Araçlarla evrim geçirdik
ve araçlar da bizimle.
Atalarımız bu el baltalarını
1,5 milyon yıl önce yarattılar,
sadece ellerindeki görevlere
uygun olarak değil,
ellerine uygun olarak da.
Ancak yıllar içinde
araçlar giderek daha da özelleşti.
Bu şekillendirici araçlar, kullanımları
esnasında evrime uğradı
ve her biri işlevine
uygun farklı bir şekle sahip.
Nesneleri daha kesinlikle
değiştirmek için
ellerimizin becerisini artırırlar.
Ancak araçlar giderek daha
karmaşık hâle geldikçe,
onları kontrol etmek için daha
karmaşık denetimlere ihtiyacımız var.
Bu yüzden tasarımcılar
fotoğraf çekmek veya odağı
ya da açıklığı değiştirmek gibi
diğer şeylerle ilgilenirken parametreleri
değiştirmenizi sağlayan
arayüzler yaratmakta
çok usta hâle geldiler.
Fakat bilgisayar araçlar hakkında
düşünme şeklimizi temelden değiştirdi,
çünkü hesaplama dinamiktir.
Yani milyonlarca farklı şey yapabilir
ve milyonlarca farklı uygulama
çalıştırabilir.
Ancak bilgisayarın tüm
bu uygulamalar için
aynı durağan fiziksel formu
ve aynı durağan arayüz
ögeleri bulunmaktadır.
İnanıyorum ki bu temel bir sorun;
çünkü gerçekten ellerimizle
etkileşime geçmemize
ve vücudumuzdaki zengin yeteneği
yakalamamıza izin vermez.
Ve inancım, sahip olduğumuz
bu zengin yetenekleri yakalayan,
bize fiziksel olarak adapte olan
ve yeni yollarla etkileşime
girmemizi sağlayan
yeni tip arayüzlere ihtiyacımız olduğu.
İşte MIT Media Lab'de
ve şimdi de Stanford'da
yaptığım iş bu.
Meslektaşlarım Daniel Leithinger
ve Hiroshi Ishii ile birlikte
inFORM'u yarattık,
burada arayüz aslında ekrandan çıkıyor
ve fiziksel olarak değiştirebiliyorsunuz.
Ya da 3B bilgiyi fiziksel olarak
gözünüzde canlandırabilirsiniz
ve yeni yollarla anlamak için
dokunabilir ve hissedebilirsiniz.
Ya da dijital hamura şekil vermek için
jestlerle ve doğrudan deformasyonlarla
etkileşim kurabilirsiniz.
Ya da arayüz elemanları yüzeyde belirip
talebe göre değişebilir.
Fikir şu ki her bir uygulama için
fiziksel şekil uygulamayla
eşleştirilebilir.
Bunun onu fiziksel hâle getirerek
bilgiyle etkileşmek için yeni bir yolu
temsil edeceğine inanıyoruz.
Yani soru şu ki bunu nasıl kullanabiliriz?
Geleneksel olarak şehir planlamacılar
ve mimarlar onları daha iyi anlamak için
şehirlerin ve binaların
fiziki modellerini kurarlar.
Bu yüzden Media Lab'de Tony Tang'le şehir
planlamacıların tüm şehri tasarlaması
ve görmesi için inFORM'da
bir arayüz yarattık.
Artık onun çevresinde yürüyebilirsiniz,
ama kendisi dinamik, fiziksel ve de onunla
doğrudan etkileşebilirsiniz.
Ya da nüfus ve trafik verisi gibi
farklı görünümlere bakabilirsiniz,
ama fiziksel olarak yapılmış durumda.
Aynı zamanda bu dinamik şekil
görüntülerinin insanlarla uzaktan
işbirliği yapma şeklimizi gerçekten
değiştirebileceğine inanıyoruz.
Yani beraber çalıştığımızda,
sadece yüzünüze bakmıyorum,
aynı zamanda objeleri oynatıp
manipüle ediyorum,
Skype gibi araçları kullanırken
bunu yapmak gerçekten zor.
Öyle ki inFORM'u kullanarak
nesnelere ekrandan erişebilir
ve uzaktan manipüle edebilirsiniz.
Bundan dolayı insanların
ellerini temsil etmesi için
görüntülerdeki pimleri kullanarak
onların uzaktan objelere dokunup
onları manipüle etmesini sağladık.
3B veri setleriyle de manipüle edip
işbirliği yapabilirsiniz,
böylece onlara el hareketleri
yapabilir ve manipüle edebilirsiniz.
Bu da insanların geleneksel araçlardan
daha olası biçimde 3B bilginin
yeni türleriyle daha verimli olarak
işbirliği yapmasını sağlar.
Aynı zamanda mevcut
objeleri getirebilirsiniz
ve de bir tarafta elde edilerek
diğer tarafa iletilenleri de.
Ya da iki yer arasında bağlı
bir objeniz olabilir,
böylece eğer bir tarafta
bir topu hareket ettirirsem,
top diğer tarafta da hareket eder.
Bunu Microsoft Kinect gibi derinlik
hisseden bir kamera aracılığıyla
uzaktan kullanıcıları
yakalayarak yapabiliriz.
Bütün bunların nasıl işlediğini
merak edebilirsiniz
ve aslında burada olan şey,
buradaki hareketin yukarıdaki pimlere
yayılmasına izin veren
bu mekanik bağlantılara
bağlı 900 doğrusal aktüatör.
CERN'de olan bitenle karşılaştırıldığında
bu o kadar karmaşık değil,
ama bunu inşa etmek
çok uzun zamanımızı aldı.
Tek bir motorla,
tek bir doğrusal aktüatörle başladık
ve sonra onları kontrol etmek için
özel bir devre tahtası
tasarlamak zorunda kaldık.
Sonra onlardan bir sürü
yapmak zorundaydık.
Ancak bir şeyden 900 tane
olunca sorun şu ki
her adımı 900 kez yapmanız gerekiyor.
Bu da yapmamız gereken
bir sürü iş olduğu anlamına geliyordu.
Yani Media Lab'de bir nevi küçük,
az ödeyen bir atölye kurmamız,
lisans öğrencilerini çağırmamız
ve onları "araştırma" yapmak
için ikna etmemiz gerekiyordu --
(Gülüşmeler)
ve gece geç saatte film
seyretmek, pizza yemek
ve binlerce vidayı sıkmak için de.
Bilirsiniz -- araştırma.
(Gülüşmeler)
Her neyse inFORM'un yapmamızı
sağladığı şeyler için de
gerçekten heyecanlıydık.
Giderek daha çok mobil cihaz kullanıyoruz
ve hareket hâlindeyken etkileşimdeyiz.
Ancak bilgisayarlar gibi mobil cihazlar da
pek çok farklı uygulama için kullanılır.
Yani onları telefonda konuşmak,
internette dolaşmak, oyun oynamak,
fotoğraf çekmek ve bir milyon farklı şey
yapmak için kullanırsınız.
Tekrardan bu uygulamaların her biri için
aynı statik fiziki forma sahipler.
Bundan dolayı inFORM için
geliştirdiğimiz etkileşimlerin
bir kısmını alıp mobil cihazlara
nasıl getirebileceğimizi bilmek istedik.
Bu sebeple Stanford'da
bu haptik(dokunma) köşe görüntüsünü yarattık,
ki bu şekil değiştirebilen
bir dizi doğrusal aktüatörün
olduğu bir mobil cihaz,
böylece bir kitap okurken nerede
olduğunuzu elinizle hissedebilirsiniz.
Cebinizde titreşimden
daha zengin dokunsal hislerin
yeni türlerini duyumsayabilirsiniz.
Ya da yandan düğmeler ortaya çıkarak
nerede olmalarını istediğinize göre
etkileşmenize izin verir.
Ya da oyun oynayabilirsiniz
ve gerçek düğmeleriniz olur.
İşte bunu 40 küçük,
ufak doğrusal aktüatörü
cihazın içine gömerek yapabildik
ve bu sadece dokunmanızı değil,
onları geri sürmenizi de sağlıyor.
Ancak daha karmaşık şekil
değişimleri yaratmak için
daha farklı yollar da aradık.
Dönüştürücü bir araç yaratmak için
hava basınçlı tahrik kullandık,
bununla telefona benzer bir şeyden
aktivite bilekliğine doğru gidebilirsiniz.
Media Lab'de Ken Nakagaki ile beraber
interaktif bilekliği,
dokunmatik girdi cihazına ve
telefona değiştirmek için
bir dizi servomotor
kullanan yüksek çözünürlüklü
bu yeni versiyonu yarattık.
(Gülüşmeler)
Aynı zamanda kullanıcıların aslında
kullanmak istedikleri cihazların
şeklini vermek için
arayüzleri bozabilecekleri yolları
bulmakla ilgileniyoruz.
Yani oyun kumandası
gibi bir şey yapabilirsiniz
ve sonra sistem hangi
şekilde olduğunu anlar
ve o moda değiştirir.
O zaman bu nereyi gösteriyor?
Buradan ileri nasıl gidebiliriz?
Bence sahiden bugün olduğumuz yer
bu yeni Nesnelerin İnterneti çağı,
yani her yerde bilgisayarların olduğu --
cebimizdeler, duvarımızdalar,
gelecek beş senede satın alacağınız
neredeyse her cihazın içindeler.
Peki ya cihazları düşünmeyi bırakıp da
çevreyi düşünmeye başlarsak ne olur?
Bize fiziksel olarak adapte olan,
insanlarla yeni biçimlerde
işbirliği yapmayı
ve yeni tip görevleri yapmayı
sağlayan akllı mobilya, akıllı odalar,
akıllı çevreler veya şehirlere
nasıl sahip olabiliriz?
Milan Tasarım Haftası için,
bu şekil görünümlerin masa büyüklüğündeki
interaktif versiyonu olan
TRANSFORM'u yarattık,
ki bu fiziksel objeleri yüzeyde
hareket ettirebilir;
örneğin anahtarınızı
almayı hatırlatmak gibi.
Ancak farklı şekillerde etkileşime
uymak için de değişebilir.
Yani eğer çalışmak isterseniz,
o zaman çalışma sisteminizi
bir anlamda kurmak için değişebilir.
Yani bir cihazı getirdiğinizde,
ihtiyacınız olan tüm sağlarlığı yaratır
ve bu amaçları başarmanıza yardımcı olmak için
diğer nesneleri getirir.
Yani sonuç olarak,
bilgisayarlarla etkileşmek
için gerçekten de yeni, temelden
farklı bir yol düşünmemiz gerekiyor.
Bize fiziksel olarak adapte olabilen,
onları kullanmak istediğimiz
yollara adapte olabilen
ve elimizdeki zengin hüneri ve
bilgiyi uzaysal düşünme kabiliyetimizi
fiziksel hâle getirerek gerçekten
kullanmayı sağlayan
bilgisayarlara ihtiyacımız var.
Ancak ileriyi düşününce,
bence bunların ötesine geçmemiz gerekli,
cihazların ötesine,
insanları bir araya getirmeyi sağlayan
yeni yollar düşünmek için,
bilgimizi dünyaya götürmek için
ve bize fiziksel olarak adapte olabilecek
akıllı çevreler hakkında düşünmek için.
Sizi bununla baş başa bırakıyorum.
Çok teşekkürler.
(Alkış)