

155
00:09:56,662 --> 00:10:00,169
Sosyal davranışları artış gösteriyor

156
00:10:00,193 --> 00:10:03,043
çünkü başkalarına karşı
artan bir yakınlık hissediyorlar.

157
00:10:03,836 --> 00:10:06,233
Yine bu çalışmada şunu gösterdik ki

158
00:10:06,257 --> 00:10:09,630
insanlar bilişsel kontrole
daha az ihtiyaç duyuyor.

159
00:10:09,654 --> 00:10:13,923
Bitirme olmadan
belirsizlik konusunda daha rahatlar.

160
00:10:14,408 --> 00:10:17,473
Risk alma güdüleri de artıyor.

161
00:10:17,497 --> 00:10:21,259
Hatta risk arayışında oluyorlar
ve risk göze almada daha iyiler.

162
00:10:22,172 --> 00:10:24,751
Gerçekten dikkate değer bir şey de

163
00:10:24,775 --> 00:10:26,299
insanlara şunu sorduğumuzda

164
00:10:26,323 --> 00:10:30,116
"Şaşkınlık deneyimlemeye
meyilli biri misiniz?"

165
00:10:30,641 --> 00:10:33,188
Performans sonrasında
performans öncesine göre

166
00:10:33,212 --> 00:10:35,391
pozitif cevap verme
olasılıkları daha fazla.

167
00:10:35,415 --> 00:10:38,738
Kendilerini ve geçmişlerini
yeniden tanımlıyorlar.

168
00:10:40,974 --> 00:10:47,077
Şaşkınlık bizden daha büyük bir algı.

169
00:10:48,823 --> 00:10:50,871
Joseph Campbell'in sözleriyle,

170
00:10:50,895 --> 00:10:53,934
''Şaşkınlık bizi ileriye taşıyan şey.''

171
00:10:54,522 --> 00:10:56,450
Çok sevgili bir arkadaşın sözleriyle,

172
00:10:56,474 --> 00:10:58,630
muhtemelen en iyi fotoğrafçılardan biri,

173
00:10:58,630 --> 00:11:00,752
hâlâ yaşayan fotoğrafçılardan
Duane Michaels,

174
00:11:00,776 --> 00:11:02,371
bana geçen gün dedi ki

175
00:11:02,395 --> 00:11:06,831
belki de korkaklığımızı yenmemiz için
bize gereken merakı sağlıyor.

176
00:11:08,752 --> 00:11:12,092
Kimin umrunda? Neden umursuyoruz?

177
00:11:12,534 --> 00:11:13,868
Çatışmaları düşünün,

178
00:11:13,892 --> 00:11:17,225
şu an toplumumuzun
her bir yanında var olan bir şey.

179
00:11:17,249 --> 00:11:19,026
Eğer ikimiz bir çatışma içindeysek

180
00:11:19,050 --> 00:11:22,006
aynı çizginin iki uç noktasındayız demek.

181
00:11:22,030 --> 00:11:25,275
Benim amacım yanıldığınızı kanıtlayıp
sizi kendime çekmek.

182
00:11:25,299 --> 00:11:27,538
Ama sorun şu ki
siz de aynını yapıyorsunuz.

183
00:11:27,562 --> 00:11:30,736
Benim yanıldığımı kanıtlayıp
beni kendinize çekiyorsunuz.

184
00:11:30,760 --> 00:11:35,858
Çatışma, kazanma üzerine kurulu,
öğrenme üzerine değil.

185
00:11:36,525 --> 00:11:39,155
Beyniniz yalnızca hareket edersek öğrenir.

186
00:11:39,179 --> 00:11:41,048
Hayat da hareket demek.

187
00:11:42,555 --> 00:11:47,952
Peki şaşkınlığı kullanırsak --
çatışmadan kurtulmak için değil,

188
00:11:47,976 --> 00:11:51,514
çatışma da temel,
beynimiz bu şekilde gelişiyor,

189
00:11:51,538 --> 00:11:53,395
bu şekilde öğreniyor --

190
00:11:53,419 --> 00:11:56,696
ama bunu çatışmaya daha farklı
bir giriş yapmak için kullansak?

191
00:11:57,561 --> 00:12:00,769
Şaşkınlığı en az iki farklı şekilde

192
00:12:00,769 --> 00:12:02,304
çatışmaya girmek için kullansak?

193
00:12:02,328 --> 00:12:05,708
Biri, bilmemenin alçak gönüllülüğü
ve cesaretini bize vermesi için.

194
00:12:06,466 --> 00:12:10,514
Çatışmaya bir cevap için değil
bir soru için girmek.

195
00:12:10,538 --> 00:12:11,941
O zaman ne olur?

196
00:12:11,965 --> 00:12:15,261
Çatışmaya kesinlik değil,
belirsizlikle girmiş oluruz.

197
00:12:15,798 --> 00:12:18,512
İkincisi ise, çatışmaya giriş şeklimizin

198
00:12:18,536 --> 00:12:22,091
ikna etmeye değil,
anlamaya yönelik olması.

199
00:12:23,377 --> 00:12:26,884
Çünkü herkes kendini anlamlı bulur.

200
00:12:27,461 --> 00:12:29,057
Başkasını anlamak için de

201
00:12:29,081 --> 00:12:30,878
onların davranışına yön veren

202
00:12:30,878 --> 00:12:32,995
ön yargı ve varsayımları anlamak gerek.

203
00:12:34,493 --> 00:12:37,156
Bir pilot çalışma başlattık,

204
00:12:37,180 --> 00:12:39,770
insanlarda hoşgörüyü sağlamak için

205
00:12:39,770 --> 00:12:42,863
sanat kaynaklı şaşkınlıktan
yararlanmaya çalışıyoruz.

206
00:12:43,895 --> 00:12:46,553
Sonuçlar inanılmaz olumlu.

207
00:12:46,577 --> 00:12:49,604
Sanat kaynaklı şaşkınlık deneyimiyle

208
00:12:49,628 --> 00:12:52,773
kızgınlık ve nefreti yatıştırabiliyoruz.

209
00:12:54,080 --> 00:12:58,001
Önemini de anladığımıza göre

210
00:12:58,025 --> 00:12:59,758
şaşkınlığı nerede bulabiliriz?

211
00:13:02,914 --> 00:13:05,070
Peki ya...

212
00:13:06,747 --> 00:13:08,533
Bir öneri:

213
00:13:08,557 --> 00:13:12,265
Şaşkınlık sadece görkemli
yerlerde bulunmuyor.

214
00:13:12,914 --> 00:13:14,084
Şaşkınlık çok temel.

215
00:13:14,108 --> 00:13:18,452
Dağlar, deniz ve kıyı manzarası...

216
00:13:19,506 --> 00:13:23,048
Basit olanda imkânsızı görmek için

217
00:13:24,356 --> 00:13:27,554
kendimizi yeniden ölçeklendirsek?

218
00:13:29,165 --> 00:13:30,487
Çünkü bu doğruysa

219
00:13:31,431 --> 00:13:34,763
ve verillerimiz doğruysa

220
00:13:34,787 --> 00:13:37,200
bilim gibi girişimler,

221
00:13:37,224 --> 00:13:41,255
macera, sanat, fikirler, aşk,

222
00:13:41,279 --> 00:13:44,131
bir TED konferansı, bir performans

223
00:13:45,171 --> 00:13:48,104
sadece şaşkınlıktan
ilham vermekle kalmıyor

224
00:13:49,029 --> 00:13:52,871
belirsizliğe doğru merdivenlerimiz olarak

225
00:13:53,897 --> 00:13:55,414
gelişmemize yardım ediyor.

226
00:14:14,736 --> 00:14:16,077
Çok teşekkürler.

227
00:14:16,101 --> 00:14:17,252
(Alkışlar)

228
00:14:17,276 --> 00:14:18,427
Lütfen gelin.

229
00:14:18,451 --> 00:14:22,449
(Alkışlar)

230
00:14:22,473 --> 00:14:26,554
(Tezahüratlar)

231
00:14:26,578 --> 00:14:33,119
(Alkışlar)