0:00:00.740,0:00:03.066
Mensen zien bomen niet.

0:00:03.090,0:00:05.326
Ze lopen ons elke dag voorbij.

0:00:05.350,0:00:09.357
Ze zitten en slapen, roken en picknicken

0:00:09.381,0:00:11.760
en kussen stiekem in onze schaduw.

0:00:11.784,0:00:15.197
Ze trekken onze bladeren eraf[br]en stoppen zich vol met onze vruchten.

0:00:15.206,0:00:16.959
Ze breken onze takken

0:00:16.971,0:00:21.023
of kerven de naam van hun geliefde[br]in onze stam met hun messen

0:00:21.023,0:00:23.439
en beloven voor eeuwig[br]van elkaar te houden.

0:00:23.904,0:00:26.450
Ze vlechten kettingen van onze naalden

0:00:26.450,0:00:28.805
en schilderen onze bloemen tot kunst.

0:00:29.222,0:00:32.494
Ze splijten ons in blokken[br]om hun huizen mee te verwarmen,

0:00:32.494,0:00:34.960
en soms kappen ze ons

0:00:34.960,0:00:38.043
alleen omdat ze denken[br]dat we hun uitzicht belemmeren.

0:00:38.043,0:00:43.278
Ze maken wiegjes, wijnkurken,[br]kauwgom, rustieke meubels

0:00:43.278,0:00:46.773
en maken de mooiste[br]muziek met ons.

0:00:47.152,0:00:49.001
En ze veranderen ons in boeken

0:00:49.115,0:00:52.986
waarin ze kunnen opgaan[br]op koude winteravonden.

0:00:53.128,0:00:58.182
Ze gebruiken ons hout om kisten te maken[br]waarin hun levens eindigen.

0:00:58.521,0:01:02.539
En ze schrijven zelfs de meest[br]romantische gedichten voor ons,

0:01:02.700,0:01:06.757
waarin ze zeggen dat we de schakel zijn[br]tussen hemel en aarde.

0:01:07.135,0:01:09.563
En toch ... zien ze ons niet.

0:01:12.557,0:01:16.258
Een van de vele dingen die mooi zijn[br]aan de kunst van het verhalen vertellen,

0:01:16.258,0:01:19.797
is om jezelf in de stem[br]van iemand anders te wanen.

0:01:20.360,0:01:24.925
Maar als schrijvers, hoeveel we ook[br]van verhalen en woorden houden,

0:01:25.196,0:01:29.176
moeten we volgens mij ook[br]interesse tonen in stiltes:

0:01:29.550,0:01:33.479
de dingen waarover we niet gemakkelijk[br]kunnen spreken in onze samenlevingen,

0:01:33.708,0:01:36.348
de uitgeslotenen, de machtelozen.

0:01:36.750,0:01:40.358
In die zin kan literatuur,[br]en dat doet ze hopelijk ook,

0:01:40.943,0:01:43.364
de periferie naar het centrum brengen,

0:01:43.652,0:01:46.190
het onzichtbare wat zichtbaarder maken,

0:01:46.563,0:01:49.029
het ongehoorde wat meer laten horen,

0:01:49.225,0:01:54.935
en empathie en begrip luider laten spreken[br]dan volksverlakkerij en onverschilligheid.

0:01:55.862,0:01:58.171
Verhalen brengen ons samen.

0:01:58.453,0:02:03.179
Niet vertelde verhalen en diepgewortelde[br]stiltes houden ons gescheiden.

0:02:03.995,0:02:08.389
Maar hoe vertellen we de verhalen[br]over de mens en de natuur

0:02:08.389,0:02:11.260
in een tijd waarin onze planeet[br]in brand staat

0:02:11.542,0:02:13.130
en er geen precedent is

0:02:13.301,0:02:16.128
voor wat we op het punt staan[br]gezamenlijk mee te maken,

0:02:16.456,0:02:20.587
op politiek, sociaal of ecologisch gebied?

0:02:21.175,0:02:22.648
Maar we moeten wel vertellen,

0:02:22.787,0:02:24.309
want als er één ding is

0:02:24.309,0:02:27.419
dat onze wereld meer kapotmaakt[br]dan wat dan ook,

0:02:27.419,0:02:28.812
is het verdoving.

0:02:29.151,0:02:34.358
Als mensen zich niet verbonden voelen,[br]afstompen, onverschillig worden.

0:02:34.771,0:02:38.370
als ze niet meer luisteren,[br]als ze niet meer leren

0:02:38.370,0:02:40.100
en als ze niets meer geven

0:02:40.100,0:02:44.117
om wat er om hen heen gebeurt.

0:02:48.327,0:02:51.560
We meten tijd op een andere manier,[br]bomen en mensen.

0:02:52.048,0:02:53.840
De tijd van mensen is lineair --

0:02:53.840,0:02:55.360
een gaaf continuüm

0:02:55.360,0:02:59.776
dat zich uitstrekt van een verleden[br]dat achter de rug zou moeten zijn

0:03:00.090,0:03:04.725
naar een toekomst die wordt verondersteld[br]ongerept, onaangeroerd te zijn.

0:03:05.128,0:03:06.930
De tijd van bomen is circulair.

0:03:07.169,0:03:11.626
Zowel het verleden als de toekomst[br]ademen in het heden.

0:03:11.932,0:03:15.083
En de toekomst beweegt niet[br]in één richting,

0:03:15.340,0:03:18.636
maar trekt cirkels in cirkels,

0:03:18.995,0:03:22.803
zoals de ringen die je vindt[br]als je ons omhakt.

0:03:23.612,0:03:28.154
Als je weer eens langs een boom loopt,[br]loop dan eens wat langzamer, en luister,

0:03:28.423,0:03:31.062
want elk van ons fluistert in de wind.

0:03:31.318,0:03:32.533
Kijk naar ons.

0:03:32.533,0:03:34.770
Wij zijn ouder dan jij en je soort.

0:03:35.134,0:03:37.578
Luister naar wat we te vertellen hebben,

0:03:37.578,0:03:43.249
want in ons verhaal schuilt het verleden[br]en de toekomst van de mensheid.