WEBVTT

00:00:01.000 --> 00:00:03.000
Hemen izan nintzen duela lau urte,

00:00:03.000 --> 00:00:05.000
eta gogoan dut garai hartan

00:00:05.000 --> 00:00:08.000
hitzaldiak ez zirela sareratzen;

00:00:08.000 --> 00:00:12.000
Uste dut TED- tarrei kaxa batean ematen zitzaizkiela,

00:00:12.000 --> 00:00:14.000
DVD bilduma- kaxa batean,

00:00:14.000 --> 00:00:17.000
apal batean uzteko, eta han jarraitzen dute oraindik

NOTE Paragraph

00:00:17.000 --> 00:00:19.000
(Barreak)

NOTE Paragraph

00:00:19.000 --> 00:00:21.000
Nire hitzaldia eman eta astebetera

00:00:21.000 --> 00:00:23.000
Chris- ek deitu zidan

00:00:23.000 --> 00:00:25.000
Eta esan zidan " Hitzaldiak sareratzera goaz.

00:00:25.000 --> 00:00:28.000
Zurea sarera al dezakegu?" " Noski" erantzun nion.

NOTE Paragraph

00:00:28.000 --> 00:00:30.000
Eta lau urte beranduago,

00:00:30.000 --> 00:00:32.000
nion bezela, ikusi dute lau...

00:00:32.000 --> 00:00:35.000
Tira, jeitsi dute lau milioi aldiz

00:00:35.000 --> 00:00:38.000
Beraz, kopuru hori hogei aldiz biderka dezakezuela suposatzen dut

00:00:38.000 --> 00:00:40.000
ikusi dutenen kopurua lortzeko.

00:00:40.000 --> 00:00:44.000
Eta Chris-ek dionez,

00:00:44.000 --> 00:00:46.000
nire bideo-gosea dago.

NOTE Paragraph

00:00:46.000 --> 00:00:49.000
(Barreak)

NOTE Paragraph

00:00:49.000 --> 00:00:52.000
(Txaloak)

NOTE Paragraph

00:00:54.000 --> 00:00:55.000
... Ez al duzue sentitzen?

NOTE Paragraph

00:00:55.000 --> 00:00:58.000
(Barreak)

NOTE Paragraph

00:01:00.000 --> 00:01:03.000
Beraz, guzti hau asko landutako sarrera bat izan da

00:01:03.000 --> 00:01:07.000
zuentzako beste hitzaldi bat prestatzeko aukera izan nezan, beraz hemen dago.

NOTE Paragraph

00:01:07.000 --> 00:01:08.000
(Barreak)

NOTE Paragraph

00:01:10.000 --> 00:01:12.000
Al Gorek hitzegin zuen

00:01:12.000 --> 00:01:15.000
duela lau urte nik parte hartutako TED Konferentzian

00:01:15.000 --> 00:01:17.000
eta klima-krisialdiaz hitzegin zuen.

00:01:17.000 --> 00:01:19.000
Eta horri erreferentzia egin nion

00:01:19.000 --> 00:01:21.000
nire azken hitzaldiaren amaieran.

00:01:21.000 --> 00:01:23.000
Hortxe hartu nahi nuke berriro haria

00:01:23.000 --> 00:01:26.000
18 minutu besterik ez bait ditut.

00:01:26.000 --> 00:01:28.000
Beraz, esaten nuen bezela....

NOTE Paragraph

00:01:28.000 --> 00:01:33.000
(Barreak)

NOTE Paragraph

00:01:36.000 --> 00:01:38.000
Berak arrazoi du.

00:01:38.000 --> 00:01:41.000
Hau da, begibistakoa da klima-krisialdi itzela dagoela.

00:01:41.000 --> 00:01:44.000
Eta hori sinisten ez duenak gehiago irten beharko luke kalera.

00:01:44.000 --> 00:01:47.000
(Barreak)

00:01:47.000 --> 00:01:50.000
Baina uste dut bigarren klima-krisialdi bat ere badela,

00:01:51.000 --> 00:01:53.000
aurrekoa bezain larria,

00:01:53.000 --> 00:01:56.000
sustrai berdinak dituena,

00:01:56.000 --> 00:01:59.000
eta urgentzia berdinarekin aurre egin beharrekoa.

00:01:59.000 --> 00:02:01.000
Eta honekin zera esan nahi dut----

00:02:01.000 --> 00:02:03.000
bide batez, zuen esan dezakezue- "Tira, ongi nago.

00:02:03.000 --> 00:02:05.000
Badut klima-krisialdi bat;

00:02:05.000 --> 00:02:08.000
ez dut bigarrena ezertarako behar."

00:02:08.000 --> 00:02:10.000
baina krisialdi hau ez da baliabide naturalei buruzkoa

00:02:10.000 --> 00:02:13.000
nahiz eta hori ere benetazkoa den,

00:02:13.000 --> 00:02:15.000
giza-baliabideei buruzkoa baizik.

NOTE Paragraph

00:02:15.000 --> 00:02:17.000
Funtsean, konbentzituta nago,

00:02:17.000 --> 00:02:19.000
azken egunotan hizlari askok esan duten bezela

00:02:19.000 --> 00:02:22.000
gure talentuen

00:02:22.000 --> 00:02:25.000
erabilera oso eskasa egiten dugula.

00:02:25.000 --> 00:02:27.000
Pertsona askok bere bizitza guztia iragaten dute

00:02:27.000 --> 00:02:30.000
beraien talentuak zein izan daitezkeen ohartu gabe,

00:02:30.000 --> 00:02:32.000
batenbat ba ote duten jakin gabe.

00:02:32.000 --> 00:02:34.000
Ezertan onak ez direla pentsatzen duten

00:02:34.000 --> 00:02:37.000
pertsona askorekin egiten dut topo.

NOTE Paragraph

00:02:38.000 --> 00:02:41.000
Benetan, mundua bi taldetan zatitzen dut gaur egun.

00:02:41.000 --> 00:02:44.000
Jeremy Bentham-ek, filosofo utilitario handiak,

00:02:44.000 --> 00:02:46.000
behin punta atera zion argudio honi.

00:02:46.000 --> 00:02:48.000
Esan zuen, " Bi pertsona mota daude mundu honetan,

00:02:48.000 --> 00:02:50.000
mundua bi motatan bereizten dutenak

00:02:50.000 --> 00:02:52.000
eta bereizketa hori egiten ez dutenak."

00:02:52.000 --> 00:02:55.000
(Barreak)

00:02:57.000 --> 00:02:59.000
Tira, nik egiten dut.

00:02:59.000 --> 00:03:01.000
(Barreak)

NOTE Paragraph

00:03:04.000 --> 00:03:06.000
Egiten dutena gogoko ez duten

00:03:06.000 --> 00:03:09.000
pertsona askorekin egiten dut topo.

00:03:09.000 --> 00:03:11.000
Soilik bere bizitza pasatzen dute

00:03:11.000 --> 00:03:13.000
nola hala moldatzen.

00:03:13.000 --> 00:03:15.000
Ez dute egiten dutenetik plazerrik lortzen.

00:03:15.000 --> 00:03:18.000
Jasan egiten dute, gozatu baino gehiago,

00:03:18.000 --> 00:03:21.000
eta asteburua iritsi zai egoten dira.

00:03:21.000 --> 00:03:23.000
Baina egiten duena maite

00:03:23.000 --> 00:03:25.000
duen jendearekin ere egiten dut topo

00:03:25.000 --> 00:03:27.000
bere burua beste ezertan imagina ez dezaketenekin.

00:03:27.000 --> 00:03:30.000
"Ez egin hau gehiago" esango bazenieke, zertaz hizketan ari zaren galdetuko liokete bere buruari

00:03:30.000 --> 00:03:33.000
Ez delako zer egiten duten, zein diren baizik. Esaten dute

00:03:33.000 --> 00:03:35.000
" Baina hau da ni naizena, badakizu.

00:03:35.000 --> 00:03:37.000
Lelokeria litzateke hau bertan behera uztea,

00:03:37.000 --> 00:03:39.000
nire nortasunaren alderdi autentikoena isladatzen bait du."

00:03:39.000 --> 00:03:42.000
Eta hau ez da horrela nahikoa jenderentzat..

00:03:42.000 --> 00:03:44.000
Alderatziz, uste dut

00:03:44.000 --> 00:03:46.000
benetan jendearen gutxiengo bat dela..

00:03:46.000 --> 00:03:48.000
Eta uste dut errealitate horrek

NOTE Paragraph

00:03:48.000 --> 00:03:50.000
azalpen posible asko dituela.

00:03:50.000 --> 00:03:52.000
Eta beraien artean nagusiki

00:03:52.000 --> 00:03:54.000
hezkuntza dago,

00:03:54.000 --> 00:03:56.000
hezkuntzak, nola hala,

00:03:56.000 --> 00:03:58.000
jende asko dislokatzen bait du

00:03:58.000 --> 00:04:00.000
bere talentu naturaletatik

00:04:00.000 --> 00:04:03.000
Eta giza-baliabideak baliabide naturalak bezalakoak dira;

00:04:03.000 --> 00:04:05.000
askotan oso sakon lurperatuta daude

00:04:05.000 --> 00:04:07.000
Eta beraien bila joan behar zara.

00:04:07.000 --> 00:04:09.000
Ez daude azaleran kokaturik.

00:04:09.000 --> 00:04:12.000
Eta azaleratu ahal izateko baldintzak sortu behar dituzu.

00:04:12.000 --> 00:04:14.000
Eta imagina dezakezue

00:04:14.000 --> 00:04:16.000
hezkuntza izan daitekeela hori gauzatzeko bidea.

00:04:16.000 --> 00:04:18.000
Baina sarriegitan, ez da horrela.

00:04:18.000 --> 00:04:20.000
Munduko hezkuntza-sistema guztiak

00:04:20.000 --> 00:04:22.000
erreforma bat jasaten ari dira momentu honetan.

00:04:22.000 --> 00:04:24.000
Eta ez da nahikoa.

00:04:24.000 --> 00:04:26.000
Erreformak dagoeneko ez du balio,

00:04:26.000 --> 00:04:29.000
apurtuta dagoen eredu bat hobetzea baino ez delako.

00:04:29.000 --> 00:04:31.000
Behar duguna da---

00:04:31.000 --> 00:04:33.000
eta hitz hau azken egunotan sarri erabilia izan da----

00:04:33.000 --> 00:04:35.000
ez da eboluzioa

00:04:35.000 --> 00:04:38.000
baizik eta hezkuntza- erreboluzioa.

00:04:38.000 --> 00:04:40.000
Eraldakuntza bat jasan behar du

00:04:40.000 --> 00:04:42.000
beste zerbait izateko.

NOTE Paragraph

00:04:42.000 --> 00:04:47.000
(Txaloak)

NOTE Paragraph

00:04:48.000 --> 00:04:50.000
Erronka nagusienetako bat

00:04:50.000 --> 00:04:52.000
hezkuntzan funtsezko berrikuntza

00:04:52.000 --> 00:04:54.000
bat egitea da.

00:04:54.000 --> 00:04:56.000
Berrikuntza zaila da

00:04:56.000 --> 00:04:58.000
oinarrian jendeari erreza ez zaion

00:04:58.000 --> 00:05:00.000
zerbait egitea suposatzen bait du.

00:05:00.000 --> 00:05:03.000
Jakintzat jotzen duguna, nabarmena iruditzen zaiguna,

00:05:03.000 --> 00:05:06.000
desafiatzea suposatzen du.

00:05:06.000 --> 00:05:08.000
Erreforma eta eraldakuntzarako

00:05:08.000 --> 00:05:10.000
oztopo nagusia

00:05:10.000 --> 00:05:12.000
zuhurtziaren tirania da--

00:05:12.000 --> 00:05:14.000
jendeak uste dituen gauzak,

00:05:14.000 --> 00:05:16.000
" Tira, ezin da beste inola egin, horrela egiten delako"

NOTE Paragraph

00:05:16.000 --> 00:05:19.000
Duela gutxi Abraham Lincoln-en hitz batzuekin egin nuen topo,

00:05:19.000 --> 00:05:22.000
, eta pentsatu nuen atsegin izango zenutela aipatzea.

00:05:22.000 --> 00:05:24.000
(Barreak)

00:05:24.000 --> 00:05:27.000
1862ko Abenduan esan zuen

00:05:27.000 --> 00:05:30.000
Kongresuaren 2. urteroko bileran.

00:05:31.000 --> 00:05:34.000
Garai hartan gertatzen zenari buruzko idearik ez daukadala onartu behar dut.

00:05:36.000 --> 00:05:38.000
Ez dugu Amerikar Historiarik irakasten Britainia Handian.

00:05:38.000 --> 00:05:40.000
(Barreak)

00:05:40.000 --> 00:05:43.000
Kendu egin dugu. Badakizue, hori da gure politika.

00:05:43.000 --> 00:05:45.000
(Barreak)

00:05:46.000 --> 00:05:48.000
Beraz, zalantzarik gabe, zerbait erakargarria gertatzen ari zen 1862ko Abenduan

00:05:48.000 --> 00:05:50.000
gure artean dauden Amerikarrek

00:05:50.000 --> 00:05:52.000
ezagutuko dutena.

NOTE Paragraph

00:05:53.000 --> 00:05:55.000
Berak hau esan zuen:

00:05:55.000 --> 00:05:57.000
"Iragan lasaiaren

00:05:57.000 --> 00:05:59.000
dogmak

00:05:59.000 --> 00:06:02.000
ez dira egokiak ekaitzez betetako orainarentzat.

00:06:02.000 --> 00:06:04.000
Une hau

00:06:04.000 --> 00:06:06.000
zailtasunez josia dago

00:06:06.000 --> 00:06:09.000
baina gertakariekin gora egin behar dugu."

00:06:09.000 --> 00:06:11.000
Asko gustatzen zait.

00:06:11.000 --> 00:06:14.000
Ez dauden tokira igo, beraiekin gora egin.

00:06:15.000 --> 00:06:17.000
"Eta gure egoera berria da,

00:06:17.000 --> 00:06:20.000
beraz era berri batean pentsatu behar dugu

00:06:20.000 --> 00:06:23.000
eta era berri batean jokatu.

00:06:23.000 --> 00:06:26.000
gure buruari lilura galduarazi behar diogu

00:06:26.000 --> 00:06:29.000
eta orduan gure herria salbatzeko gai izango gara."

NOTE Paragraph

00:06:29.000 --> 00:06:31.000
Asko gustatzen zait " lilura galdu"

00:06:31.000 --> 00:06:33.000
Badakizue zer esan nahi duen?

00:06:33.000 --> 00:06:36.000
Zenbait ideiek erabat liluratuta gauzkate

00:06:36.000 --> 00:06:38.000
eta ontzat hartzen ditugu

00:06:38.000 --> 00:06:40.000
gauzen ordena naturala balira bezala, gauzak diren era.

00:06:40.000 --> 00:06:42.000
Eta gure ideietatik asko

00:06:42.000 --> 00:06:45.000
eratu ziren, ez mende hontako egoerei aurre egiteko,

00:06:45.000 --> 00:06:48.000
baizik eta aurreko mendeetako egoerei aurre egiteko.

00:06:48.000 --> 00:06:50.000
Baina gure burua oraindik hipnotizatuta daukate.

00:06:50.000 --> 00:06:53.000
Eta gure burua lilura galtzera behartu behar dugu.

00:06:53.000 --> 00:06:56.000
Orain, hau errazagoa da esatea egitea baino.

00:06:56.000 --> 00:06:59.000
Oso zaila bait da jakintzat zer jotzen duzun ikustea,

00:06:59.000 --> 00:07:02.000
jakintzat jotzen duzulako.

NOTE Paragraph

00:07:02.000 --> 00:07:05.000
Utzidazue begibistakotzat jotzen duzuen zerbaiti buruz galdetzen.

00:07:05.000 --> 00:07:08.000
Zuetatik zenbatek dituzue 25 urte baino gehiago?

00:07:08.000 --> 00:07:10.000
Ez dut uste hori jakintzat jotzen duzuenik.

00:07:10.000 --> 00:07:12.000
Ziur nago jadanik erabat ezaguna zaizuela.

00:07:12.000 --> 00:07:15.000
Badago hemen 25 urte baino gutxiago duen norbait.?

00:07:15.000 --> 00:07:18.000
Primeran. Orain 25 urte baino gehiago dituzuenok

00:07:18.000 --> 00:07:21.000
jasoko zenukete eskua ordularia badaramazue.?

00:07:21.000 --> 00:07:24.000
Tira, gehiengoa gara, ezta.?

00:07:24.000 --> 00:07:27.000
Galdetu horixe bera nerabeez betetako gela batean.

00:07:27.000 --> 00:07:29.000
Nerabeek ez dute ordularirik erabiltzen.

00:07:29.000 --> 00:07:31.000
Ez diot ezin dutenik edo uzten ez zaienik,

00:07:31.000 --> 00:07:33.000
ez erabiltzea erabakitzen dute soilik.

00:07:33.000 --> 00:07:35.000
Eta arrazoia zera da, 25 urtetik gorakoak

00:07:35.000 --> 00:07:38.000
kultura pre-digital batean hazi ginen.

00:07:38.000 --> 00:07:40.000
Guretzat, ordua jakin nahi ezkero,

00:07:40.000 --> 00:07:42.000
ordua esaten zizun zerbait eraman behar zenuen.

00:07:42.000 --> 00:07:45.000
Gaur egungo haurrak mundu digitalizatu batean bizi dira

00:07:45.000 --> 00:07:47.000
eta ordua, beraientzako, toki guztitan dago.

00:07:47.000 --> 00:07:49.000
Ez dute hau egiteko arrazoirik ikusten.

00:07:49.000 --> 00:07:51.000
Eta, era berean, zuek ere ez duzue hori egin beharrik;

00:07:51.000 --> 00:07:54.000
soilik horrela egin izan duzue beti, eta hori egiten jarraitzen duzue.

00:07:54.000 --> 00:07:57.000
Nire alabak ez du sekula ordularirik erabiltzen, 20 urte dituen nire alaba Kate-ek.

00:07:57.000 --> 00:07:59.000
Ez dio inolako zentzurik topatzen.

00:07:59.000 --> 00:08:02.000
Eta esaten du "Funtzio bakarra duen aparatua da".

00:08:02.000 --> 00:08:07.000
(Barreak)

00:08:07.000 --> 00:08:10.000
" Zeinen mugatua da hori?"

00:08:10.000 --> 00:08:12.000
Eta nik diot " Ez, ez, data jakiteko ere balio du"

00:08:12.000 --> 00:08:16.000
(Barreak)

00:08:17.000 --> 00:08:20.000
" Funtzio anitzak ditu".

NOTE Paragraph

00:08:20.000 --> 00:08:23.000
Hezkuntzari dagokionez, zenbait gauzak liluratuta gauzkate.

00:08:23.000 --> 00:08:25.000
Utzidazue adibide pare bat jartzen.

00:08:25.000 --> 00:08:28.000
Bata, lineartasunaren kontzeptua da,

00:08:28.000 --> 00:08:31.000
hemen hasten zara, bide bat jarraitzen duzu,

00:08:31.000 --> 00:08:33.000
eta dena ondo egiten baduzu, amaieran

00:08:33.000 --> 00:08:35.000
zuri bizitza guztirako prestatuta zaude.

00:08:37.000 --> 00:08:39.000
TED-n hizketa egin duten guztiek, inplizituki

00:08:39.000 --> 00:08:42.000
eta batzutan esplizituki, era desberdinetan kontatu digute

00:08:42.000 --> 00:08:45.000
bizitza ez dela lineala, organikoa dela.

00:08:45.000 --> 00:08:47.000
Gure bizitzak sinbiotikoki eratzen ditugu

00:08:47.000 --> 00:08:49.000
gure talentuak esploratzen goazen neurrian

00:08:49.000 --> 00:08:52.000
gure sormenari laguntzen dioten zirkunstantziekin harremanetan.

00:08:52.000 --> 00:08:54.000
Baina badakizue, obsesionatu egin gara

00:08:54.000 --> 00:08:56.000
narratiba lineal horrekin.

00:08:56.000 --> 00:08:58.000
Eta ziurrenik hezkuntzaren gailurra

00:08:58.000 --> 00:09:00.000
Unibertsitatera iristea da.

00:09:00.000 --> 00:09:03.000
Eta uste dut jendea unibertsitatera bidaltzearekin obsesionatuta gaudela,

00:09:03.000 --> 00:09:05.000
zenbait unibertsitate mota.

00:09:05.000 --> 00:09:07.000
Ez dut esan nahi unibertsitatera joan behar ez denik, baina mundu guztiak ez du joan behar,

00:09:07.000 --> 00:09:09.000
eta denek ez dute orain joan behar.

00:09:09.000 --> 00:09:11.000
Agian beranduago joango dira, ez orain bertan.

NOTE Paragraph

00:09:11.000 --> 00:09:13.000
Duela gutxi San Francisco-n izan nintzen

00:09:13.000 --> 00:09:15.000
liburuak sinatzen.

00:09:15.000 --> 00:09:17.000
Nire liburua erosi zuen 30 bat urteko tipo bat zegoen han.

00:09:17.000 --> 00:09:19.000
Eta galdetu nion " Zer egiten duzu?"

00:09:19.000 --> 00:09:22.000
Eta esan zidan " Suhiltzailea naiz."

00:09:22.000 --> 00:09:24.000
Eta nik " Noiztik daramazu suhiltzailea izaten?"

00:09:24.000 --> 00:09:26.000
Berak " Betidanik, beti izan naiz suhiltzailea".

00:09:26.000 --> 00:09:28.000
Eta galdetu nion " Tira, eta noiz hartu zenuen erabakia?"

00:09:28.000 --> 00:09:31.000
Esan zidan " Umea nintzela. Benetan, niretzako problema bat zen eskolan,

00:09:31.000 --> 00:09:34.000
zeren eskolan, denek suhiltzaile izan nahi zuten."

00:09:34.000 --> 00:09:37.000
Esan zidan, "Baina nik suhiltzaile izan nahi nuen."

00:09:37.000 --> 00:09:40.000
Eta esan zidan, "Bigarren Hezkuntzako azken urtean,

00:09:40.000 --> 00:09:43.000
nire irakasleek ez zuten nire nahia serioski hartzen.

00:09:43.000 --> 00:09:45.000
Konkretuki irakasle bati ez zitzaion serioa iruditu.

00:09:45.000 --> 00:09:47.000
Nire bizitza alferrik galtzera nindoala esan zidan

00:09:47.000 --> 00:09:49.000
bizitzan hori bakarrik egitea aukeratzen banuen,

00:09:49.000 --> 00:09:52.000
unibertsitatera joan beharko nukela eran zidan, profesional bat bihurtu,

00:09:52.000 --> 00:09:54.000
potentzial handia bait nuen,

00:09:54.000 --> 00:09:56.000
eta aukera horrekin nire talentua alferrik galtzen ari nintzela esan zidan."

00:09:56.000 --> 00:09:58.000
"Erabat lotsagarria izan zen

00:09:58.000 --> 00:10:00.000
klase guztiaren aurrean esan bait zidan, eta benetan ikaratuta sentitu nintzen."

00:10:00.000 --> 00:10:02.000
Baina hori zen nahi nuena, eta eskola utzi bezain pronto,

00:10:02.000 --> 00:10:05.000
suhiltzaile izateko lan eskaera aurkeztu eta onartu ninduten."

00:10:05.000 --> 00:10:07.000
Eta esan zidan " Badakizu, tipo horrengan pentsatzen ari nintzen,

00:10:07.000 --> 00:10:10.000
duela pare bat minutu hizketan ari zinenean, irakasle hori etorri zait burura"

00:10:10.000 --> 00:10:12.000
" zeren eta duela sei hilabete

00:10:12.000 --> 00:10:14.000
bizitza salbatu nion"

00:10:14.000 --> 00:10:16.000
(Barreak)

00:10:16.000 --> 00:10:18.000
" Auto istripu batean degoen"

00:10:18.000 --> 00:10:21.000
bertatik atera eta erreanimatu nuen,

00:10:21.000 --> 00:10:24.000
eta bere emaztearen bizitza ere salbatu nuen"

00:10:24.000 --> 00:10:26.000
Esan zidan " Uste dut nitaz iritzi hobea duela orain"

NOTE Paragraph

00:10:26.000 --> 00:10:28.000
(Barreak)

NOTE Paragraph

00:10:28.000 --> 00:10:33.000
(Txaloak)

NOTE Paragraph

00:10:34.000 --> 00:10:36.000
Badakizue, niretzako

00:10:36.000 --> 00:10:38.000
giza komunitateek

00:10:38.000 --> 00:10:40.000
talentu-aniztasunaren mende daude

00:10:40.000 --> 00:10:43.000
ez abileziaren kontzeptu baten mende.

00:10:43.000 --> 00:10:45.000
Eta gure erronken muinean----

00:10:45.000 --> 00:10:47.000
(Txaloak)

00:10:47.000 --> 00:10:49.000
Erronkaren muinean

00:10:49.000 --> 00:10:51.000
abilezia eta inteligentziaren zentzuak

00:10:51.000 --> 00:10:53.000
berriro eratzeko beharra dago.

00:10:53.000 --> 00:10:55.000
Linearitatea arazo bat da.

NOTE Paragraph

00:10:55.000 --> 00:10:57.000
L.A.-ra iritsi nintzenean

00:10:57.000 --> 00:10:59.000
duela bederatzi bat urte,

00:10:59.000 --> 00:11:02.000
baieztapen hau topatu nuen,

00:11:02.000 --> 00:11:04.000
intentzio onez betea,

00:11:04.000 --> 00:11:07.000
" Unibertsitatea haurtzaindegian hasten da", zioena.

00:11:09.000 --> 00:11:11.000
Ez, ez da hor hasten.

00:11:11.000 --> 00:11:14.000
(Barreak)

00:11:14.000 --> 00:11:16.000
Ez da hor hasten.

00:11:16.000 --> 00:11:19.000
Denbora izango bagenu, hortaz arituko nintzateke, baina ez daukagu

00:11:19.000 --> 00:11:21.000
(Barreak)

00:11:21.000 --> 00:11:23.000
Haurtzaindegia haurtzaindegian hasten da.

00:11:23.000 --> 00:11:25.000
(Barreak)

00:11:25.000 --> 00:11:27.000
Nire lagun batek zion bezela

00:11:27.000 --> 00:11:30.000
" Badakizu, hiru urteko bat ez da sei urteko baten erdia"

00:11:30.000 --> 00:11:32.000
(Barreak)

00:11:32.000 --> 00:11:37.000
(Txaloak)

00:11:37.000 --> 00:11:39.000
Hiru urte dituzte.

NOTE Paragraph

00:11:39.000 --> 00:11:41.000
Baina azkenengo saioan entzun genuen bezala,

00:11:41.000 --> 00:11:44.000
hain lehia gogorra dago haurtzaindegira joateko,

00:11:44.000 --> 00:11:46.000
haurtzaindegi egokira joateko,

00:11:46.000 --> 00:11:49.000
hiru urteko umeak elkarrizketatzen ari direla.

00:11:51.000 --> 00:11:53.000
Umeak esertzen dituzte bere curriculum-ekin

00:11:53.000 --> 00:11:55.000
panel baten aurrean

00:11:55.000 --> 00:11:58.000
(Barreak)

00:11:58.000 --> 00:12:00.000
eta gainbegirada bat emanez esaten zaie "Tira, hau al da dena?"

00:12:00.000 --> 00:12:02.000
(Barreak)

00:12:02.000 --> 00:12:05.000
(Txaloak)

00:12:05.000 --> 00:12:08.000
" 36 hilabete igaro dituzu hemendik, eta hau da guztia?"

00:12:08.000 --> 00:12:15.000
(Barreak)

00:12:15.000 --> 00:12:18.000
" Ez duzu ezer lortu, konprometi zaitez"

00:12:18.000 --> 00:12:21.000
"Iruditzen zait lehen sei hilabeteak bularra hartzen alferrik galdu dituzula."

00:12:21.000 --> 00:12:24.000
(Barreak)

00:12:26.000 --> 00:12:29.000
Bai, arraroa da kontzeptu bezala, baina jendea erakartzen du.

NOTE Paragraph

00:12:29.000 --> 00:12:31.000
Beste arazo larri bat konformismoa da.

00:12:31.000 --> 00:12:33.000
Gure hezkuntza sistemak

00:12:33.000 --> 00:12:35.000
"fast food" ereduaren inguruan eraiki ditugu.

00:12:35.000 --> 00:12:38.000
Jamie Olivierrek hontaz hitzegin zuen aurreko egunean.

00:12:38.000 --> 00:12:40.000
Catering kalitateari dagokionez, bi eredu daude.

00:12:40.000 --> 00:12:42.000
Bata "fast-food"-arena

00:12:42.000 --> 00:12:44.000
non dena estandarizatuta dagoen.

00:12:44.000 --> 00:12:46.000
Eta bestea Zagat eta Michelin gidatan azaltzen diren jatetxeena.

00:12:46.000 --> 00:12:48.000
non dena estandarizatu gabekoa den,

00:12:48.000 --> 00:12:50.000
tokiko egoerari egokituta.

00:12:50.000 --> 00:12:53.000
Eta gure burua "fast food" hezkuntza ereduari saldu diogu

00:12:53.000 --> 00:12:56.000
eta gure izpirituak eta energiak pobretzen ari da.

00:12:56.000 --> 00:12:59.000
fast food-ak gure gorputzak hondatzen dituen neurri berdinean

NOTE Paragraph

00:12:59.000 --> 00:13:04.000
(Txaloak)

NOTE Paragraph

00:13:05.000 --> 00:13:07.000
Uste dut pare bat gauza onartu beharrean gaudela

00:13:07.000 --> 00:13:10.000
Bata da giza talentua oso anitza dela.

00:13:10.000 --> 00:13:12.000
Pertsonek oso gaitasun ezberdinak dituzte.

00:13:12.000 --> 00:13:14.000
Aurrekoan kalkultzen egon nintzen

00:13:14.000 --> 00:13:16.000
haurra nintzela gitarra bat eman zidatela

00:13:16.000 --> 00:13:19.000
gutxigora behera Eric Clapton-i eman zioten garai berdinean.

00:13:20.000 --> 00:13:23.000
Badakizue, Eric-en kasuan asmatu zuten, hori da esaten ari naizena.

00:13:23.000 --> 00:13:25.000
(Barreak)

00:13:25.000 --> 00:13:27.000
Nere kasuan ez zen hala izan.

00:13:27.000 --> 00:13:30.000
Tramankulu horri ezin nion ezer atera,

00:13:30.000 --> 00:13:32.000
ez zion inporta zein gogor saiatzen nintzen,

00:13:32.000 --> 00:13:34.000
ezin ezer onik atera.

NOTE Paragraph

00:13:37.000 --> 00:13:39.000
Baina ez da hori bakarrik.

00:13:39.000 --> 00:13:41.000
Pasioari buruz ari gara.

00:13:41.000 --> 00:13:43.000
Sarri, jendea ona da benetan inporta ez zaizkion gauzatan.

00:13:43.000 --> 00:13:45.000
Pasioa da gakoa,

00:13:45.000 --> 00:13:48.000
zerk iratzartzen duen gure izpiritua eta gure energia.

00:13:48.000 --> 00:13:51.000
Eta maite duzuna egiten baduzu, eta ona zaren hortan badiharduzu,

00:13:51.000 --> 00:13:54.000
denborak norabide erabat desberdina hartzen du.

00:13:54.000 --> 00:13:57.000
Nire emazteak nobela bat idatzi du, oraintxe amaitu du,

00:13:57.000 --> 00:13:59.000
eta uste dut oso liburu ona dela,

00:13:59.000 --> 00:14:02.000
baina desagertu egiten da, eta amaigabeko orduak pasatzen ditu.

00:14:02.000 --> 00:14:04.000
Badakizue, maite duzun zerbaitetan ari zarenean,

00:14:04.000 --> 00:14:07.000
ordu bat bost minutu balira bezela iragaten da.

00:14:07.000 --> 00:14:09.000
Zure izprituan oihartzunik ez duen zerbaitetan ari zarenean,

00:14:09.000 --> 00:14:11.000
bost minutu ordubete balitz bezala sentitzen duzu.

00:14:11.000 --> 00:14:14.000
Eta hainbeste jendek hezkuntzatik at egitea erabakitzen du

00:14:14.000 --> 00:14:16.000
ez duelako bere izpiritua elikatzen,

00:14:16.000 --> 00:14:19.000
ez beraien energia edo pasioa elikatzen.

NOTE Paragraph

00:14:19.000 --> 00:14:22.000
Beraz, uste dut metaforak aldatu beharra daukagula.

00:14:22.000 --> 00:14:25.000
Funtsean industriala den hezkuntza eredu batetik,

00:14:25.000 --> 00:14:27.000
manufaktura-eredutik,

00:14:27.000 --> 00:14:29.000
linearitatean, konformitatean

00:14:29.000 --> 00:14:32.000
eta jendea loteka prozesatzean oinarritua den eredutik

00:14:32.000 --> 00:14:34.000
Nekazaritzaren printzipiotan oinarritutako

00:14:34.000 --> 00:14:37.000
eredu baterantz mugitu behar dugu.

00:14:37.000 --> 00:14:40.000
Onartu behar dugu giza-loratzea

00:14:40.000 --> 00:14:42.000
ez dela prozesu mekaniko bat,

00:14:42.000 --> 00:14:44.000
prozesu organiko bat dela.

00:14:44.000 --> 00:14:47.000
Eta ezin duzu giza-garapenaren emaitza zein izango den aurresan,

00:14:47.000 --> 00:14:49.000
egin dezakezun guztia, nekazarien moduan,

00:14:49.000 --> 00:14:51.000
loraldia hasteko beharrezkoak diren

00:14:51.000 --> 00:14:53.000
baldintzak sortzea da.

NOTE Paragraph

00:14:53.000 --> 00:14:56.000
Beraz, hezkuntza erreformatu eta eraldatzeaz ari garenean,

00:14:56.000 --> 00:14:59.000
ez da sistema bat klonatzea bezala.

00:14:59.000 --> 00:15:01.000
Oso sistema onak daude, adibidez KIPP.

00:15:01.000 --> 00:15:03.000
Eredu on asko dago.

00:15:03.000 --> 00:15:06.000
Hezkuntza jasotzen dutenen egoeraren neurrira

00:15:06.000 --> 00:15:08.000
egokitu eta pertsonalizatu

00:15:08.000 --> 00:15:10.000
behar dugu hezkuntza bera.

00:15:10.000 --> 00:15:12.000
Eta hau egitea da, nire ustez

00:15:12.000 --> 00:15:14.000
etorkizunerako erantzuna

00:15:14.000 --> 00:15:17.000
gakoa ez delako konponbide berri bat zabaltzea;

00:15:17.000 --> 00:15:19.000
baizik eta hezkuntzan mugimendu bat sortzea

00:15:19.000 --> 00:15:22.000
non bakoitzak bere konponbideak garatuko dituen,

00:15:22.000 --> 00:15:25.000
baina pertsonalizatutako curriculum batetan oinarritutako kanpo-laguntzarekin.

NOTE Paragraph

00:15:25.000 --> 00:15:27.000
Orain, gela hontan,

00:15:27.000 --> 00:15:29.000
negozio munduan baliabide izugarriak

00:15:29.000 --> 00:15:31.000
ordezten dituzten pertsonak daude,

00:15:31.000 --> 00:15:33.000
multimedia arloan, interneten.

00:15:33.000 --> 00:15:35.000
Teknologia hauek,

00:15:35.000 --> 00:15:38.000
irakasleen talentu apartarekin konbinaketan,

00:15:38.000 --> 00:15:41.000
irakaskuntza iraultzeko aukera ematen digute.

00:15:41.000 --> 00:15:43.000
Eta hortara konprometi zaitezten eskatzen dizuet

00:15:43.000 --> 00:15:45.000
funtsezkoa delako, ez guretzako soilik,

00:15:45.000 --> 00:15:47.000
baita gure haurren etorkizunerako ere.

00:15:47.000 --> 00:15:49.000
baina aldatu beharra daukagu, industri-eredu batetik

00:15:49.000 --> 00:15:51.000
nekazal eredu batetara,

00:15:51.000 --> 00:15:54.000
non eskola bakoitzak etorkizunean loratzeko ahalmena izango duen.

00:15:54.000 --> 00:15:56.000
Hor ezagutzen bait dute haurrek bizitza.

00:15:56.000 --> 00:15:58.000
Edo etxean, hor hezten badituzte

00:15:58.000 --> 00:16:00.000
beraien familia eta lagunekin.

NOTE Paragraph

00:16:00.000 --> 00:16:02.000
Ametsei buruz asko hitzegin da

00:16:02.000 --> 00:16:05.000
azken egun hauetan.

00:16:05.000 --> 00:16:07.000
Eta nahi nuke era azkarrean---

00:16:07.000 --> 00:16:10.000
Asko impresionatu ninduten bart gaueko Natalie Merchant-en abestiek,

00:16:10.000 --> 00:16:12.000
poema zaharrak berreskuratuz.

00:16:12.000 --> 00:16:14.000
Olerki labur bat irakurri nahi nizueke,

00:16:14.000 --> 00:16:17.000
W.B. Yeats-ek idatzia, zuetako askok ezaguruko duzue.

00:16:17.000 --> 00:16:19.000
Bere maiteari idatzi zion,

00:16:19.000 --> 00:16:21.000
Maud Gonne-i

00:16:21.000 --> 00:16:24.000
Atsekabetuta zegoen, uste zuelako

00:16:24.000 --> 00:16:27.000
ezin ziola bere maiteari hark nahi zuena eman,

00:16:27.000 --> 00:16:30.000
Eta esaten du, "Badut beste zerbait, baina agian ez duzu nahiko"

NOTE Paragraph

00:16:30.000 --> 00:16:32.000
Hauxe dio:

00:16:32.000 --> 00:16:35.000
"Zeruaren oihal bordatuak banitu

00:16:35.000 --> 00:16:37.000
urrez eta zilarrezko

00:16:37.000 --> 00:16:39.000
argiz apainduak.

00:16:39.000 --> 00:16:41.000
Urdina eta lausoa

00:16:41.000 --> 00:16:43.000
eta gauaren oihal ilunak,

00:16:43.000 --> 00:16:46.000
eta argia eta argi ahula,

00:16:46.000 --> 00:16:49.000
oihalak zure oinetara zabalduko nituzke;

00:16:49.000 --> 00:16:52.000
Baina nik, pobre naizenez,

00:16:52.000 --> 00:16:55.000
nire ametsak besterik ez ditut;

00:16:55.000 --> 00:16:58.000
Nire ametsak zure oinetara zabaldu ditut,

00:16:58.000 --> 00:17:00.000
Poliki zapaldu

00:17:00.000 --> 00:17:03.000
nire ametsak zapaltzen ari bait zara."

00:17:03.000 --> 00:17:06.000
Eta egunero, toki guztietan,

00:17:06.000 --> 00:17:09.000
gure haurrek bere ametsak gure oinetara zabaltzen dituzte.

00:17:09.000 --> 00:17:12.000
Eta poliki zapaldu beharko genuke.

NOTE Paragraph

00:17:12.000 --> 00:17:14.000
Eskerrikasko

NOTE Paragraph

00:17:14.000 --> 00:17:31.000
(Txaloak)

NOTE Paragraph

00:17:31.000 --> 00:17:33.000
Mila esker.