1
00:00:00,849 --> 00:00:03,000
یەکەم، ڤیدیۆیەک.

2
00:00:09,397 --> 00:00:12,199
بەڵێ، هێلکەی تێکدراوە.

3
00:00:14,151 --> 00:00:15,484
بەڵام کە سەیری ئەکەن،

4
00:00:15,508 --> 00:00:19,619
هیوادارم کەمێک هەستتان
بە شتێکی نائاسایی کردبێت.

5
00:00:21,389 --> 00:00:24,727
چونکە لەوانەیە تێبینی ئەوە بکەن 
کە ڕووئەیات و ئەوەش

6
00:00:24,751 --> 00:00:26,976
ئەوەیە کە هێلکەکە خۆی چاکدەکاتەوە.

7
00:00:27,000 --> 00:00:29,699
ئێستاش ئەبینیت زەردێنەکە و
سپێنەکە لەیەک جیابوونەتەوە.

8
00:00:29,723 --> 00:00:32,746
ئێستا دووبارە ئەچنەوە ناو هێلکەکە.

9
00:00:32,770 --> 00:00:35,238
هەمووشمان لە ناخی دڵمانەوە دەزانین

10
00:00:35,262 --> 00:00:38,277
گەردوون بەم شێوەیە کار ناکات.

11
00:00:39,436 --> 00:00:42,541
هێلکەیەکی تێکدراو دەڵەمەیە --
دەڵەمەیەکی بەتام -- بەڵام دەڵەمەیە.

12
00:00:42,565 --> 00:00:44,976
هێلکە شتێکی جوان و ئاڵۆزە

13
00:00:45,000 --> 00:00:47,239
کە دەتوانێت شتی ئاڵۆزتریش درووستکات،

14
00:00:47,263 --> 00:00:48,580
بۆ نموونە مریشک.

15
00:00:49,072 --> 00:00:50,976
لە ناخی دڵیشمانەوە دەزانین

16
00:00:51,000 --> 00:00:54,764
کە گەردوون لە دەڵەمەوە ناچێت
بەرەو ئاڵۆزبوون.

17
00:00:55,190 --> 00:00:57,585
ڕاستییەکەی، ئەمە غەریزەیە

18
00:00:57,609 --> 00:01:00,481
لەناو یەکێک لە بنچینەییترین یاساکانی
فیزیادا ڕەنگدەداتەوە،

19
00:01:00,505 --> 00:01:03,330
دووەم یاسای جوڵەی گەرمی، یان
یاسای ئینترۆپی.

20
00:01:03,902 --> 00:01:05,661
ئەوەی بە شێوەیەکی بنچینەیی دەیڵێت

21
00:01:05,685 --> 00:01:08,812
ئەوەیە کە مەیلێکی گشتی هەیە
بۆ گەردوون بۆ ئەوەی

22
00:01:08,836 --> 00:01:12,439
لە ڕێکخستن و یەکپارچەییەوە

23
00:01:12,463 --> 00:01:15,127
بڕوات بەرەو نەبوونی ڕێکخستن، و
نەبوونی یەکپارچەیی --

24
00:01:15,151 --> 00:01:16,615
ڕاستییەکەی، بەرەو دەڵەمە.

25
00:01:16,639 --> 00:01:19,862
لەبەر ئەوەش هەست ئەکەیت
ئەو ڤیدیۆیە کەمێک سەیر بێت.

26
00:01:20,425 --> 00:01:23,154
لەگەڵ ئەوەشدا، سەیری
چواردەورمان بکەن.

27
00:01:24,194 --> 00:01:27,670
ئەوەی لە چواردەوری خۆماندا
دەیبینن ئاڵۆزییەکی سەرسوڕهێنەرە.

28
00:01:28,289 --> 00:01:31,578
ئیریک بینهۆکەر دەیخەمڵێنێت کە
تەنیا لە شاری نیو یۆرک،

29
00:01:31,602 --> 00:01:35,156
ئاڵوگۆڕی بازرگانی بە ١٠ ملیار
جۆری کاڵاوە دەکرێت.

30
00:01:35,672 --> 00:01:39,640
ئەوە سەدان هێندەی جۆرە
بوونەوەرەکانی سەر زەوییە. و

31
00:01:40,000 --> 00:01:43,976
لەلایەن جۆرە بوونەوەرێکەوە ئاڵوگۆڕیان
پێدەکرێت کە ژمارەیان حەوت ملیارە،

32
00:01:44,000 --> 00:01:47,385
بە بازرگانی، گەشتکردن، و
ئینتەرنێت پێکەوە بەستراونەتەوە

33
00:01:47,409 --> 00:01:51,098
بۆ ناو سیستمێکی جیهانی خاوەن
ئاڵۆزییەکی مەزن.

34
00:01:52,566 --> 00:01:54,042
کەواتە ئەمە مەتەڵە گەورەکەیە:

35
00:01:54,931 --> 00:01:59,578
لە گەردوونێکدا کە یاسای دووەمی
جوڵەی گەرمی حوکم دەکات،

36
00:01:59,602 --> 00:02:01,406
چۆن دەکرێت

37
00:02:01,430 --> 00:02:03,976
ئەو جۆرە ئاڵۆزییە درووست ببێت
کە من پێشتر باسم کرد،

38
00:02:04,000 --> 00:02:07,788
جۆرە ئاڵۆزییەکانی من و ئێوە و

39
00:02:07,812 --> 00:02:09,501
سەنتەری کۆنگرەکان نوێنەرایەتی دەکەین؟

40
00:02:10,859 --> 00:02:12,812
لەوانەیە وەڵامەکە ئەمە بێت،

41
00:02:12,836 --> 00:02:15,976
گەردوون دەتوانێت ئاڵۆزی درووست بکات،

42
00:02:16,000 --> 00:02:17,555
بەڵام بە ئاستەنگییەکی زۆر.

43
00:02:18,610 --> 00:02:19,707
لە گیرفانەکاندا،

44
00:02:19,731 --> 00:02:22,048
ئەو شتە دەرکەوت کە هاوپیشەکەم،
فرێد، سپایەر،

45
00:02:22,072 --> 00:02:24,214
پێی دەڵێت "هەلومەرجە مامناوەندەکان" --

46
00:02:24,238 --> 00:02:26,289
زۆر گەرم نا، زۆر سارد نا،

47
00:02:26,313 --> 00:02:28,976
گونجاو بۆ درووستکردنی ئاڵۆزی. و

48
00:02:29,000 --> 00:02:31,267
کەمێک شتی ئاڵۆزتر دەردەکەون. و

49
00:02:31,291 --> 00:02:33,530
ئەگەر هەندێک شتی کەمێک
ئاڵۆزتریشت دەستکەوێت،

50
00:02:33,554 --> 00:02:35,926
دەتوانی شتی کەمێک ئاڵۆزتریشت دەستکەوێت.

51
00:02:35,950 --> 00:02:39,976
بەم شێوەیەش، ئاڵۆزی قۆناغ 
بە قۆناغ بنیات دەنرێت.

52
00:02:40,875 --> 00:02:43,153
هەر قۆناغێک جادووگەرییە

53
00:02:43,177 --> 00:02:46,750
چونکە ئەو تێڕوانینە درووست دەکات
کە شتێکی تەواو نوێ

54
00:02:46,774 --> 00:02:49,577
هەر لەخۆوە لە گەردووندا دەردەکەوێت.

55
00:02:49,601 --> 00:02:52,832
لە مێژووی گەورەدا بەو ساتانە دەڵێین
ساتەکانی سەرەتان.

56
00:02:53,871 --> 00:02:56,976
لە هەر سەرەتایەکیشدا، بەردەوامی
قورستر دەبێت.

57
00:02:57,000 --> 00:03:00,242
شتە ئاڵۆزەکان ناسکتر دەبن،

58
00:03:00,266 --> 00:03:01,976
بێ بەرگریتر دەبن؛

59
00:03:02,000 --> 00:03:05,531
هەلومەرجە مامناوەندەکان توندتر دەبن، و

60
00:03:05,555 --> 00:03:08,542
درووستکردنی ئاڵۆزی قورستر دەبێت.

61
00:03:09,468 --> 00:03:12,772
ئێستا، ئێمە، وەک بوونەوەری زۆر ئاڵۆز،

62
00:03:12,796 --> 00:03:14,976
زۆر بە حەسرەتین چیرۆکی ئەوە بزانین

63
00:03:15,000 --> 00:03:19,658
چۆن گەردوون ئاڵۆزی درووست دەکات
سەرەڕای یاسای دووەم، و

64
00:03:19,682 --> 00:03:24,714
بۆچی ئاڵۆزی بە واتای ناسکی و
بێبەرگری بوون یەت. و

65
00:03:25,485 --> 00:03:28,405
ئەوەش چیرۆکەکەیە کە لە مێژووی
گەورەدا دەیگێڕینەوە.

66
00:03:28,429 --> 00:03:30,136
بەڵام بۆ ئەوە پێویستە شتێک بکەیت

67
00:03:30,160 --> 00:03:32,865
کە لەوانەیە لە یەکەم نیگادا،
تەواو لە مەحاڵ بچێت.

68
00:03:32,889 --> 00:03:36,069
پێویستە سەرژمێری هەموو مێژووی
گەردوون بکەیت.

69
00:03:37,488 --> 00:03:38,488
کەواتە با بیکەین.

70
00:03:39,000 --> 00:03:40,909
(پێکەنین)

71
00:03:40,933 --> 00:03:44,379
با دەستپێکەین بە گێڕانەوەی کات بۆ

72
00:03:44,403 --> 00:03:47,299
١٣.٧ ملیار ساڵ لەمەوبەر،

73
00:03:47,323 --> 00:03:50,000
بۆ سەرەتای درووسبوون.

74
00:03:57,321 --> 00:03:58,975
بە چواردەورمانەوە، هیچ نییە.

75
00:03:59,726 --> 00:04:02,432
تەنانەت کات یان بۆشایش بوونی نییە.

76
00:04:03,214 --> 00:04:06,912
هەوڵبە تاریکترین و بەتاڵترین
شت بێنیتە بەرچاوت و

77
00:04:06,936 --> 00:04:10,253
لە تۆپێکدا ملیارەها جار کۆیکەرەوە و
ئەوە ئێمە لەوێداین. و

78
00:04:10,732 --> 00:04:13,072
ئینجا لە ناکاو،

79
00:04:13,096 --> 00:04:14,104
بووم!

80
00:04:14,128 --> 00:04:16,335
گەردوونێک دەردەکەوێت، گەردوونێکی تەواو. و

81
00:04:16,359 --> 00:04:18,215
یەکەم بەربەستی خۆمان تێپەڕاند.

82
00:04:18,239 --> 00:04:20,612
گەردوون بچووکە؛
لە گەردێک بچووکترە.

83
00:04:20,636 --> 00:04:21,976
ئێجگار گەرمە.

84
00:04:22,000 --> 00:04:24,525
هەموو شتێکی تێدایە کە لە
گەردوونی ئەمڕۆدا هەیە،

85
00:04:24,549 --> 00:04:26,343
بۆیە دەکرێ بیهێنیتە بەرچاوت،
پارچە بووە. و

86
00:04:26,367 --> 00:04:28,976
بە خێراییەکی بێوێنە فراوان دەبێت.

87
00:04:29,000 --> 00:04:30,913
یەکەم جاریش، تەنیا لێڵییەکە،

88
00:04:30,937 --> 00:04:34,047
بەڵام زۆر بەخێرایی شتی ڕوون
لەو لێڵییەدا دەردەکەوێت.

89
00:04:34,483 --> 00:04:35,976
لە یەکەم چرکەدا،

90
00:04:36,000 --> 00:04:38,976
وزە خۆی وردوخاش دەبێت
بۆ چەند هێزێکی جیا

91
00:04:39,000 --> 00:04:42,082
بە هێزی کارۆموغناتیزی و
تاودانیشەوە. و

92
00:04:42,106 --> 00:04:44,534
وزە شتێکی تری جادوگەریش دەکات:

93
00:04:44,558 --> 00:04:47,790
کۆدەبێتەوە بۆ درووستکردنی ماددە --

94
00:04:47,814 --> 00:04:50,144
کوارکەکانی پرۆتۆنەکان و

95
00:04:50,168 --> 00:04:52,696
لێپتۆنەکان درووست دەکەن
کە ئیلیکترۆنەکانیش لەخۆدەگرن.

96
00:04:52,696 --> 00:04:54,433
هەموو ئەوەش لە یەکەم چرکەدا ڕوویدا.

97
00:04:54,457 --> 00:04:58,686
ئێستا ٣٨٠,٠٠٠ ساڵ دەچینە پێشەوە.

98
00:04:59,000 --> 00:05:02,647
ئەوە دوو هێندەی ماوەی هەبوونی
مرۆڤە لەسەر ئەم هەسارەیە. و

99
00:05:02,671 --> 00:05:07,411
ئێستاش گەردیلە سادەکان لە
هایدرۆجین و هیلیۆم دەردەکەون.

100
00:05:08,617 --> 00:05:10,220
ئێستا ئەمەوێ کەمێک بوەستم،

101
00:05:10,244 --> 00:05:12,976
٣٨٠,٠٠٠ ساڵ دوای سەرەتای گەردوون،

102
00:05:13,000 --> 00:05:16,976
چونکە ڕاستییەکەی لەم ساتەدا زۆر شت
دەزانین لەسەر گەردوون.

103
00:05:17,513 --> 00:05:20,434
لە سەروو هەموو شتێکەوە ئەزانین
کە شتێکی زۆر سادە بووە.

104
00:05:20,458 --> 00:05:24,257
پێکهاتووە لە هەوری زەبەلاحی
گەردیلەکانی هایدرۆجین و هیلیۆم، و

105
00:05:24,281 --> 00:05:26,209
هیچ پێکهاتەیەکیان نەبووە.

106
00:05:26,233 --> 00:05:28,600
جۆرێکە لە دەڵەمەیەکی گەردوونی.

107
00:05:29,392 --> 00:05:31,062
بەڵام ئەوە بە تەواوەتی ڕاست نییە.

108
00:05:31,472 --> 00:05:32,976
توێژینەوە نوێکان

109
00:05:33,000 --> 00:05:35,861
بە مانگە دەستکردەکانی وەک مانگی
دەستکردنی ویماپ

110
00:05:35,885 --> 00:05:37,462
ئەوەی نیشانداوە، کە لە ڕاستیدا،

111
00:05:37,486 --> 00:05:40,235
تەنیا جیاوازی زۆر بچووک هەیە
لەو پشتی دیمەنەوە.

112
00:05:40,259 --> 00:05:41,976
ئەوەی لێرەدا دەیبینیت،

113
00:05:42,000 --> 00:05:46,306
شوێنە شینەکان چەند هەزارپلەیەک
سارد ترن لە

114
00:05:46,330 --> 00:05:47,722
شوێنە سوورەکان.

115
00:05:47,746 --> 00:05:49,119
ئەمانە جیاوازی بچووکن،

116
00:05:49,143 --> 00:05:51,413
بەڵام بەس بووە بۆ گەردوون
بۆ ئەوەی بەردەوامبێت

117
00:05:51,437 --> 00:05:53,412
بۆ قۆناغی دواتری بنیاتنانی ئاڵۆزی.

118
00:05:53,436 --> 00:05:54,628
بەم شێوەیەش کاردەکات.

119
00:05:55,635 --> 00:05:59,883
هێزی تاودان زیاتر بەهێزتر دەبێت
لە شوێنێکدا شتی زیاتری لێبێت.

120
00:06:00,557 --> 00:06:02,875
کەواتە لەکوێدا ناوچەی کەمێک چڕتر هەبێت،

121
00:06:02,899 --> 00:06:06,816
هێزی تاودان دەست دەکات بە کۆکردنەوەی
هەورەکانی گەردیلەی هایدرۆجین و هیلیۆم.

122
00:06:06,840 --> 00:06:10,390
کەواتە دەکرێ بیهێنینە بەرچاومان سەرەتای
گەردوون ملیۆنەها هەور بووبێت.

123
00:06:10,414 --> 00:06:12,216
هەر هەورێکیش چڕکرابێتەوە،

124
00:06:12,240 --> 00:06:15,256
هێزی تاودان بەهێزتر بووبێت
لەگەڵ زیادبوونی چڕیدا،

125
00:06:15,280 --> 00:06:18,374
پلەی گەرمی دەست دەکات بە
بەرزبوونەوە لە ناوەندی هەر هەورێکدا، و

126
00:06:18,398 --> 00:06:19,687
ئینجا لە ناوەڕاستدا،

127
00:06:19,711 --> 00:06:22,549
پلەی گەرمییەکە پلە گەرمییە
لێوارەکە تێدەپەڕێنێتگ

128
00:06:22,573 --> 00:06:24,139
کە دە ملیۆن پلەیە،

129
00:06:24,163 --> 00:06:26,568
پرۆتۆنەکان دەست دەکەن بە یەکگرتن،

130
00:06:26,592 --> 00:06:28,976
دەردانێکی گەورەی وزە دەبێت، و

131
00:06:29,000 --> 00:06:30,433
ئینجا --

132
00:06:30,457 --> 00:06:31,473
بووم!

133
00:06:31,497 --> 00:06:33,012
یەکەمین ئەستێرەکانمان دروستبوون.

134
00:06:33,678 --> 00:06:37,536
نزیکەی ٢٠٠ ملیۆن ساڵ
دوای تەقینەوە گەورەکە،

135
00:06:37,560 --> 00:06:40,967
ئەستێرەکان دەست دەکەن بە
دەرکەوتن بەدرێژایی گەردوون،

136
00:06:40,991 --> 00:06:42,062
ملیۆنەها لە ئەستێرەکان. و

137
00:06:42,499 --> 00:06:45,355
ئێستاش گەردوون بەشێوەیەکی بەرچاو
سەرنجڕاکێشترە و

138
00:06:45,379 --> 00:06:46,474
ئاڵۆزتریشە.

139
00:06:47,928 --> 00:06:51,044
ئەستێرەکان هەلومەرجی مامناوەندی تر
درووست دەکەن بۆ

140
00:06:51,068 --> 00:06:52,967
تێپەڕاندنی دوو لێواری نوێ.

141
00:06:53,371 --> 00:06:55,950
کاتێک ئەستێرە زۆر گەورەکان دەپوکێنەوە،

142
00:06:55,974 --> 00:06:58,295
پلەی گەرمی زۆر بەرز درووست دەکەن

143
00:06:58,319 --> 00:07:01,952
بەشێوەیەک پرۆتۆنەکان بە چەندین
تێکەڵەی ئاڵۆز و جیا یەکدەگرن،

144
00:07:01,976 --> 00:07:04,806
بۆ درووستکردنی هەموو توخمەکانی
سەر خشتەی خولی.

145
00:07:04,830 --> 00:07:07,126
ئەگەر وەک من ئەڵقەیەکی
ئاڵتوونتان لە پەنجەدایە،

146
00:07:07,150 --> 00:07:09,976
ئەوا لە تەقینەوەیەکی گەردوونیدا درووستبووە.

147
00:07:10,618 --> 00:07:13,817
کەواتە ئێستا گەردوون لەڕووی
کیمیاییەوە ئاڵۆزترە. و

148
00:07:13,841 --> 00:07:16,206
لە گەردوونێکی ئاڵۆزتردا،

149
00:07:16,230 --> 00:07:18,674
ئەگەری دروستکردنی شتی زیاتر هەیە. و

150
00:07:18,698 --> 00:07:22,190
ئەوەشی دەست دەکات بە ڕوودان ئەوەیە
لە چواردەوری خۆرە نوێکان،

151
00:07:22,214 --> 00:07:23,976
ئەستێرە نوێکان،

152
00:07:24,000 --> 00:07:26,191
هەموو ئەم توخمانە یەک دەگرن، و
دەخولێنەوە، و

153
00:07:26,215 --> 00:07:28,995
وزەی ئەستێرەکە دەیانسوڕێنێتەوە،

154
00:07:29,019 --> 00:07:33,744
تەنۆلکەکان دروست دەکەن، دانەبەفرەکان
دروست دەکەن، تەپ و تۆزی تەنۆلکەکان،

155
00:07:33,768 --> 00:07:35,964
بەردەکان دروست دەکان،
هەسارۆچکەکان درووست دەکەن و

156
00:07:35,988 --> 00:07:38,583
لە ئەنجامدا،
هەسارەکان و مانگەکان درووست دەکەن.

157
00:07:38,607 --> 00:07:41,557
کۆمەڵەی خۆریش بەم شێوەیە درووست دەبێت،

158
00:07:41,581 --> 00:07:43,976
چوار ملیار و نیو ساڵ لەمەوبەر.

159
00:07:45,193 --> 00:07:50,566
هەسارە بەردییەکانی وەک زەوی
زۆر ئاڵۆزترە لە ئەستێرەکانی تر

160
00:07:50,590 --> 00:07:53,352
چونکە فرەچەشنییەکی زۆر زیاتری
هەموو ماددەکانی تێدایە.

161
00:07:53,376 --> 00:07:56,157
بۆیە سێیەم لێواری ئاڵۆزیمان تێپەڕاند.

162
00:07:57,671 --> 00:08:00,298
ئێستا، بەردەوامبوون قورستر ئەبێت.

163
00:08:01,151 --> 00:08:05,429
قۆناغی دواتر ئەو شتانە دەهێنێتە
کایەوە کە زۆر ناسکترن،

164
00:08:05,453 --> 00:08:07,365
زۆر بێبەرگریترن،

165
00:08:07,389 --> 00:08:09,976
بەڵام زۆر داهێنەرانەترن و

166
00:08:10,000 --> 00:08:12,976
توانای درووستکردنی ئاڵۆزی زیاتریان هەیە.

167
00:08:13,346 --> 00:08:16,770
بێگومان من باسی بوونەوەرە
زیندووەکان ئەکەم.

168
00:08:17,474 --> 00:08:19,617
بوونەوەرە زیندووەکان لەلایەن
کیمیاوە درووست دەبن.

169
00:08:19,641 --> 00:08:22,024
ئێمە کۆکراوەیەکی گەورەی
ماددە کیمیاییەکانین.

170
00:08:22,855 --> 00:08:25,976
کیمیاش لەلایەن هێزی
کارۆموغناتیزییەوە داگیرکراوە.

171
00:08:26,000 --> 00:08:28,239
کە لەسەر پێوەری بچووکتری لە
هێزی تاودان کاردەکات،

172
00:08:28,263 --> 00:08:32,178
ئەویش ڕوونیدەکاتەوە بۆچی منیش و
ئێوەش لە ئەستێرەکان یان هەسارەکان بچووکترین.

173
00:08:32,773 --> 00:08:35,067
ئینجا، هەلومەرجە نمونەییەکان
بۆ کیمیا چییە؟

174
00:08:35,614 --> 00:08:37,384
هەلومەرجە مامناوەندەکان چین؟

175
00:08:37,408 --> 00:08:39,765
یەکەم شت، پێویست بە وزەیە،

176
00:08:39,789 --> 00:08:40,976
بەڵام زۆر نا.

177
00:08:41,405 --> 00:08:43,660
لە ناوەڕاستی ئەستێرەیەکدا،
وزەیەکی زۆر هەیە

178
00:08:43,684 --> 00:08:46,826
کە گەردیلەکانی یەکدەگرن
دەکرێت جیاببنەوە.

179
00:08:46,850 --> 00:08:47,976
بەڵام زۆر کەمیش نەبێت.

180
00:08:48,382 --> 00:08:49,613
لە بۆشایی نێوان گەلەئەستێرەکان،

181
00:08:49,637 --> 00:08:52,520
وزەیەکی هێندە کەم هەیە کە
گەردیلەکان ناتوانن یەک بگرن.

182
00:08:53,118 --> 00:08:54,976
ئەوەی پێویست پێیەتی بڕێکی گونجاوە، و

183
00:08:55,000 --> 00:08:57,000
لەسەر هەسارەکان ئەو بڕە گونجاوە هەیە،

184
00:08:57,024 --> 00:08:59,531
چونکە نزیکن لە ئەستێرەکانەوە،
بەڵام زۆر نزیک نا.

185
00:09:00,134 --> 00:09:03,729
پێویست بە فرەچەشنییەکی زۆری
تووخمە کیمیاییەکانیش هەیە، و

186
00:09:03,753 --> 00:09:06,761
پێویست بە شلەشە، وەک ئاو.

187
00:09:06,785 --> 00:09:07,832
بۆچی؟

188
00:09:07,856 --> 00:09:11,728
لە دۆخی گازدا، گەردیلەکان ئەوەندە
بەخێرایی بەلای یەکدا دەڕۆن

189
00:09:11,752 --> 00:09:13,205
ناتوانن یەک بگرن.

190
00:09:13,690 --> 00:09:15,412
لە دۆخی ڕەقیدا،

191
00:09:15,436 --> 00:09:17,976
گەردیلەکان ئەوەندە بەتوندی پێکەوە بەستراون،
ناتوانن هیچ بجوڵێن.

192
00:09:18,000 --> 00:09:19,718
لە دۆخی شلیدا،

193
00:09:19,742 --> 00:09:22,780
دەتوانن بچن سەر یەک و

194
00:09:22,804 --> 00:09:25,106
بەیەکترەوە ببەسترێن بۆ
درووستکردنی گەردەکان.

195
00:09:25,780 --> 00:09:28,135
ئێستا ئەو هەلومەرجە بێوێنەیە
لەکوێ دەست ئەکەوێت؟

196
00:09:28,674 --> 00:09:30,666
هەسارەکان هەموو مەزنن، و

197
00:09:30,690 --> 00:09:33,976
هەسارەی زەوی خۆشمان بێوێنەترین بووە.

198
00:09:34,777 --> 00:09:36,825
مەودایەکی گونجاو لە ئەستێرەکەیەوە
دوور بووە بۆ ئەوەی

199
00:09:36,849 --> 00:09:38,976
زەریای گەورەی ئاوی تێدا بێت. و

200
00:09:39,000 --> 00:09:40,976
لە قوڵایی ژێر ئەو زەریایانەشەوە،

201
00:09:41,000 --> 00:09:42,976
لە ناخی زەویدا،

202
00:09:43,000 --> 00:09:45,976
گەرمییەکی پەنگ خواردووت هەیە
لە ناوەوەی زەویدا، و

203
00:09:46,000 --> 00:09:48,127
فرەچەشنییەکی مەزنی تووخمەکان هەیە.

204
00:09:48,151 --> 00:09:50,697
کەواتە لەو شوێنانەی دەرچوونی
گەرمی ناخی زەریاکان،

205
00:09:50,721 --> 00:09:52,976
کیمیاگەرییەکی بێوێنە دەستیکردووە بە ڕوودان، و

206
00:09:53,000 --> 00:09:56,000
گەردیلەکان لە چەندین شێوەی
هەمەچەشندا یەکیان گرتووە.

207
00:09:57,000 --> 00:10:01,365
بەڵام بێگومان ژیان لە تەنیا
کیمیاگەرییەکی نائاسایی زیاترە.

208
00:10:01,794 --> 00:10:05,551
چۆن ئەو گەردە زەبەلاحانە 
سەقامگیر دەکەیت کە پێدەچێت

209
00:10:05,575 --> 00:10:06,932
بتوانن بەردەوام بن؟

210
00:10:07,690 --> 00:10:12,046
لێرەدایە کە ژیان فێڵێکی تەواو
نوێ دەهێنێتە ئاراوە.

211
00:10:12,960 --> 00:10:15,495
خوودی ئەو شتە سەقامگیر ناکەیت؛

212
00:10:15,519 --> 00:10:17,622
کڵێشەکە سەقامگیر دەکەیت،

213
00:10:17,646 --> 00:10:19,751
ئەو شتەی زانیارییەکە هەڵدەگرێت، و

214
00:10:19,775 --> 00:10:21,992
ڕێگەدەدەیت کڵێشەکە لەبەر خۆی بگرێتەوە.

215
00:10:22,016 --> 00:10:25,167
بێگومان دی ئێن ئەی گەردە جوانەکەیە

216
00:10:25,191 --> 00:10:27,517
کە ئەو زانیاریەی لەخۆگرتووە.

217
00:10:27,541 --> 00:10:30,356
ئاشنا دەبن بە لولوپێچە دوانییەکەی
دی ئێن ئەی.

218
00:10:30,380 --> 00:10:32,896
هەر بەشێکی زانیارییەکی تێدایە.

219
00:10:32,920 --> 00:10:37,493
کەواتە دی ئێن ئەی زانیاری پێیە
لەسەر چۆنێتی دروستکردنی بونەوەری زیندوو.

220
00:10:38,055 --> 00:10:39,979
هەروەها دی ئێن ئەی ئەتوانێت
لەسەر خۆشی بگرێتەوە.

221
00:10:40,003 --> 00:10:41,209
کەواتە لەسەر خۆی دەگرێتەوە و

222
00:10:41,233 --> 00:10:43,915
کڵێشەکە بە زەریاکاندا بڵاودەکاتەوە.

223
00:10:43,939 --> 00:10:45,733
کەواتە زانیارییەکە بڵاودەبێتەوە.

224
00:10:45,757 --> 00:10:48,395
تێبینی بکە کە زانیاری بووە بە
بەشێک لە مێژووی ئێمە.

225
00:10:48,877 --> 00:10:52,522
جوانی ڕاستەقینەی دی ئێن ئەی
لەوەدایە کە بێ هەڵە نییە.

226
00:10:52,546 --> 00:10:56,474
کاتێک لەسەر خۆی دەگرێتەوە،
لە هەر یەک ملیار جارێکدا

227
00:10:56,498 --> 00:10:58,243
دەکرێت هەڵەیەک ڕووبات.

228
00:10:58,267 --> 00:11:02,976
ئەوەش واتای ئەوەیە کە دی ئێن ئەی
لە فێربوونی زیاتردایە.

229
00:11:03,000 --> 00:11:06,320
ڕێگای نوێ کۆدەکاتەوە بۆ
درووستکردنی بوونەوەری زیندوو

230
00:11:06,344 --> 00:11:07,964
چونکە هەندێک لەم هەڵانە سوودبەخشن.

231
00:11:07,988 --> 00:11:09,186
کەواتە دی ئێن ئەی فێردەبێت و

232
00:11:09,210 --> 00:11:12,444
فرەچەشنییەک و ئاڵۆزییەکی
زیاتر بنیات دەنێت.

233
00:11:12,468 --> 00:11:15,650
دەشتوانین ڕوودانی ئەمە بەدرێژایی
چوار ملیار ساڵی پێشوو ببینین.

234
00:11:15,674 --> 00:11:17,849
بۆ بەشێکی زۆری ماوەی ژیانی سەر زەوی،

235
00:11:17,873 --> 00:11:20,110
بوونەوەرە زیندووەکان زۆر سادە بوون --

236
00:11:20,134 --> 00:11:21,522
تەنیا خانەیەک.

237
00:11:21,546 --> 00:11:24,976
بەڵام فرەچەشنییەکی مەزنیان هەبووە و
لە ناویشەوە ئاڵۆزی.

238
00:11:25,411 --> 00:11:28,315
ئینجا نزیکەی ٦٠٠-٨٠٠ ملیۆن ساڵ
لەمەوبەر،

239
00:11:28,339 --> 00:11:30,430
بوونەوەرە فرەخانەکان دەرکەوتوون.

240
00:11:30,454 --> 00:11:32,955
بۆ نموونە کەڕوو، ماسی،

241
00:11:32,979 --> 00:11:34,494
درووستبوونی ڕووەکەکان،

242
00:11:34,518 --> 00:11:37,229
درووستبوونی وشکاوەکییەکان،
ئینجا خشۆکەکان، و

243
00:11:37,253 --> 00:11:39,683
ئینجا بێگومان دەیناسۆرەکان.

244
00:11:40,739 --> 00:11:43,248
هەندێک جاریش، کارەساتی سرووشتی دەبێت.

245
00:11:44,326 --> 00:11:46,715
شەست و پێنج ملیۆن ساڵ لەمەوبەر،

246
00:11:46,739 --> 00:11:48,703
نەیزەکێک یاوێتی بە زەویدا

247
00:11:48,727 --> 00:11:50,517
لە نزیک نیمچەدورگەی یوکاتان،

248
00:11:50,541 --> 00:11:53,509
هەلومەرجی وای درووستکردووە
وەک جەنگی ئەتۆمی وابووە، و

249
00:11:53,533 --> 00:11:55,422
دەیناسۆرەکان لەناوچوون.

250
00:11:55,906 --> 00:11:58,976
هەواڵێکی ناخۆش بۆ دەیناسۆرەکان،

251
00:11:59,000 --> 00:12:02,755
بەڵام هەواڵێکی خۆش بۆ
شیردەرەکانی باوباپیرانمان،

252
00:12:02,779 --> 00:12:03,976
کە زیایان کردووە

253
00:12:04,000 --> 00:12:07,657
لەو شوێنانەی دەیناسۆرەکانی لێنەماوە.

254
00:12:07,681 --> 00:12:12,736
ئێمەی مرۆڤیش بەشێکین لەو
زنجیرە پەرەسەندنەی کە

255
00:12:12,760 --> 00:12:15,096
٦٥ ملیۆن ساڵ لەمەوبەر دەستیپێکردووە

256
00:12:15,120 --> 00:12:17,000
بە لێدانی ئەو هەسارۆچکەیە لە زەوی.

257
00:12:18,536 --> 00:12:21,250
مرۆڤەکان نزیکەی ٢٠٠,٠٠٠ ساڵ 
لەمەوبەر دەرکەوتوون. و

258
00:12:21,274 --> 00:12:25,622
باوەڕم وایە ئەوەش وەک
لێوارێکی تر لە مێژووی مەزندا هەژمارکرێت.

259
00:12:25,646 --> 00:12:26,853
با ڕوونیکەمەوە بۆچی.

260
00:12:27,440 --> 00:12:30,471
بینیمان کە دی ئێن ئەی چۆن
بەجۆرێک فێری شت ئەبێت،

261
00:12:30,495 --> 00:12:32,282
زانیاری کۆئەکاتەوە.

262
00:12:32,306 --> 00:12:33,976
بەڵام زۆر خاوە لەوەدا.

263
00:12:34,868 --> 00:12:38,340
دی ئێن ئەی لەڕێی هەڵەی
هەڕەمەکییەوە زانیاری کۆدەکاتەوە،

264
00:12:38,364 --> 00:12:40,500
کە هەندێکی پێدەچێت
بە باش بشکێتەوە.

265
00:12:41,230 --> 00:12:43,864
بەڵام دی ئێن ئەی ڕێگایەکی
خێراتری درووستکردووە بۆ فێربوون:

266
00:12:43,888 --> 00:12:46,666
بوونەوەری درووستکردووە بە مێشکەوە، و

267
00:12:46,690 --> 00:12:49,909
ئەو بوونەوەرانەش دەتوانن
فێری زۆر شتی تازە ببن.

268
00:12:49,933 --> 00:12:52,259
زانیاری کۆدەکەنەوە، فێردەبن.

269
00:12:52,283 --> 00:12:55,108
ئەوەی جێی داخە ئەوەیە، کاتێک دەمرن،

270
00:12:55,132 --> 00:12:56,830
زانیارییەکەش دەمرێت لەگەڵیان.

271
00:12:57,219 --> 00:13:01,206
ئێستا ئەوەی وایکردووە مرۆڤ جیاواز بێت
زمانی ئاخاوتنی مرۆڤە.

272
00:13:01,230 --> 00:13:03,993
ئێمە خۆشبەختین زمانێکمان هەیە،
سیستمێکی پەیوەندی،

273
00:13:04,017 --> 00:13:06,638
ئەوەندە بەهێز و ئەوەندە ورد

274
00:13:06,662 --> 00:13:09,820
ئەتوانین ئەوەی فێری بووین بەوپەڕی
وردییەوە بگەیەنین بە چواردەورمان

275
00:13:09,844 --> 00:13:12,733
بەشێوەیەک بچێتە یادەوەری هەمووانەوە.

276
00:13:12,757 --> 00:13:13,976
ئەوەش واتای ئەوەیە

277
00:13:14,000 --> 00:13:17,779
دەکرێت لە تەمەنی ئەو کەسە زیاتر
بمێنێتەوە کە زانیارییەکە فێربووە، و

278
00:13:17,803 --> 00:13:20,976
دەکرێت نەوە لەدوای نەوە کۆبێتەوە.

279
00:13:21,000 --> 00:13:25,056
لەبەر ئەوەشە، وەک بوونەوەرێک،
ئێمە زۆر بەهێز و زۆر داهێنەرین، و

280
00:13:25,080 --> 00:13:27,136
لەبەر ئەوە مێژووێکمان هەیە.

281
00:13:27,755 --> 00:13:31,056
لەوە ئەچین تەنیا بوونەوەر بین
لەم پێنج ملیار ساڵەدا

282
00:13:31,080 --> 00:13:32,322
کە ئەو توانایەمان هەبێت.

283
00:13:32,797 --> 00:13:36,362
بەم توانایە ئەڵێم فێربوونی کۆکراوە.

284
00:13:36,735 --> 00:13:38,124
ئەوەی وامان لێئەکات جیاوازبین.

285
00:13:38,426 --> 00:13:41,976
لە سەرەتاترین بەشی مێژووری مرۆڤدا
دەبینین کە کار ئەکات.

286
00:13:42,689 --> 00:13:45,976
وەک بوونەوەرێک لە زەوییەکانی
ساڤانای ئەفریقا پەرەمان سەندووە،

287
00:13:46,000 --> 00:13:49,460
بەڵام ئینجا مرۆڤەکان گەشتیان کردووە
بۆ ژینگە نوێکان،

288
00:13:49,484 --> 00:13:51,634
بۆ زەوییە بیابانەکان، بۆ دارستانەکان،

289
00:13:51,658 --> 00:13:54,094
بۆ جەمسەری بەستەڵەکی سیبریا --

290
00:13:54,118 --> 00:13:55,563
ژینگە قورس و دژوارەکان --

291
00:13:55,587 --> 00:13:57,920
بۆ ئەمریکا و بۆ ئوسترالیاش.

292
00:13:57,944 --> 00:13:59,981
هەر گەشتکردنێک فێربوونی لەگەڵ بووە --

293
00:14:00,005 --> 00:14:02,488
فێربوونی ڕێگای نوێ بۆ قۆستنەوەی ژینگە،

294
00:14:02,512 --> 00:14:04,686
ڕێگای نوێی مامەڵەکردن لەگەڵ چواردەور.

295
00:14:04,710 --> 00:14:06,526
ئینجا ١٠,٠٠٠ ساڵ لەمەوبەر،

296
00:14:06,550 --> 00:14:09,545
قۆستنەوەی گۆڕانێکی لەناکاو
لە کەش و هەوای زەویدا

297
00:14:09,569 --> 00:14:11,141
لەگەڵ کۆتایی دوایین چاخی سەهۆڵبەندان،

298
00:14:11,165 --> 00:14:12,746
مرۆڤ فێری کشتوکاڵی بوو.

299
00:14:13,363 --> 00:14:15,799
کشتوکاڵی وەک وزە وابوو بۆ مرۆڤ.

300
00:14:15,823 --> 00:14:19,650
بە بەکارهێنانی ئەو وزەیەش، مرۆڤەکان
توانیان زۆرتر ببن.

301
00:14:19,674 --> 00:14:23,261
کۆمەڵگاکان گەورەتر و چڕتر بوون و
پەیوەندیان زیاتر لەنێواندا درووستبوو.

302
00:14:23,841 --> 00:14:27,192
ئینجا نزیکەی ٥٠٠ ساڵ لەمەوبەر،

303
00:14:27,216 --> 00:14:29,255
مرۆڤەکان لەسەر ئاستی جیهان
کەوتنە پەیوەندییەوە

304
00:14:29,279 --> 00:14:31,660
لەڕێگەی کەشتی، لەڕێگەی شەمەندەفەر،

305
00:14:31,684 --> 00:14:33,976
لەڕێگەی تەلەگراف، و لەڕێگەی ئینتەرنێتەوە،

306
00:14:34,000 --> 00:14:39,191
تا ئەم ڕۆژەی کە لەوە دەچێت 
جیهان هەمووی یەک مێشک بێت و

307
00:14:39,215 --> 00:14:41,347
لە حەوت ملیۆن تاک پێکهاتبێت.

308
00:14:41,371 --> 00:14:44,533
ئەو مێشکەش بەخێراییەکی بێشوومار فێردەبێت. و

309
00:14:45,312 --> 00:14:47,884
لە دووسەد ساڵی پێشوودا
شتێکی تریش ڕوویدا.

310
00:14:47,908 --> 00:14:50,574
سەرچاوەیەکی تری وزەمان دۆزییەوە.

311
00:14:50,598 --> 00:14:51,725
لە سووتەمەنییەکانی زیندەوەرە دێرینەکان.

312
00:14:51,749 --> 00:14:54,452
کەواتە سووتەمەنییەکانی زیندەوەرە دێرینەکان و
پێکەوە فێربوون

313
00:14:54,476 --> 00:14:58,000
ئەو ئاڵۆزییە بێشوومارەی
چواردەورمان ڕووندەکاتەوە.

314
00:15:01,245 --> 00:15:02,245
کەواتە --

315
00:15:03,408 --> 00:15:04,725
گەشتینە ئێرە،

316
00:15:04,749 --> 00:15:06,273
دووبارە لەناو سەنتەری کۆنگرەکاندا.

317
00:15:06,297 --> 00:15:11,003
گەشتێکی چوون و هاتنەوەمان کرد
بۆ ١٣.٧ ملیار ساڵ لەمەوبەر.

318
00:15:11,707 --> 00:15:14,176
هیوادارم بەلای ئێوەشەوە
چیرۆکێکی بەهێز بێت. و

319
00:15:14,200 --> 00:15:18,865
چیرۆکێکە کە مرۆڤەکانیش ڕۆڵێکی
بێوێنە و داهێنەرانەی تیا دەگێڕن.

320
00:15:19,206 --> 00:15:21,421
بەڵام ئاگادارکردنەوەش لەخۆدەگرێت.

321
00:15:22,214 --> 00:15:26,547
پێکەوە فێربوون هێزێکی زۆر زۆر بەهێزە، و

322
00:15:26,571 --> 00:15:30,976
ڕوون نییە ئەگەر ئێمە مرۆڤ
کۆنترۆڵی ئەوەمان بەدەستەوە بێت.

323
00:15:31,863 --> 00:15:34,932
وەک مناڵێک کە لە ئینگلتەرا گەورە بووم
زۆر بە ڕوونی بیرمە،

324
00:15:34,956 --> 00:15:36,976
ماوەی قەیرانی مووشەکی کوبا.

325
00:15:37,587 --> 00:15:41,198
بۆ چەند ڕۆژێک، تەواوی ئەو
بەشەی گۆی زەوی

326
00:15:41,222 --> 00:15:43,521
لەوە دەچوو لە لێواری لەناوچووندا بێت.

327
00:15:44,214 --> 00:15:47,379
هەمان ئەو چەکانەش هێشتا ماون، و

328
00:15:47,403 --> 00:15:48,976
هێشتا لە ئامادەباشیان.

329
00:15:49,744 --> 00:15:52,976
ئەگەر لەو تەڵەیە دەرباز بین،
هی تر چاوەڕێمان ئەکات.

330
00:15:53,387 --> 00:15:55,976
بە ڕادەیەکی هێندە زۆر سووتەمەنی بەکاردەهێنین

331
00:15:56,000 --> 00:15:59,411
خەریکە ئەو هەلومەرجە مامناوەندە
بە تەواوەتی تێکدەدەین

332
00:15:59,435 --> 00:16:01,663
کە وایکرد شارستانیەتی مرۆڤ

333
00:16:01,687 --> 00:16:04,769
بەدرێژایی ١٠ هەزار ساڵی پێشوو ببوژێتەوە.

334
00:16:05,373 --> 00:16:07,649
کەواتە ئەوەی مێژووی گەورە پێی دەکرێت

335
00:16:07,673 --> 00:16:10,994
ئەوەیە سرووشتی ئاڵۆزی و ناسکی و
مەترسی خۆمانمان نیشانبات

336
00:16:11,018 --> 00:16:12,942
کە ڕووبەڕوومان دەبێتەوە،

337
00:16:12,966 --> 00:16:16,546
بەڵام دەشتوانێت هێزی خۆمان
نیشانبات بە فێربوونی بەکۆمەڵ.

338
00:16:17,326 --> 00:16:19,278
ئێستاش لە کۆتاییدا --

339
00:16:20,397 --> 00:16:22,552
ئەمە ئەوەیە کە ئەمەوێت.

340
00:16:24,188 --> 00:16:27,220
ئەمەوێ کوڕەزاکەم، دانیاڵ، و

341
00:16:27,244 --> 00:16:30,001
هاوڕێکانی و نەوەکەی،

342
00:16:30,025 --> 00:16:31,818
لە سەرانسەری جیهاندا،

343
00:16:31,842 --> 00:16:34,682
چیرۆکی مێژووە گەورەکەمان بزانن، و

344
00:16:34,706 --> 00:16:36,745
ئەوەنە باش بیزانن

345
00:16:36,769 --> 00:16:40,435
لە ململانێکان و دەرفەتەکانیش تێبگەن

346
00:16:40,459 --> 00:16:42,976
کە ڕووبەڕوومان دەبنەوە.

347
00:16:43,000 --> 00:16:44,880
لەبەر ئەوە کۆمەڵێکمان خەریکی

348
00:16:44,904 --> 00:16:47,916
بنیاتنانی مەنهەجێکی بێبەرامبەری،
سەر ئینتەرنێتین

349
00:16:47,940 --> 00:16:49,258
بۆ مێژووی گەورە

350
00:16:49,282 --> 00:16:51,433
بۆ خوێندکارانی دواناوەندی سەرانسەری جیهان.

351
00:16:51,965 --> 00:16:54,401
باوەڕمان وایە مێژووی گەورە

352
00:16:54,425 --> 00:16:56,976
ئامرازێکی ڕووناکبیری بۆیان،

353
00:16:57,000 --> 00:16:59,843
کاتێک دانیاڵ و نەوەکەی

354
00:16:59,867 --> 00:17:02,215
ڕووبەڕووی ململانێ گەورەکان و

355
00:17:02,239 --> 00:17:04,294
دەرفەتە گەورەکان دەبنەوە

356
00:17:04,318 --> 00:17:07,773
لە بەردەمیان لەم ساتە گرنگەی

357
00:17:07,797 --> 00:17:10,976
مێژووی هەسارە جوانەکەماندا.

358
00:17:11,733 --> 00:17:13,281
زۆر سوپاس بۆ سەرنجتان.

359
00:17:13,305 --> 00:17:18,000
(چەپڵەلێدان)