WEBVTT

00:00:01.538 --> 00:00:06.126
[«Έξω από το νερό είμαι ένα τίποτα» - 
Ντιούκ Καχαναμόκου]

00:00:06.396 --> 00:00:08.767
Για κάποιους, είναι ένα σοβαρό άθλημα,

00:00:08.767 --> 00:00:11.268
για άλλους απλώς 
ένας τρόπος να χαλαρώνουν.

00:00:11.518 --> 00:00:15.562
Παρά τον συνεχή συσχετισμό του
με την διασκέδαση και τον ήλιο,

00:00:15.562 --> 00:00:18.032
το σέρφινγκ έχει μια πλούσια
και βαθιά ιστορία

00:00:18.032 --> 00:00:19.902
που πολλοί δεν γνωρίζουν.

00:00:20.790 --> 00:00:22.523
Αυτό που σήμερα αποκαλούμε σέρφινγκ

00:00:22.523 --> 00:00:26.681
προέρχεται από τα νησιά 
της Πολυνησίας στον Ειρηνικό ωκεανό.

00:00:27.172 --> 00:00:29.972
Γνωρίζουμε από διάφορες αναφορές
ότι το δάμασμα των κυμάτων

00:00:29.972 --> 00:00:32.515
γινόταν σε όλη την Πολυνησία,

NOTE Paragraph

00:00:32.515 --> 00:00:35.402
καθώς και στη Δυτική Αφρική και το Περού.

00:00:36.752 --> 00:00:39.692
Αλλά ειδικά στο αρχιπέλαγος της Χαβάης,

00:00:39.692 --> 00:00:41.974
το σέρφινγκ εξελίχθηκε περισσότερο,

00:00:41.984 --> 00:00:43.745
καταγράφηκε καλύτερα,

00:00:43.745 --> 00:00:47.285
και συνεχίστηκε, όπως 
πουθενά αλλού στη Πολυνησία.

00:00:47.884 --> 00:00:49.795
Και για τους κάτοικους της Χαβάης,

00:00:49.795 --> 00:00:52.665
το σέρφινγκ δεν ήταν απλά
μια διασκεδαστική δραστηριότητα,

00:00:52.665 --> 00:00:56.075
αλλά είχε και μια πνευματική
και κοινωνική σημασία.

00:00:57.345 --> 00:00:59.375
Όπως γενικά η κοινωνία στην Χαβάη,

00:00:59.375 --> 00:01:01.146
σχεδόν κάθε πτυχή του σέρφινγκ

00:01:01.146 --> 00:01:05.257
βασίζεται σε ένα κώδικα κανόνων
και ταμπού γνωστό ως «kapou».

00:01:07.065 --> 00:01:10.335
Οι Χαβανέζοι έκαναν προσφορές
όταν επέλεγαν ένα δέντρο να σκαλίσουν,

NOTE Paragraph

00:01:10.335 --> 00:01:14.725
προσεύχονταν για κύματα με τη βοήθεια
ενός «καχούνα», ενός ειδικού ιερέα,

00:01:14.725 --> 00:01:18.614
και έδιναν ευχαριστίες όταν επιζούσαν
από κάποια επικίνδυνη πτώση.

00:01:20.021 --> 00:01:21.677
Κάποιες εκδηλώσεις για σέρφινγκ

00:01:21.677 --> 00:01:24.116
ήταν αποκλειστικά για την ελίτ.

00:01:24.506 --> 00:01:26.856
Αλλά δεν ήταν μόνο επίσημη υπόθεση.

00:01:26.986 --> 00:01:29.133
Οι σέρφερς ανταγωνίζονταν
και στοιχημάτιζαν

00:01:29.133 --> 00:01:31.907
για το ποιος θα καβαλήσει
πιο μακριά, πιο γρήγορα,

00:01:31.907 --> 00:01:33.527
ή θα πιάσει το μεγαλύτερο κύμα

00:01:33.527 --> 00:01:35.307
επιδεικνύοντας τη δεξιοτεχνία τους,

00:01:35.307 --> 00:01:37.749
και κερδίζοντας σεβασμό, 
κοινωνική καταξίωση,

00:01:37.749 --> 00:01:39.939
και επιτυχία στον έρωτα.

00:01:41.369 --> 00:01:43.908
Αν και αργότερα ονομάστηκε
«σπορ των βασιλιάδων»,

00:01:43.908 --> 00:01:48.018
Χαβανέζοι και Χαβανέζες κάθε ηλικίας
και κοινωνικής τάξης συμμετείχαν,

00:01:48.018 --> 00:01:49.869
και καβαλούσαν σανίδες σέρφιγκ

00:01:49.869 --> 00:01:52.828
φτιαγμένες από κόα,
αρτόκαρπο ή δέντρα γίλι.

00:01:53.778 --> 00:01:56.049
Πολλοί Χαβανέζοι είχαν σανίδες Αλάια,

00:01:56.059 --> 00:01:58.030
οι οποίες ήταν λεπτές, μεσαίου μεγέθους,

00:01:58.030 --> 00:02:00.780
και έμοιαζαν κάπως
με τις σημερινές κοντές σανίδες.

00:02:01.188 --> 00:02:05.079
Κάποιοι είχαν σανίδες Πάιπο, 
κοντές και στρογγυλεμένες,

00:02:05.079 --> 00:02:08.011
στις οποίες συνήθως οι σέρφερς 
ξάπλωναν μπρούμυτα.

00:02:08.638 --> 00:02:11.130
Αλλά μόνο οι αρχηγοί 
μπορούσαν να καβαλήσουν

00:02:11.130 --> 00:02:14.833
τις τεράστιες σανίδες Όλο,
διπλάσιες σε μήκος από τις σημερινές.

00:02:16.187 --> 00:02:18.424
Σε αντίθεση με τις περισσότερες σύγχρονες,

00:02:18.424 --> 00:02:20.158
όλες οι σανίδες ήταν χωρίς πτερύγιο,

00:02:20.158 --> 00:02:21.930
απαιτώντας από τους σέρφερς να σύρουν

00:02:21.930 --> 00:02:24.066
τα χέρια ή τα πόδια τους για να στρίψουν.

00:02:24.556 --> 00:02:27.556
Δεν ξέρουμε πότε ακριβώς
ανακαλύφθηκε το σέρφινγκ,

00:02:27.865 --> 00:02:31.726
αλλά ξέρουμε ότι γινόταν ήδη
στην Πολυνησία για αιώνες

00:02:31.726 --> 00:02:36.296
προτού το περιγράψει το 1777
ο Ουίλιαμ Άντερσον,

00:02:36.296 --> 00:02:40.374
ο γιατρός στο πλοίο «Ρεσολούσιον»
του Κάπτεν Κουκ.

00:02:41.636 --> 00:02:43.707
Αν και άφησε έκθαμβο τον Άντερσον,

00:02:43.707 --> 00:02:46.096
οι περισσότεροι Αμερικανοί ιεραπόστολοι

00:02:46.096 --> 00:02:48.486
που έφτασαν στη Χαβάη
αρκετές δεκαετίες μετά,

00:02:48.486 --> 00:02:50.666
θεώρησαν το σέρφινγκ αμαρτωλό

00:02:50.666 --> 00:02:52.308
και το αποθάρρυναν,

00:02:52.308 --> 00:02:54.967
όπως και άλλες πτυχές
της τοπικής κουλτούρας.

00:02:55.707 --> 00:02:57.657
Αλλά η μεγαλύτερη απειλή για το σέρφινγκ

00:02:57.657 --> 00:03:00.098
ήταν αυτή για τους ίδιους τους ντόπιους.

00:03:00.348 --> 00:03:01.760
Μέχρι το 1890,

00:03:01.760 --> 00:03:04.738
νέες αρρώστιες που εισήχθησαν 
από Ευρωπαίους και Αμερικάνους

00:03:04.738 --> 00:03:06.928
είχαν αποδεκατίσει
τους κάτοικους της Χαβάης,

00:03:06.928 --> 00:03:08.809
αφήνοντας λιγότερους από 40.000

00:03:08.809 --> 00:03:13.225
από έναν αρχικό πληθυσμό
που ίσως ξεπερνούσε τους 800.000.

00:03:14.209 --> 00:03:16.729
Ταυτόχρονα η ξένη επιρροή μεγάλωνε

00:03:16.729 --> 00:03:21.669
με τους λευκούς αποίκους να ανατρέπουν 
την ιθαγενή μοναρχία το 1893

00:03:21.680 --> 00:03:25.210
και τις Ηνωμένες Πολιτείες να προσαρτούν
τα νησιά πέντε χρόνια αργότερα.

00:03:25.790 --> 00:03:27.711
Το τέλος της ανεξαρτησίας της Χαβάης

00:03:27.711 --> 00:03:31.331
συνέπεσε με την τοπική
αναγέννηση του σέρφινγκ,

00:03:31.630 --> 00:03:35.750
μια αναβίωση που σύντομα εκμεταλλεύτηκαν
οι Αμερικανοί αποικιοκράτες.

00:03:37.060 --> 00:03:40.850
Αλλά πρώτα, κάποιοι Χαβανέζοι
πέρασαν το σέρφινγκ στο εξωτερικό.

00:03:41.540 --> 00:03:45.660
Το 1907 ο Τζόρτζ Φρίθ,
που αποκαλούσαν θαύμα της Χαβάης,

00:03:45.660 --> 00:03:47.470
ταξίδεψε στη Δυτική Ακτή

00:03:47.470 --> 00:03:50.270
και έκανε επιδείξεις σέρφινγκ
στην νότια Καλιφόρνια.

00:03:51.490 --> 00:03:55.430
Έπειτα το 1914, ο ολυμπιακός 
κολυμβητής Ντιούκ Καχαναμόκου

00:03:55.430 --> 00:03:58.440
έφτασε στην Αυστραλία και τη Νέα Ζηλανδία,

00:03:58.440 --> 00:04:01.050
γλιστρώντας στα κύματα 
του νότιου Ειρηνικού,

00:04:01.050 --> 00:04:04.470
και κατέπληξε τα πλήθη όπου πήγαινε.

00:04:05.139 --> 00:04:07.479
Λίγο πριν ο Φρίθ πάει στην Καλιφόρνια,

00:04:07.479 --> 00:04:09.169
κάποιος από την Νότια Καρολίνα,

00:04:09.169 --> 00:04:12.469
ο Αλεξάντερ Χιούμ Φόρντ
μετακόμισε στη Χαβάη.

00:04:13.209 --> 00:04:14.629
Αφού έμαθε να κάνει σέρφινγκ,

00:04:14.629 --> 00:04:17.129
έγινε πρωταθλητής του αθλήματος.

00:04:17.915 --> 00:04:20.265
Αλλά ο Φορντ μάλλον είχε αθέμιτους λόγους

00:04:20.265 --> 00:04:23.826
για τις ενθουσιώδεις προσπάθειές του
να ενισχύσει το άθλημα.

00:04:24.881 --> 00:04:26.271
Όπως πολλοί άποικοι,

00:04:26.271 --> 00:04:28.821
ήθελε η Χαβάη
να γίνει πολιτεία της Αμερικής,

00:04:28.833 --> 00:04:32.023
αλλά ανησυχούσε για την πλειοψηφία
των μη λευκών ιθαγενών

00:04:32.023 --> 00:04:33.573
και των Ασιατών εργαζομένων.

00:04:33.873 --> 00:04:35.773
Έτσι ο Φορντ προώθησε το σέρφινγκ

00:04:35.773 --> 00:04:38.657
για να προσελκύσει λευκούς
Αμερικάνους στην Χαβάη,

NOTE Paragraph

00:04:38.657 --> 00:04:41.557
πρώτα ως τουρίστες και μετά ως κατοίκους.

00:04:42.057 --> 00:04:45.460
Είχε την βοήθεια πολυάριθμων 
συγγραφέων και κινηματογραφιστών.

00:04:45.967 --> 00:04:48.887
Το δημογραφικό σχέδιο του Φορντ
απέτυχε παταγωδώς.

00:04:49.578 --> 00:04:52.118
Η Χαβάη, που έγινε πολιτεία το 1959,

00:04:52.122 --> 00:04:55.919
παραμένει η πιο φυλετικά ποικίλη στη χώρα.

00:04:56.569 --> 00:05:00.209
Αλλά η προώθηση του σέρφινγκ
είχε πολύ μεγαλύτερη επιτυχία.

00:05:00.420 --> 00:05:01.430
Σήμερα το σέρφινγκ

00:05:01.430 --> 00:05:04.370
είναι μια παγκόσμια βιομηχανία
πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων

00:05:04.370 --> 00:05:07.441
με δεκάδες εκατομμύρια οπαδούς παγκοσμίως.

00:05:08.331 --> 00:05:10.947
Αν και σχετικά λίγοι σέρφερς ξέρουν

00:05:10.947 --> 00:05:13.294
για τις παλιές σημαντικές
ψαλμωδίες για τα κύματα,

00:05:13.294 --> 00:05:15.271
ή τις τελετές σκαλίσματος της σανίδας,

00:05:15.271 --> 00:05:18.051
οι Χαβανέζοι συνεχίζουν 
να τηρούν αυτές τις παραδόσεις,

00:05:18.051 --> 00:05:19.791
που κόντεψαν να παρασυρθούν μακριά

00:05:19.791 --> 00:05:21.591
από τα κύματα της ιστορίας.