1
00:00:06,938 --> 00:00:08,956
Bazıları için ciddi bir spor,

2
00:00:08,956 --> 00:00:11,977
bazıları içinse sadece bir 
gevşeme yöntemi.

3
00:00:11,977 --> 00:00:15,438
Genelde güneş ve denizle
bağdaştırılmasına rağmen

4
00:00:15,438 --> 00:00:20,942
sörfün insanların düşündüğünden
çok daha derin ve zengin bir tarihi var.

5
00:00:20,942 --> 00:00:23,292
Bugünkü sörfün kökenleri

6
00:00:23,292 --> 00:00:26,822
Büyük Okyanustaki
Polinezya Adalarına uzanır.

7
00:00:26,822 --> 00:00:28,772
Çeşitli kaynaklardan
Pasifik Okyanusunun 


8
00:00:28,772 --> 00:00:32,780
Polinezya bölgesinde 
dalgalarda kayıldığını biliyoruz

9
00:00:32,780 --> 00:00:36,993
ayrıca Batı Afrika ve Peru'da.

10
00:00:36,993 --> 00:00:39,691
Ama özellikle Hawai Takımadaları

11
00:00:39,691 --> 00:00:42,162
sörfün en fazla geliştiği,

12
00:00:42,162 --> 00:00:43,703
en iyi belgelendeği

13
00:00:43,703 --> 00:00:48,045
ve Polinezyadaki başka yerlerin 
aksine unutulmadığı yerdi.

14
00:00:48,045 --> 00:00:49,492
Hawai halkı için,

15
00:00:49,492 --> 00:00:52,822
dalgalarda kaymak
sadece bir eğlence değildi,

16
00:00:52,822 --> 00:00:57,504
manevi ve toplumsal 
bir yönü de vardı.

17
00:00:57,504 --> 00:00:59,024
Hawai toplumunun çoğunda

18
00:00:59,024 --> 00:01:04,334
sörfün bütün yönleriyle ilgili
kural ve tabular vardır

19
00:01:04,334 --> 00:01:07,295
ve buna kapu denir.

20
00:01:07,295 --> 00:01:10,615
Hawaililer yontacakları bir 
ağacı seçtiklerinde sunak adar,

21
00:01:10,615 --> 00:01:14,814
yüksek derecede bir rahip
olan kahuna ile dalga için dua eder

22
00:01:14,814 --> 00:01:20,065
ve tehlikeli bir durumdan 
kurtulduklarında şükrederler.

23
00:01:20,065 --> 00:01:24,629
Bazı sörf dalgaları kesinlikle
sadece elitlere özeldir.

24
00:01:24,629 --> 00:01:27,155
Ama bu sadece kutsal bir iş değildir.

25
00:01:27,155 --> 00:01:30,095
Sörfçüler ayrıca kimin en uzağa ve
en hızlı gideceği konusunda

26
00:01:30,095 --> 00:01:31,606
yarışırlar ve bahse girerler.

27
00:01:31,606 --> 00:01:35,126
En büyük dalgayı yakalayıp
ustalıkla kaymak,

28
00:01:35,126 --> 00:01:36,217
saygı ve statü

29
00:01:36,217 --> 00:01:37,595
getirir

30
00:01:37,595 --> 00:01:41,406
ve tabii romantik başarı.

31
00:01:41,406 --> 00:01:43,825
Daha sonra kralların
sporu denecektir

32
00:01:43,825 --> 00:01:48,387
ancak bunu bütün yaş ve statüden
Hawaili kadın ve erkekler yapardı.

33
00:01:48,387 --> 00:01:50,029
Sörf tahtaları koa,

34
00:01:50,029 --> 00:01:50,964
ekmek ağacı

35
00:01:50,964 --> 00:01:54,031
veya wiliwili ağacından yapılırdı.

36
00:01:54,031 --> 00:01:56,197
Çoğu Hawaili, alaia tahtası denen

37
00:01:56,197 --> 00:02:01,227
ince ve orta boy tahtalar kullanırdı
ve bugünkü tahtalara benzerdi.

38
00:02:01,227 --> 00:02:03,036
Bazıları paipo tahtası kullanırdı

39
00:02:03,036 --> 00:02:08,767
bu kısa yuvarlak burunlu tahta 
yüzüstü yatarak kullanılırdı.

40
00:02:08,767 --> 00:02:12,717
Ancak büyük olo tahtasını 
sadece şefler kullanabilirdi 


41
00:02:12,717 --> 00:02:15,237
ve bugünkülerin iki katı uzunluktaydı.

42
00:02:15,237 --> 00:02:18,117
Bugünün tahtalarının aksine

43
00:02:18,117 --> 00:02:19,989
onlarda dip kanatçık (fin) yoktu

44
00:02:19,989 --> 00:02:24,868
ve sörfçünün dönebilmek için el
veya ayaklarını kullanması gerekirdi.

45
00:02:24,868 --> 00:02:27,588
Dalgalarda kaymanın nasıl 
keşfedildiğini tam bilmiyoruz

46
00:02:27,588 --> 00:02:31,989
ama Polinezyada 1777 de William Anderson
tarafından görülüp anlatılana kadar

47
00:02:31,989 --> 00:02:36,718
yüzyıllar boyunca yapıldığını biliyoruz.

48
00:02:36,718 --> 00:02:41,668
Anderson, Kaptan Cook'un
gemisi "Resolution" da doktordu.

49
00:02:41,668 --> 00:02:43,629
Anderson buna büyük bir

50
00:02:43,629 --> 00:02:47,360
hayranlık duysa da 30-40 yıl
sonra Hawaii'ye


51
00:02:47,360 --> 00:02:48,960
gelen misyonerler

52
00:02:48,960 --> 00:02:51,048
sörfü günah saydılar

53
00:02:51,048 --> 00:02:55,919
ve yerli kültürün diğer gelenekleri gibi
yapılmamasını teşvik ettiler.

54
00:02:55,919 --> 00:03:00,211
Ancak sörfe en büyük tehdit
yerlilerin karşılaştığı bir tehditti.

55
00:03:00,211 --> 00:03:04,828
1890 yılına kadar Avrupa
ve Amerikalıların getirdiği hastalıklar

56
00:03:04,828 --> 00:03:08,910
Hawai halkını kırıp geçirmiş
ve geriye sadece 40.000 kişi kalmıştı.

57
00:03:08,910 --> 00:03:14,353
Beyazlardan önceki nüfusun
800.000'i aştığı tahmin ediliyor.

58
00:03:14,353 --> 00:03:16,757
Anı dönemde beyazların etkisi arttı

59
00:03:16,757 --> 00:03:22,054
ve yerli monarşi 1893 yılında
iktidardan indirildi

60
00:03:22,054 --> 00:03:25,828
ve beş yıl sonra da, 
adalar ABD'ye bağlandı.

61
00:03:25,828 --> 00:03:31,730
Hawainin bağımsızlığının sona ermesi
ve yerlilerin sörfü yeniden canlandırması

62
00:03:31,730 --> 00:03:37,296
aynı zamana rastlar ve çok geçmeden 
Amerikalı sömürgeciler sörfü keşfeder.

63
00:03:37,296 --> 00:03:40,775
Ama sörfü deniz aşırı yerlere
ilk olarak bazı Hawaililer götürmüştür.

64
00:03:40,775 --> 00:03:45,566
1907'de George Freeth yani
Hawai Mucizesi denen adam

65
00:03:45,566 --> 00:03:47,166
batı sahillerine bir gezi yapar

66
00:03:47,166 --> 00:03:51,783
ve Güney California'da sörf
gösterileri yapar.

67
00:03:51,783 --> 00:03:55,586
Sonra 1914 de, olimpiyat yüzücüsü
Duke Kahanamoku

68
00:03:55,586 --> 00:03:58,776
Avustralya ve Yeni Zelanda'ya gider

69
00:03:58,776 --> 00:04:00,807
güney Pasifiğin dalgalarında kayar

70
00:04:00,807 --> 00:04:04,806
ve gittiği her yerde ona büyük
hayranlık duyan seyirci bulur.

71
00:04:04,846 --> 00:04:07,246
Freeth'in Kaliforniya'ya gidişinden
hemen önce

72
00:04:07,246 --> 00:04:12,916
Alexander Hume adında bir Güney
Kaliforniyalı Hawaii'ye taşınır.

73
00:04:12,916 --> 00:04:18,128
Nasıl sörf yapıldığını öğrenir
ve bunun şampiyonu olur.

74
00:04:18,128 --> 00:04:20,437
Fakat onun bu sporu geliştirmek

75
00:04:20,437 --> 00:04:25,027
istemesinin altında bazı 
çirkin amaçlar vardır.

76
00:04:25,027 --> 00:04:28,878
Hawai'nin bir Amerikan eyaleti
olmasını isteyen çoğu yerleşimci gibi

77
00:04:28,878 --> 00:04:34,010
yani yerliler ve Asyalı işçilerin çoğunluk
olmasından endişe duyan beyazlar gibi

78
00:04:34,010 --> 00:04:38,808
Ford sörfü, Amerikalıları Hawai'ye 
çekmek için tanıtıyordu,

79
00:04:38,808 --> 00:04:42,158
önce turist olarak gelecek
ve sonra yerleşeceklerdi.

80
00:04:42,158 --> 00:04:45,389
Bu konuda ona bazı yazarlar
ve film yapımcıları destek oldu.

81
00:04:45,389 --> 00:04:49,655
Ford'un bu nüfus planı
sefil bir başarısızlıkla bitti.

82
00:04:49,655 --> 00:04:52,279
Hawai 1959'da bir eyalet oldu

83
00:04:52,279 --> 00:04:56,889
ve ülkenin etnik anlamdaki
en çeşitli eyaleti olarak kaldı.

84
00:04:56,889 --> 00:05:00,569
Ancak sörfü tanıtma girişimleri
büyük bir başarı sağladı.

85
00:05:00,569 --> 00:05:04,270
Bugün sörf milyarlarca
dolarlık küresel bir endüstri

86
00:05:04,270 --> 00:05:08,500
ve dünyada milyonlarca tutkunu var.

87
00:05:08,500 --> 00:05:13,260
Bu sörfçülerden çok azı bir zamanlar
çok önemli olan dalga ilahilerini ve

88
00:05:13,260 --> 00:05:15,171
tahta yontma törenlerini biliyor olsa da

89
00:05:15,171 --> 00:05:17,920
Hawaililer, neredeyse tarihin
dalgalarıyla yok olma

90
00:05:17,920 --> 00:05:21,260
aşamasına gelen geleneklerini korudular.