1
00:00:07,058 --> 00:00:11,074
Bạch tuộc có gì giống với chúng ta?

2
00:00:11,074 --> 00:00:14,004
Suy cho cùng thì chúng không có phổi, 
không có xương sống,

3
00:00:14,004 --> 00:00:17,004
hay một danh từ chung nào
mà chúng ta có thể đồng tình.

4
00:00:17,134 --> 00:00:19,874
Nhưng, chúng có được khả năng 
giải các câu đố khó,

5
00:00:20,162 --> 00:00:21,998
học hỏi thông qua quan sát,

6
00:00:21,998 --> 00:00:23,634
và thậm chí sử dụng các công cụ

7
00:00:23,634 --> 00:00:26,112
giống như một số động vật khác.

8
00:00:26,112 --> 00:00:29,131
Điều đáng kinh ngạc về 
trí thông minh của bạch tuộc

9
00:00:29,131 --> 00:00:31,509
lại xuất phát từ cấu trúc sinh học

10
00:00:31,509 --> 00:00:34,430
hoàn toàn khác biệt với chúng ta.

11
00:00:34,430 --> 00:00:37,074
Khoảng 200 loài bạch tuộc


12
00:00:37,074 --> 00:00:40,731
là động vật thân mềm,
thuộc lớp động vật chân đầu (cephalopoda),

13
00:00:40,731 --> 00:00:42,722
tiếng Hy Lạp để chỉ đầu và chân.

14
00:00:42,722 --> 00:00:45,707
Phần đầu chứa bộ não rất lớn

15
00:00:45,707 --> 00:00:50,458
với tỷ lệ não - thân tương đương 
với các động vật thông minh khác

16
00:00:50,458 --> 00:00:55,850
và một hệ thống thần kinh phức tạp
với số lượng nơ-ron xấp xỉ loài chó.

17
00:00:55,850 --> 00:00:58,136
Nhưng thay vì phân bố tập trung trong não,

18
00:00:58,136 --> 00:01:04,171
500 triệu nơ-ron này phân bố đều khắp
trong một mạng lưới gồm các hạch liên kết

19
00:01:04,171 --> 00:01:07,580
được phân chia thành ba cấu trúc cơ bản.

20
00:01:07,580 --> 00:01:11,888
Phần não trung tâm chỉ chứa 
khoảng 10% số lượng nơ-ron,

21
00:01:11,888 --> 00:01:16,670
còn hai thuỳ mắt lớn chứa khoảng 30%.

22
00:01:16,670 --> 00:01:19,398
60% còn lại nằm ở các xúc tu,

23
00:01:19,398 --> 00:01:24,366
nếu liên hệ với con người thì giống như 
có hai cánh tay có khả năng tự suy nghĩ.

24
00:01:24,366 --> 00:01:26,999
Điều thú vị chính là ở đây.

25
00:01:26,999 --> 00:01:30,869
Động vật có xương sống như chúng ta
có bộ xương cứng để chống đỡ cơ thể,

26
00:01:30,869 --> 00:01:32,841
có các khớp giúp chúng ta di chuyển.

27
00:01:32,841 --> 00:01:35,413
Nhưng không phải chúng ta
di chuyển kiểu gì cũng được.

28
00:01:35,413 --> 00:01:37,245
Ta không thể bẻ ngược đầu gối

29
00:01:37,245 --> 00:01:40,136
hoặc không thể bẻ cong chỗ giữa cẳng tay.

30
00:01:40,136 --> 00:01:43,665
Ngược lại, động vật chân đầu 
hoàn toàn không có xương.

31
00:01:43,665 --> 00:01:48,339
nên có thể bẻ cong "chân tay"
tại bất kỳ điểm nào, bất kỳ hướng nào.

32
00:01:48,339 --> 00:01:50,198
Cho nên, việc tạo hình các xúc tu

33
00:01:50,198 --> 00:01:53,785
thành một số lượng vô hạn các hình dạng

34
00:01:53,785 --> 00:01:56,739
không phải việc chúng ta quen làm.

35
00:01:56,739 --> 00:02:00,694
Lấy ví dụ một việc đơn giản,
như cầm lấy một quả táo để ăn .

36
00:02:00,694 --> 00:02:04,348
Não người có một bản đồ nơ-ron cơ thể.

37
00:02:04,348 --> 00:02:05,693
Khi ta nhìn thấy quả táo,

38
00:02:05,693 --> 00:02:09,226
Não ta kích hoạt các cơ cần thiết,

39
00:02:09,226 --> 00:02:11,310
giúp ta dùng cánh tay với tới quả táo,,

40
00:02:11,310 --> 00:02:12,852
dùng bàn tay cầm lấy táo ,

41
00:02:12,852 --> 00:02:14,265
uốn cong khớp khuỷu tay,

42
00:02:14,265 --> 00:02:15,870
và đưa quả táo vào miệng.

43
00:02:15,870 --> 00:02:18,666
Đối với bạch tuộc, quá trình này thì khác.

44
00:02:18,666 --> 00:02:20,465
Thay vì bản đồ nơ-ron cơ thể,

45
00:02:20,465 --> 00:02:23,898
não của động vật chân đầu
có cả một thư viện tổng hợp các hành vi.

46
00:02:23,898 --> 00:02:26,013
Khi con bạch tuộc nhìn thấy mồi,

47
00:02:26,013 --> 00:02:28,905
não của nó không kích hoạt
một bộ phận cụ thể nào,

48
00:02:28,905 --> 00:02:32,473
mà kích hoạt hành vi nắm lấy thức ăn.

49
00:02:32,473 --> 00:02:34,556
Tín hiệu này truyền qua mạng lưới nơ-ron,

50
00:02:34,556 --> 00:02:36,990
các nơ-ron ở cánh tay bắt được thông điệp,

51
00:02:36,990 --> 00:02:39,724
rồi bắt đầu hành động 
nhằm ra lệnh cho cánh tay cử động.

52
00:02:39,724 --> 00:02:41,877
Ngay khi cánh tay chạm vào con mồi,

53
00:02:41,877 --> 00:02:46,535
một tín hiệu sóng làm kích hoạt cơ 
di chuyển qua cánh tay trở về trung tâm

54
00:02:46,535 --> 00:02:50,709
trong khi đó, cánh tay gửi tín hiệu khác 
đi từ trung tâm đến đầu cánh tay.

55
00:02:50,709 --> 00:02:54,400
Hai tín hiệu gặp nhau giữa đường
giữa miếng mồi và trung tâm điều phối,

56
00:02:54,400 --> 00:02:57,343
cho biết nó phải uốn lại tại vị trí đó.

57
00:02:57,343 --> 00:03:01,591
Điều này có nghĩa là, mỗi một chi trong 
tám "cánh tay" của bạch tuộc

58
00:03:01,591 --> 00:03:04,092
về cơ bản có thể tự suy nghĩ.

59
00:03:04,092 --> 00:03:07,415
Điều này giúp bạch tuộc có khả năng 
linh hoạt và sáng tạo tuyệt vời,

60
00:03:07,415 --> 00:03:09,644
khi đối diện với một tình huống mới,

61
00:03:09,644 --> 00:03:11,702
có thể là mở chai để lấy thức ăn,

62
00:03:11,702 --> 00:03:13,436
thoát ra khỏi một mê cung,

63
00:03:13,436 --> 00:03:15,359
di chuyển trong môi trường mới lạ,

64
00:03:15,359 --> 00:03:19,601
thay đổi kết cấu và màu sắc da
để hoà vào cảnh vật,

65
00:03:19,601 --> 00:03:23,648
hay bắt chước các loài sinh vật khác
để doạ kẻ thù bỏ đi.

66
00:03:23,648 --> 00:03:26,477
Động vật chân đầu có thể
đã phát triển bộ não phức tạp

67
00:03:26,477 --> 00:03:29,350
từ rất lâu trước cả họ hàng 
động vật xương sống chúng ta.

68
00:03:29,350 --> 00:03:32,959
Trí thông minh không chỉ có ích 
cho mỗi loài bạch tuộc thôi.

69
00:03:32,959 --> 00:03:34,774
Hệ thần kinh và tám chi phần
có khả năng tự suy nghĩ

70
00:03:34,774 --> 00:03:37,774
rất khác biệt ở loài này

71
00:03:37,774 --> 00:03:39,812
đã tạo cảm hứng cho các nghiên cứu mới

72
00:03:39,812 --> 00:03:43,944
trong việc tạo ra các robot linh hoạt 
được làm từ vật liệu mềm.

73
00:03:43,944 --> 00:03:48,882
Đồng thời, việc nghiên cứu trí thông minh 
phát triển từ một nhánh tiến hóa khác

74
00:03:48,882 --> 00:03:53,706
có thể giúp chúng ta hiểu thêm về
trí thông minh và ý thức nói chung.

75
00:03:53,706 --> 00:03:57,473
Biết đâu có thể tồn tại các dạng 
đời sống thông minh khác,

76
00:03:57,473 --> 00:04:00,791
hay cách mà các sinh vật này
xử lý thông tin từ thế giới xung quanh.