1
00:00:07,058 --> 00:00:11,074
Ahtapotların bizimle ortak yönlerinin 
olması mümkün mü?

2
00:00:11,074 --> 00:00:17,014
Sonuçta akciğerleri, omurgaları veya 
bize benzeyen başka bir yapıları yok.

3
00:00:17,014 --> 00:00:20,162
Ancak onlar problem çözme,

4
00:00:20,162 --> 00:00:21,868
gözlemleyerek öğrenme

5
00:00:21,868 --> 00:00:24,204
ve hatta diğer bazı hayvanlardan 
bildiğimiz üzere

6
00:00:24,204 --> 00:00:26,112
araç kullanma yeteneğine sahiptirler.

7
00:00:26,112 --> 00:00:29,131
Ve ahtapot zekâsını 
bu kadar şaşırtıcı kılan şey,

8
00:00:29,131 --> 00:00:31,569
bizimkinden tamamen farklı 


9
00:00:31,569 --> 00:00:34,030
bir biyolojik yapıya sahip olmalarıdır.

10
00:00:34,430 --> 00:00:37,074
200 kadar ahtapot türü,

11
00:00:37,074 --> 00:00:40,371
Yunancası "cephalopoda" olan

12
00:00:40,371 --> 00:00:42,722
kafadanbacaklılar sınıfına ait 
bir yumuşakçadır.

13
00:00:42,722 --> 00:00:45,887
Bu kafaların içerisinde 
şaşırtıcı derecede büyük beyinleri vardır.

14
00:00:45,887 --> 00:00:50,168
Diğer zeki hayvanlarınkine benzer 
bir beyin-vücut oranına

15
00:00:50,168 --> 00:00:53,384
ve neredeyse bir köpekteki kadar 
fazla sayıda nöronun bulunduğu

16
00:00:53,384 --> 00:00:55,850
karmaşık bir sinir sistemine sahiptirler.

17
00:00:55,850 --> 00:00:58,136
Ama beynin merkezinde toplanmak yerine,

18
00:00:58,136 --> 00:01:04,171
bu 500 milyon nöron birbirine bağlanmış 
ve üç temel yapıya yerleşmiş

19
00:01:04,171 --> 00:01:07,240
gangliyon ağına yayılmıştır.

20
00:01:07,580 --> 00:01:11,888
Beynin merkezi sadece %10'unu içerirken;

21
00:01:11,888 --> 00:01:16,670
iki büyük optik lob, 
nöronların yaklaşık %30'unu içerir.

22
00:01:16,670 --> 00:01:19,398
Diğer %60'ı ise, dokunaçlarındadır

23
00:01:19,398 --> 00:01:24,366
bu insanlarda olsa kollarımızın kendi
zihni ve aklı olması gibi olurdu.

24
00:01:24,366 --> 00:01:26,999
Bu aşamada işler gittikçe 
garip bir hâl alıyor.

25
00:01:26,999 --> 00:01:30,219
Bizim gibi omurgalıların, vücutlarımızı 
hareket etmemizi sağlayacak

26
00:01:30,219 --> 00:01:32,991
eklemlerle destekleyecek
sert bir iskelet yapıları vardır.

27
00:01:32,991 --> 00:01:35,413
Fakat bu, her türlü harekete 
olanak tanımaz.

28
00:01:35,413 --> 00:01:37,245
Örneğin dizlerinizi öne doğru

29
00:01:37,245 --> 00:01:40,136
ya da dirseklerinizi geriye doğru 
bükemezsiniz.

30
00:01:40,136 --> 00:01:43,665
Diğer yandan kafadanbacaklıların,
kollarını herhangi bir noktadan

31
00:01:43,665 --> 00:01:48,339
ya da herhangi bir tarafa 
bükebilecekleri kemikleri yoktur.

32
00:01:48,339 --> 00:01:49,638
Neredeyse sınırsız sayıdaki

33
00:01:49,638 --> 00:01:53,385
olası farklı şekillerde 
dokunaçlarını hareket ettirebilmesi

34
00:01:53,385 --> 00:01:56,739
bizim pek de alışkın olduğumuz 
bir durum değildir.

35
00:01:56,739 --> 00:02:00,694
Basit bir eylem düşünün,
bir elmayı tutup yemek.

36
00:02:00,694 --> 00:02:04,348
İnsan beyninde vücudumuzun 
nörolojik bir haritası vardır.

37
00:02:04,348 --> 00:02:05,473
Elmayı gördüğünüzde,

38
00:02:05,473 --> 00:02:09,226
beyninizin motor merkezi 
uygun kasları harekete geçirir.

39
00:02:09,226 --> 00:02:11,310
Kolunuzla ona ulaşmanıza olanak tanır.

40
00:02:11,310 --> 00:02:12,852
Elinizle tutarsınız,

41
00:02:12,852 --> 00:02:14,265
dirsek ekleminizi bükersiniz

42
00:02:14,265 --> 00:02:15,870
ve elmayı ağzınıza götürürsünüz.

43
00:02:15,870 --> 00:02:18,666
Bir ahtapot için ise 
bu süreç oldukça farklıdır.

44
00:02:18,666 --> 00:02:20,465
Bir vücut haritasından ziyade,

45
00:02:20,465 --> 00:02:23,898
beyinlerinde 
bir davranış kütüphanesi vardır.

46
00:02:23,898 --> 00:02:26,143
Bu yüzden bir ahtapot 
yiyeceği şeyi gördüğünde,

47
00:02:26,143 --> 00:02:29,045
beyinleri vücutlarının belli bir parçası 
gibi harekete geçmez

48
00:02:29,045 --> 00:02:32,473
ama daha çok yakalamaya yönelik 
bir davranışsal tepki gösterir.

49
00:02:32,473 --> 00:02:34,556
Sinyaller ağ örgüsünden geçerken,

50
00:02:34,556 --> 00:02:36,990
kol nöronları mesajı alır

51
00:02:36,990 --> 00:02:39,724
ve hareketi kontrol etmek için 
devinim gerçekleşir.

52
00:02:39,724 --> 00:02:41,877
Kolları yiyeceğe dokunur dokunmaz,

53
00:02:41,877 --> 00:02:45,795
kol baştan uca başka bir dalgayı 
geri gönderirken

54
00:02:45,795 --> 00:02:50,709
bir kas aktivasyon dalgası kolun içinden 
başlangıcına doğru ilerler.

55
00:02:50,709 --> 00:02:54,400
Sinyaller yiyecek ve kolun başlangıcı ile 
yarı yolda bir araya gelerek

56
00:02:54,400 --> 00:02:57,343
ona bu noktada bükülmesini bildirir.

57
00:02:58,033 --> 00:03:01,591
Bütün bunlar 
ahtapotun 8 kolundan her birinin

58
00:03:01,591 --> 00:03:04,092
aslında tek başına düşünebildiği 
anlamına geliyor.

59
00:03:04,092 --> 00:03:06,825
Yeni bir durum ya da sorunla 
karşılaştıklarında,

60
00:03:06,825 --> 00:03:09,464
bu onlara inanılmaz bir esneklik 
ve yaratıcılık sağlar:

61
00:03:09,464 --> 00:03:12,012
yiyeceğe ulaşmak için 
bir kavanoz kapağını açmada,

62
00:03:12,012 --> 00:03:13,436
labirentten kurtulmada,

63
00:03:13,436 --> 00:03:15,359
yeni bir ortamda dolaşırken

64
00:03:15,359 --> 00:03:19,601
manzaraya uyum sağlamak için 
cildinin rengini ve dokusunu değiştirmede

65
00:03:19,601 --> 00:03:23,408
ya da düşmanlarını korkutmak için diğer 
yaratıkları taklit etmede olduğu gibi.

66
00:03:23,648 --> 00:03:26,767
Kafadanbacaklıların karmaşık beyinleri 
omurgalı akrabalarımızdan

67
00:03:26,767 --> 00:03:29,170
çok uzun zaman önce evrimleşmiş olabilir.

68
00:03:29,170 --> 00:03:32,959
Ve ahtapotun zekâsı 
sadece onların işine yaramaz.

69
00:03:32,959 --> 00:03:37,704
Tamamıyla farklı sinir sistemleri 
ve özerk düşünme uzantıları,

70
00:03:37,704 --> 00:03:40,902
yumuşak malzemelerden yapılmış 
esnek robotlar geliştirmek için

71
00:03:40,902 --> 00:03:43,944
yeni araştırmalara
ilham kaynağı olmuştur.

72
00:03:43,944 --> 00:03:48,123
Böylesine farklı evrimsel bir yol boyunca 
zekânın nasıl ortaya çıkabileceğine dair

73
00:03:48,123 --> 00:03:49,292
yapılan araştırmalar,

74
00:03:49,292 --> 00:03:54,056
genel olarak zekâ ve bilinç hakkında daha 
fazla bilgi edinmemize yardımcı olabilir.

75
00:03:54,056 --> 00:03:57,353
Başka zeki yaşam formlarının 
mümkün olup olmadığını

76
00:03:57,353 --> 00:04:00,791
ya da onların etrafındaki dünyayı 
nasıl algıladıklarını kim bilebilir?