[Script Info]
Title: 
[Events]
Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text
Dialogue: 0,0:00:00.00,0:00:03.00,Default,,0000,0000,0000,,Na początek film.
Dialogue: 0,0:00:09.00,0:00:12.00,Default,,0000,0000,0000,,Tak, to jest jajecznica.
Dialogue: 0,0:00:13.00,0:00:15.00,Default,,0000,0000,0000,,Ale mam przeczucie,
Dialogue: 0,0:00:15.00,0:00:17.00,Default,,0000,0000,0000,,że kiedy na to patrzycie
Dialogue: 0,0:00:17.00,0:00:20.00,Default,,0000,0000,0000,,macie trochę dziwne uczucie.
Dialogue: 0,0:00:21.00,0:00:24.00,Default,,0000,0000,0000,,Możecie zauważyć,
Dialogue: 0,0:00:24.00,0:00:27.00,Default,,0000,0000,0000,,że jajko stopniowo powraca do pierwotnego kształtu.
Dialogue: 0,0:00:27.00,0:00:29.00,Default,,0000,0000,0000,,Teraz widzicie, jak białko i żółtko rozdzielają się.
Dialogue: 0,0:00:29.00,0:00:32.00,Default,,0000,0000,0000,,A teraz z powrotem stają się jajkiem.
Dialogue: 0,0:00:32.00,0:00:35.00,Default,,0000,0000,0000,,Jednak coś w naszym wnętrzu podpowiada nam,
Dialogue: 0,0:00:35.00,0:00:38.00,Default,,0000,0000,0000,,że to nie jest sposób, w jaki działa wszechświat.
Dialogue: 0,0:00:39.00,0:00:42.00,Default,,0000,0000,0000,,Rozbełtane jajka są papką, smaczną papką, ale jednak bezładną papką.
Dialogue: 0,0:00:42.00,0:00:45.00,Default,,0000,0000,0000,,Jajko jest piękne i bardzo skomplikowane,
Dialogue: 0,0:00:45.00,0:00:47.00,Default,,0000,0000,0000,,a z niego może powstać jeszcze bardziej złożone stworzenie,
Dialogue: 0,0:00:47.00,0:00:49.00,Default,,0000,0000,0000,,jakim jest kura.
Dialogue: 0,0:00:49.00,0:00:51.00,Default,,0000,0000,0000,,Skrycie wiemy,
Dialogue: 0,0:00:51.00,0:00:53.00,Default,,0000,0000,0000,,że wszechświat nie przeistoczył się
Dialogue: 0,0:00:53.00,0:00:55.00,Default,,0000,0000,0000,,z bezładnej papki w tak skomplikowaną formę.
Dialogue: 0,0:00:55.00,0:00:57.00,Default,,0000,0000,0000,,Tak naprawdę, ten wewnętrzny instynkt
Dialogue: 0,0:00:57.00,0:01:00.00,Default,,0000,0000,0000,,jest oparty na jednym z fundamentalnych praw fizyki --
Dialogue: 0,0:01:00.00,0:01:03.00,Default,,0000,0000,0000,,drugim prawie termodynamiki, czyli entropii.
Dialogue: 0,0:01:03.00,0:01:05.00,Default,,0000,0000,0000,,Mówi ono przede wszystkim,
Dialogue: 0,0:01:05.00,0:01:08.00,Default,,0000,0000,0000,,że główną zasadą, na której opiera się wszechświat
Dialogue: 0,0:01:08.00,0:01:10.00,Default,,0000,0000,0000,,jest przechodzenie z porządku
Dialogue: 0,0:01:10.00,0:01:12.00,Default,,0000,0000,0000,,i ładu
Dialogue: 0,0:01:12.00,0:01:14.00,Default,,0000,0000,0000,,do braku porządku i braku ładu --
Dialogue: 0,0:01:14.00,0:01:16.00,Default,,0000,0000,0000,,w zasadzie, do bezładnej papki, o której mówiłem wcześniej.
Dialogue: 0,0:01:16.00,0:01:18.00,Default,,0000,0000,0000,,Właśnie dlatego ten film
Dialogue: 0,0:01:18.00,0:01:20.00,Default,,0000,0000,0000,,wydaje się nieco dziwny.
Dialogue: 0,0:01:20.00,0:01:22.00,Default,,0000,0000,0000,,A teraz,
Dialogue: 0,0:01:22.00,0:01:24.00,Default,,0000,0000,0000,,popatrzcie wokół siebie.
Dialogue: 0,0:01:24.00,0:01:26.00,Default,,0000,0000,0000,,To, co widzicie
Dialogue: 0,0:01:26.00,0:01:28.00,Default,,0000,0000,0000,,to niesamowita złożoność.
Dialogue: 0,0:01:28.00,0:01:31.00,Default,,0000,0000,0000,,Eric Beinhocker przewiduje, że w samym Nowym Jorku
Dialogue: 0,0:01:31.00,0:01:35.00,Default,,0000,0000,0000,,sprzedaje się około 10 miliardów różnych zarejestrowanych towarów i usług.
Dialogue: 0,0:01:35.00,0:01:38.00,Default,,0000,0000,0000,,Jest to setki razy więcej niż wszystkich gatunków
Dialogue: 0,0:01:38.00,0:01:40.00,Default,,0000,0000,0000,,na Ziemi razem wziętych.
Dialogue: 0,0:01:40.00,0:01:42.00,Default,,0000,0000,0000,,Ich obrotem zajmuje się gatunek,
Dialogue: 0,0:01:42.00,0:01:44.00,Default,,0000,0000,0000,,który liczy siedem miliardów osobników
Dialogue: 0,0:01:44.00,0:01:47.00,Default,,0000,0000,0000,,połączonych ze sobą handlem, podróżami i Internetem
Dialogue: 0,0:01:47.00,0:01:49.00,Default,,0000,0000,0000,,w światowy system
Dialogue: 0,0:01:49.00,0:01:52.00,Default,,0000,0000,0000,,o zdumiewającej złożoności.
Dialogue: 0,0:01:52.00,0:01:54.00,Default,,0000,0000,0000,,Mamy więc wielką zagadkę:
Dialogue: 0,0:01:54.00,0:01:56.00,Default,,0000,0000,0000,,Jak to jest możliwe,
Dialogue: 0,0:01:56.00,0:01:59.00,Default,,0000,0000,0000,,że we wszechświecie
Dialogue: 0,0:01:59.00,0:02:01.00,Default,,0000,0000,0000,,rządzonym przez drugie prawo termodynamiki,
Dialogue: 0,0:02:01.00,0:02:04.00,Default,,0000,0000,0000,,powstały rzeczy tak złożone, jak te, które opisałem --
Dialogue: 0,0:02:04.00,0:02:07.00,Default,,0000,0000,0000,,dobrym przykładem tej złożoności jesteś ty, ja,
Dialogue: 0,0:02:07.00,0:02:10.00,Default,,0000,0000,0000,,oraz ta sala konferencyjna.
Dialogue: 0,0:02:10.00,0:02:13.00,Default,,0000,0000,0000,,Wygląda na to, że dobra odpowiedź jest taka,
Dialogue: 0,0:02:13.00,0:02:16.00,Default,,0000,0000,0000,,że wszechświat potrafi tworzyć zawiłe rzeczy,
Dialogue: 0,0:02:16.00,0:02:18.00,Default,,0000,0000,0000,,ale z wielkim trudem.
Dialogue: 0,0:02:18.00,0:02:20.00,Default,,0000,0000,0000,,W naszych kieszeniach
Dialogue: 0,0:02:20.00,0:02:22.00,Default,,0000,0000,0000,,występują warunki, które mój kolega Fred Spier
Dialogue: 0,0:02:22.00,0:02:24.00,Default,,0000,0000,0000,,nazywa "warunkami Złotowłosej" [ekosfera]:
Dialogue: 0,0:02:24.00,0:02:26.00,Default,,0000,0000,0000,,nie za gorąco, ale i nie za zimno;
Dialogue: 0,0:02:26.00,0:02:29.00,Default,,0000,0000,0000,,w sam raz, aby mogła powstać złożoność.
Dialogue: 0,0:02:29.00,0:02:31.00,Default,,0000,0000,0000,,Wtedy mogą zaistnieć bardziej skomplikowane obiekty.
Dialogue: 0,0:02:31.00,0:02:33.00,Default,,0000,0000,0000,,Jeśli masz ich nieco więcej,
Dialogue: 0,0:02:33.00,0:02:35.00,Default,,0000,0000,0000,,możesz otrzymać jeszcze bardziej złożone przedmioty.
Dialogue: 0,0:02:35.00,0:02:38.00,Default,,0000,0000,0000,,Właśnie w ten sposób tworzy się i narasta złożoność --
Dialogue: 0,0:02:38.00,0:02:40.00,Default,,0000,0000,0000,,krok po kroku.
Dialogue: 0,0:02:40.00,0:02:43.00,Default,,0000,0000,0000,,Każdy etap jest wyjątkowy,
Dialogue: 0,0:02:43.00,0:02:46.00,Default,,0000,0000,0000,,ponieważ w każdym z nich coś zupełnie nowego,
Dialogue: 0,0:02:46.00,0:02:49.00,Default,,0000,0000,0000,,ni stąd ni zowąd, pojawia się we Wszechświecie.
Dialogue: 0,0:02:49.00,0:02:51.00,Default,,0000,0000,0000,,Zajmując się Wielką Historią, określamy te momenty
Dialogue: 0,0:02:51.00,0:02:53.00,Default,,0000,0000,0000,,jako momenty przełomowe.
Dialogue: 0,0:02:53.00,0:02:55.00,Default,,0000,0000,0000,,I każdy kolejny z tych etapów,
Dialogue: 0,0:02:55.00,0:02:57.00,Default,,0000,0000,0000,,jest coraz trudniejszy.
Dialogue: 0,0:02:57.00,0:03:00.00,Default,,0000,0000,0000,,Skomplikowane obiekty stają się bardziej delikatne,
Dialogue: 0,0:03:00.00,0:03:02.00,Default,,0000,0000,0000,,łatwiej ulegają zniszczeniu,
Dialogue: 0,0:03:02.00,0:03:05.00,Default,,0000,0000,0000,,a warunki Złotowłosej stają się coraz bardziej surowe,
Dialogue: 0,0:03:05.00,0:03:07.00,Default,,0000,0000,0000,,i niezwykle trudno jest
Dialogue: 0,0:03:07.00,0:03:09.00,Default,,0000,0000,0000,,tworzyć bardziej złożone obiekty.
Dialogue: 0,0:03:09.00,0:03:12.00,Default,,0000,0000,0000,,Będąc ekstremalnie skomplikowanymi istotami
Dialogue: 0,0:03:12.00,0:03:15.00,Default,,0000,0000,0000,,mamy rozpaczliwą potrzebę poznania historii o tym,
Dialogue: 0,0:03:15.00,0:03:17.00,Default,,0000,0000,0000,,w jaki sposób Wszechświat tworzył złożoności,
Dialogue: 0,0:03:17.00,0:03:19.00,Default,,0000,0000,0000,,wbrew założeniom drugiego prawa termodynamiki
Dialogue: 0,0:03:19.00,0:03:21.00,Default,,0000,0000,0000,,i dlaczego złożoność
Dialogue: 0,0:03:21.00,0:03:23.00,Default,,0000,0000,0000,,wiąże się z podatnością na uszkodzenia
Dialogue: 0,0:03:23.00,0:03:25.00,Default,,0000,0000,0000,,delikatnością i kruchością.
Dialogue: 0,0:03:25.00,0:03:28.00,Default,,0000,0000,0000,,Tę właśnie opowieść nazywamy Wielką Historią.
Dialogue: 0,0:03:28.00,0:03:30.00,Default,,0000,0000,0000,,Ale żeby tego dokonać, musisz zrobić coś,
Dialogue: 0,0:03:30.00,0:03:32.00,Default,,0000,0000,0000,,co na pierwszy rzut oka wydaje się całkowicie niemożliwe.
Dialogue: 0,0:03:32.00,0:03:36.00,Default,,0000,0000,0000,,Musisz prześledzić całą historię wszechświata.
Dialogue: 0,0:03:37.00,0:03:39.00,Default,,0000,0000,0000,,Więc zróbmy to.
Dialogue: 0,0:03:39.00,0:03:41.00,Default,,0000,0000,0000,,(Śmiech)
Dialogue: 0,0:03:41.00,0:03:44.00,Default,,0000,0000,0000,,Zacznijmy od przeniesienia się wstecz
Dialogue: 0,0:03:44.00,0:03:47.00,Default,,0000,0000,0000,,o 13.7 miliarda lat,
Dialogue: 0,0:03:47.00,0:03:50.00,Default,,0000,0000,0000,,do początku czasu.
Dialogue: 0,0:03:57.00,0:03:59.00,Default,,0000,0000,0000,,Wokół nas nie ma nic.
Dialogue: 0,0:03:59.00,0:04:03.00,Default,,0000,0000,0000,,Nie ma nawet czasu i przestrzeni.
Dialogue: 0,0:04:03.00,0:04:06.00,Default,,0000,0000,0000,,Wyobraźcie sobie coś najciemniejszego i najbardziej pustego
Dialogue: 0,0:04:06.00,0:04:08.00,Default,,0000,0000,0000,,i powiększcie to n-tylion razy.
Dialogue: 0,0:04:08.00,0:04:10.00,Default,,0000,0000,0000,,tam właśnie jesteśmy.
Dialogue: 0,0:04:10.00,0:04:13.00,Default,,0000,0000,0000,,I nagle,
Dialogue: 0,0:04:13.00,0:04:16.00,Default,,0000,0000,0000,,bum! Pojawia się Wszechświat, cały Wszechświat.
Dialogue: 0,0:04:16.00,0:04:18.00,Default,,0000,0000,0000,,Pokonaliśmy pierwszy etap.
Dialogue: 0,0:04:18.00,0:04:20.00,Default,,0000,0000,0000,,Wszechświat jest maleńki, mniejszy niż atom.
Dialogue: 0,0:04:20.00,0:04:22.00,Default,,0000,0000,0000,,Jest też niewyobrażalnie gorący.
Dialogue: 0,0:04:22.00,0:04:24.00,Default,,0000,0000,0000,,Składa się z tego samego, co dzisiejszy Wszechświat
Dialogue: 0,0:04:24.00,0:04:26.00,Default,,0000,0000,0000,,możecie sobie więc wyobrazić, że jest tam naprawdę tłoczno.
Dialogue: 0,0:04:26.00,0:04:29.00,Default,,0000,0000,0000,,Wszystko rozszerza się z niewyobrażalną prędkością.
Dialogue: 0,0:04:29.00,0:04:31.00,Default,,0000,0000,0000,,Na samym początku jest to tylko mgła,
Dialogue: 0,0:04:31.00,0:04:34.00,Default,,0000,0000,0000,,ale po chwili z tego zarysu zaczynają się wyłaniać przeróżne rzeczy.
Dialogue: 0,0:04:34.00,0:04:36.00,Default,,0000,0000,0000,,W pierwszej sekundzie
Dialogue: 0,0:04:36.00,0:04:39.00,Default,,0000,0000,0000,,energia rozpada się na na różne oddziaływania,
Dialogue: 0,0:04:39.00,0:04:41.00,Default,,0000,0000,0000,,w tym elektromagnetyczne i grawitacyjne.
Dialogue: 0,0:04:41.00,0:04:44.00,Default,,0000,0000,0000,,Ale oprócz tego energia w magiczny sposób robi jeszcze coś innego --
Dialogue: 0,0:04:44.00,0:04:47.00,Default,,0000,0000,0000,,krzepnie i przybiera postać materii:
Dialogue: 0,0:04:47.00,0:04:49.00,Default,,0000,0000,0000,,kwarki, które będą tworzyły protony,
Dialogue: 0,0:04:49.00,0:04:52.00,Default,,0000,0000,0000,,leptony, a wśród nich elektrony.
Dialogue: 0,0:04:52.00,0:04:54.00,Default,,0000,0000,0000,,Wszystko to dzieje się podczas pierwszej sekundy.
Dialogue: 0,0:04:54.00,0:04:59.00,Default,,0000,0000,0000,,Teraz przenosimy się do przodu o 380 000 lat.
Dialogue: 0,0:04:59.00,0:05:02.00,Default,,0000,0000,0000,,To okres dwa razy dłuższy niż ten, jaki minął odkąd ludzie pojawili się na Ziemi.
Dialogue: 0,0:05:02.00,0:05:05.00,Default,,0000,0000,0000,,Pojawiają się proste atomy
Dialogue: 0,0:05:05.00,0:05:08.00,Default,,0000,0000,0000,,wodoru i helu.
Dialogue: 0,0:05:08.00,0:05:10.00,Default,,0000,0000,0000,,Chciałbym się tu na chwilę zatrzymać;
Dialogue: 0,0:05:10.00,0:05:13.00,Default,,0000,0000,0000,,380 000 lat po początku Wszechświata,
Dialogue: 0,0:05:13.00,0:05:15.00,Default,,0000,0000,0000,,ponieważ wiemy dosyć dużo,
Dialogue: 0,0:05:15.00,0:05:17.00,Default,,0000,0000,0000,,na temat wszechświata na tym etapie.
Dialogue: 0,0:05:17.00,0:05:20.00,Default,,0000,0000,0000,,Przede wszystkim wiemy, że był on niesamowicie prosty.
Dialogue: 0,0:05:20.00,0:05:22.00,Default,,0000,0000,0000,,Składał się z wielkich chmur
Dialogue: 0,0:05:22.00,0:05:24.00,Default,,0000,0000,0000,,atomów wodoru i helu,
Dialogue: 0,0:05:24.00,0:05:26.00,Default,,0000,0000,0000,,które nie miały żadnej struktury.
Dialogue: 0,0:05:26.00,0:05:29.00,Default,,0000,0000,0000,,Było to coś w rodzaju kosmicznej papki.
Dialogue: 0,0:05:29.00,0:05:31.00,Default,,0000,0000,0000,,Ale to nie do końca prawda.
Dialogue: 0,0:05:31.00,0:05:33.00,Default,,0000,0000,0000,,Ostatnie badania,
Dialogue: 0,0:05:33.00,0:05:36.00,Default,,0000,0000,0000,,wykonane przez satelity, takie jak satelita WMAP,
Dialogue: 0,0:05:36.00,0:05:40.00,Default,,0000,0000,0000,,pokazały, że istnieją pewne znikome różnice występujące w tle.
Dialogue: 0,0:05:40.00,0:05:42.00,Default,,0000,0000,0000,,Widzicie teraz,
Dialogue: 0,0:05:42.00,0:05:45.00,Default,,0000,0000,0000,,niebieskie obszary, gdzie temperatura jest o tysięczną stopnia mniejsza,
Dialogue: 0,0:05:45.00,0:05:47.00,Default,,0000,0000,0000,,niż w czerwonych.
Dialogue: 0,0:05:47.00,0:05:49.00,Default,,0000,0000,0000,,Są to malutkie różnice,
Dialogue: 0,0:05:49.00,0:05:51.00,Default,,0000,0000,0000,,ale wystarczająco duże, by wszechświat mógł przejść
Dialogue: 0,0:05:51.00,0:05:53.00,Default,,0000,0000,0000,,do następnego etapu tworzenia złożoności.
Dialogue: 0,0:05:53.00,0:05:55.00,Default,,0000,0000,0000,,W jaki sposób się to stało?
Dialogue: 0,0:05:55.00,0:05:58.00,Default,,0000,0000,0000,,Grawitacja jest mocniejsza tam,
Dialogue: 0,0:05:58.00,0:06:00.00,Default,,0000,0000,0000,,gdzie jest więcej materii.
Dialogue: 0,0:06:00.00,0:06:02.00,Default,,0000,0000,0000,,Tam, gdzie masz nieco gęstsze obszary,
Dialogue: 0,0:06:02.00,0:06:04.00,Default,,0000,0000,0000,,grawitacja zaczyna spajać
Dialogue: 0,0:06:04.00,0:06:06.00,Default,,0000,0000,0000,,chmury złożone z atomów wodoru i helu.
Dialogue: 0,0:06:06.00,0:06:08.00,Default,,0000,0000,0000,,Możemy sobie wyobrazić wszechświat na tamtym poziomie,
Dialogue: 0,0:06:08.00,0:06:10.00,Default,,0000,0000,0000,,skupiający się w miliardach chmur.
Dialogue: 0,0:06:10.00,0:06:12.00,Default,,0000,0000,0000,,Każda z tych chmur jest zagęszczana,
Dialogue: 0,0:06:12.00,0:06:15.00,Default,,0000,0000,0000,,grawitacja staje się coraz mocniejsza wraz ze wzrostem gęstości,
Dialogue: 0,0:06:15.00,0:06:17.00,Default,,0000,0000,0000,,temperatura zaczyna wzrastać w centrum każdej chmury,
Dialogue: 0,0:06:17.00,0:06:19.00,Default,,0000,0000,0000,,a potem, w środku każdej z nich,
Dialogue: 0,0:06:19.00,0:06:22.00,Default,,0000,0000,0000,,temperatura przekracza graniczną wartość
Dialogue: 0,0:06:22.00,0:06:24.00,Default,,0000,0000,0000,,10 milionów stopni,
Dialogue: 0,0:06:24.00,0:06:26.00,Default,,0000,0000,0000,,i rozpoczyna się fuzja protonów,
Dialogue: 0,0:06:26.00,0:06:29.00,Default,,0000,0000,0000,,wyzwala się mnóstwo energii,
Dialogue: 0,0:06:29.00,0:06:31.00,Default,,0000,0000,0000,,i bum!
Dialogue: 0,0:06:31.00,0:06:33.00,Default,,0000,0000,0000,,Mamy nasze pierwsze gwiazdy.
Dialogue: 0,0:06:33.00,0:06:37.00,Default,,0000,0000,0000,,Około 200 milionów lat po Wielkim Wybuchu,
Dialogue: 0,0:06:37.00,0:06:40.00,Default,,0000,0000,0000,,gwiazdy zaczynają się pojawiać w całym Wszechświecie --
Dialogue: 0,0:06:40.00,0:06:42.00,Default,,0000,0000,0000,,miliardy gwiazd.
Dialogue: 0,0:06:42.00,0:06:45.00,Default,,0000,0000,0000,,Wszechświat jest teraz o wiele bardziej interesujący
Dialogue: 0,0:06:45.00,0:06:48.00,Default,,0000,0000,0000,,i o wiele bardziej złożony.
Dialogue: 0,0:06:48.00,0:06:50.00,Default,,0000,0000,0000,,Gwiazdy w przyszłości utworzą warunki Złotowłosej
Dialogue: 0,0:06:50.00,0:06:53.00,Default,,0000,0000,0000,,by móc pokonać dwa nowe etapy.
Dialogue: 0,0:06:53.00,0:06:55.00,Default,,0000,0000,0000,,Kiedy umierają bardzo duże gwiazdy,
Dialogue: 0,0:06:55.00,0:06:58.00,Default,,0000,0000,0000,,tworzą one tak wysoką temperaturę,
Dialogue: 0,0:06:58.00,0:07:01.00,Default,,0000,0000,0000,,że protony w procesie fuzji łączą się we wszystkie rzadkie kombinacje
Dialogue: 0,0:07:01.00,0:07:04.00,Default,,0000,0000,0000,,i tworzą wszystkie pierwiastki układu okresowego.
Dialogue: 0,0:07:04.00,0:07:07.00,Default,,0000,0000,0000,,Jeśli, jak ja, nosicie złoty pierścionek,
Dialogue: 0,0:07:07.00,0:07:10.00,Default,,0000,0000,0000,,to wiedzcie, że został on wykuty podczas wybuchu supernowej.
Dialogue: 0,0:07:10.00,0:07:13.00,Default,,0000,0000,0000,,Teraz wszechświat jest chemicznie bardziej skomplikowany.
Dialogue: 0,0:07:13.00,0:07:16.00,Default,,0000,0000,0000,,W złożonym pod względem chemicznym wszechświecie
Dialogue: 0,0:07:16.00,0:07:18.00,Default,,0000,0000,0000,,możliwe jest zrobienie większej ilości obiektów.
Dialogue: 0,0:07:18.00,0:07:20.00,Default,,0000,0000,0000,,Zachodzi sytuacja,
Dialogue: 0,0:07:20.00,0:07:22.00,Default,,0000,0000,0000,,kiedy wokół młodych słońc,
Dialogue: 0,0:07:22.00,0:07:24.00,Default,,0000,0000,0000,,młodych gwiazd,
Dialogue: 0,0:07:24.00,0:07:26.00,Default,,0000,0000,0000,,wszystkie te pierwiastki łączą się, zaczynają wirować,
Dialogue: 0,0:07:26.00,0:07:28.00,Default,,0000,0000,0000,,a energia gwiazd sprawia, że te zaczynają krążyć wokół nich.
Dialogue: 0,0:07:28.00,0:07:31.00,Default,,0000,0000,0000,,Utworzyły się cząsteczki, płatki śniegu
Dialogue: 0,0:07:31.00,0:07:33.00,Default,,0000,0000,0000,,utworzyły się małe pyłki kurzu
Dialogue: 0,0:07:33.00,0:07:35.00,Default,,0000,0000,0000,,utworzyły się skały, asteroidy,
Dialogue: 0,0:07:35.00,0:07:38.00,Default,,0000,0000,0000,,i ostatecznie utworzyły one planety i księżyce.
Dialogue: 0,0:07:38.00,0:07:41.00,Default,,0000,0000,0000,,Oto, jak powstał nasz system słoneczny
Dialogue: 0,0:07:41.00,0:07:44.00,Default,,0000,0000,0000,,cztery i pół miliarda lat temu.
Dialogue: 0,0:07:44.00,0:07:47.00,Default,,0000,0000,0000,,Skaliste planety, jak nasza Ziemia
Dialogue: 0,0:07:47.00,0:07:50.00,Default,,0000,0000,0000,,są jeszcze bardziej złożone niż gwiazdy,
Dialogue: 0,0:07:50.00,0:07:53.00,Default,,0000,0000,0000,,ponieważ zawierają one o wiele większą różnorodność materiałów.
Dialogue: 0,0:07:53.00,0:07:56.00,Default,,0000,0000,0000,,Pokonaliśmy właśnie czwarty etap na drodze do złożoności.
Dialogue: 0,0:07:57.00,0:08:00.00,Default,,0000,0000,0000,,Teraz, zaczyna być coraz trudniej.
Dialogue: 0,0:08:01.00,0:08:03.00,Default,,0000,0000,0000,,Następny etap wprowadza stworzenia,
Dialogue: 0,0:08:03.00,0:08:05.00,Default,,0000,0000,0000,,które są o wiele bardziej delikatne,
Dialogue: 0,0:08:05.00,0:08:07.00,Default,,0000,0000,0000,,o wiele bardziej podatne na zniszczenie,
Dialogue: 0,0:08:07.00,0:08:10.00,Default,,0000,0000,0000,,ale jednocześnie są o wiele bardziej pomysłowe
Dialogue: 0,0:08:10.00,0:08:13.00,Default,,0000,0000,0000,,i mają dużo większą możliwość tworzenia kolejnych złożoności.
Dialogue: 0,0:08:13.00,0:08:15.00,Default,,0000,0000,0000,,Mówię, oczywiście,
Dialogue: 0,0:08:15.00,0:08:17.00,Default,,0000,0000,0000,,o żywych organizmach.
Dialogue: 0,0:08:17.00,0:08:19.00,Default,,0000,0000,0000,,Żywe organizmy zostały stworzone dzięki chemii.
Dialogue: 0,0:08:19.00,0:08:22.00,Default,,0000,0000,0000,,Jesteśmy wielkim zestawem związków chemicznych.
Dialogue: 0,0:08:23.00,0:08:26.00,Default,,0000,0000,0000,,Chemia jest zdominowana przez oddziaływanie elektromagnetyczne.
Dialogue: 0,0:08:26.00,0:08:28.00,Default,,0000,0000,0000,,Działa ono na wiele mniejszych odległościach niż grawitacja,
Dialogue: 0,0:08:28.00,0:08:30.00,Default,,0000,0000,0000,,co tłumaczy, dlaczego ty i ja
Dialogue: 0,0:08:30.00,0:08:32.00,Default,,0000,0000,0000,,jesteśmy mniejsi niż gwiazdy czy planety.
Dialogue: 0,0:08:32.00,0:08:35.00,Default,,0000,0000,0000,,Więc jakie są idealne warunki dla chemii?
Dialogue: 0,0:08:35.00,0:08:37.00,Default,,0000,0000,0000,,Jakie są warunki Złotowłosej?
Dialogue: 0,0:08:37.00,0:08:39.00,Default,,0000,0000,0000,,Na początku potrzebujesz energii,
Dialogue: 0,0:08:39.00,0:08:41.00,Default,,0000,0000,0000,,ale nie za wiele.
Dialogue: 0,0:08:41.00,0:08:43.00,Default,,0000,0000,0000,,W środku gwiazdy jest tak dużo energii,
Dialogue: 0,0:08:43.00,0:08:46.00,Default,,0000,0000,0000,,że wszystkie połączone atomy po prostu jeszcze raz rozproszyłyby się.
Dialogue: 0,0:08:46.00,0:08:48.00,Default,,0000,0000,0000,,Ale również nie może być jej za mało.
Dialogue: 0,0:08:48.00,0:08:50.00,Default,,0000,0000,0000,,W przestrzeni międzygalaktycznej jest tak mało energii,
Dialogue: 0,0:08:50.00,0:08:53.00,Default,,0000,0000,0000,,że atomy nie mogą się łączyć.
Dialogue: 0,0:08:53.00,0:08:55.00,Default,,0000,0000,0000,,To, czego potrzebujesz, to precyzyjna ilość
Dialogue: 0,0:08:55.00,0:08:57.00,Default,,0000,0000,0000,,i wychodzi na to, że planety są w sam raz,
Dialogue: 0,0:08:57.00,0:09:00.00,Default,,0000,0000,0000,,ponieważ są blisko gwiazd, ale nie za blisko.
Dialogue: 0,0:09:00.00,0:09:03.00,Default,,0000,0000,0000,,Potrzebujesz też dużej różnorodności związków chemicznych,
Dialogue: 0,0:09:03.00,0:09:06.00,Default,,0000,0000,0000,,potrzebujesz też płynu, jak woda.
Dialogue: 0,0:09:06.00,0:09:08.00,Default,,0000,0000,0000,,Dlaczego?
Dialogue: 0,0:09:08.00,0:09:11.00,Default,,0000,0000,0000,,Cóż, w gazach atomy poruszają się względem siebie za szybko
Dialogue: 0,0:09:11.00,0:09:13.00,Default,,0000,0000,0000,,i nie mogą się połączyć.
Dialogue: 0,0:09:13.00,0:09:15.00,Default,,0000,0000,0000,,W ciałach stałych
Dialogue: 0,0:09:15.00,0:09:18.00,Default,,0000,0000,0000,,atomy blokują się wzajemnie, nie mogą się poruszać.
Dialogue: 0,0:09:18.00,0:09:20.00,Default,,0000,0000,0000,,W przypadku cieczy
Dialogue: 0,0:09:20.00,0:09:22.00,Default,,0000,0000,0000,,mogą one swobodnie pływać, dotykać się
Dialogue: 0,0:09:22.00,0:09:25.00,Default,,0000,0000,0000,,i łączyć się w cząsteczki.
Dialogue: 0,0:09:25.00,0:09:28.00,Default,,0000,0000,0000,,Gdzie więc możesz znaleźć warunki Złotowłosej?
Dialogue: 0,0:09:28.00,0:09:30.00,Default,,0000,0000,0000,,Cóż, planety są świetnym miejscem,
Dialogue: 0,0:09:30.00,0:09:32.00,Default,,0000,0000,0000,,a nasza wczesna Ziemia
Dialogue: 0,0:09:32.00,0:09:34.00,Default,,0000,0000,0000,,była prawie doskonała.
Dialogue: 0,0:09:34.00,0:09:36.00,Default,,0000,0000,0000,,Miała na tyle dobrą odległość od gwiazdy,
Dialogue: 0,0:09:36.00,0:09:39.00,Default,,0000,0000,0000,,by mogły powstać otwarte akweny w postaci gigantycznych oceanów.
Dialogue: 0,0:09:39.00,0:09:41.00,Default,,0000,0000,0000,,Głęboko pod powierzchnią tych oceanów,
Dialogue: 0,0:09:41.00,0:09:43.00,Default,,0000,0000,0000,,przy pęknięciach w skorupie ziemskiej,
Dialogue: 0,0:09:43.00,0:09:46.00,Default,,0000,0000,0000,,masz również ciepło wydobywające się z wnętrza Ziemi,
Dialogue: 0,0:09:46.00,0:09:48.00,Default,,0000,0000,0000,,i masz też dużą różnorodność pierwiastków.
Dialogue: 0,0:09:48.00,0:09:50.00,Default,,0000,0000,0000,,I właśnie w tych głębokich, oceanicznych gejzerach
Dialogue: 0,0:09:50.00,0:09:53.00,Default,,0000,0000,0000,,zaczęły się fantastyczne reakcje chemiczne,
Dialogue: 0,0:09:53.00,0:09:56.00,Default,,0000,0000,0000,,i atomy połączyły się we wszystkie rodzaje egzotycznych kombinacji.
Dialogue: 0,0:09:57.00,0:09:59.00,Default,,0000,0000,0000,,Ale, oczywiście, życie to coś więcej
Dialogue: 0,0:09:59.00,0:10:01.00,Default,,0000,0000,0000,,niż tylko egzotyczna chemia.
Dialogue: 0,0:10:01.00,0:10:03.00,Default,,0000,0000,0000,,Jak ustabilizujesz
Dialogue: 0,0:10:03.00,0:10:05.00,Default,,0000,0000,0000,,te wielkie cząsteczki,
Dialogue: 0,0:10:05.00,0:10:08.00,Default,,0000,0000,0000,,które wydają się żyć własnym życiem?
Dialogue: 0,0:10:08.00,0:10:10.00,Default,,0000,0000,0000,,Tutaj życie przedstawia
Dialogue: 0,0:10:10.00,0:10:13.00,Default,,0000,0000,0000,,całkiem nową sztuczkę.
Dialogue: 0,0:10:13.00,0:10:15.00,Default,,0000,0000,0000,,Nie stabilizujesz poszczególnych jednostek;
Dialogue: 0,0:10:15.00,0:10:17.00,Default,,0000,0000,0000,,stabilizujesz szablon,
Dialogue: 0,0:10:17.00,0:10:19.00,Default,,0000,0000,0000,,czyli rzecz, która zawiera i przenosi informację
Dialogue: 0,0:10:19.00,0:10:21.00,Default,,0000,0000,0000,,i pozwalasz temu szablonowi powielać się.
Dialogue: 0,0:10:21.00,0:10:23.00,Default,,0000,0000,0000,,I DNA, oczywiście,
Dialogue: 0,0:10:23.00,0:10:25.00,Default,,0000,0000,0000,,jest piękną cząsteczką,
Dialogue: 0,0:10:25.00,0:10:27.00,Default,,0000,0000,0000,,która zawiera tę informację.
Dialogue: 0,0:10:27.00,0:10:30.00,Default,,0000,0000,0000,,Podwójna helisa kwasu DNA powinna być wam znana.
Dialogue: 0,0:10:30.00,0:10:32.00,Default,,0000,0000,0000,,Jego każdy szczebel zawiera dane.
Dialogue: 0,0:10:32.00,0:10:34.00,Default,,0000,0000,0000,,Więc DNA zawiera informację,
Dialogue: 0,0:10:34.00,0:10:37.00,Default,,0000,0000,0000,,mówiącą o tym, jak stworzyć żywe organizmy.
Dialogue: 0,0:10:37.00,0:10:39.00,Default,,0000,0000,0000,,DNA również samo się kopiuje.
Dialogue: 0,0:10:39.00,0:10:41.00,Default,,0000,0000,0000,,Samodzielnie się namnaża
Dialogue: 0,0:10:41.00,0:10:43.00,Default,,0000,0000,0000,,i rozprzestrzenia szablony w całym oceanie.
Dialogue: 0,0:10:43.00,0:10:45.00,Default,,0000,0000,0000,,Informacja się rozpowszechnia.
Dialogue: 0,0:10:45.00,0:10:48.00,Default,,0000,0000,0000,,Zauważcie, że informacja stała się częścią naszej historii.
Dialogue: 0,0:10:48.00,0:10:50.00,Default,,0000,0000,0000,,Prawdziwe piękno DNA tkwi jednak
Dialogue: 0,0:10:50.00,0:10:52.00,Default,,0000,0000,0000,,w jego niedoskonałości.
Dialogue: 0,0:10:52.00,0:10:54.00,Default,,0000,0000,0000,,Podczas samopowielania,
Dialogue: 0,0:10:54.00,0:10:56.00,Default,,0000,0000,0000,,do jednego na miliard szczebli
Dialogue: 0,0:10:56.00,0:10:58.00,Default,,0000,0000,0000,,wkrada się błąd.
Dialogue: 0,0:10:58.00,0:11:00.00,Default,,0000,0000,0000,,A to oznacza,
Dialogue: 0,0:11:00.00,0:11:03.00,Default,,0000,0000,0000,,że DNA, w zasadzie, uczy się.
Dialogue: 0,0:11:03.00,0:11:05.00,Default,,0000,0000,0000,,Gromadzi ono nowe metody tworzenia żywych organizmów,
Dialogue: 0,0:11:05.00,0:11:07.00,Default,,0000,0000,0000,,ponieważ część z tych błędów działa.
Dialogue: 0,0:11:07.00,0:11:09.00,Default,,0000,0000,0000,,"Nauka" kwasu DNA
Dialogue: 0,0:11:09.00,0:11:12.00,Default,,0000,0000,0000,,przyczynia się do budowania większej różnorodności i większej złożoności.
Dialogue: 0,0:11:12.00,0:11:15.00,Default,,0000,0000,0000,,I możemy zobaczyć, jak to zjawisko trwa od ponad czterech miliardów lat.
Dialogue: 0,0:11:15.00,0:11:17.00,Default,,0000,0000,0000,,Przez większość czasu "życia na Ziemi"
Dialogue: 0,0:11:17.00,0:11:19.00,Default,,0000,0000,0000,,organizmy żywe były stosunkowo proste --
Dialogue: 0,0:11:19.00,0:11:21.00,Default,,0000,0000,0000,,pojedyncze komórki.
Dialogue: 0,0:11:21.00,0:11:23.00,Default,,0000,0000,0000,,Ale miały one wielką różnorodność,
Dialogue: 0,0:11:23.00,0:11:25.00,Default,,0000,0000,0000,,a wewnątrz - wielką złożoność.
Dialogue: 0,0:11:25.00,0:11:28.00,Default,,0000,0000,0000,,Następnie około 600 do 800 milionów lat temu,
Dialogue: 0,0:11:28.00,0:11:30.00,Default,,0000,0000,0000,,pojawiły się wielokomórkowe organizmy.
Dialogue: 0,0:11:30.00,0:11:32.00,Default,,0000,0000,0000,,Masz już grzyby, ryby,
Dialogue: 0,0:11:32.00,0:11:34.00,Default,,0000,0000,0000,,rośliny,
Dialogue: 0,0:11:34.00,0:11:37.00,Default,,0000,0000,0000,,masz płazy, gady,
Dialogue: 0,0:11:37.00,0:11:40.00,Default,,0000,0000,0000,,a następnie oczywiście dinozaury.
Dialogue: 0,0:11:40.00,0:11:44.00,Default,,0000,0000,0000,,Ale od czasu do czasu następują katastrofy.
Dialogue: 0,0:11:44.00,0:11:46.00,Default,,0000,0000,0000,,65 milionów lat temu,
Dialogue: 0,0:11:46.00,0:11:48.00,Default,,0000,0000,0000,,w Ziemię uderzyła asteroida,
Dialogue: 0,0:11:48.00,0:11:50.00,Default,,0000,0000,0000,,niedaleko Półwyspu Jukatan,
Dialogue: 0,0:11:50.00,0:11:53.00,Default,,0000,0000,0000,,tworząc warunki podobne do tych po wojnie nuklearnej,
Dialogue: 0,0:11:53.00,0:11:55.00,Default,,0000,0000,0000,,i dinozaury zniknęły na zawsze.
Dialogue: 0,0:11:55.00,0:11:59.00,Default,,0000,0000,0000,,To wielka strata dla dinozaurów,
Dialogue: 0,0:11:59.00,0:12:02.00,Default,,0000,0000,0000,,ale wspaniałe wieści dla naszych przodków - ssaków,
Dialogue: 0,0:12:02.00,0:12:04.00,Default,,0000,0000,0000,,którzy rozkwitnęli
Dialogue: 0,0:12:04.00,0:12:07.00,Default,,0000,0000,0000,,w miejscach pozostawionych przez dinozaury.
Dialogue: 0,0:12:07.00,0:12:09.00,Default,,0000,0000,0000,,My, istoty ludzkie,
Dialogue: 0,0:12:09.00,0:12:12.00,Default,,0000,0000,0000,,jesteśmy częścią tego pomysłowego ewolucyjnego pulsu
Dialogue: 0,0:12:12.00,0:12:15.00,Default,,0000,0000,0000,,który zaczął się 65 milionów lat temu
Dialogue: 0,0:12:15.00,0:12:17.00,Default,,0000,0000,0000,,od uderzenia asteroidy.
Dialogue: 0,0:12:18.00,0:12:21.00,Default,,0000,0000,0000,,Ludzie pojawili się około 200 000 lat temu.
Dialogue: 0,0:12:21.00,0:12:23.00,Default,,0000,0000,0000,,I sądzę, że możemy to uznać
Dialogue: 0,0:12:23.00,0:12:25.00,Default,,0000,0000,0000,,za kolejny etap tej wielkiej historii.
Dialogue: 0,0:12:25.00,0:12:27.00,Default,,0000,0000,0000,,Pozwólcie, że wytłumaczę wam dlaczego.
Dialogue: 0,0:12:27.00,0:12:30.00,Default,,0000,0000,0000,,Zauważyliśmy, że DNA uczy się, a polega to na tym,
Dialogue: 0,0:12:30.00,0:12:32.00,Default,,0000,0000,0000,,że magazynuje ono informacje.
Dialogue: 0,0:12:32.00,0:12:34.00,Default,,0000,0000,0000,,Ale to baaardzo powolny proces.
Dialogue: 0,0:12:34.00,0:12:36.00,Default,,0000,0000,0000,,DNA gromadzi informacje
Dialogue: 0,0:12:36.00,0:12:38.00,Default,,0000,0000,0000,,poprzez przypadkowe błędy,
Dialogue: 0,0:12:38.00,0:12:41.00,Default,,0000,0000,0000,,część z nich po prostu się sprawdza.
Dialogue: 0,0:12:41.00,0:12:43.00,Default,,0000,0000,0000,,Ale DNA wytworzyło o wiele szybszy sposób uczenia się:
Dialogue: 0,0:12:43.00,0:12:46.00,Default,,0000,0000,0000,,tworzy ono organizmy z mózgami,
Dialogue: 0,0:12:46.00,0:12:49.00,Default,,0000,0000,0000,,a te organizmy mogą się uczyć w czasie rzeczywistym.
Dialogue: 0,0:12:49.00,0:12:52.00,Default,,0000,0000,0000,,Gromadzą informacje, uczą się.
Dialogue: 0,0:12:52.00,0:12:54.00,Default,,0000,0000,0000,,Smutną rzeczą jest to,
Dialogue: 0,0:12:54.00,0:12:57.00,Default,,0000,0000,0000,,że kiedy umierają, informacja umiera razem z nimi.
Dialogue: 0,0:12:57.00,0:12:59.00,Default,,0000,0000,0000,,To, co ludzi wyróżnia,
Dialogue: 0,0:12:59.00,0:13:01.00,Default,,0000,0000,0000,,to ludzki język.
Dialogue: 0,0:13:01.00,0:13:03.00,Default,,0000,0000,0000,,Jesteśmy pobłogosławieni darem języka, systemu komunikacji,
Dialogue: 0,0:13:03.00,0:13:06.00,Default,,0000,0000,0000,,tak mocnego i tak precyzyjnego,
Dialogue: 0,0:13:06.00,0:13:09.00,Default,,0000,0000,0000,,że możemy dzielić się tym, czego nauczyliśmy się z taką dokładnością,
Dialogue: 0,0:13:09.00,0:13:12.00,Default,,0000,0000,0000,,że może to być zmagazynowane w pamięci zbiorowej.
Dialogue: 0,0:13:12.00,0:13:14.00,Default,,0000,0000,0000,,A to oznacza,
Dialogue: 0,0:13:14.00,0:13:17.00,Default,,0000,0000,0000,,że informacje mogą "przeżyć" osobniki, które nauczyły się danych informacji,
Dialogue: 0,0:13:17.00,0:13:21.00,Default,,0000,0000,0000,,a następnie może ona być przekazywana z pokolenia na pokolenie.
Dialogue: 0,0:13:21.00,0:13:23.00,Default,,0000,0000,0000,,To jest właśnie powód, dlaczego, jako gatunek, jesteśmy tak pomysłowi
Dialogue: 0,0:13:23.00,0:13:25.00,Default,,0000,0000,0000,,i tak potężni.
Dialogue: 0,0:13:25.00,0:13:27.00,Default,,0000,0000,0000,,Dlatego też mamy historię.
Dialogue: 0,0:13:27.00,0:13:30.00,Default,,0000,0000,0000,,Wygląda na to, że jesteśmy jedynym gatunkiem od czterech miliardów lat,
Dialogue: 0,0:13:30.00,0:13:32.00,Default,,0000,0000,0000,,który ma ten dar.
Dialogue: 0,0:13:32.00,0:13:34.00,Default,,0000,0000,0000,,Nazywam to możliwością
Dialogue: 0,0:13:34.00,0:13:36.00,Default,,0000,0000,0000,,zbiorowego uczenia się.
Dialogue: 0,0:13:36.00,0:13:38.00,Default,,0000,0000,0000,,To nas wyróżnia.
Dialogue: 0,0:13:38.00,0:13:40.00,Default,,0000,0000,0000,,Możemy zobaczyć ją "w akcji"
Dialogue: 0,0:13:40.00,0:13:42.00,Default,,0000,0000,0000,,w najwcześniejszych etapach historii ludzkiej.
Dialogue: 0,0:13:42.00,0:13:44.00,Default,,0000,0000,0000,,Rozwinęliśmy się jako gatunek
Dialogue: 0,0:13:44.00,0:13:46.00,Default,,0000,0000,0000,,na sawannach w Afryce,
Dialogue: 0,0:13:46.00,0:13:49.00,Default,,0000,0000,0000,,ale następnie widzisz ludzi migrujących w nowe środowisko --
Dialogue: 0,0:13:49.00,0:13:51.00,Default,,0000,0000,0000,,na pustynie, dżungle,
Dialogue: 0,0:13:51.00,0:13:53.00,Default,,0000,0000,0000,,lodowe tundry Syberii --
Dialogue: 0,0:13:53.00,0:13:55.00,Default,,0000,0000,0000,,trudne, ciężkie środowisko --
Dialogue: 0,0:13:55.00,0:13:57.00,Default,,0000,0000,0000,,do obu Ameryk, do Australazji.
Dialogue: 0,0:13:57.00,0:13:59.00,Default,,0000,0000,0000,,Każda migracja wiązała się z procesem uczenia się --
Dialogue: 0,0:13:59.00,0:14:02.00,Default,,0000,0000,0000,,uczenia się nowych sposobów wykorzystywania środowiska,
Dialogue: 0,0:14:02.00,0:14:04.00,Default,,0000,0000,0000,,nowych sposobów radzenia sobie z otoczeniem.
Dialogue: 0,0:14:04.00,0:14:06.00,Default,,0000,0000,0000,,Potem 10 000 lat temu,
Dialogue: 0,0:14:06.00,0:14:08.00,Default,,0000,0000,0000,,wykorzystując nagłą zmianę globalnego klimatu,
Dialogue: 0,0:14:08.00,0:14:10.00,Default,,0000,0000,0000,,pod koniec ostatniego zlodowacenia,
Dialogue: 0,0:14:10.00,0:14:13.00,Default,,0000,0000,0000,,ludzie nauczyli się uprawiać rolę.
Dialogue: 0,0:14:13.00,0:14:15.00,Default,,0000,0000,0000,,Rolnictwo było energetyczną żyłą złota.
Dialogue: 0,0:14:15.00,0:14:17.00,Default,,0000,0000,0000,,Dzięki wykorzystaniu tej energii,
Dialogue: 0,0:14:17.00,0:14:19.00,Default,,0000,0000,0000,,populacja ludzka zwielokrotniła się.
Dialogue: 0,0:14:19.00,0:14:21.00,Default,,0000,0000,0000,,Ludzkie skupiska stały się większe, gęstsze,
Dialogue: 0,0:14:21.00,0:14:23.00,Default,,0000,0000,0000,,bardziej ze sobą połączone.
Dialogue: 0,0:14:23.00,0:14:27.00,Default,,0000,0000,0000,,I w ten sposób od około 500 lat
Dialogue: 0,0:14:27.00,0:14:29.00,Default,,0000,0000,0000,,ludzkość zaczęła się łączyć ze sobą globalnie,
Dialogue: 0,0:14:29.00,0:14:31.00,Default,,0000,0000,0000,,poprzez żeglugę, kolej,
Dialogue: 0,0:14:31.00,0:14:34.00,Default,,0000,0000,0000,,poprzez telegraf, poprzez Internet,
Dialogue: 0,0:14:34.00,0:14:36.00,Default,,0000,0000,0000,,aż do dziś, tworząc
Dialogue: 0,0:14:36.00,0:14:38.00,Default,,0000,0000,0000,,jeden światowy mózg,
Dialogue: 0,0:14:38.00,0:14:40.00,Default,,0000,0000,0000,,składający się z ponad siedmiu miliardów osobników.
Dialogue: 0,0:14:40.00,0:14:45.00,Default,,0000,0000,0000,,A mózg uczy się z prędkością nadświetlną.
Dialogue: 0,0:14:45.00,0:14:47.00,Default,,0000,0000,0000,,I przez ostatnie 200 lat wydarzyło się coś jeszcze:
Dialogue: 0,0:14:47.00,0:14:49.00,Default,,0000,0000,0000,,natknęliśmy się na inną energetyczną żyłę złota
Dialogue: 0,0:14:49.00,0:14:51.00,Default,,0000,0000,0000,,w postaci paliw kopalnych.
Dialogue: 0,0:14:51.00,0:14:54.00,Default,,0000,0000,0000,,Paliwa kopalne i zbiorowa nauka razem
Dialogue: 0,0:14:54.00,0:14:56.00,Default,,0000,0000,0000,,tłumaczą zdumiewającą złożoność,
Dialogue: 0,0:14:56.00,0:14:58.00,Default,,0000,0000,0000,,która nas otacza.
Dialogue: 0,0:15:01.00,0:15:04.00,Default,,0000,0000,0000,,Wracamy więc tutaj,
Dialogue: 0,0:15:04.00,0:15:06.00,Default,,0000,0000,0000,,do naszego centrum konferencyjnego.
Dialogue: 0,0:15:06.00,0:15:08.00,Default,,0000,0000,0000,,Uczestniczyliśmy w podróży tam i z powrotem
Dialogue: 0,0:15:08.00,0:15:11.00,Default,,0000,0000,0000,,przez 13.7 miliardów lat.
Dialogue: 0,0:15:11.00,0:15:14.00,Default,,0000,0000,0000,,Mam nadzieję, że zgodzicie się ze mną, że jest to historia robiąca wrażenie.
Dialogue: 0,0:15:14.00,0:15:16.00,Default,,0000,0000,0000,,I jest to historia, w której ludzie
Dialogue: 0,0:15:16.00,0:15:19.00,Default,,0000,0000,0000,,odgrywali zdumiewającą i twórczą rolę.
Dialogue: 0,0:15:19.00,0:15:22.00,Default,,0000,0000,0000,,Ale zawiera ona również ostrzeżenia.
Dialogue: 0,0:15:22.00,0:15:26.00,Default,,0000,0000,0000,,Zbiorowa nauka jest czymś bardzo, bardzo potężnym,
Dialogue: 0,0:15:26.00,0:15:28.00,Default,,0000,0000,0000,,ale nie jest do końca jasne,
Dialogue: 0,0:15:28.00,0:15:31.00,Default,,0000,0000,0000,,czy my, ludzie panujemy nad tym.
Dialogue: 0,0:15:31.00,0:15:34.00,Default,,0000,0000,0000,,Pamiętam bardzo dokładnie dzieci dorastające w Anglii,
Dialogue: 0,0:15:34.00,0:15:37.00,Default,,0000,0000,0000,,żyjące podczas Kryzysu Kubańskiego.
Dialogue: 0,0:15:37.00,0:15:39.00,Default,,0000,0000,0000,,Przez kilka dni,
Dialogue: 0,0:15:39.00,0:15:41.00,Default,,0000,0000,0000,,cała biosfera
Dialogue: 0,0:15:41.00,0:15:44.00,Default,,0000,0000,0000,,była na skraju zniszczenia.
Dialogue: 0,0:15:44.00,0:15:47.00,Default,,0000,0000,0000,,Ta broń nadal istnieje,
Dialogue: 0,0:15:47.00,0:15:49.00,Default,,0000,0000,0000,,jest nadal używana przez armię.
Dialogue: 0,0:15:49.00,0:15:51.00,Default,,0000,0000,0000,,Jeśli udałoby się nam uniknąć tej pułapki,
Dialogue: 0,0:15:51.00,0:15:53.00,Default,,0000,0000,0000,,już na nas czekają inne.
Dialogue: 0,0:15:53.00,0:15:56.00,Default,,0000,0000,0000,,Wypalamy paliwa kopalne w takiej ilości,
Dialogue: 0,0:15:56.00,0:15:59.00,Default,,0000,0000,0000,,że wygląda na to, że naruszamy warunki Złotowłosej.
Dialogue: 0,0:15:59.00,0:16:01.00,Default,,0000,0000,0000,,które pozwoliły kwitnąć cywilizacji ludzkiej
Dialogue: 0,0:16:01.00,0:16:05.00,Default,,0000,0000,0000,,przez ostatnie 10 000 lat.
Dialogue: 0,0:16:05.00,0:16:07.00,Default,,0000,0000,0000,,Co może zrobić Wielka Historia?
Dialogue: 0,0:16:07.00,0:16:10.00,Default,,0000,0000,0000,,Może pokazać nam naturę naszej złożoności i delikatności
Dialogue: 0,0:16:10.00,0:16:12.00,Default,,0000,0000,0000,,oraz niebezpieczeństwa, którym musimy stawić czoło,
Dialogue: 0,0:16:12.00,0:16:15.00,Default,,0000,0000,0000,,ale może również ukazać nam
Dialogue: 0,0:16:15.00,0:16:17.00,Default,,0000,0000,0000,,potęgę zbiorowej nauki.
Dialogue: 0,0:16:17.00,0:16:20.00,Default,,0000,0000,0000,,A teraz, na koniec,
Dialogue: 0,0:16:20.00,0:16:24.00,Default,,0000,0000,0000,,chcę coś zrobić.
Dialogue: 0,0:16:24.00,0:16:27.00,Default,,0000,0000,0000,,Chcę, aby mój wnuk Daniel
Dialogue: 0,0:16:27.00,0:16:29.00,Default,,0000,0000,0000,,i jego przyjaciele, w ogóle, całe jego pokolenie
Dialogue: 0,0:16:29.00,0:16:31.00,Default,,0000,0000,0000,,na całym świecie -
Dialogue: 0,0:16:31.00,0:16:34.00,Default,,0000,0000,0000,,chcę, by znali opowieść o Wielkiej Historii,
Dialogue: 0,0:16:34.00,0:16:36.00,Default,,0000,0000,0000,,i aby znali ją tak dobrze,
Dialogue: 0,0:16:36.00,0:16:38.00,Default,,0000,0000,0000,,że zrozumieją
Dialogue: 0,0:16:38.00,0:16:40.00,Default,,0000,0000,0000,,zarówno wyzwania, jak i możliwości,
Dialogue: 0,0:16:40.00,0:16:43.00,Default,,0000,0000,0000,,które stoją przed nami.
Dialogue: 0,0:16:43.00,0:16:45.00,Default,,0000,0000,0000,,To jest powód, dla którego moja grupa
Dialogue: 0,0:16:45.00,0:16:47.00,Default,,0000,0000,0000,,tworzy darmowy, sieciowy spis zagadnień dotyczący
Dialogue: 0,0:16:47.00,0:16:49.00,Default,,0000,0000,0000,,Wielkiej Historii,
Dialogue: 0,0:16:49.00,0:16:51.00,Default,,0000,0000,0000,,dla licealistów na całym świecie.
Dialogue: 0,0:16:51.00,0:16:54.00,Default,,0000,0000,0000,,Wierzymy, że ta Wielka Historia,
Dialogue: 0,0:16:54.00,0:16:57.00,Default,,0000,0000,0000,,będzie doskonałą intelektualną pożywką
Dialogue: 0,0:16:57.00,0:17:00.00,Default,,0000,0000,0000,,dla takich jak Daniel i całego jego pokolenia,
Dialogue: 0,0:17:00.00,0:17:02.00,Default,,0000,0000,0000,,pomagającą zmierzyć się z wielkimi wyzwaniami
Dialogue: 0,0:17:02.00,0:17:04.00,Default,,0000,0000,0000,,oraz ogromnymi możliwościami
Dialogue: 0,0:17:04.00,0:17:07.00,Default,,0000,0000,0000,,stojącymi przed nimi, podczas tego kolejnego etapu
Dialogue: 0,0:17:07.00,0:17:11.00,Default,,0000,0000,0000,,w historii naszej pięknej planety.
Dialogue: 0,0:17:11.00,0:17:13.00,Default,,0000,0000,0000,,Dziękuję za uwagę.
Dialogue: 0,0:17:13.00,0:17:18.00,Default,,0000,0000,0000,,(Brawa)