WEBVTT

00:00:00.258 --> 00:00:02.079
Nếu ai đó bảo bạn

00:00:02.079 --> 00:00:04.841
dùng ba từ để diễn tả

00:00:04.841 --> 00:00:08.723
uy tín của mình, bạn sẽ nói gì?

00:00:08.723 --> 00:00:11.118
Người ta mô tả năng lực phán xét,

00:00:11.118 --> 00:00:14.875
kiến thức, hành vi của bạn trong
những tình huống khác nhau như thế nào?

00:00:14.875 --> 00:00:17.242
Hôm nay tôi muốn khám phá
cùng các bạn

00:00:17.242 --> 00:00:18.914
lí do vì sao đáp án cho câu hỏi này

00:00:18.914 --> 00:00:21.055
lại trở nên cực kỳ quan trọng

00:00:21.055 --> 00:00:25.652
trong thời đại mà uy tín
trở thành tài sản quý giá nhất.

NOTE Paragraph

00:00:25.652 --> 00:00:28.235
Tôi sẽ bắt đầu bằng việc
giới thiệu tới các bạn 1 người

00:00:28.235 --> 00:00:31.837
có cuộc đời bị ảnh hưởng 
bởi một môi trường

00:00:31.837 --> 00:00:33.940
có nền tảng phát triển là uy tín.

00:00:33.940 --> 00:00:37.030
Sebastian Sandys là chủ một nhà nghỉ

00:00:37.030 --> 00:00:39.569
trên trang Airbnb từ năm 2008.

00:00:39.569 --> 00:00:42.500
Gần đây, tôi gặp lại anh ta.

00:00:42.500 --> 00:00:45.364
Sau vài tách trà, anh nói với tôi

00:00:45.364 --> 00:00:47.177
anh ta trở nên giàu có

00:00:47.177 --> 00:00:49.594
nhờ việc đón tiếp 
du khách trên toàn thế giới.

00:00:49.594 --> 00:00:52.927
Hơn 50 người đã ở trọ
tại căn nhà xây từ thế kỉ 18,

00:00:52.927 --> 00:00:55.619
nơi mà anh cùng chú mèo Squeak
của mình đang sống.

00:00:55.619 --> 00:01:00.051
Tôi nhắc đến Squeak bởi vì khách trọ đầu
tiên của Sebastian

00:01:00.051 --> 00:01:04.002
vô tình thấy 
một con chuột cống to chạy qua bếp,

00:01:04.002 --> 00:01:06.595
và cô ấy hứa
sẽ không để lại lời nhận xét xấu

00:01:06.595 --> 00:01:10.017
với một điều kiện: anh ta phải nuôi mèo.

00:01:10.017 --> 00:01:14.084
Vậy nên Sebastian mua Squeak
để giữ uy tín của mình.

NOTE Paragraph

00:01:14.084 --> 00:01:18.183
Bây giờ, có lẽ các bạn đều biết,
Airbnb là mạng lưới ngang hàng,

00:01:18.183 --> 00:01:21.194
kết nối với những người có chỗ cho thuê

00:01:21.194 --> 00:01:23.979
và những người đang kiếm một nơi để trọ

00:01:23.979 --> 00:01:26.666
trên hơn 192 quốc gia.

00:01:26.666 --> 00:01:29.356
Những địa điểm cho thuê
thường thấy là

00:01:29.356 --> 00:01:32.188
phòng dư cho khách qua đêm,
hoặc nhà nghỉ những dịp lễ,

00:01:32.188 --> 00:01:34.761
nhưng điều kì thú là những nơi độc đáo

00:01:34.761 --> 00:01:38.699
mà bạn có thể tới:
nhà cây, lều vải (của người da đỏ),

00:01:38.699 --> 00:01:40.791
nhà để máy bay, lều tuyết...

00:01:40.791 --> 00:01:44.250
Nếu không thích khách sạn,
cuối đường có một tòa lâu đài

00:01:44.250 --> 00:01:47.083
mà bạn có thể thuê giá 5000 đô la một đêm.

00:01:47.083 --> 00:01:50.431
Đó là một ví dụ tuyệt vời 
cho thấy công nghệ

00:01:50.431 --> 00:01:52.147
đang tạo cơ hội để buôn bán

00:01:52.147 --> 00:01:54.756
những thứ chưa từng
xuất hiện trên thị trường.

NOTE Paragraph

00:01:54.756 --> 00:01:57.777
Bây giờ tôi sẽ cho bạn xem bản đồ
những địa điểm "nóng" ở Paris

00:01:57.777 --> 00:02:00.335
để thấy nó tăng trưởng
nhanh như thế nào.

00:02:00.335 --> 00:02:02.999
Bức hình này từ năm 2008.

00:02:02.999 --> 00:02:06.718
Những dấu chấm màu hồng này đại diện
cho những chỗ có chủ cho thuê.

00:02:06.718 --> 00:02:10.711
Dù mới chỉ 4 năm trước,
để cho người lạ ở lại nhà của bạn

00:02:10.711 --> 00:02:13.203
gần như là một ý tưởng điên rồ.

00:02:13.203 --> 00:02:15.424
Cùng một góc nhìn năm 2010.

00:02:15.424 --> 00:02:18.226
Và bây giờ, 2012.

00:02:18.226 --> 00:02:23.365
Trên mỗi con phố lớn của Paris
đều có một chủ trọ thuộc Airbnb.

00:02:23.365 --> 00:02:27.996
Lúc này, mọi người đang nhận ra

00:02:27.996 --> 00:02:32.357
sức mạnh của công nghệ để 
đánh thức những tiềm năng mới,

00:02:32.357 --> 00:02:35.275
và giá trị của mọi loại tài sản,

00:02:35.275 --> 00:02:38.733
từ những kĩ năng, đến chỗ ở,
tới tài sản vật chất,

00:02:38.733 --> 00:02:42.212
theo những cách và quy mô
mà trước đây chưa từng có.

00:02:42.212 --> 00:02:45.436
Đó được gọi là nền kinh tế/ văn hoá
"Hợp tác tiêu thụ,"

00:02:45.436 --> 00:02:48.228
thông qua đó,
những người như Sebastian

00:02:48.228 --> 00:02:50.299
đang trở thành những nhà khởi nghiệp nhỏ.

00:02:50.299 --> 00:02:53.157
Họ có thêm khả năng
để làm ra tiền và tiết kiệm tiền

00:02:53.157 --> 00:02:55.696
từ những tài sản sẵn có.

NOTE Paragraph

00:02:55.696 --> 00:02:58.215
Nhưng phép màu thực sự
và nguồn lực bí mật phía sau

00:02:58.215 --> 00:03:00.984
những thị trường hợp tác tiêu thụ
như Airbnb,

00:03:00.984 --> 00:03:03.619
không phải là mặt hàng hay vốn đầu tư,

00:03:03.619 --> 00:03:07.136
mà là sử dụng sức mạnh công nghệ
để xây dựng lòng tin

00:03:07.136 --> 00:03:08.627
giữa những người xa lạ.

00:03:08.627 --> 00:03:12.159
Khía cạnh này của Airbnb đã đánh thức 
Sebastian vào hè năm ngoái

00:03:12.159 --> 00:03:13.434
khi London có bạo loạn.

00:03:13.434 --> 00:03:16.140
Anh ta thức dậy tầm 9 giờ, kiểm tra email

00:03:16.140 --> 00:03:19.317
và nhìn thấy cả đống tin nhắn hỏi anh ta:

00:03:19.317 --> 00:03:20.739
"Cậu có ổn không?"

00:03:20.739 --> 00:03:23.011
Các vị khách cũ của anh
trên toàn thế giới biết,

00:03:23.011 --> 00:03:25.104
bạo loạn đang diễn ra 
ngay trên đường phố,

00:03:25.104 --> 00:03:27.405
và muốn hỏi xem
anh ta có cần giúp gì không?

00:03:27.405 --> 00:03:31.000
Sebastian nói với tôi rằng, 
"Mười ba vị khách cũ

00:03:31.000 --> 00:03:34.753
đã liên lạc với tôi trước cả mẹ tôi!"

NOTE Paragraph

00:03:34.753 --> 00:03:39.130
Lúc này, mẩu chuyện này 
đã giải thích vì sao

00:03:39.130 --> 00:03:42.034
tôi lại đam mê với sự tiêu thụ hợp tác.

00:03:42.034 --> 00:03:44.584
và vì sao, sau khi viết xong sách, 
tôi đã quyết định

00:03:44.584 --> 00:03:48.274
tôi sẽ cố gắng truyền bá nó khắp thế giới.

00:03:48.274 --> 00:03:51.931
Bởi vì cốt lõi của nó
là tiếp thêm sức mạnh.

00:03:51.931 --> 00:03:56.092
Nó tiếp lửa cho con người 
tạo nên những kết nối ý nghĩa,

00:03:56.092 --> 00:03:59.014
những sự kết nối cho phép chúng ta tìm lại

00:03:59.014 --> 00:04:02.773
phần con người mà ta đã đánh mất 
ở đâu đó trong cuộc sống,

00:04:02.773 --> 00:04:06.623
bằng cách kết nối những 
thị trường như Airbnb, Kickstarter, Etsy,

00:04:06.623 --> 00:04:09.966
những thị trường được xây dựng 
bởi các mối quan hệ cá nhân,

00:04:09.966 --> 00:04:12.993
thay vì những cuộc giao dịch vô nghĩa.

NOTE Paragraph

00:04:12.993 --> 00:04:16.471
Bây giờ, điều trớ trêu là 
những ý tưởng này đang đẩy lùi chúng ta

00:04:16.471 --> 00:04:19.614
quay về hệ thống giao dịch cũ
và cách thức hợp tác cũ,

00:04:19.614 --> 00:04:21.496
vốn đã cắm sâu vào 
tiềm thức chúng ta.

00:04:21.496 --> 00:04:24.015
Chúng được tái tạo lại
theo nhiều cách để phù hợp với

00:04:24.015 --> 00:04:25.703
thời đại bùng nổ Facebook.

00:04:25.703 --> 00:04:30.005
Chúng ta nhận ra rằng
chúng ta dùng tất cả những thứ xung quanh

00:04:30.005 --> 00:04:33.470
cho việc chia sẻ, trao đổi,
cho thuê, buôn bán.

00:04:33.470 --> 00:04:37.204
Chúng ta cho thuê ô tô của mình
trên WhipCar,

00:04:37.204 --> 00:04:40.406
mua bán xe đạp trên Spinlister,
cho thuê văn phòng trên Loosecubes,

00:04:40.406 --> 00:04:43.475
vườn nhà trên Landshare.
Chúng ta vay và cho vay tiền

00:04:43.475 --> 00:04:46.102
tới những người xa lạ
trên Zopa và Lending Club.

00:04:46.102 --> 00:04:48.710
Chúng ta trao đổi các bài học
từ cách làm sushi,

00:04:48.710 --> 00:04:50.406
đến cách lập trình trên Skillshare,

00:04:50.406 --> 00:04:54.264
và thậm chí chia sẻ thú cưng
trên DogVacay.

00:04:54.264 --> 00:04:58.719
Chào mừng bạn đến với thế giới tuyệt vời
của Hệ thống tiêu thụ hợp tác,

00:04:58.719 --> 00:05:01.940
cho phép chúng ta kết nối
cung và cầu

00:05:01.940 --> 00:05:03.910
theo những cách dân chủ hơn.

NOTE Paragraph

00:05:03.910 --> 00:05:08.810
Hiện nay, tiêu thụ hợp tác
đang dần tạo ra sự thay đổi

00:05:08.810 --> 00:05:10.904
về cách ta đánh giá nguồn cung và cầu,

00:05:10.904 --> 00:05:14.815
nhưng đồng thời nó cũng là
một phần của sự thay đổi giá trị lớn,

00:05:14.815 --> 00:05:18.005
thay vì mọi người mua sắm
những thứ đắt tiền theo phong trào,

00:05:18.005 --> 00:05:21.557
họ bắt đầu mua chúng
theo nhu cầu thực sự của bản thân.

00:05:21.557 --> 00:05:25.850
Nhưng lý do chính để 
giải thích sự gia tăng nhanh chóng này,

00:05:25.850 --> 00:05:28.884
là vì mỗi bước tiến mới của công nghệ

00:05:28.884 --> 00:05:32.958
đều nhằm tăng hiệu suất lao động
và tính kết nối xã hội bằng niềm tin

00:05:32.958 --> 00:05:36.343
để giúp sự chia sẻ
trở nên dễ dàng hơn rất nhiều.

NOTE Paragraph

00:05:36.343 --> 00:05:39.311
Tôi đã quan sát qua
hàng nghìn thị trường như thế này

00:05:39.311 --> 00:05:44.023
và thấy sự tin cậy và năng suất
luôn là những nhân tố quan trọng.

00:05:44.023 --> 00:05:46.015
Ví dụ như sau.

00:05:46.015 --> 00:05:50.433
Đây là Chris Mok, 46 tuổi,
là người mà tôi cá là

00:05:50.433 --> 00:05:53.841
ngồi ghế cao nhất
ở TaskRabbit - SuperRabbit.

00:05:53.841 --> 00:05:59.351
Bốn năm trước, Chris bị mất công việc
môi giới tranh nghệ thuật của mình ở Macy,

00:05:59.351 --> 00:06:01.821
điều đó rất không may,
và như những người khác,

00:06:01.821 --> 00:06:04.663
anh ta chật vật đi tìm việc khác
trong thời buổi suy thoái.

00:06:04.663 --> 00:06:08.050
Sau đó, anh ta tìm được một bài viết về...

00:06:08.050 --> 00:06:09.514
TaskRabbit.

NOTE Paragraph

00:06:09.514 --> 00:06:13.964
Lúc đó, câu chuyện đằng sau TaskRabbit
bắt đầu như các câu chuyện tuyệt vời khác,

00:06:13.964 --> 00:06:16.971
với một chú chó rất dễ thương
tên là Kobe.

00:06:16.971 --> 00:06:20.218
Chuyện xảy ra như thế này,
vào tháng 2 năm 2008,

00:06:20.218 --> 00:06:22.882
Leah và chồng của mình đang đợi taxi

00:06:22.882 --> 00:06:26.323
để đưa họ ra ngoài ăn tối,
thì Kobe chạy nhanh đến

00:06:26.323 --> 00:06:28.683
với cái mõm đang chảy nước dãi.

00:06:28.683 --> 00:06:31.376
Lúc đó họ nhận ra rằng
họ đã hết đồ ăn cho chó.

00:06:31.376 --> 00:06:34.620
Kevin phải hủy chuyến xe đó
và lê bước trong tuyết để mua thức ăn.

00:06:34.620 --> 00:06:37.934
Vào tối muộn ngày hôm đó,
hai người đã nói chuyện,

00:06:37.934 --> 00:06:41.723
câu chuyện về việc
họ cần một trang giống eBay,

00:06:41.723 --> 00:06:43.763
để cung cấp những dịch vụ lặt vặt.

00:06:43.763 --> 00:06:46.418
Sáu tháng sau, Leah bỏ việc,

00:06:46.418 --> 00:06:49.007
và tạo nên TaskRabbit.

00:06:49.007 --> 00:06:52.872
Vào thời điểm đó,
cô chưa nhận ra rằng cô đã chạm đến

00:06:52.872 --> 00:06:57.460
một ý tưởng lớn hơn
mà sau này cô gọi là mạng lưới dịch vụ.

00:06:57.460 --> 00:07:00.993
Cơ bản đó là việc
sử dụng các mối quan hệ trên mạng

00:07:00.993 --> 00:07:04.310
để hoàn thành
những công việc trong thế giới thực.

NOTE Paragraph

00:07:04.310 --> 00:07:06.999
TaskRabbit hoạt động thế này,
mọi người sẽ lên danh sách

00:07:06.999 --> 00:07:09.056
những việc họ có thể làm,

00:07:09.056 --> 00:07:12.125
kèm theo giá họ muốn được trả, 
rồi lên Rabbits dò tìm

00:07:12.125 --> 00:07:13.658
tự đấu giá để giành việc làm.

00:07:13.658 --> 00:07:18.151
Đó là cả một quá trình phỏng vấn khắt khe
gồm bốn giai đoạn,

00:07:18.151 --> 00:07:19.939
được thiết kế để tìm ra

00:07:19.939 --> 00:07:23.597
những trợ lí cá nhân tuyệt vời
và loại bỏ đi thành phần lừa đảo.

00:07:23.597 --> 00:07:28.566
Giờ đây, ở Hoa Kì có hơn 4000 người
đang làm việc trên TaskRabbit,

00:07:28.566 --> 00:07:31.583
và khoảng hơn 5000 người
đang cần được thông qua.

NOTE Paragraph

00:07:31.583 --> 00:07:34.960
Những công việc được đăng lên
là các công việc thông thường

00:07:34.960 --> 00:07:37.711
ví dụ: làm giúp
những việc lặt vặt trong nhà,

00:07:37.711 --> 00:07:39.892
hay giúp đi mua đồ trong siêu thị.

00:07:39.892 --> 00:07:41.704
Hôm kia tôi mới được biết rằng,

00:07:41.704 --> 00:07:45.757
khoảng 12.500 đống quần áo
đã được giặt sạch và gấp ngay ngắn

00:07:45.757 --> 00:07:47.469
thông qua TaskRabbit.

00:07:47.469 --> 00:07:51.281
Nhưng điều mà tôi thích là công việc
được nhiều người đăng nhất,

00:07:51.281 --> 00:07:54.558
hơn 100 lần 1 ngày,
là thứ mà ai ai trong số chúng ta

00:07:54.558 --> 00:07:57.126
đều phải nhức đầu khi nhắc đến:

00:07:57.126 --> 00:08:01.416
đó là lắp ráp nội thất mua từ Ikea.
(cười) (vỗ tay)

00:08:03.586 --> 00:08:07.303
Điều đó rất tuyệt vời. Có vẻ buồn cười,
nhưng anh bạn Chris đây

00:08:07.303 --> 00:08:10.203
đã kiếm được hơn 5000 đô la Mỹ một tháng

00:08:10.203 --> 00:08:13.054
chỉ nhờ vào việc làm việc vặt.

00:08:13.054 --> 00:08:16.389
Và 70% của lực lượng lao động mới này

00:08:16.389 --> 00:08:19.853
là những người đã từng thất nghiệp
hoặc bị thiếu việc làm.

00:08:19.853 --> 00:08:23.247
Tôi nghĩ rằng TaskRabbit
và những ví dụ khác về hợp tác tiêu thụ

00:08:23.247 --> 00:08:26.686
giống như một vụ nổ vậy.
Chúng thật là tài tình.

NOTE Paragraph

00:08:26.686 --> 00:08:30.711
Nếu nghĩ kĩ ta sẽ thấy kì diệu làm sao,

00:08:30.711 --> 00:08:33.910
chỉ trong vòng 20 năm,
chúng ta đã tự phát triển

00:08:33.910 --> 00:08:37.372
từ việc tin tưởng lên tới chia sẻ
thông tin với những người lạ trên mạng,

00:08:37.372 --> 00:08:40.285
đến yên tâm giao lại thông tin
thẻ tín dụng của mình.

00:08:40.285 --> 00:08:43.583
và lúc này đây, chúng ta đang tiến đến
làn sóng tin cậy thứ 3:

00:08:43.583 --> 00:08:46.601
kết nối những người lạ đáng tin
để tạo ra

00:08:46.601 --> 00:08:49.838
mọi loại thị trường
mà hàng hoá chính là chúng ta.

00:08:49.838 --> 00:08:51.553
Tôi đã đọc một nghiên cứu rất thú vị

00:08:51.553 --> 00:08:53.993
của trung tâm Pew, nó đã tiết lộ rằng

00:08:53.993 --> 00:08:57.975
những người thường xuyên dùng Facebook
tin tưởng mọi người

00:08:57.975 --> 00:09:02.560
gấp 3 lần so với
những người không dùng mạng xã hội.

00:09:02.560 --> 00:09:06.937
Niềm tin trên mạng sẽ làm thay đổi
cách chúng ta tin tưởng lẫn nhau

00:09:06.937 --> 00:09:08.342
trong thế giới thực.

NOTE Paragraph

00:09:08.342 --> 00:09:11.637
Bây giờ, bên cạnh tất cả
niềm lạc quan mà tôi đang có,

00:09:11.637 --> 00:09:15.357
xuất hiện một sự thận trọng,
mà đúng hơn là một nhu cầu cấp bách

00:09:15.357 --> 00:09:19.658
để đặt ra vài câu hỏi phức tạp cần thiết.

00:09:19.658 --> 00:09:22.384
Làm sao để biết rằng
danh tính trên mạng của ta khớp với

00:09:22.384 --> 00:09:25.847
danh tính thực của chúng ta?
Ta muốn chúng giống nhau hay không?

00:09:25.847 --> 00:09:29.527
Làm sao để ta xây dựng lòng tin trên mạng
giống như với thế giới thực?

00:09:29.527 --> 00:09:32.200
Làm sao để ngăn chặn
những thành phần cư xử không đẹp

00:09:32.200 --> 00:09:35.104
ở một nơi mà họ có thể 
hoạt động dưới lớp vỏ khác?

00:09:35.104 --> 00:09:37.849
Tương tự như cách
các công ty hay sử dụng

00:09:37.849 --> 00:09:41.662
độ tín dụng để quyết định
cấp gói cước di động cho bạn.

00:09:41.662 --> 00:09:44.710
hoặc cấp gói cho vay thế chấp,
thị trường phụ thuộc vào

00:09:44.710 --> 00:09:47.455
giao dịch giữa những người lạ
có chung mối quan tâm này

00:09:47.455 --> 00:09:50.109
cũng cần một thang đánh giá
giúp người dùng biết rằng

00:09:50.109 --> 00:09:52.520
Sebastian và Chris
là người tốt,

00:09:52.520 --> 00:09:55.480
và đó chính là uy tín.

NOTE Paragraph

00:09:55.480 --> 00:10:00.478
Uy tín là thước đo lòng tin 
của một cộng đồng vào bạn.

00:10:00.478 --> 00:10:02.113
Nhìn Chris mà xem.

00:10:02.113 --> 00:10:05.406
Bạn có thể thấy rằng
điểm tín nhiệm trung bình

00:10:05.406 --> 00:10:08.645
của trên 200 người chấm cho anh ta
là 4.99 trên 5 sao.

00:10:08.645 --> 00:10:11.265
Có hơn 20 trang bình luận
về cách làm việc của anh ấy,

00:10:11.265 --> 00:10:13.309
mô tả anh ta
"rất thân thiện và nhanh nhẹn,"

00:10:13.309 --> 00:10:17.031
anh ta đạt đến cấp 25, cấp cao nhất,

00:10:17.031 --> 00:10:18.988
điều đó làm anh trở thành SuperRabbit.

00:10:18.988 --> 00:10:21.976
(Cười) Tôi thích từ "SuperRabbit" ghê.

00:10:21.976 --> 00:10:26.505
Và điều thú vị là, Chris đã để ý rằng, 
uy tín của anh càng đi lên thì

00:10:26.505 --> 00:10:28.704
cơ hội anh nhận được việc cao hơn,

00:10:28.704 --> 00:10:30.657
và anh có thể yêu cầu trả công nhiều hơn.

00:10:30.657 --> 00:10:33.075
Nói cách khác, đối với các SuperRabbit,

00:10:33.075 --> 00:10:35.614
uy tín trên mạng
có giá trị lớn ở thế giới thực.

NOTE Paragraph

00:10:35.614 --> 00:10:37.500
Có lẽ tôi biết các bạn đang nghĩ gì.

00:10:37.500 --> 00:10:40.583
Chuyện này cũng đâu có mới. Hãy xem
những tay buôn giỏi nhất

00:10:40.583 --> 00:10:43.599
trên Ebay hay Amazon.

00:10:43.599 --> 00:10:46.839
Điều khác biệt chính là,
mỗi khi thiết lập giao dịch,

00:10:46.839 --> 00:10:50.239
bình luận, liên hệ đối tác,
nhận được danh hiệu,

00:10:50.239 --> 00:10:52.181
ta hình thành 
"dấu vết uy tín" cho mình,

00:10:52.181 --> 00:10:55.727
nói rằng ta có đáng tin không.

00:10:55.727 --> 00:10:57.832
Và không chỉ có tác động trên bề rộng,

00:10:57.832 --> 00:11:00.950
sức ảnh hưởng của uy tín
cũng rất đáng kinh ngạc về bề sâu.

00:11:00.950 --> 00:11:03.674
Hãy nghĩ xem: đã có 5 triệu
lượt đặt phòng qua đêm

00:11:03.674 --> 00:11:07.213
trong vòng sáu tháng qua, 
chỉ tính trên trang Airbnb.

00:11:07.213 --> 00:11:11.176
30 triệu lượt đưa đón
đã được thực hiện qua Carpooling.com.

00:11:11.176 --> 00:11:14.063
Năm nay, hai tỷ đô la Mỹ đã được lưu thông

00:11:14.063 --> 00:11:16.291
qua các nền tảng cho vay
ngang hàng qua mạng.

00:11:16.291 --> 00:11:20.645
Điều này làm tăng thêm
hàng triệu mảnh dữ liệu uy tín

00:11:20.645 --> 00:11:24.017
giúp đánh giá
chúng ta cư xử đúng hay sai.

NOTE Paragraph

00:11:24.017 --> 00:11:27.606
Dò tìm và kết nối 
những mảnh dữ liệu uy tín

00:11:27.606 --> 00:11:30.859
mà chúng ta để lại ở nhiều nơi khác nhau
là một thử thách rất lớn,

00:11:30.859 --> 00:11:33.461
nhưng là việc cần phải làm.

00:11:33.461 --> 00:11:36.745
Điều mà những người như Sebastian
đang thắc mắc theo lẽ thường,

00:11:36.745 --> 00:11:39.710
đó là, họ có nên
làm chủ dữ liệu uy tín của họ không?

00:11:39.710 --> 00:11:43.364
Danh tiếng mà anh ta
đã mất công đầu tư và xây dựng

00:11:43.364 --> 00:11:45.991
trên Airbnb có nên đi theo anh ta

00:11:45.991 --> 00:11:48.057
từ cộng đồng này sang cộng đồng khác?

00:11:48.057 --> 00:11:51.979
Điều tôi muốn nói là, giả sử
anh ta bắt đầu bán sách cũ trên Amazon.

00:11:51.979 --> 00:11:54.725
Tại sao anh ta phải bắt đầu lại từ đầu?

00:11:54.725 --> 00:11:58.200
Giống như khi tôi
chuyển từ New York đến Sydney.

00:11:58.200 --> 00:12:01.558
Thật buồn cười. Tôi không thể
đăng ký thuê bao trả sau cho điện thoại

00:12:01.558 --> 00:12:05.191
vì lịch sử tín dụng của tôi ở Sydney
không tồn tại.

00:12:05.191 --> 00:12:08.135
Tôi như một bóng ma trong hệ thống mới.

NOTE Paragraph

00:12:08.135 --> 00:12:11.150
Bây giờ, tôi không cho rằng
bước tiếp theo

00:12:11.150 --> 00:12:13.246
của nền kinh tế
dựa trên uy tín là về

00:12:13.246 --> 00:12:17.415
đem cộng hết những đánh giá
để cho ra một số điểm vô nghĩa nào đó.

00:12:17.415 --> 00:12:20.877
Đời sống này vốn đã quá phức tạp rồi,
còn ai muốn rối hơn nữa chứ?

00:12:20.877 --> 00:12:23.324
Tôi muốn nói rõ rằng,
đây không phải chắp vá

00:12:23.324 --> 00:12:26.925
các "tweets" và "likes"
lại theo kiểu thời trang giẻ rách.

00:12:26.925 --> 00:12:29.495
Bọn họ chỉ đang đo xem ai nổi hơn ai,

00:12:29.495 --> 00:12:32.252
chứ không phải 
ai cư xử đáng tin cậy hơn ai.

NOTE Paragraph

00:12:32.252 --> 00:12:35.692
Nhưng điều quan trọng nhất
là chúng ta phải nhớ rằng

00:12:35.692 --> 00:12:39.633
cái danh tiếng đó
phần lớn tuỳ thuộc vào hoàn cảnh,

00:12:39.633 --> 00:12:42.367
Việc Sebastian
là một người chủ trọ tuyệt vời

00:12:42.367 --> 00:12:46.316
không có nghĩa là
anh ta biết ráp nội thất của Ikea.

00:12:46.316 --> 00:12:49.649
Thử thách lớn nhất là
hình dung ra những dữ liệu tốt nào

00:12:49.649 --> 00:12:51.624
cần được giữ lại,

00:12:51.624 --> 00:12:55.992
vì tương lai sẽ được quyết định bởi
sự kết hợp của uy tín nhiều mặt,

00:12:55.992 --> 00:12:58.614
chúng không phụ thuộc vào
một mặt duy nhất.

00:12:58.614 --> 00:13:02.365
Tất cả chỉ là vấn đề thời gian
trước khi chúng ta có thể tìm kiếm

00:13:02.365 --> 00:13:04.764
giống như trên Google hay Facebook,

00:13:04.764 --> 00:13:07.686
và tìm thấy bức tranh toàn cảnh
về hành vi của một người

00:13:07.686 --> 00:13:10.566
ở các ngữ cảnh khác nhau 
theo thời gian.

00:13:10.566 --> 00:13:14.201
Tôi hình dung nó giống cách suy nghĩ
của một người tin tưởng bạn:

00:13:14.201 --> 00:13:18.326
lúc nào, ở đâu, và tại sao,
độ đáng tin của bạn trên TaskRabbit,

00:13:18.326 --> 00:13:20.576
độ gọn gàng của bạn
khi làm khách ở Airbnb,

00:13:20.576 --> 00:13:23.784
Độ hiểu biết của bạn
khi trao đổi trên Quora,

00:13:23.784 --> 00:13:26.367
tất cả sẽ được tập hợp cùng với nhau.

00:13:26.367 --> 00:13:29.838
và sau đó sẽ xuất hiện
một loại bảng thống kê

00:13:29.838 --> 00:13:34.395
nó sẽ vẽ nên một bức tranh
về vốn uy tín của bạn.

NOTE Paragraph

00:13:34.395 --> 00:13:37.227
Đó là một khái niệm
mà gần đây tôi đang tìm hiểu

00:13:37.227 --> 00:13:39.809
và viết trong cuốn sách tiếp theo,
nó định nghĩa

00:13:39.809 --> 00:13:43.584
về giá trị uy tín, mục tiêu,

00:13:43.584 --> 00:13:47.965
năng lực và phẩm chất của bạn
ở nhiều cộng đồng và thị trường khác nhau.

00:13:47.965 --> 00:13:50.873
Đây không phải là một viễn cảnh xa xôi.

00:13:50.873 --> 00:13:55.667
Đã có những đợt sóng đầu tiên
như Connect.Me, Legit, TrustCloud.

00:13:55.667 --> 00:13:57.410
Họ đang tìm cách để một người có thể

00:13:57.410 --> 00:14:02.393
tổng hợp, theo dõi và sử dụng
uy tín trên internet của mình.

NOTE Paragraph

00:14:02.393 --> 00:14:07.396
Lúc này, tôi nhận ra rằng khái niệm này
nghe có vẻ hơi lớn lao

00:14:07.396 --> 00:14:09.252
đối với vài người, và vâng,

00:14:09.252 --> 00:14:13.072
có một số vấn đề lớn về tính minh bạch
và riêng tư cần được giải quyết,

00:14:13.072 --> 00:14:16.944
nhưng cuối cùng, nếu như ta
có thể tập hợp lại uy tín của mình,

00:14:16.944 --> 00:14:19.147
thì chúng ta có thể điều khiển được nó,

00:14:19.147 --> 00:14:22.577
và lấy ra được những giá trị to lớn từ nó.

NOTE Paragraph

00:14:22.577 --> 00:14:25.308
Đồng thời, không chỉ đối với
hồ sơ tín dụng của mình,

00:14:25.308 --> 00:14:27.944
chúng ta cũng có thể
định hình uy tín của mình.

00:14:27.944 --> 00:14:29.263
Hãy nghĩ đến Sabastian,

00:14:29.263 --> 00:14:32.110
và cách anh ta mua con mèo để làm điều đó.

NOTE Paragraph

00:14:32.110 --> 00:14:36.624
Bây giờ, đẩy sự riêng tư qua một bên,
một vấn đề thú vị khác là

00:14:36.624 --> 00:14:39.468
tôi đang xem cách chúng ta
tin tưởng các "con ma trên mạng",

00:14:39.468 --> 00:14:42.774
những người, vì lý do nào đó,
không hoạt động online,

00:14:42.774 --> 00:14:45.538
nhưng lại là những người
đáng tin cậy nhất trên thế giới?

00:14:45.538 --> 00:14:48.954
Nhưng làm sao ta tận dụng
những cống hiến của họ cho công việc,

00:14:48.954 --> 00:14:50.958
cho cộng đồng và cho gia đình của họ,

00:14:50.958 --> 00:14:54.866
và biến đổi
những giá trị ấy thành vốn uy tín?

NOTE Paragraph

00:14:54.866 --> 00:14:57.530
Và cuối cùng, khi ta
thực hiện đúng điều đó,

00:14:57.530 --> 00:15:01.488
vốn uy tín có thể tạo ra
một sự gián đoạn lớn và có lợi

00:15:01.488 --> 00:15:05.233
cho những người
có quyền lực, lòng tin và ảnh hưởng.

00:15:05.233 --> 00:15:08.873
Một con số gồm ba chữ số,
hồ sơ tín dụng và vay nợ của bạn,

00:15:08.873 --> 00:15:11.570
(chỉ 30% chúng ta
thực sự hiểu nó có nghĩa là gì),

00:15:11.570 --> 00:15:14.514
nó sẽ không còn là yếu tố quyết định

00:15:14.514 --> 00:15:17.882
trong việc mọi thứ có giá thế nào,
ta có thể truy cập vào những gì

00:15:17.882 --> 00:15:20.802
và, trong nhiều ví dụ, nó giới hạn
những gì ta có thể làm.

00:15:20.802 --> 00:15:25.210
Đúng vậy, uy tín chính là loại tiền tệ
mà tôi tin rằng sẽ

00:15:25.210 --> 00:15:30.457
sẽ trở nên quyền lực, mạnh mẽ
hơn mọi loại tín dụng trong thể kỉ 21.

00:15:30.457 --> 00:15:33.154
Uy tín sẽ là một loại tiền tệ
có thể nói lên rằng

00:15:33.154 --> 00:15:35.338
bạn có thể tin tưởng ở tôi.

NOTE Paragraph

00:15:35.338 --> 00:15:38.642
Và điều thú vị là, uy tín

00:15:38.642 --> 00:15:40.653
là đòn bẩy kinh tế xã hội

00:15:40.653 --> 00:15:45.451
giúp cho sự hợp tác tiêu thụ
hoạt động và phát triển,

00:15:45.451 --> 00:15:47.681
nhưng các nguồn mà nó được tạo ra,

00:15:47.681 --> 00:15:51.746
và những ứng dụng của nó, lớn hơn nhiểu
so với sự tưởng tượng của chúng ta.

00:15:51.746 --> 00:15:54.925
Tôi sẽ đưa ra một ví dụ
trong giới tuyển dụng,

00:15:54.925 --> 00:15:58.739
nơi mà dữ liệu đánh giá uy tín
sẽ làm bản hồ sơ xin việc của bạn

00:15:58.739 --> 00:16:02.817
trở thành "đồ cổ".

NOTE Paragraph

00:16:02.817 --> 00:16:10.440
Bốn năm trước, hai blogger kiêm doanh nhân
Joel Spolsky và Jeff Atwood,

00:16:10.440 --> 00:16:12.208
quyết định bắt đầu một thứ

00:16:12.208 --> 00:16:14.482
gọi là Stack Overflow.

00:16:14.482 --> 00:16:17.906
Stack Overflow cơ bản là một nền tảng mà

00:16:17.906 --> 00:16:20.424
những lập trình viên kinh nghiệm
có thể hỏi

00:16:20.424 --> 00:16:24.937
những lập trình viên giỏi khác
những câu hỏi yêu cầu chuyên môn cao,

00:16:24.937 --> 00:16:28.929
về những thứ kiểu như
Google Chrome hoặc những pixels nhỏ xíu.

00:16:28.929 --> 00:16:32.825
Trang này sau đó nhận được
5500 câu hỏi mỗi ngày,

00:16:32.825 --> 00:16:36.424
và 80% những câu hỏi này
nhận được câu trả lời chính xác.

00:16:36.424 --> 00:16:39.474
Người dùng có thể lấy uy tín
bằng rất nhiều cách,

00:16:39.474 --> 00:16:42.107
nhưng cơ bản bằng cách
thuyết phục những dồng nghiệp

00:16:42.107 --> 00:16:44.481
rằng họ biết rõ câu trả lời.

NOTE Paragraph

00:16:44.481 --> 00:16:46.498
Sau khi trang này
hoạt động được vài tháng,

00:16:46.498 --> 00:16:49.680
người sáng lập biết được
một điều rất thú vị,

00:16:49.680 --> 00:16:51.363
và nó không làm họ bất ngờ.

00:16:51.363 --> 00:16:54.951
Họ nghe được rằng người dùng đang

00:16:54.951 --> 00:16:58.395
thêm số điểm về uy tín của mình
trên trang web đó lên đầu hồ sơ xin việc

00:16:58.395 --> 00:17:01.204
và nhà tuyển dụng đang theo dõi
những trang web như vậy

00:17:01.204 --> 00:17:03.450
để tìm những người với tài năng đặc biệt.

00:17:03.450 --> 00:17:07.137
Bây giờ, hàng ngàn lập trình viên
đang tìm một công việc tốt hơn

00:17:07.137 --> 00:17:09.744
bằng cách này, vì Stack Overflow

00:17:09.744 --> 00:17:13.365
và cơ sở dữ liệu uy tín của nó cung cấp
những thông tin vô giá

00:17:13.365 --> 00:17:15.660
về hành vi thực sự của một người,

00:17:15.660 --> 00:17:17.980
và suy nghĩ của đồng nghiệp về họ.

NOTE Paragraph

00:17:17.980 --> 00:17:20.974
Nhưng điều lớn lao
đằng sau hoạt động của Stack Overflow,

00:17:20.974 --> 00:17:23.031
tôi nghĩ nó vô cùng thú vị.

00:17:23.031 --> 00:17:25.085
Mọi người bắt đầu nhận ra rằng

00:17:25.085 --> 00:17:29.501
uy tín họ xây dựng
không chỉ bó hẹp ở một nơi, nó có giá trị

00:17:29.501 --> 00:17:32.395
vượt xa khỏi nơi
mà họ đang cố xây dựng uy tín đó.

00:17:32.395 --> 00:17:34.301
Bạn biết đó, nó rất thú vị.

00:17:34.301 --> 00:17:37.480
Khi bạn trao đổi với các thành viên ưu tú,
cho dù trên SuperRabbits

00:17:37.480 --> 00:17:41.954
hay trên Stack Overflow, hay Uberhosts,

00:17:41.954 --> 00:17:45.181
họ đều nói về việc có uy tín cao

00:17:45.181 --> 00:17:48.316
mở khóa cho khả năng của họ.

00:17:48.316 --> 00:17:51.242
Trên Stack Overflow, nó tạo ra
một sân chơi bình đẳng,

00:17:51.242 --> 00:17:54.169
cho phép mọi người
với tài năng thật sự vươn lên top đầu.

00:17:54.169 --> 00:17:58.181
Trên Airbnb, con người trở
nên quan trọng hơn chỗ thuê trọ.

00:17:58.181 --> 00:17:59.914
Trên TaskRabbit,

00:17:59.914 --> 00:18:03.107
nó giúp họ kiểm soát được
hoạt động kinh tế của mình.

NOTE Paragraph

00:18:03.107 --> 00:18:06.440
Vào cuối buổi trao đổi giữa chúng tôi,
Sebastian đã nói bằng cách nào,

00:18:06.440 --> 00:18:10.081
trong một ngày mưa tệ hại,
lúc mà anh ấy không có đến một khách hàng,

00:18:10.081 --> 00:18:13.307
trong tiệm sách của mình,
anh ấy nghĩ về mọi người xung quanh,

00:18:13.307 --> 00:18:16.145
những người đã nói điều tốt đẹp về anh,

00:18:16.145 --> 00:18:18.816
và những gì họ nói về con người anh ấy.

00:18:18.816 --> 00:18:22.264
Anh ta năm nay 50 tuổi,
và luôn tin rằng,

00:18:22.264 --> 00:18:25.872
nhờ uy tín mà anh đã
dày công xây dựng trên Airbnb,

00:18:25.872 --> 00:18:28.973
anh ấy có thể làm một điều gì đó đặc biệt

00:18:28.973 --> 00:18:31.180
trong suốt quãng đời còn lại của mình.

NOTE Paragraph

00:18:31.180 --> 00:18:35.160
Bạn biết đấy, chỉ có một số
khoảnh khắc hiếm hoi trong lịch sử

00:18:35.160 --> 00:18:38.384
xuất hiện cơ hội để thay đổi

00:18:38.384 --> 00:18:41.719
một phần bộ máy 
hoạt động của nền kinh tế xã hội.

00:18:41.719 --> 00:18:44.184
Chúng ta đang sống trong khoảnh khắc ấy.

00:18:44.184 --> 00:18:47.815
Tôi tin rằng chúng ta đang ở ngưỡng cửa
một cuộc cách mạng hợp tác,

00:18:47.815 --> 00:18:51.595
mà vai trò của nó cũng sẽ quan trọng
như cuộc cách mạng công nghiệp.

00:18:51.595 --> 00:18:55.204
Trong thế kỉ 20, các phát minh về
hệ thống tín dụng truyền thống

00:18:55.204 --> 00:18:57.778
đã chuyển đổi hệ thống tiêu dùng,

00:18:57.778 --> 00:19:01.233
và theo nhiều cách, đã kiểm soát được
ai có quyền truy cập vào cái gì.

00:19:01.233 --> 00:19:04.248
Trong thế kỉ 21, mạng lưới niềm tin mới,

00:19:04.248 --> 00:19:07.622
và vốn uy tín mà chúng tạo ra, sẽ thay đổi

00:19:07.622 --> 00:19:11.888
cách chúng ta suy nghĩ
về sự giàu có, thị trường, quyền lực,

00:19:11.888 --> 00:19:16.472
và bản sắc cá nhân, theo mà chúng ta
còn chưa thể hình dung nổi.

00:19:16.472 --> 00:19:19.439
Cảm ơn rất nhiều!

00:19:19.439 --> 00:19:24.930
(Vỗ Tay)