0:00:01.045,0:00:06.107
Bu videoda Newton'un Kanunlarından bahsedeceğim.

0:00:06.107,0:00:11.133
Ve bu Newton'un Principia'sının Latinceden İngilizce'ye çevrilmiş halidir.

0:00:11.133,0:00:16.200
Birini kural şöyle: Her cisim sabit olma halini devam ettirme eğilimindedir.

0:00:16.200,0:00:22.800
Yani, sabit olma durumu ya da sabit sür'atle hareket sadece

0:00:22.800,0:00:28.267
başka bir kuvvet etkisi gerçekleşirse değişir.

0:00:28.267,0:00:33.133
Yani, bunu söylemenin başka bir yolu ise eğer bütün cisimler için sürdürdükleri bir şey varsa

0:00:33.133,0:00:38.933
bu her şey sabit hızda ve veya sabit kalmaya devam ediceklerdir demektir.

0:00:38.933,0:00:43.871
Ancak: başka bir güç tarafından durumunu değiştirmeye zorlanmazsa[br]Ancak: başka bir kuvvetin etkisinde kalmazsa

0:00:43.871,0:00:46.933
özellikle bir dengesiz kuvvetin, bunun ne olduğunu açıklayacağım hemen.

0:00:46.933,0:00:50.867
Yani, eğer bir şey tamamen sabitse

0:00:50.867,0:00:58.400
Şimdi, bir, bir, bu daha önce gördüğümüz bir şey. Diyelim ki bir taşım var.

0:00:58.400,0:01:07.975
Bir yerde bir taşım var ve bu taş çim üzerinde duruyor.

0:01:07.975,0:01:13.800
Bu taşı gözlemlemeye devam edebilirim çünkü üzerine etkiyen bir şey olmadığını var sayarsak kıpırdaması pek olası değil.

0:01:13.800,0:01:17.667
Eğer bu taşın üzerine etkiyen bir kuvvet yoksa, taş orada kalacaktır.

0:01:17.667,0:01:23.800
Yani ilk kısım baya bariz: her cisim kendi durumunda kalma eğilimindedir.

0:01:23.800,0:01:28.667
İkinci kısmı yapmayacağım, eğer etkiyen kuvvet yoksa.

0:01:28.667,0:01:33.400
Açıkça, bir taş üzerine etkiyen kuvvet yoksa sabit kalır.

0:01:33.400,0:01:37.267
Tabi eğer, bu cismi iten çeken döndüren veya başka bir şey yapan bir cisim yoksa.

0:01:37.267,0:01:41.800
Birinci kanunla ilgili anlaşılması zor olan şey ikinci kısımdır.

0:01:41.800,0:01:48.600
Her cisim sabit olma ya da sabit hızla hareket etme eğilimindedir.

0:01:48.600,0:01:52.667
Eğer tabi ki başka bir güç tarafından durumunu değiştirmeye zorlanmadı ise.

0:01:52.667,0:01:57.200
Böylelikle bu Newton'un ilk kanunudur, sanırım burada bir durmak lazım.

0:01:57.200,0:02:01.467
Çünkü tam buradaki Newton'dur.

0:02:01.467,0:02:05.133
Ve eğer bu Newton'un ilk kuralıysa, neden bu adamın büyük bir resmi var burada.

0:02:05.133,0:02:10.933
Şimdi Newton'un ilk kanunu bu adamın söylediği şeyin tekrarıdır aslında.

0:02:10.933,0:02:19.241
Ve bu adam, başka bir eşitlik tanrısı, Galileo Galliei'dir.

0:02:19.241,0:02:23.333
Ve eylemsizlik kuralını bulan kişidir.

0:02:23.333,0:02:27.175
Ve Newton bu fikri tekrar etti ve bir kaç tane daha kuralla harmanladı.

0:02:27.175,0:02:29.098
Ama başka pek pek pek pek pek çok farklı şeyler de yaptı.

0:02:29.098,0:02:32.667
Yani kesinlikle Gallieo'ya Newton'un birinci kanunu için takdirlerinizi sunmanız gerekiyor.

0:02:32.667,0:02:34.933
O yüzden onu burda daha büyük yaptı.

0:02:34.933,0:02:36.733
Ama o bir fikrin tam ortasındaydı.

0:02:36.733,0:02:41.467
Yani biz bir şey sabitse, başka bir kuvvet etki etmediği takdirde sabit kalmaya devam edecektir ifadesini anladık.

0:02:41.467,0:02:44.267
Bazı tanımlarda "eğer dengelenmemiş kuvvetler varsa" ifadesini göreceksiniz.

0:02:44.267,0:02:49.400
Ve "dengelenmemiş" deme nedenleri şudur ki aynı şeye etki eden iki kuvvetiniz olabilir

0:02:49.400,0:02:51.333
ve bunlar birbirlerini götürebilir.

0:02:51.333,0:02:55.333
Örneğin taşın bu kısmından belli bir kuvvetle ittiririm

0:02:55.333,0:03:00.667
Ve eğer siz taşın bu kısmından aynı kuvvetle ittirir seniz taş hareket etmez.

0:03:00.667,0:03:05.867
Hareket etmesini tek yolu bir tarafta diğerinde olduğundan daha dazla kuvvet olmasıdır.

0:03:05.867,0:03:07.867
Yani eğer dengelenmemiş bir kuvvetiniz varsa

0:03:07.867,0:03:11.000
Diyelim ki bir ton, ve belki taş yanlış bir analoji oldu.

0:03:11.000,0:03:13.133
Buzu göz önüne alalım çünkü buzu hareket ettirmek daha kolaydır.

0:03:13.133,0:03:14.533
Ya da buz üstünde buz

0:03:14.533,0:03:19.533
Yani tam burada bir buz var ve bu buzun üzerinde bir başka buz var.

0:03:19.533,0:03:25.533
Yani bir kez daha şu fikirle karşılaştık: eğer üzerine etkiyen bir kuvvet yoksa, buz kıpırdamayacak.

0:03:25.533,0:03:31.733
Ama ben bu buzu belli bir kuvvetle bu taraftan ittirirsem ne olur.

0:03:31.733,0:03:35.000
Ve aynı anda buzu bu köşeden aynı kuvvetle ittiriseniz?

0:03:35.000,0:03:37.400
Buz hala hareket etmez.

0:03:37.400,0:03:40.000
Yani tam burada bir dengelenmiş kuvvet olacak.

0:03:40.000,0:03:41.933
Bir dengelenmiş kuvvet.

0:03:41.933,0:03:51.267
Yani buzun sabit durumunu değiştirmenin tek yolu dengelenmemiş kuvvettir.

0:03:51.267,0:03:57.800
Yani eğer bu tarafa birazcık kuvvet eklersek böylelikle buz daha fazla dengelenmiş olmayacaktır.

0:03:57.800,0:04:04.267
Sonra buz blokunun harekete başladığını göreceksiniz, bu yönde ivmelenmeye başlayacak.

0:04:04.267,0:04:09.400
Ama ben bu kısmın açık olduğunu düşünüyorum: eğer bir şey sabitse başka bir kuvvet tarafından etkilenmediği sürece sabit kalacaktır

0:04:09.400,0:04:11.467
veya başka bir deyişle bir dengelenmemiş kuvvetin etkisinde olmadığı sürece.

0:04:11.467,0:04:17.133
Bu konuda daha az belirgin olan şey ise sabit hızlı hareket.

0:04:17.133,0:04:21.010
Bir başka deyişle sabit hızlı hareket.

0:04:21.010,0:04:22.605
Sabit sür'atli.

0:04:22.605,0:04:29.933
Söylediği şey şuydu ki bir sabit hız sonsuza kadar aynı hızlı gitme eğilimindedir

0:04:29.933,0:04:33.200
Eğer bir dengelenmemiş kuvvetin etkisinde değilse...

0:04:33.200,0:04:37.600
Bu sezilmesi daha güç bir şeydir, çünkü insan tecrübesindeki her şey

0:04:37.600,0:04:43.267
eğer ben bir blok buzu bile ittirseydim, zamanla duracaktı.

0:04:43.267,0:04:47.200
bu sonsuza kadar gitmeyecektir, buzdan yüzeyin sonsuz olduğunu varsaysak bile.

0:04:47.200,0:04:56.667
Bu buz zamanla duracaktır. Ya da bir tenis topu fırlatırsam, bu top zamanla duracaktır.

0:04:56.667,0:05:05.000
Zamanla duracaktır. ya da eğer bir bowling topu yuvarlarsam, ya da başka bir şey

0:05:05.000,0:05:09.867
Biz insan deneyimlerimizle her şeyin durduğunu gözlemledik.

0:05:09.867,0:05:14.333
Yani bu sezilmesi zor bir şey: hareket halinde olan bir şey sonsuza kadar hareket edecektir.

0:05:14.333,0:05:19.533
İnsan sezisinde olan her şey der ki eğer bir şeyin hareketinin devamını istiyorsan

0:05:19.533,0:05:24.133
Daima güç uygulaman gerekir, daha fazla enerji uygulaman gerekir ki hareket etsin.

0:05:24.133,0:05:30.733
Araban mazot yakmasa araç sonsuza kadar hareket edemez.

0:05:30.733,0:05:32.533
Neyse neden bahsediyorduk

0:05:32.533,0:05:36.933
Şimdi bütün bu örneklerde, ve bence bu hepsi için açıklayıcı bir ön bilgi oldu,

0:05:36.933,0:05:41.467
bütün her şey sonsuza kadar devam edebilir.

0:05:41.467,0:05:44.933
Top sonsuza kadar gidebilir, bu kütlesi gidebilir.

0:05:44.933,0:05:50.200
Eğer tabi onları durduracak dengelenmemiş kuvvetler yoksa.

0:05:50.200,0:05:54.467
Şimdi buz konusunda, buz-buz kombinasyonunda fazla sürtünme olmamasına rağmen

0:05:54.467,0:05:57.267
Aralarında biraz sürtünme var.

0:05:57.267,0:06:00.533
Ve yani elinizde, bu durumda, sürtünme kuvveti

0:06:00.533,0:06:03.800
hareketin tersi yönündedir.

0:06:03.800,0:06:07.400
Ve sürtünme gerçekten atomik bir seviyededir.

0:06:07.400,0:06:12.867
Yani eğer kristal biçimde dizilmiş buz parçaları varsa elinizde

0:06:12.867,0:06:20.800
Ve sonra burada bu buzdan denizde bulunan buz parçaları var.

0:06:20.800,0:06:23.333
Birbirlerine çarpıp aşındırıyorlar.

0:06:23.333,0:06:25.267
İkisi de pürüssüz olduğu halde, burada bazı muntazam olmayan şeyler var.

0:06:25.267,0:06:28.400
ikisi de çarpıp sürtünüyorlar ve ısı üretiyorlar.

0:06:28.400,0:06:32.867
Ve zamanla enerjiye karşı kullanılıyorlar.

0:06:32.867,0:06:36.533
Yani eğer ortada bir sürtünme kuvveti varsa, bu durmanın nedenidir.

0:06:36.533,0:06:38.600
ve sadece sürtünme kuvveti değil, aynı zamanda hava direnci de var.

0:06:38.600,0:06:42.667
Buz blok çeşitli hava tanecikleriyle çarpışıyor olacak.

0:06:42.667,0:06:47.333
Başka fark edilmeyebilir olabilir, ama sonsuza kadar gitmesini kesinlikle engelleyecektir.

0:06:47.333,0:06:49.800
Havayla temas eden topta da aynı şey geçerlidir.

0:06:49.800,0:06:54.400
Bir noktadan sonra yere yer çekimi yüzünden çarpacaktır ve topa etki eden tek kuvvet odur.

0:06:54.400,0:06:59.333
Ama yere çarptıktan sonra bile sonsuza kadar yuvarlanmaz, sürtünme yüzünden.

0:06:59.333,0:07:04.667
Bildiğiniz gibi eğer şurada bir çim varsa, bu çim onun hareketini engelleyecektir.

0:07:04.667,0:07:08.733
Ve hatta havadayken bile yavaşlayacaktır, sabit hıza sahip olacaktır.

0:07:08.733,0:07:14.364
Çünkü bütün bu çarpışan hava taneciklerine sahipsiniz.

0:07:14.364,0:07:18.067
Ve bir dış güç onu daha da yavaşlatacak.

0:07:18.067,0:07:21.667
Bu adamlar hakkında zekice olan şey şu ki onlar bir gerçekliği hayal edebiliyorlar.

0:07:21.667,0:07:28.333
Yer çekimi olmayan bir yerde, cisimleri yavaşlatan bir hava olmayan yerde..

0:07:28.333,0:07:34.000
Ve onlar bu şartlar altında bir cismin hareketini aynen sürdüreceğini fark ettiler.

0:07:34.000,0:07:37.800
Ve Gallileo'nun bu konuda doğru düşünmesinin muhtemel nedeni

0:07:37.800,0:07:41.067
onun gezegen yörüngeleri üzerine çalışmasıydı.

0:07:41.067,0:07:46.400
Ve o muhtemelen uzayda hava olmadığını teorize etti.

0:07:46.400,0:07:50.333
Ve bu belki de gezegenlerin neden yörüngeleri etrafında dönmeye devam etmediklerinin nedenidir.

0:07:50.333,0:07:55.667
Ve ben hızları demeliyim, çünkü yönleri değişiyor.

0:07:55.667,0:08:01.800
hızları asla yavaşlamaz, çünkü uzayda bu gezegenleri yavaşlatacak bir güç yok aslında.

0:08:01.800,0:08:04.867
Her neyse, umarım siz de bunları en az benim kadar büyüleyici buldunuz.

0:08:04.867,0:08:08.600
Çünkü bir aşamada bu müthiş süper bir şekilde belli ama başka bir aşamada kesinlikle açık değil.

0:08:08.600,0:08:12.000
Özellikle bu " sabit hızla ileri doğru hareket" kısmı.

0:08:12.000,0:08:16.733
Sadece görüşü açık yapmak için, eğer yer çekimi kaybolursa hava olmaz.

0:08:16.733,0:08:22.267
Ve eğer bir top fırlatsaydınız gerçekten sonsuza kadar harekete devam ederdi.

0:08:22.267,0:08:26.667
Eğer ona etkiyen bir dengelenmemiş kuvvet olmazsa.

0:08:26.667,0:08:32.267
Bunu düşünmenin bir başka yolu, ve bu günlük hayatta gördüğünüz bir şey

0:08:32.267,0:08:41.533
eğer ben bir uçaktaysam, ve bu uçak sabit sür'atle hareket ediyorsa

0:08:41.533,0:08:43.467
ve kesinlikle trübülans yoksa

0:08:43.467,0:08:50.790
Yani ben uçakta oturuyorum ve bu uçak sabit hızla seyahat ediyor.

0:08:50.790,0:08:52.667
Tamamen pürüzsüz, türbülans yok.

0:08:52.667,0:08:57.800
Benim için kapıların kitli olup olmamasına bakılmasızın gerçekten uçaktan düşme imkanı yok,

0:08:57.800,0:09:01.067
Uçakta cam olmadığını var sayalım ve sabit hızla gittiği bir durumu göz önüne almayalım

0:09:01.067,0:09:06.800
Ve trübülans yok, ve diyelim ki hiçbir şey duyamıyorum

0:09:06.800,0:09:08.533
Makineleri bile duyamıyorum

0:09:08.533,0:09:11.400
Benim için uçağın gittiğini hissetmenin hiçbir yolu yoktur.

0:09:11.400,0:09:14.933
Çünkü benim bakış açımdan, bu hareket tamamen aynıdır.

0:09:14.933,0:09:19.333
Ve eğer aynı uçağı yerden test ediyor olsaydım.

0:09:19.333,0:09:23.733
Ve bu da bu olayın sezilebilir bir durum olduğunu kanıtlar.

0:09:23.733,0:09:28.267
Sabit hızla hareket etmek ya da durağan olmak

0:09:28.267,0:09:31.000
Gerçekten hangisinde olduğunu söylemezsin.