[Script Info]
Title: 
[Events]
Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text
Dialogue: 0,0:00:06.94,0:00:08.96,Default,,0000,0000,0000,,Với vài người, nó là một môn thể thao.
Dialogue: 0,0:00:08.96,0:00:11.98,Default,,0000,0000,0000,,Với người khác, đó chỉ là trò giải trí.
Dialogue: 0,0:00:11.98,0:00:15.44,Default,,0000,0000,0000,,Nhưng bất chấp việc ta coi\Nđó là môn giải trí dưới ánh mặt trời,
Dialogue: 0,0:00:15.44,0:00:20.94,Default,,0000,0000,0000,,lướt sóng có lịch sử sâu sắc\Nhơn mọi người tưởng tượng.
Dialogue: 0,0:00:20.94,0:00:22.74,Default,,0000,0000,0000,,Môn thể thao ta đang gọi là lướt sóng
Dialogue: 0,0:00:22.74,0:00:26.82,Default,,0000,0000,0000,,bắt nguồn từ quần đảo Polinedi\Nở Thái Bình Dương.
Dialogue: 0,0:00:26.82,0:00:28.77,Default,,0000,0000,0000,,Ta biết được từ nhiều bản ghi chép
Dialogue: 0,0:00:28.77,0:00:32.78,Default,,0000,0000,0000,,rằng lướt sóng khá phổ biến\Nở vùng Polynesia thuộc Thái Bình Dương,
Dialogue: 0,0:00:32.78,0:00:36.99,Default,,0000,0000,0000,,cũng như Tây Phi và Pê-ru.
Dialogue: 0,0:00:36.99,0:00:39.69,Default,,0000,0000,0000,,Đặc biệt tại quần đảo Hawaii,
Dialogue: 0,0:00:39.69,0:00:42.16,Default,,0000,0000,0000,,lướt sóng được phát triển mạnh mẽ nhất,
Dialogue: 0,0:00:42.16,0:00:43.70,Default,,0000,0000,0000,,được ghi chép cẩn thận nhất,
Dialogue: 0,0:00:43.70,0:00:48.04,Default,,0000,0000,0000,,và khác với bất kì đâu ở Polinedi, \Nmôn thể thao đó vẫn tồn tại.
Dialogue: 0,0:00:48.04,0:00:49.49,Default,,0000,0000,0000,,Và đối với người Hawaii,
Dialogue: 0,0:00:49.49,0:00:52.82,Default,,0000,0000,0000,,lướt sóng không chỉ là\Nhoạt động tiêu khiển,
Dialogue: 0,0:00:52.82,0:00:57.50,Default,,0000,0000,0000,,nó còn đóng vai trò quan trọng\Ntrong đời sống tinh thần và xã hội.
Dialogue: 0,0:00:57.50,0:00:59.02,Default,,0000,0000,0000,,Giống hầu hết xã hội Hawaii,
Dialogue: 0,0:00:59.02,0:01:04.33,Default,,0000,0000,0000,,hầu như tất cả khía cạnh của lướt sóng\Nđược quản lí bởi các bộ luật và lệnh cấm
Dialogue: 0,0:01:04.33,0:01:07.30,Default,,0000,0000,0000,,được gọi là kapu.
Dialogue: 0,0:01:07.30,0:01:10.62,Default,,0000,0000,0000,,Người Hawaii cúng biếu \Nlúc chọn một cây để khắc,
Dialogue: 0,0:01:10.62,0:01:14.81,Default,,0000,0000,0000,,cầu sóng với sự trợ giúp của một kahuna,\Nhay một thầy tu chuyên nghiệp,
Dialogue: 0,0:01:14.81,0:01:20.06,Default,,0000,0000,0000,,và cảm tạ sau khi sống sót \Nmột trận lũ quét kinh khủng.
Dialogue: 0,0:01:20.06,0:01:24.63,Default,,0000,0000,0000,,Những nơi có sóng lớn\Nchỉ dành cho người có địa vị cao.
Dialogue: 0,0:01:24.63,0:01:27.16,Default,,0000,0000,0000,,Nhưng lướt sóng không chỉ là\Nmột việc nghiêm túc
Dialogue: 0,0:01:27.16,0:01:30.42,Default,,0000,0000,0000,,Những người lướt thi đua\Nvà đánh cược xem ai có thể lướt xa nhất,
Dialogue: 0,0:01:30.42,0:01:31.44,Default,,0000,0000,0000,,nhanh nhất,
Dialogue: 0,0:01:31.44,0:01:34.97,Default,,0000,0000,0000,,hoặc lướt trên con sóng lớn nhất \Nvới kĩ năng giỏi thượng thừa,
Dialogue: 0,0:01:34.97,0:01:36.22,Default,,0000,0000,0000,,tạo dựng sự tôn trọng,
Dialogue: 0,0:01:36.22,0:01:37.60,Default,,0000,0000,0000,,địa vị xã hội,
Dialogue: 0,0:01:37.60,0:01:41.41,Default,,0000,0000,0000,,và thành công trong tình yêu.
Dialogue: 0,0:01:41.41,0:01:43.86,Default,,0000,0000,0000,,Dù nó sau này được gọi là\Nmôn thể thao của vua chúa,
Dialogue: 0,0:01:43.86,0:01:48.17,Default,,0000,0000,0000,,đàn ông và phụ nữ Hawaii\Nở mọi lứa tuổi và địa vị đều tham gia,
Dialogue: 0,0:01:48.17,0:01:50.03,Default,,0000,0000,0000,,lướt trên những ván\Nlàm bằng gỗ cây koa,
Dialogue: 0,0:01:50.03,0:01:50.96,Default,,0000,0000,0000,,cây sa-kê,
Dialogue: 0,0:01:50.96,0:01:54.03,Default,,0000,0000,0000,,hay cây wiliwili.
Dialogue: 0,0:01:54.03,0:01:56.20,Default,,0000,0000,0000,,Nhiều người Hawaii dùng ván alaia,
Dialogue: 0,0:01:56.20,0:02:01.23,Default,,0000,0000,0000,,mỏng, cỡ trung, và hơi giống \Nván ngắn hiện nay.
Dialogue: 0,0:02:01.23,0:02:03.04,Default,,0000,0000,0000,,Nhiều người dùng ván paipo,
Dialogue: 0,0:02:03.04,0:02:08.77,Default,,0000,0000,0000,,ngắn, mũi tròn để người lướt \Ncó thể nằm lên.
Dialogue: 0,0:02:08.77,0:02:12.72,Default,,0000,0000,0000,,Nhưng chỉ có những tù trưởng\Nmới lướt ván olo lớn,
Dialogue: 0,0:02:12.72,0:02:15.78,Default,,0000,0000,0000,,dài gấp hai lần ván dài hiện nay.
Dialogue: 0,0:02:15.78,0:02:18.12,Default,,0000,0000,0000,,Không giống hầu hết ván trượt hiện đại,
Dialogue: 0,0:02:18.12,0:02:19.99,Default,,0000,0000,0000,,tất cả ván đều không có rìa,
Dialogue: 0,0:02:19.99,0:02:24.87,Default,,0000,0000,0000,,bắt người lướt phải lê tay\Nhoặc chân để xoay ván.
Dialogue: 0,0:02:24.87,0:02:27.59,Default,,0000,0000,0000,,Ta không biết chính xác lướt sóng \Nđược phát minh lúc nào,
Dialogue: 0,0:02:27.59,0:02:31.99,Default,,0000,0000,0000,,nhưng ta biết nó đã tồn tại\Nở Polynesia hàng thế kỉ
Dialogue: 0,0:02:31.99,0:02:36.72,Default,,0000,0000,0000,,từ lúc nó được miêu tả vào năm 1777\Nbởi William Anderson,
Dialogue: 0,0:02:36.72,0:02:41.67,Default,,0000,0000,0000,,bác sĩ phẫu thuật trên tàu "Resolution"\Ncủa thuyền trưởng Cook.
Dialogue: 0,0:02:41.67,0:02:43.63,Default,,0000,0000,0000,,Dù Anderson rất thích môn thể thao này,
Dialogue: 0,0:02:43.63,0:02:47.36,Default,,0000,0000,0000,,hầu hết những nhà truyền giáo Cơ Đốc\Ntừ Mỹ đến Hawaii
Dialogue: 0,0:02:47.36,0:02:48.96,Default,,0000,0000,0000,,nhiều thập kỉ sau
Dialogue: 0,0:02:48.96,0:02:51.05,Default,,0000,0000,0000,,coi lướt sóng là sai trái,
Dialogue: 0,0:02:51.05,0:02:55.92,Default,,0000,0000,0000,,và họ bác bỏ nó, cùng với \Nnhững khía cạnh văn hóa bản xứ khác.
Dialogue: 0,0:02:55.92,0:03:00.21,Default,,0000,0000,0000,,Nhưng mối đe dọa lớn nhất với lướt sóng\Ncũng là mối đe dọa với người bản xứ.
Dialogue: 0,0:03:00.21,0:03:04.83,Default,,0000,0000,0000,,Từ 1890, những căn bệnh mới\Ndo người châu Âu và Mỹ mang tới
Dialogue: 0,0:03:04.83,0:03:08.91,Default,,0000,0000,0000,,đã tàn sát người Hawaii,\Nchỉ còn lại ít hơn 40.000 người
Dialogue: 0,0:03:08.91,0:03:14.35,Default,,0000,0000,0000,,từ dân số hơn 800.000\Nđược ước tính từ trước đó.
Dialogue: 0,0:03:14.35,0:03:16.76,Default,,0000,0000,0000,,Vào lúc đó, ảnh hưởng ngoài nước tăng lên
Dialogue: 0,0:03:16.76,0:03:22.05,Default,,0000,0000,0000,,với việc người định cư da trắng lật đổ\Nnền quân chủ bản xứ vào năm 1893,
Dialogue: 0,0:03:22.05,0:03:25.83,Default,,0000,0000,0000,,và việc Mỹ sáp nhập nơi này năm năm sau.
Dialogue: 0,0:03:25.83,0:03:31.73,Default,,0000,0000,0000,,Sự kết thúc nền độc lập Hawaii trùng với\Nsự phục hưng môn lướt sóng bản xứ,
Dialogue: 0,0:03:31.73,0:03:37.30,Default,,0000,0000,0000,,một sự phục hưng bị lợi dụng\Nbởi những người Mỹ xâm lược sau này.
Dialogue: 0,0:03:37.30,0:03:40.78,Default,,0000,0000,0000,,Nhưng đầu tiên, một số người Hawaii \Nđã đem lướt sóng ra nước ngoài.
Dialogue: 0,0:03:40.78,0:03:45.57,Default,,0000,0000,0000,,Năm 1907, George Freeth, người \Nđược gọi là thần đồng Hawaii,
Dialogue: 0,0:03:45.57,0:03:47.17,Default,,0000,0000,0000,,đến bờ biển phía tây
Dialogue: 0,0:03:47.17,0:03:51.78,Default,,0000,0000,0000,,và thực hiện các buổi biểu diển lướt sóng\Nở nam California.
Dialogue: 0,0:03:51.78,0:03:55.59,Default,,0000,0000,0000,,Rồi vào 1914, vận động viên Olympic\NDuke Kahanamoku
Dialogue: 0,0:03:55.59,0:03:58.78,Default,,0000,0000,0000,,đến Úc và New Zealand,
Dialogue: 0,0:03:58.78,0:04:00.81,Default,,0000,0000,0000,,lướt trên sóng Tây Thái Bình Dương
Dialogue: 0,0:04:00.81,0:04:05.18,Default,,0000,0000,0000,,và hấp dẫn khán giả\Ntại bất cứ đâu anh tới.
Dialogue: 0,0:04:05.18,0:04:07.25,Default,,0000,0000,0000,,Không lâu sau khi Freeth tới California,
Dialogue: 0,0:04:07.25,0:04:12.92,Default,,0000,0000,0000,,một người Nam Carolina\Ntên Alexander Hume Ford tới Hawaii.
Dialogue: 0,0:04:12.92,0:04:17.84,Default,,0000,0000,0000,,Sau khi học lướt sóng, anh \Nthành một nhà vô địch của môn này.
Dialogue: 0,0:04:17.84,0:04:20.44,Default,,0000,0000,0000,,Nhưng Ford có thể\Ncó những lý do "không tốt đẹp"
Dialogue: 0,0:04:20.44,0:04:25.03,Default,,0000,0000,0000,,cho những cố gắng đầy hăng hái của anh \Ntrong việc khuyến khích môn này.
Dialogue: 0,0:04:25.03,0:04:28.88,Default,,0000,0000,0000,,Như nhiều người định cư, anh muốn Hawaii \Nthành một bang của Mỹ,
Dialogue: 0,0:04:28.88,0:04:34.01,Default,,0000,0000,0000,,nhưng lo lắng về số đông người bản xứ\Nkhông phải da trắng và những người châu Á.
Dialogue: 0,0:04:34.01,0:04:38.81,Default,,0000,0000,0000,,Do vậy Ford quảng bá lướt sóng \Nđể hấp dẫn người Mỹ trắng đến Hawaii,
Dialogue: 0,0:04:38.81,0:04:42.16,Default,,0000,0000,0000,,trước hết với tư cách khách du lịch,\Nrồi thành người định cư.
Dialogue: 0,0:04:42.16,0:04:45.55,Default,,0000,0000,0000,,Anh được trợ giúp\Nbởi nhiều nhà văn và nhà làm phim.
Dialogue: 0,0:04:45.55,0:04:49.66,Default,,0000,0000,0000,,Kế hoạch đổi nhân khẩu của Ford\Nthất bại thảm hại.
Dialogue: 0,0:04:49.66,0:04:52.28,Default,,0000,0000,0000,,Hawaii thành một bang vào năm 1959
Dialogue: 0,0:04:52.28,0:04:56.89,Default,,0000,0000,0000,,và vẫn là bang đa dạng \Nchủng tộc nhất trong nước.
Dialogue: 0,0:04:56.89,0:05:00.57,Default,,0000,0000,0000,,Nhưng việc quảng bá lướt sóng \Nlà một thành công lớn hơn.
Dialogue: 0,0:05:00.57,0:05:04.27,Default,,0000,0000,0000,,Ngày nay, lướt sóng trên toàn cầu\Nlà một ngành kinh doanh tiền tỷ,
Dialogue: 0,0:05:04.27,0:05:08.50,Default,,0000,0000,0000,,với hàng chục triệu người hâm mộ\Nquanh thế giới.
Dialogue: 0,0:05:08.50,0:05:13.26,Default,,0000,0000,0000,,Và dù khá ít những người lướt sóng này \Nbiết những bài cầu sóng trong quá khứ,
Dialogue: 0,0:05:13.26,0:05:15.17,Default,,0000,0000,0000,,hay những nghi thức đẽo ván,
Dialogue: 0,0:05:15.17,0:05:17.92,Default,,0000,0000,0000,,người Hawaii vẫn tiếp tục bảo tồn\Nnhững truyền thống này,
Dialogue: 0,0:05:17.93,0:05:21.64,Default,,0000,0000,0000,,gần như đã bị rửa trôi bởi \Nnhững làn sóng thời gian.