1
00:00:08,921 --> 00:00:10,776
Wkuwasz na test?

2
00:00:10,776 --> 00:00:14,449
Próbujesz robić za dużo na raz?

3
00:00:14,449 --> 00:00:20,188
Stres to reakcja na coś, co nas przerasta.

4
00:00:20,188 --> 00:00:22,084
Jednak to więcej niż tylko emocje.

5
00:00:22,084 --> 00:00:29,001
Stres jest wrodzoną reakcją fizyczną,
która wędruje po całym organizmie.

6
00:00:29,001 --> 00:00:31,949
Krótkotrwały stres może być korzystny,

7
00:00:31,949 --> 00:00:35,232
ale gdy jest uruchamiany 
zbyt często i na długo,

8
00:00:35,232 --> 00:00:38,209
walka lub ucieczka 
jako prosta reakcja na stres

9
00:00:38,209 --> 00:00:40,172
nie tylko zmienia mózg,

10
00:00:40,172 --> 00:00:46,277
ale też uszkadza wiele innych organów 
i komórek w całym organizmie.

11
00:00:46,277 --> 00:00:49,219
Gruczoł nadnerczy uwalnia hormony stresu

12
00:00:49,219 --> 00:00:53,012
kortyzol, epinefrynę, 
zwaną również adrenaliną,

13
00:00:53,012 --> 00:00:55,298
a także noradrenalinę.

14
00:00:55,298 --> 00:00:59,062
Hormony przemieszczają się
w organizmie przez krwiobieg,

15
00:00:59,062 --> 00:01:01,739
więc łatwo trafiają do serca
i naczyń krwionośnych.

16
00:01:01,739 --> 00:01:04,051
Adrenalina sprawia, że serce bije szybciej

17
00:01:04,051 --> 00:01:09,044
i podnosi ciśnienie krwi, 
z czasem powodując nadciśnienie.

18
00:01:09,044 --> 00:01:11,974
Kortyzol może też zaburzyć funkcjonowanie

19
00:01:11,974 --> 00:01:16,104
śródbłonka czyli wewnętrznego 
nabłonka naczyń krwionośnych,

20
00:01:16,104 --> 00:01:17,858
Naukowcy już wiedzą,

21
00:01:17,858 --> 00:01:22,398
że tak się zaczyna proces miażdżycy,

22
00:01:22,398 --> 00:01:25,892
czyli odkładania się w tętnicach 
blaszek cholesterolu.

23
00:01:25,892 --> 00:01:31,672
Wszystkie te zmiany wzmagają
ryzyko ataku serca lub zawału.

24
00:01:31,672 --> 00:01:33,818
Kiedy mózg odczuwa stres,

25
00:01:33,818 --> 00:01:36,549
aktywuje wegetatywny system nerwowy.

26
00:01:36,549 --> 00:01:38,921
Przez system połączeń nerwowych

27
00:01:38,921 --> 00:01:42,205
mózg przekazuje stres

28
00:01:42,205 --> 00:01:46,116
do jelitowego systemu nerwowego.

29
00:01:47,076 --> 00:01:49,653
Poza wywoływaniem kurczów brzucha

30
00:01:49,653 --> 00:01:54,659
połączenie mózgu z jelitami może
zakłócać naturalne i rytmiczne skurcze,

31
00:01:54,659 --> 00:01:56,979
które przesuwają pokarm w jelitach,

32
00:01:56,979 --> 00:01:59,475
prowadząc do nadwrażliwości jelita grubego

33
00:01:59,475 --> 00:02:02,626
i zwiększenia wrażliwości jelit na kwasy,

34
00:02:02,626 --> 00:02:05,607
przez co częściej dostajesz zgagi.

35
00:02:05,607 --> 00:02:07,243
Przez jelitowy system nerwowy

36
00:02:07,243 --> 00:02:13,118
stres może także zmienić skład 
i funkcjonowanie bakterii jelitowych,

37
00:02:13,118 --> 00:02:16,801
które wpływają na system pokarmowy 
i ogólny stan zdrowia.

38
00:02:16,801 --> 00:02:18,451
Skoro mowa trawieniu,

39
00:02:18,451 --> 00:02:20,691
czy chroniczny stres wpływa na wagę?

40
00:02:20,691 --> 00:02:22,104
Tak.

41
00:02:22,104 --> 00:02:24,256
Kortyzol zwiększa łaknienie.

42
00:02:24,256 --> 00:02:27,273
Każe ciału uzupełnić zasoby energii

43
00:02:27,273 --> 00:02:33,747
pokarmami bogatymi w węglowodany,
jedzeniem na pocieszenie.

44
00:02:33,747 --> 00:02:35,797
Wysoki poziom kortyzolu
może też spowodować

45
00:02:35,797 --> 00:02:37,436
odkładanie się dodatkowych kalorii

46
00:02:37,436 --> 00:02:40,878
w formie warstwy tłuszczu na brzuchu.

47
00:02:40,878 --> 00:02:44,119
Ten rodzaj tłuszczu nie tylko 
utrudnia zapięcie guzika w spodniach.

48
00:02:44,119 --> 00:02:46,862
Jest to narząd, 
który aktywnie uwalnia hormony

49
00:02:46,862 --> 00:02:50,202
i substancje chemiczne układu 
immunologicznego, zwane cytokinami,

50
00:02:50,202 --> 00:02:53,974
które zwiększają ryzyko 
rozwoju chorób przewlekłych

51
00:02:53,974 --> 00:02:56,863
takich jak choroby serca 
i odporność na insulinę.

52
00:02:56,863 --> 00:03:01,678
Hormony stresu mają różnoraki 
wpływ na komórki immunologiczne.

53
00:03:01,678 --> 00:03:06,080
Początkowo wspomagają 
gotowość do walki i gojenie,

54
00:03:06,080 --> 00:03:10,136
ale chroniczny stres tłumi funkcje 
niektórych komórek immunologicznych,

55
00:03:10,136 --> 00:03:15,072
powodując większą podatność 
na infekcje i spowolnienie gojenia.

56
00:03:15,072 --> 00:03:17,026
Chcesz żyć długo?

57
00:03:17,026 --> 00:03:19,565
Musisz ograniczyć przewlekły stres.

58
00:03:19,565 --> 00:03:23,741
Uważa się, że stres skraca telomery,

59
00:03:23,741 --> 00:03:28,369
zakończenia chromosomów,
które mierzą wiek komórek.

60
00:03:28,369 --> 00:03:30,149
Telomery to zakończenia chromosomów,

61
00:03:30,149 --> 00:03:33,601
które pozwalają na kopiowanie DNA 
przy każdym podziale komórki

62
00:03:33,601 --> 00:03:36,880
bez naruszenia kodu genetycznego komórki.

63
00:03:36,880 --> 00:03:39,744
i skracają się z każdym podziałem komórki.

64
00:03:39,744 --> 00:03:44,945
Gdy telomery są za krótkie, komórka
nie może dłużej się dzielić i obumiera.

65
00:03:44,945 --> 00:03:46,635
Na domiar złego chroniczny stres

66
00:03:46,635 --> 00:03:50,498
umie sabotować zdrowie i na inne sposoby,

67
00:03:50,498 --> 00:03:51,906
jak trądzik,

68
00:03:51,906 --> 00:03:53,091
wypadanie włosów,

69
00:03:53,091 --> 00:03:54,476
zaburzenia seksualne,

70
00:03:54,476 --> 00:03:55,599
bóle głowy,

71
00:03:55,599 --> 00:03:56,754
napięcie mięśni,

72
00:03:56,754 --> 00:03:58,230
problemy z koncentracją,

73
00:03:58,230 --> 00:03:59,358
zmęczenie

74
00:03:59,358 --> 00:04:01,217
i drażliwość.

75
00:04:01,217 --> 00:04:03,816
Co to dla nas znaczy?

76
00:04:03,816 --> 00:04:07,353
Życie będzie zawsze 
pełne stresujących sytuacji.

77
00:04:07,353 --> 00:04:10,657
Dla mózgu i ciała ważne jest to,

78
00:04:10,657 --> 00:04:13,392
jak reagujesz na stres.

79
00:04:13,392 --> 00:04:18,206
Jeżeli uznajesz te sytuacje za wyzwania,
które da się kontrolować i opanować,

80
00:04:18,206 --> 00:04:21,092
a nie za nieprzezwyciężone zagrożenie,

81
00:04:21,092 --> 00:04:25,875
spiszesz się lepiej na krótką metę
i zachowasz zdrowie na dłuższą metę.