WEBVTT

00:00:08.921 --> 00:00:10.776
Wkuwasz na test?

00:00:10.776 --> 00:00:14.449
Próbujesz robić za dużo na raz?

00:00:14.449 --> 00:00:20.188
Stres to reakcja na coś, co nas przerasta.

00:00:20.188 --> 00:00:22.084
Jednak to więcej niż tylko emocje.

00:00:22.084 --> 00:00:29.001
Stres jest wrodzoną reakcją fizyczną,
która wędruje po całym organizmie.

00:00:29.001 --> 00:00:31.949
Krótkotrwały stres może być korzystny,

00:00:31.949 --> 00:00:35.232
ale gdy jest uruchamiany 
zbyt często i na długo,

00:00:35.232 --> 00:00:38.209
walka lub ucieczka 
jako prosta reakcja na stres

00:00:38.209 --> 00:00:40.172
nie tylko zmienia mózg,

00:00:40.172 --> 00:00:46.277
ale też uszkadza wiele innych organów 
i komórek w całym organizmie.

00:00:46.277 --> 00:00:49.219
Gruczoł nadnerczy uwalnia hormony stresu

00:00:49.219 --> 00:00:53.012
kortyzol, epinefrynę, 
zwaną również adrenaliną,

00:00:53.012 --> 00:00:55.298
a także noradrenalinę.

00:00:55.298 --> 00:00:59.062
Hormony przemieszczają się
w organizmie przez krwiobieg,

00:00:59.062 --> 00:01:01.739
więc łatwo trafiają do serca
i naczyń krwionośnych.

00:01:01.739 --> 00:01:04.051
Adrenalina sprawia, że serce bije szybciej

00:01:04.051 --> 00:01:09.044
i podnosi ciśnienie krwi, 
z czasem powodując nadciśnienie.

00:01:09.044 --> 00:01:11.974
Kortyzol może też zaburzyć funkcjonowanie

00:01:11.974 --> 00:01:16.104
śródbłonka czyli wewnętrznego 
nabłonka naczyń krwionośnych,

00:01:16.104 --> 00:01:17.858
Naukowcy już wiedzą,

00:01:17.858 --> 00:01:22.398
że tak się zaczyna proces miażdżycy,

00:01:22.398 --> 00:01:25.892
czyli odkładania się w tętnicach 
blaszek cholesterolu.

00:01:25.892 --> 00:01:31.672
Wszystkie te zmiany wzmagają
ryzyko ataku serca lub zawału.

00:01:31.672 --> 00:01:33.818
Kiedy mózg odczuwa stres,

00:01:33.818 --> 00:01:36.549
aktywuje wegetatywny system nerwowy.

00:01:36.549 --> 00:01:38.921
Przez system połączeń nerwowych

00:01:38.921 --> 00:01:42.205
mózg przekazuje stres

00:01:42.205 --> 00:01:46.116
do jelitowego systemu nerwowego.

00:01:47.076 --> 00:01:49.653
Poza wywoływaniem kurczów brzucha

00:01:49.653 --> 00:01:54.659
połączenie mózgu z jelitami może
zakłócać naturalne i rytmiczne skurcze,

00:01:54.659 --> 00:01:56.979
które przesuwają pokarm w jelitach,

00:01:56.979 --> 00:01:59.475
prowadząc do nadwrażliwości jelita grubego

00:01:59.475 --> 00:02:02.626
i zwiększenia wrażliwości jelit na kwasy,

00:02:02.626 --> 00:02:05.607
przez co częściej dostajesz zgagi.

00:02:05.607 --> 00:02:07.243
Przez jelitowy system nerwowy

00:02:07.243 --> 00:02:13.118
stres może także zmienić skład 
i funkcjonowanie bakterii jelitowych,

00:02:13.118 --> 00:02:16.801
które wpływają na system pokarmowy 
i ogólny stan zdrowia.

00:02:16.801 --> 00:02:18.451
Skoro mowa trawieniu,

00:02:18.451 --> 00:02:20.691
czy chroniczny stres wpływa na wagę?

00:02:20.691 --> 00:02:22.104
Tak.

00:02:22.104 --> 00:02:24.256
Kortyzol zwiększa łaknienie.

00:02:24.256 --> 00:02:27.273
Każe ciału uzupełnić zasoby energii

00:02:27.273 --> 00:02:33.747
pokarmami bogatymi w węglowodany,
jedzeniem na pocieszenie.

00:02:33.747 --> 00:02:35.797
Wysoki poziom kortyzolu
może też spowodować

00:02:35.797 --> 00:02:37.436
odkładanie się dodatkowych kalorii

00:02:37.436 --> 00:02:40.878
w formie warstwy tłuszczu na brzuchu.

00:02:40.878 --> 00:02:44.119
Ten rodzaj tłuszczu nie tylko 
utrudnia zapięcie guzika w spodniach.

00:02:44.119 --> 00:02:46.862
Jest to narząd, 
który aktywnie uwalnia hormony

00:02:46.862 --> 00:02:50.202
i substancje chemiczne układu 
immunologicznego, zwane cytokinami,

00:02:50.202 --> 00:02:53.974
które zwiększają ryzyko 
rozwoju chorób przewlekłych

00:02:53.974 --> 00:02:56.863
takich jak choroby serca 
i odporność na insulinę.

00:02:56.863 --> 00:03:01.678
Hormony stresu mają różnoraki 
wpływ na komórki immunologiczne.

00:03:01.678 --> 00:03:06.080
Początkowo wspomagają 
gotowość do walki i gojenie,

00:03:06.080 --> 00:03:10.136
ale chroniczny stres tłumi funkcje 
niektórych komórek immunologicznych,

00:03:10.136 --> 00:03:15.072
powodując większą podatność 
na infekcje i spowolnienie gojenia.

00:03:15.072 --> 00:03:17.026
Chcesz żyć długo?

00:03:17.026 --> 00:03:19.565
Musisz ograniczyć przewlekły stres.

00:03:19.565 --> 00:03:23.741
Uważa się, że stres skraca telomery,

00:03:23.741 --> 00:03:28.369
zakończenia chromosomów,
które mierzą wiek komórek.

00:03:28.369 --> 00:03:30.149
Telomery to zakończenia chromosomów,

00:03:30.149 --> 00:03:33.601
które pozwalają na kopiowanie DNA 
przy każdym podziale komórki

00:03:33.601 --> 00:03:36.880
bez naruszenia kodu genetycznego komórki.

00:03:36.880 --> 00:03:39.744
i skracają się z każdym podziałem komórki.

00:03:39.744 --> 00:03:44.945
Gdy telomery są za krótkie, komórka
nie może dłużej się dzielić i obumiera.

00:03:44.945 --> 00:03:46.635
Na domiar złego chroniczny stres

00:03:46.635 --> 00:03:50.498
umie sabotować zdrowie i na inne sposoby,

00:03:50.498 --> 00:03:51.906
jak trądzik,

00:03:51.906 --> 00:03:53.091
wypadanie włosów,

00:03:53.091 --> 00:03:54.476
zaburzenia seksualne,

00:03:54.476 --> 00:03:55.599
bóle głowy,

00:03:55.599 --> 00:03:56.754
napięcie mięśni,

00:03:56.754 --> 00:03:58.230
problemy z koncentracją,

00:03:58.230 --> 00:03:59.358
zmęczenie

00:03:59.358 --> 00:04:01.217
i drażliwość.

00:04:01.217 --> 00:04:03.816
Co to dla nas znaczy?

00:04:03.816 --> 00:04:07.353
Życie będzie zawsze 
pełne stresujących sytuacji.

00:04:07.353 --> 00:04:10.657
Dla mózgu i ciała ważne jest to,

00:04:10.657 --> 00:04:13.392
jak reagujesz na stres.

00:04:13.392 --> 00:04:18.206
Jeżeli uznajesz te sytuacje za wyzwania,
które da się kontrolować i opanować,

00:04:18.206 --> 00:04:21.092
a nie za nieprzezwyciężone zagrożenie,

00:04:21.092 --> 00:04:25.875
spiszesz się lepiej na krótką metę
i zachowasz zdrowie na dłuższą metę.