1 00:00:01,045 --> 00:00:06,107 Bu videoda Newton'un Kanunlarından bahsedeceğim. 2 00:00:06,107 --> 00:00:11,133 Ve bu Newton'un Principia'sının Latinceden İngilizce'ye çevrilmiş halidir. 3 00:00:11,133 --> 00:00:16,200 Birini kural şöyle: Her cisim sabit olma halini devam ettirme eğilimindedir. 4 00:00:16,200 --> 00:00:22,800 Yani, sabit olma durumu ya da sabit sür'atle hareket sadece 5 00:00:22,800 --> 00:00:28,267 başka bir kuvvet etkisi gerçekleşirse değişir. 6 00:00:28,267 --> 00:00:33,133 Yani, bunu söylemenin başka bir yolu ise eğer bütün cisimler için sürdürdükleri bir şey varsa 7 00:00:33,133 --> 00:00:38,933 bu her şey sabit hızda ve veya sabit kalmaya devam ediceklerdir demektir. 8 00:00:38,933 --> 00:00:43,871 Ancak: başka bir güç tarafından durumunu değiştirmeye zorlanmazsa Ancak: başka bir kuvvetin etkisinde kalmazsa 9 00:00:43,871 --> 00:00:46,933 özellikle bir dengesiz kuvvetin, bunun ne olduğunu açıklayacağım hemen. 10 00:00:46,933 --> 00:00:50,867 Yani, eğer bir şey tamamen sabitse 11 00:00:50,867 --> 00:00:58,400 Şimdi, bir, bir, bu daha önce gördüğümüz bir şey. Diyelim ki bir taşım var. 12 00:00:58,400 --> 00:01:07,975 Bir yerde bir taşım var ve bu taş çim üzerinde duruyor. 13 00:01:07,975 --> 00:01:13,800 Bu taşı gözlemlemeye devam edebilirim çünkü üzerine etkiyen bir şey olmadığını var sayarsak kıpırdaması pek olası değil. 14 00:01:13,800 --> 00:01:17,667 Eğer bu taşın üzerine etkiyen bir kuvvet yoksa, taş orada kalacaktır. 15 00:01:17,667 --> 00:01:23,800 Yani ilk kısım baya bariz: her cisim kendi durumunda kalma eğilimindedir. 16 00:01:23,800 --> 00:01:28,667 İkinci kısmı yapmayacağım, eğer etkiyen kuvvet yoksa. 17 00:01:28,667 --> 00:01:33,400 Açıkça, bir taş üzerine etkiyen kuvvet yoksa sabit kalır. 18 00:01:33,400 --> 00:01:37,267 Tabi eğer, bu cismi iten çeken döndüren veya başka bir şey yapan bir cisim yoksa. 19 00:01:37,267 --> 00:01:41,800 Birinci kanunla ilgili anlaşılması zor olan şey ikinci kısımdır. 20 00:01:41,800 --> 00:01:48,600 Her cisim sabit olma ya da sabit hızla hareket etme eğilimindedir. 21 00:01:48,600 --> 00:01:52,667 Eğer tabi ki başka bir güç tarafından durumunu değiştirmeye zorlanmadı ise. 22 00:01:52,667 --> 00:01:57,200 Böylelikle bu Newton'un ilk kanunudur, sanırım burada bir durmak lazım. 23 00:01:57,200 --> 00:02:01,467 Çünkü tam buradaki Newton'dur. 24 00:02:01,467 --> 00:02:05,133 Ve eğer bu Newton'un ilk kuralıysa, neden bu adamın büyük bir resmi var burada. 25 00:02:05,133 --> 00:02:10,933 Şimdi Newton'un ilk kanunu bu adamın söylediği şeyin tekrarıdır aslında. 26 00:02:10,933 --> 00:02:19,241 Ve bu adam, başka bir eşitlik tanrısı, Galileo Galliei'dir. 27 00:02:19,241 --> 00:02:23,333 Ve eylemsizlik kuralını bulan kişidir. 28 00:02:23,333 --> 00:02:27,175 Ve Newton bu fikri tekrar etti ve bir kaç tane daha kuralla harmanladı. 29 00:02:27,175 --> 00:02:29,098 Ama başka pek pek pek pek pek çok farklı şeyler de yaptı. 30 00:02:29,098 --> 00:02:32,667 Yani kesinlikle Gallieo'ya Newton'un birinci kanunu için takdirlerinizi sunmanız gerekiyor. 31 00:02:32,667 --> 00:02:34,933 O yüzden onu burda daha büyük yaptı. 32 00:02:34,933 --> 00:02:36,733 Ama o bir fikrin tam ortasındaydı. 33 00:02:36,733 --> 00:02:41,467 Yani biz bir şey sabitse, başka bir kuvvet etki etmediği takdirde sabit kalmaya devam edecektir ifadesini anladık. 34 00:02:41,467 --> 00:02:44,267 Bazı tanımlarda "eğer dengelenmemiş kuvvetler varsa" ifadesini göreceksiniz. 35 00:02:44,267 --> 00:02:49,400 Ve "dengelenmemiş" deme nedenleri şudur ki aynı şeye etki eden iki kuvvetiniz olabilir 36 00:02:49,400 --> 00:02:51,333 ve bunlar birbirlerini götürebilir. 37 00:02:51,333 --> 00:02:55,333 Örneğin taşın bu kısmından belli bir kuvvetle ittiririm 38 00:02:55,333 --> 00:03:00,667 Ve eğer siz taşın bu kısmından aynı kuvvetle ittirir seniz taş hareket etmez. 39 00:03:00,667 --> 00:03:05,867 Hareket etmesini tek yolu bir tarafta diğerinde olduğundan daha dazla kuvvet olmasıdır. 40 00:03:05,867 --> 00:03:07,867 Yani eğer dengelenmemiş bir kuvvetiniz varsa 41 00:03:07,867 --> 00:03:11,000 Diyelim ki bir ton, ve belki taş yanlış bir analoji oldu. 42 00:03:11,000 --> 00:03:13,133 Buzu göz önüne alalım çünkü buzu hareket ettirmek daha kolaydır. 43 00:03:13,133 --> 00:03:14,533 Ya da buz üstünde buz 44 00:03:14,533 --> 00:03:19,533 Yani tam burada bir buz var ve bu buzun üzerinde bir başka buz var. 45 00:03:19,533 --> 00:03:25,533 Yani bir kez daha şu fikirle karşılaştık: eğer üzerine etkiyen bir kuvvet yoksa, buz kıpırdamayacak. 46 00:03:25,533 --> 00:03:31,733 Ama ben bu buzu belli bir kuvvetle bu taraftan ittirirsem ne olur. 47 00:03:31,733 --> 00:03:35,000 Ve aynı anda buzu bu köşeden aynı kuvvetle ittiriseniz? 48 00:03:35,000 --> 00:03:37,400 Buz hala hareket etmez. 49 00:03:37,400 --> 00:03:40,000 Yani tam burada bir dengelenmiş kuvvet olacak. 50 00:03:40,000 --> 00:03:41,933 Bir dengelenmiş kuvvet. 51 00:03:41,933 --> 00:03:51,267 Yani buzun sabit durumunu değiştirmenin tek yolu dengelenmemiş kuvvettir. 52 00:03:51,267 --> 00:03:57,800 Yani eğer bu tarafa birazcık kuvvet eklersek böylelikle buz daha fazla dengelenmiş olmayacaktır. 53 00:03:57,800 --> 00:04:04,267 Sonra buz blokunun harekete başladığını göreceksiniz, bu yönde ivmelenmeye başlayacak. 54 00:04:04,267 --> 00:04:09,400 Ama ben bu kısmın açık olduğunu düşünüyorum: eğer bir şey sabitse başka bir kuvvet tarafından etkilenmediği sürece sabit kalacaktır 55 00:04:09,400 --> 00:04:11,467 veya başka bir deyişle bir dengelenmemiş kuvvetin etkisinde olmadığı sürece. 56 00:04:11,467 --> 00:04:17,133 Bu konuda daha az belirgin olan şey ise sabit hızlı hareket. 57 00:04:17,133 --> 00:04:21,010 Bir başka deyişle sabit hızlı hareket. 58 00:04:21,010 --> 00:04:22,605 Sabit sür'atli. 59 00:04:22,605 --> 00:04:29,933 Söylediği şey şuydu ki bir sabit hız sonsuza kadar aynı hızlı gitme eğilimindedir 60 00:04:29,933 --> 00:04:33,200 Eğer bir dengelenmemiş kuvvetin etkisinde değilse... 61 00:04:33,200 --> 00:04:37,600 Bu sezilmesi daha güç bir şeydir, çünkü insan tecrübesindeki her şey 62 00:04:37,600 --> 00:04:43,267 eğer ben bir blok buzu bile ittirseydim, zamanla duracaktı. 63 00:04:43,267 --> 00:04:47,200 bu sonsuza kadar gitmeyecektir, buzdan yüzeyin sonsuz olduğunu varsaysak bile. 64 00:04:47,200 --> 00:04:56,667 Bu buz zamanla duracaktır. Ya da bir tenis topu fırlatırsam, bu top zamanla duracaktır. 65 00:04:56,667 --> 00:05:05,000 Zamanla duracaktır. ya da eğer bir bowling topu yuvarlarsam, ya da başka bir şey 66 00:05:05,000 --> 00:05:09,867 Biz insan deneyimlerimizle her şeyin durduğunu gözlemledik. 67 00:05:09,867 --> 00:05:14,333 Yani bu sezilmesi zor bir şey: hareket halinde olan bir şey sonsuza kadar hareket edecektir. 68 00:05:14,333 --> 00:05:19,533 İnsan sezisinde olan her şey der ki eğer bir şeyin hareketinin devamını istiyorsan 69 00:05:19,533 --> 00:05:24,133 Daima güç uygulaman gerekir, daha fazla enerji uygulaman gerekir ki hareket etsin. 70 00:05:24,133 --> 00:05:30,733 Araban mazot yakmasa araç sonsuza kadar hareket edemez. 71 00:05:30,733 --> 00:05:32,533 Neyse neden bahsediyorduk 72 00:05:32,533 --> 00:05:36,933 Şimdi bütün bu örneklerde, ve bence bu hepsi için açıklayıcı bir ön bilgi oldu, 73 00:05:36,933 --> 00:05:41,467 bütün her şey sonsuza kadar devam edebilir. 74 00:05:41,467 --> 00:05:44,933 Top sonsuza kadar gidebilir, bu kütlesi gidebilir. 75 00:05:44,933 --> 00:05:50,200 Eğer tabi onları durduracak dengelenmemiş kuvvetler yoksa. 76 00:05:50,200 --> 00:05:54,467 Şimdi buz konusunda, buz-buz kombinasyonunda fazla sürtünme olmamasına rağmen 77 00:05:54,467 --> 00:05:57,267 Aralarında biraz sürtünme var. 78 00:05:57,267 --> 00:06:00,533 Ve yani elinizde, bu durumda, sürtünme kuvveti 79 00:06:00,533 --> 00:06:03,800 hareketin tersi yönündedir. 80 00:06:03,800 --> 00:06:07,400 Ve sürtünme gerçekten atomik bir seviyededir. 81 00:06:07,400 --> 00:06:12,867 Yani eğer kristal biçimde dizilmiş buz parçaları varsa elinizde 82 00:06:12,867 --> 00:06:20,800 Ve sonra burada bu buzdan denizde bulunan buz parçaları var. 83 00:06:20,800 --> 00:06:23,333 Birbirlerine çarpıp aşındırıyorlar. 84 00:06:23,333 --> 00:06:25,267 İkisi de pürüssüz olduğu halde, burada bazı muntazam olmayan şeyler var. 85 00:06:25,267 --> 00:06:28,400 ikisi de çarpıp sürtünüyorlar ve ısı üretiyorlar. 86 00:06:28,400 --> 00:06:32,867 Ve zamanla enerjiye karşı kullanılıyorlar. 87 00:06:32,867 --> 00:06:36,533 Yani eğer ortada bir sürtünme kuvveti varsa, bu durmanın nedenidir. 88 00:06:36,533 --> 00:06:38,600 ve sadece sürtünme kuvveti değil, aynı zamanda hava direnci de var. 89 00:06:38,600 --> 00:06:42,667 Buz blok çeşitli hava tanecikleriyle çarpışıyor olacak. 90 00:06:42,667 --> 00:06:47,333 Başka fark edilmeyebilir olabilir, ama sonsuza kadar gitmesini kesinlikle engelleyecektir. 91 00:06:47,333 --> 00:06:49,800 Havayla temas eden topta da aynı şey geçerlidir. 92 00:06:49,800 --> 00:06:54,400 Bir noktadan sonra yere yer çekimi yüzünden çarpacaktır ve topa etki eden tek kuvvet odur. 93 00:06:54,400 --> 00:06:59,333 Ama yere çarptıktan sonra bile sonsuza kadar yuvarlanmaz, sürtünme yüzünden. 94 00:06:59,333 --> 00:07:04,667 Bildiğiniz gibi eğer şurada bir çim varsa, bu çim onun hareketini engelleyecektir. 95 00:07:04,667 --> 00:07:08,733 Ve hatta havadayken bile yavaşlayacaktır, sabit hıza sahip olacaktır. 96 00:07:08,733 --> 00:07:14,364 Çünkü bütün bu çarpışan hava taneciklerine sahipsiniz. 97 00:07:14,364 --> 00:07:18,067 Ve bir dış güç onu daha da yavaşlatacak. 98 00:07:18,067 --> 00:07:21,667 Bu adamlar hakkında zekice olan şey şu ki onlar bir gerçekliği hayal edebiliyorlar. 99 00:07:21,667 --> 00:07:28,333 Yer çekimi olmayan bir yerde, cisimleri yavaşlatan bir hava olmayan yerde.. 100 00:07:28,333 --> 00:07:34,000 Ve onlar bu şartlar altında bir cismin hareketini aynen sürdüreceğini fark ettiler. 101 00:07:34,000 --> 00:07:37,800 Ve Gallileo'nun bu konuda doğru düşünmesinin muhtemel nedeni 102 00:07:37,800 --> 00:07:41,067 onun gezegen yörüngeleri üzerine çalışmasıydı. 103 00:07:41,067 --> 00:07:46,400 Ve o muhtemelen uzayda hava olmadığını teorize etti. 104 00:07:46,400 --> 00:07:50,333 Ve bu belki de gezegenlerin neden yörüngeleri etrafında dönmeye devam etmediklerinin nedenidir. 105 00:07:50,333 --> 00:07:55,667 Ve ben hızları demeliyim, çünkü yönleri değişiyor. 106 00:07:55,667 --> 00:08:01,800 hızları asla yavaşlamaz, çünkü uzayda bu gezegenleri yavaşlatacak bir güç yok aslında. 107 00:08:01,800 --> 00:08:04,867 Her neyse, umarım siz de bunları en az benim kadar büyüleyici buldunuz. 108 00:08:04,867 --> 00:08:08,600 Çünkü bir aşamada bu müthiş süper bir şekilde belli ama başka bir aşamada kesinlikle açık değil. 109 00:08:08,600 --> 00:08:12,000 Özellikle bu " sabit hızla ileri doğru hareket" kısmı. 110 00:08:12,000 --> 00:08:16,733 Sadece görüşü açık yapmak için, eğer yer çekimi kaybolursa hava olmaz. 111 00:08:16,733 --> 00:08:22,267 Ve eğer bir top fırlatsaydınız gerçekten sonsuza kadar harekete devam ederdi. 112 00:08:22,267 --> 00:08:26,667 Eğer ona etkiyen bir dengelenmemiş kuvvet olmazsa. 113 00:08:26,667 --> 00:08:32,267 Bunu düşünmenin bir başka yolu, ve bu günlük hayatta gördüğünüz bir şey 114 00:08:32,267 --> 00:08:41,533 eğer ben bir uçaktaysam, ve bu uçak sabit sür'atle hareket ediyorsa 115 00:08:41,533 --> 00:08:43,467 ve kesinlikle trübülans yoksa 116 00:08:43,467 --> 00:08:50,790 Yani ben uçakta oturuyorum ve bu uçak sabit hızla seyahat ediyor. 117 00:08:50,790 --> 00:08:52,667 Tamamen pürüzsüz, türbülans yok. 118 00:08:52,667 --> 00:08:57,800 Benim için kapıların kitli olup olmamasına bakılmasızın gerçekten uçaktan düşme imkanı yok, 119 00:08:57,800 --> 00:09:01,067 Uçakta cam olmadığını var sayalım ve sabit hızla gittiği bir durumu göz önüne almayalım 120 00:09:01,067 --> 00:09:06,800 Ve trübülans yok, ve diyelim ki hiçbir şey duyamıyorum 121 00:09:06,800 --> 00:09:08,533 Makineleri bile duyamıyorum 122 00:09:08,533 --> 00:09:11,400 Benim için uçağın gittiğini hissetmenin hiçbir yolu yoktur. 123 00:09:11,400 --> 00:09:14,933 Çünkü benim bakış açımdan, bu hareket tamamen aynıdır. 124 00:09:14,933 --> 00:09:19,333 Ve eğer aynı uçağı yerden test ediyor olsaydım. 125 00:09:19,333 --> 00:09:23,733 Ve bu da bu olayın sezilebilir bir durum olduğunu kanıtlar. 126 00:09:23,733 --> 00:09:28,267 Sabit hızla hareket etmek ya da durağan olmak 127 00:09:28,267 --> 00:09:31,000 Gerçekten hangisinde olduğunu söylemezsin.