WEBVTT 00:00:00.000 --> 00:00:02.000 Ja sam pripovedač. 00:00:02.000 --> 00:00:05.000 I želela bih da vam ispričam nekoliko ličnih priča 00:00:05.000 --> 00:00:10.000 o nečemu što volim da zovem "opasnost pojedinačne priče". 00:00:10.000 --> 00:00:14.000 Odrasla sam u univerzitetskom kampusu u istočnoj Nigeriji. 00:00:14.000 --> 00:00:17.000 Moja majka tvrdi da sam počela da čitam sa dve godine, 00:00:17.000 --> 00:00:22.000 iako ja mislim da je to verovatnije bilo sa 4. 00:00:22.000 --> 00:00:24.000 Dakle, rano sam počela da čitam. A čitala sam 00:00:24.000 --> 00:00:27.000 britanske i američke knjige za decu. NOTE Paragraph 00:00:27.000 --> 00:00:30.000 Isto tako, počela sam rano i da pišem. 00:00:30.000 --> 00:00:34.000 A kad sam počela da pišem, negde oko sedme godine, 00:00:34.000 --> 00:00:36.000 priče pisane olovkom i ilustrovane bojicama, 00:00:36.000 --> 00:00:39.000 koje je moja jadna majka imala obavezu da čita, 00:00:39.000 --> 00:00:43.000 pisala sam upravo onakve priče kakve sam i čitala. 00:00:43.000 --> 00:00:48.000 Svi moji likovi su bili beli i plavooki. 00:00:48.000 --> 00:00:50.000 Igrali su se u snegu. 00:00:50.000 --> 00:00:52.000 Jeli su jabuke. 00:00:52.000 --> 00:00:54.000 (smeh) 00:00:54.000 --> 00:00:56.000 I mnogo su razgovarali o vremenu, 00:00:56.000 --> 00:00:58.000 kako je bilo lepo što je izašlo sunce. 00:00:58.000 --> 00:01:00.000 (smeh) 00:01:00.000 --> 00:01:03.000 Sad, ovo je uprkos činjenici da sam živela u Nigeriji. 00:01:03.000 --> 00:01:07.000 Nikada nisam bila izvan Nigerije. 00:01:07.000 --> 00:01:10.000 Nismo imali sneg. Jeli smo mango. 00:01:10.000 --> 00:01:12.000 I nikada nismo govorili o vremenu, 00:01:12.000 --> 00:01:14.000 jer nije bio potrebe za tim. NOTE Paragraph 00:01:14.000 --> 00:01:17.000 Moji likovi su takođe pili mnogo piva od đumbira, 00:01:17.000 --> 00:01:19.000 jer su likovi u britanskim knjigama koje sam čitala 00:01:19.000 --> 00:01:21.000 pili pivo od đumbira. 00:01:21.000 --> 00:01:24.000 Nije bilo važno što nisam imala pojma šta je pivo od đumbira. 00:01:24.000 --> 00:01:25.000 (smeh) 00:01:25.000 --> 00:01:28.000 I mnogo godina nakon toga, ja sam imala očajničku želju 00:01:28.000 --> 00:01:30.000 da probam pivo od đumbira. 00:01:30.000 --> 00:01:32.000 Ali to je druga priča. NOTE Paragraph 00:01:32.000 --> 00:01:34.000 Mislim da ovo pokazuje 00:01:34.000 --> 00:01:37.000 kako smo ranjivi i impresionirani 00:01:37.000 --> 00:01:39.000 pred nekom pričom 00:01:39.000 --> 00:01:41.000 naročito kao deca. 00:01:41.000 --> 00:01:43.000 Jer jedino što sam čitala bile su knjige 00:01:43.000 --> 00:01:45.000 gde su likovi bili stranci. 00:01:45.000 --> 00:01:47.000 Postala sam ubeđena da knjige, 00:01:47.000 --> 00:01:50.000 po svojoj prirodi, moraju da imaju strance u sebi, 00:01:50.000 --> 00:01:52.000 i da moraju su da budu o stvarima sa kojima 00:01:52.000 --> 00:01:55.000 lično nisam mogla da se identifikujem. 00:01:55.000 --> 00:01:59.000 E sad, stvari su se promenile kad sam otkrila afričke knjige. 00:01:59.000 --> 00:02:01.000 Nije bilo mnogo dostupnih. I nisu bile 00:02:01.000 --> 00:02:03.000 tako lake za pronaći, poput stranih knjiga. NOTE Paragraph 00:02:03.000 --> 00:02:07.000 Ali zbog pisaca poput Ćinua Aćibe i Kamara Laje 00:02:07.000 --> 00:02:09.000 prošla sam kroz mentalni pomak u mojoj percepciji 00:02:09.000 --> 00:02:11.000 književnosti. 00:02:11.000 --> 00:02:13.000 Shvatila sam da ljudi poput mene, 00:02:13.000 --> 00:02:15.000 devojke sa kožom boje čokolade, 00:02:15.000 --> 00:02:18.000 čija kovrdžava kosa nije mogla da se veže u konjski rep, 00:02:18.000 --> 00:02:20.000 takođe mogu da postoje u književnosti. 00:02:20.000 --> 00:02:24.000 Počela sam da pišem o stvarima koje sam mogla da prepoznam. NOTE Paragraph 00:02:24.000 --> 00:02:28.000 Volela sam te američke i britanske knjige koje sam pročitala. 00:02:28.000 --> 00:02:32.000 One su pokrenule moju maštu. Otvorile su nove svetove za mene. 00:02:32.000 --> 00:02:34.000 Ali nenamerna posledica 00:02:34.000 --> 00:02:36.000 je da nisam znala da ljudi poput mene 00:02:36.000 --> 00:02:38.000 mogu da postoje u literaturi. 00:02:38.000 --> 00:02:42.000 Tako da je otkriće afričkih pisaca učinilo sledeće za mene: 00:02:42.000 --> 00:02:45.000 spasilo me je od imanja samo jedne priče 00:02:45.000 --> 00:02:47.000 o tome šta su knjige. NOTE Paragraph 00:02:47.000 --> 00:02:50.000 Potičem iz konvencionalne nigerijske porodice, srednje klase. 00:02:50.000 --> 00:02:52.000 Moj otac je bio profesor. 00:02:52.000 --> 00:02:55.000 Moja majka administrativni radnik. 00:02:55.000 --> 00:02:58.000 Tako da smo imali, jer tako su norme nalagale, 00:02:58.000 --> 00:03:03.000 osoblje, koje je živelo sa nama u kući, a dolazilo je iz susednih ruralnih sela. 00:03:03.000 --> 00:03:07.000 Te godine kada sam napunila osam, stigao nam je novi dečak na ispomoć. 00:03:07.000 --> 00:03:09.000 Njegovo ime je bilo Fide. 00:03:09.000 --> 00:03:12.000 Jedina stvar koju nam je majka o njemu rekla 00:03:12.000 --> 00:03:15.000 jeste da je njegova porodica veoma siromašna. 00:03:15.000 --> 00:03:17.000 Moja majka je poslala povrće i pirinač, 00:03:17.000 --> 00:03:20.000 i našu staru odeću njegovoj porodici. 00:03:20.000 --> 00:03:22.000 I kada ne bih završila svoju večeru, majka bi rekla, 00:03:22.000 --> 00:03:27.000 "Pojedi svoju večeru! Zar ne znaš? Ljudi poput Fideove porodice nemaju ništa." 00:03:27.000 --> 00:03:31.000 Tako da sam užasno sažaljevala Fideovu porodicu. NOTE Paragraph 00:03:31.000 --> 00:03:34.000 Onda, jedne subote, otišli smo do njegovog sela u posetu. 00:03:34.000 --> 00:03:38.000 I njegova majka mi je pokazala divno išaranu korpu 00:03:38.000 --> 00:03:41.000 napravljenu od obojene palme, koju je njegov brat napravio. 00:03:41.000 --> 00:03:43.000 Trgla sam se. 00:03:43.000 --> 00:03:46.000 Nije mi palo na pamet da bi bilo ko u njegovoj porodici 00:03:46.000 --> 00:03:49.000 mogao nešto da napravi. 00:03:49.000 --> 00:03:52.000 Sve što sam čula o njima, jeste koliko su oni siromašni, 00:03:52.000 --> 00:03:54.000 tako da je postalo nemoguće za mene da ih vidim 00:03:54.000 --> 00:03:57.000 drugačije nego siromašne. 00:03:57.000 --> 00:04:01.000 Ovo siromaštvo je bila moja pojedinačna priča o njima. NOTE Paragraph 00:04:01.000 --> 00:04:03.000 Godinama kasnije kada sam napustila Nigeriju, da bih studirala u Americi, 00:04:03.000 --> 00:04:06.000 razmišljala sam o tome. 00:04:06.000 --> 00:04:08.000 Imala sam 19 godina. 00:04:08.000 --> 00:04:12.000 Moja američka cimerka je bila šokirana mnome. 00:04:12.000 --> 00:04:15.000 Pitala me je gde sam naučila engleski tako dobro, 00:04:15.000 --> 00:04:17.000 i bila je zbunjena kada sam joj rekla da Nigerija 00:04:17.000 --> 00:04:22.000 slučajno ima engleski kao zvanični jezik. 00:04:22.000 --> 00:04:26.000 Pitala me je da li može da čuje moju "plemensku muziku" - kako ju je nazvala 00:04:26.000 --> 00:04:28.000 i bila je posledično veoma razočarana 00:04:28.000 --> 00:04:30.000 kada sam joj pustila moju Maraja Keri kasetu. 00:04:30.000 --> 00:04:33.000 (smeh) 00:04:33.000 --> 00:04:35.000 Pretpostavila je da ne znam 00:04:35.000 --> 00:04:38.000 da koristim štednjak. NOTE Paragraph 00:04:38.000 --> 00:04:40.000 Ono što me pogodilo je sledeće: Sažaljevala me je 00:04:40.000 --> 00:04:42.000 i pre nego što me je upoznala. 00:04:42.000 --> 00:04:46.000 Njen podrazumevani stav prema meni, kao Afrikanki, 00:04:46.000 --> 00:04:50.000 bio je starateljski, dobronamerni i sažaljevajući. 00:04:50.000 --> 00:04:53.000 Moja cimerka je imala pojedinačnu priču o Africi. 00:04:53.000 --> 00:04:56.000 Pojedinačnu priču katastrofe. 00:04:56.000 --> 00:04:58.000 U ovoj pojedinačnoj priči nije bilo šanse 00:04:58.000 --> 00:05:02.000 da afrikanci liče na nju, na bilo koji način. 00:05:02.000 --> 00:05:05.000 Nema mogućnosti za osećanja složenija od sažaljenja. 00:05:05.000 --> 00:05:09.000 Nema mogućnosti za povezivanje kao ravnopravnih pojedinaca. NOTE Paragraph 00:05:09.000 --> 00:05:11.000 Moram da kažem da se pre odlaska u SAD nisam 00:05:11.000 --> 00:05:14.000 svesno identifikovala kao Afrikanka. 00:05:14.000 --> 00:05:17.000 Ali u Sjedinjenim Državama, kad god se spomenula Afrika, ljudi su se okretali meni. 00:05:17.000 --> 00:05:21.000 Nema veze što ništa nisam znala o mestima poput Namibije. 00:05:21.000 --> 00:05:23.000 Ali sam došla do toga da prihvatim ovaj identitet. 00:05:23.000 --> 00:05:26.000 I na mnogo načina sada mislim o sebi kao o Afrikanki. 00:05:26.000 --> 00:05:28.000 Mada se još uvek prilično uznemirim kada 00:05:28.000 --> 00:05:30.000 Afriku pominju kao zemlju. 00:05:30.000 --> 00:05:34.000 Najnoviji primer je moj inače divan let 00:05:34.000 --> 00:05:36.000 iz Lagosa pre dva dana, gde je 00:05:36.000 --> 00:05:38.000 na Virdžin letu najavljen 00:05:38.000 --> 00:05:43.000 humanitarni rad u "Indiji, Africi i drugim zemljama." 00:05:43.000 --> 00:05:44.000 (smeh) NOTE Paragraph 00:05:44.000 --> 00:05:48.000 Nakon što sam provela nekoliko godina u Sjedinjenim Državama kao Afrikanka, 00:05:48.000 --> 00:05:52.000 počela sam da razumevam kako me je cimerka doživela. 00:05:52.000 --> 00:05:55.000 Da nisam odrasla u Nigeriji i da sve što znam o Africi 00:05:55.000 --> 00:05:57.000 dolazi od popularnih slika, 00:05:57.000 --> 00:06:00.000 i ja bih mislila o Africi kao o mestu 00:06:00.000 --> 00:06:04.000 prelepih panorama, prelepih životinja, 00:06:04.000 --> 00:06:06.000 i neshvatljivih ljudi, 00:06:06.000 --> 00:06:09.000 koji vode besmislene ratove, umiru od siromaštva i SIDE, 00:06:09.000 --> 00:06:12.000 nisu u stanju da govore u svoje ime, 00:06:12.000 --> 00:06:14.000 i čekaju da ih spase 00:06:14.000 --> 00:06:17.000 dobri, beli stranac. 00:06:17.000 --> 00:06:19.000 Videla bih afrički narod na isti način na koji sam ja, 00:06:19.000 --> 00:06:23.000 kao dete, videla Fideovu porodicu. NOTE Paragraph 00:06:23.000 --> 00:06:27.000 Ova priča dolazi, bar mislim, iz Zapadne literature. 00:06:27.000 --> 00:06:29.000 Ovo je citat iz 00:06:29.000 --> 00:06:32.000 pisanja londonskog trgovca, Džona Loka, 00:06:32.000 --> 00:06:35.000 koji je plovio prema zapadnoj Africi 1561. 00:06:35.000 --> 00:06:40.000 i vodio fascinantan dnevnik svog putovanja. 00:06:40.000 --> 00:06:42.000 Nakon što govori o crnim Afrikancima 00:06:42.000 --> 00:06:44.000 kao o "zverima koje nemaju kuću", 00:06:44.000 --> 00:06:48.000 on piše, "Oni su takođe ljudi bez glava, 00:06:48.000 --> 00:06:53.000 sa ustima i očima na grudima." NOTE Paragraph 00:06:53.000 --> 00:06:55.000 E sad, smejala sam se svaki put kad bih ovo pročitala. 00:06:55.000 --> 00:06:59.000 I moramo se diviti mašti Džona Loka. 00:06:59.000 --> 00:07:01.000 Ali ono što je važno u vezi sa ovim, jeste 00:07:01.000 --> 00:07:03.000 da to predstavlja početak 00:07:03.000 --> 00:07:06.000 tradicije zapadnjačkog pričanja afričkih priča. 00:07:06.000 --> 00:07:09.000 Tradiciju sub-saharske Afrike kao negativnog mesta, 00:07:09.000 --> 00:07:11.000 različitog, mračnog, 00:07:11.000 --> 00:07:15.000 sa ljudima koji, po rečima divnog pesnika, 00:07:15.000 --> 00:07:17.000 Radjarda Kiplinga, 00:07:17.000 --> 00:07:20.000 su "pola đavo, pola dete". NOTE Paragraph 00:07:20.000 --> 00:07:23.000 Tako da sam počela da shvatam da je moja američka cimerka 00:07:23.000 --> 00:07:25.000 morala tokom svog života 00:07:25.000 --> 00:07:27.000 videti i čuti različite verzije 00:07:27.000 --> 00:07:29.000 ove jedne priče, 00:07:29.000 --> 00:07:31.000 poput profesora, 00:07:31.000 --> 00:07:36.000 koji mi je jedanput rekao da moj roman nije bio "autentično afrički". 00:07:36.000 --> 00:07:38.000 Bila sam prilično voljna da tvrdim da je bilo mnogo stvari u knjizi 00:07:38.000 --> 00:07:40.000 koje su bile pogrešne, 00:07:40.000 --> 00:07:44.000 da je podbacila na mnogo mesta. 00:07:44.000 --> 00:07:46.000 Ali nisam mogla da zamislim da nije uspela 00:07:46.000 --> 00:07:49.000 da dostigne nešto što se zove afrička autentičnost. 00:07:49.000 --> 00:07:51.000 Ustvari, ja nisam znala šta je 00:07:51.000 --> 00:07:54.000 to afrička autentičnost. 00:07:54.000 --> 00:07:56.000 Profesor mi je rekao da moji likovi 00:07:56.000 --> 00:07:58.000 previše podsećaju na njega, 00:07:58.000 --> 00:08:00.000 obrazovanog čoveka iz srednje klase. 00:08:00.000 --> 00:08:02.000 Moji likovi su vozili kola. 00:08:02.000 --> 00:08:05.000 Nisu bili izgladneli. 00:08:05.000 --> 00:08:09.000 Prema tome, nisu bili autentično afrički. NOTE Paragraph 00:08:09.000 --> 00:08:12.000 Ali moram brzo da dodam da sam i ja kriva 00:08:12.000 --> 00:08:15.000 kada je u pitanju jedna priča. 00:08:15.000 --> 00:08:19.000 Pre nekoliko godina, otišla sam iz Amerike u posetu Meksiku. 00:08:19.000 --> 00:08:21.000 Politička klima u Americi, u to vreme, je bila napeta. 00:08:21.000 --> 00:08:25.000 I postojale su debate u vezi sa imigracijom. 00:08:25.000 --> 00:08:27.000 I kao što to često biva u Americi, 00:08:27.000 --> 00:08:30.000 imigracija je postala sinonim za Meksikance. 00:08:30.000 --> 00:08:32.000 Nije bilo kraja pričama o Meksikancima 00:08:32.000 --> 00:08:34.000 kao o ljudima koji 00:08:34.000 --> 00:08:36.000 potkradaju zdravstveni sistem, 00:08:36.000 --> 00:08:38.000 koji se šunjaju preko granica, 00:08:38.000 --> 00:08:42.000 bivaju uhapšeni na granicama, takve stvari. NOTE Paragraph 00:08:42.000 --> 00:08:46.000 Sećam se svoje prve šetnje kroz Gvadalaharu, 00:08:46.000 --> 00:08:48.000 gledala sam mlade ljude kako idu na posao, 00:08:48.000 --> 00:08:50.000 zavijaju tortilje na pijaci, 00:08:50.000 --> 00:08:53.000 puše, smeju se. 00:08:53.000 --> 00:08:56.000 Sećam se da je prvi utisak bio malo iznenađujuć. 00:08:56.000 --> 00:08:59.000 A onda sam bila preplavljena sramom. 00:08:59.000 --> 00:09:02.000 Shvatila sam da sam toliko utonula 00:09:02.000 --> 00:09:04.000 u medijsku priču o Meksikancima 00:09:04.000 --> 00:09:06.000 da su oni postali jedna stvar u mojim mislima, 00:09:06.000 --> 00:09:09.000 bedni imigranti. 00:09:09.000 --> 00:09:11.000 Prihvatila sam jednu priču o Meksikancima 00:09:11.000 --> 00:09:14.000 i mnogo sam se stidela same sebe. 00:09:14.000 --> 00:09:16.000 Dakle tako kreirate jednu priču, 00:09:16.000 --> 00:09:19.000 pokažete neki narod kao jednu stvar, 00:09:19.000 --> 00:09:21.000 samo jednu, 00:09:21.000 --> 00:09:23.000 iznova i iznova 00:09:23.000 --> 00:09:26.000 i oni to i postanu. NOTE Paragraph 00:09:26.000 --> 00:09:28.000 Nemoguće je govoriti o pojedinačnoj priči, 00:09:28.000 --> 00:09:31.000 bez spominjanja moći. 00:09:31.000 --> 00:09:33.000 Postoji reč, Igbo reč, 00:09:33.000 --> 00:09:35.000 o kojoj mislim svaki put kada razmišljam o 00:09:35.000 --> 00:09:38.000 strukturi moći u svetu, a to je "nkali." 00:09:38.000 --> 00:09:40.000 To je imenica koja u slobodnom prevodu 00:09:40.000 --> 00:09:43.000 znači "biti veći od onog drugog." 00:09:43.000 --> 00:09:46.000 Poput naših ekonomskih i političkih svetova, 00:09:46.000 --> 00:09:48.000 i priče su definisane 00:09:48.000 --> 00:09:51.000 "nkali" principom. 00:09:51.000 --> 00:09:53.000 Kako su ispričane, ko ih je ispričao, 00:09:53.000 --> 00:09:56.000 gde su ispričane, koliko je priča ispričano, 00:09:56.000 --> 00:10:00.000 ustvari zavisi od moći. NOTE Paragraph 00:10:00.000 --> 00:10:03.000 Moć je sposobnost ne samo da ispričate priču o drugoj osobi, 00:10:03.000 --> 00:10:07.000 već i da je načinite isključivom pričom o toj osobi. 00:10:07.000 --> 00:10:09.000 Palestinski pesnik Murid Bargoti piše 00:10:09.000 --> 00:10:12.000 da ukoliko želite da iselite ljude, 00:10:12.000 --> 00:10:15.000 najjednostavniji način je da ispričate njihovu priču, 00:10:15.000 --> 00:10:18.000 i da počnete sa, "drugo". 00:10:18.000 --> 00:10:22.000 Počnite priču sa strelama američkih urođenika, 00:10:22.000 --> 00:10:25.000 a ne sa dolaskom Britanaca, 00:10:25.000 --> 00:10:28.000 i imate potpuno drugačiju priču. 00:10:28.000 --> 00:10:30.000 Počnite priču sa 00:10:30.000 --> 00:10:32.000 neuspehom afričke države, 00:10:32.000 --> 00:10:36.000 a ne sa kolonijalnim stvaranjem afričke države, 00:10:36.000 --> 00:10:40.000 i imate potpuno drugu priču. NOTE Paragraph 00:10:40.000 --> 00:10:42.000 Nedavno sam govorila na univerzitetu gde 00:10:42.000 --> 00:10:44.000 mi je student rekao kako 00:10:44.000 --> 00:10:46.000 je sramotno 00:10:46.000 --> 00:10:49.000 što su nigerijski muškarci fizički zlostavljači 00:10:49.000 --> 00:10:52.000 poput lika oca u mojoj knjizi. 00:10:52.000 --> 00:10:54.000 Rekla sam mu da sam upravo pročitala knjigu 00:10:54.000 --> 00:10:56.000 "Američki psiho" - 00:10:56.000 --> 00:10:58.000 (smeh) 00:10:58.000 --> 00:11:00.000 i da je prava šteta 00:11:00.000 --> 00:11:03.000 to što su mladi amerikanci serijske ubice. 00:11:03.000 --> 00:11:07.000 (smeh) 00:11:07.000 --> 00:11:13.000 (aplauz) 00:11:13.000 --> 00:11:16.000 Očigledno sam nastupila iz pozicije blage iritiranosti. 00:11:16.000 --> 00:11:18.000 (smeh) NOTE Paragraph 00:11:18.000 --> 00:11:20.000 Ne bi mi nikada palo na pamet da pomislim 00:11:20.000 --> 00:11:22.000 da samo zato što sam pročitala knjigu 00:11:22.000 --> 00:11:24.000 u kojoj je lik bio serijski ubica 00:11:24.000 --> 00:11:26.000 da je on nekako predstavnik 00:11:26.000 --> 00:11:28.000 svih Amerikanaca. 00:11:28.000 --> 00:11:31.000 E sad, to nije zato što sam bolja osoba od tog studenta, 00:11:31.000 --> 00:11:34.000 već zbog američke kulturne i ekonomske moći, 00:11:34.000 --> 00:11:36.000 imala sam mnogo priča o Americi. 00:11:36.000 --> 00:11:40.000 Pročitala sam Taljera i Apdajka i Stajnbeka i Gejtskila. 00:11:40.000 --> 00:11:43.000 Nisam imala jednu priču o Americi. NOTE Paragraph 00:11:43.000 --> 00:11:46.000 Kada sam naučila, pre nekoliko godina, da se od pisaca očekuje 00:11:46.000 --> 00:11:50.000 da imaju zaista nesrećno detinjstvo 00:11:50.000 --> 00:11:52.000 da bi bili uspešni, 00:11:52.000 --> 00:11:54.000 počela sam da razmišljam kako bih mogla da izmislim 00:11:54.000 --> 00:11:56.000 strašne stvari koje su mi roditelji radili. 00:11:56.000 --> 00:11:58.000 (smeh) 00:11:58.000 --> 00:12:02.000 Ali istina je da sam imala veoma srećno detinjstvo, 00:12:02.000 --> 00:12:05.000 puno smeha i ljubavi, u veoma bliskoj porodici. NOTE Paragraph 00:12:05.000 --> 00:12:09.000 Ali sam takođe imala dede koji su umrli u izbegličkim kampovima. 00:12:09.000 --> 00:12:13.000 Moj rođak Poli je umro zato što nije mogao da dobije odgovarajuću negu. 00:12:13.000 --> 00:12:16.000 Jedna od mojih najbližih prijateljica, Okoloma, umrla je u avionskoj nesreći 00:12:16.000 --> 00:12:19.000 zato što naša vatrogasna kola nisu imala vodu. 00:12:19.000 --> 00:12:22.000 Odrasla sam pod represivnim vojnim vladama 00:12:22.000 --> 00:12:24.000 koje su obezvredile obrazovanje, 00:12:24.000 --> 00:12:27.000 tako da moji roditelji nekad nisu dobijali svoje plate. 00:12:27.000 --> 00:12:31.000 Tako da sam, kao dete, videla kako džem nestaje sa stola za ručavanje, 00:12:31.000 --> 00:12:33.000 onda kako margarin nestaje, 00:12:33.000 --> 00:12:36.000 kako hleb postaje previše skup, 00:12:36.000 --> 00:12:39.000 kako mleko počinje da se deli u porcijama. 00:12:39.000 --> 00:12:42.000 Ali najviše od svega, neka vrsta normalizovanog političkog straha 00:12:42.000 --> 00:12:46.000 izvršila je invaziju na naše živote. NOTE Paragraph 00:12:46.000 --> 00:12:48.000 Sve ove priče me čine onim što sam. 00:12:48.000 --> 00:12:52.000 Ali insistirati samo na ovim negativnim pričama 00:12:52.000 --> 00:12:55.000 značilo bi izravnati moje iskustvo, 00:12:55.000 --> 00:12:57.000 i preći preko mnogih drugih priča 00:12:57.000 --> 00:12:59.000 koje su me oblikovale. 00:12:59.000 --> 00:13:02.000 Jedna priča stvara stereotipe. 00:13:02.000 --> 00:13:05.000 A problem sa stereotipima 00:13:05.000 --> 00:13:07.000 nije to što su neistiniti, 00:13:07.000 --> 00:13:09.000 nego što su nepotpuni. 00:13:09.000 --> 00:13:13.000 Oni čine da jedna priča postane jedina priča. NOTE Paragraph 00:13:13.000 --> 00:13:15.000 Naravno, Afrika je kontinent prepun katastrofa. 00:13:15.000 --> 00:13:19.000 Postoje one ogromne, poput strašnih silovanja u Kongu. 00:13:19.000 --> 00:13:21.000 I depresivne, poput činjenice da 00:13:21.000 --> 00:13:26.000 5 000 ljudi konkuriše za jedan posao u Nigeriji. 00:13:26.000 --> 00:13:29.000 Ali postoje druge priče koje nemaju veze sa katastrofom. 00:13:29.000 --> 00:13:33.000 I veoma je važno, jednako je važno, da govorimo o njima. NOTE Paragraph 00:13:33.000 --> 00:13:35.000 Uvek sam osećala da je nemoguće 00:13:35.000 --> 00:13:38.000 povezati se na pravi način sa mestom ili osobom 00:13:38.000 --> 00:13:42.000 bez povezivanja svih priča tog mesta i te osobe. 00:13:42.000 --> 00:13:45.000 Posledica pojedinačne priče 00:13:45.000 --> 00:13:48.000 je sledeća: oduzima ljudima dostojanstvo. 00:13:48.000 --> 00:13:52.000 Otežava priznavanje jednakog čovečanstva. 00:13:52.000 --> 00:13:55.000 Ističe kako smo različiti 00:13:55.000 --> 00:13:57.000 pre nego koliko smo slični. NOTE Paragraph 00:13:57.000 --> 00:13:59.000 Šta da sam pre mog puta za Meksiko 00:13:59.000 --> 00:14:03.000 pratila debate o imigrantima sa obe strane, 00:14:03.000 --> 00:14:05.000 SAD-a i Meksika? 00:14:05.000 --> 00:14:09.000 Šta da nam je moja majka rekla da je Fideova porodica siromašna 00:14:09.000 --> 00:14:11.000 i vredna? 00:14:11.000 --> 00:14:13.000 Šta da smo imali afričku televizijsku mrežu 00:14:13.000 --> 00:14:17.000 koja je emitovala različite afričke priče širom sveta? 00:14:17.000 --> 00:14:19.000 Ono što nigerijski pisac Činua Ačebe naziva 00:14:19.000 --> 00:14:22.000 "ravnoteža pirča". NOTE Paragraph 00:14:22.000 --> 00:14:25.000 Šta da je moja cimerka znala o mom nigerijskom izdavaču 00:14:25.000 --> 00:14:27.000 Mukti Bakaraju, 00:14:27.000 --> 00:14:29.000 izuzetnom čoveku koji je napustio svoj posao u banci 00:14:29.000 --> 00:14:32.000 kako bi pratio svoj san i otvorio izdavačku kuću? 00:14:32.000 --> 00:14:36.000 Sada, konvencionalno shvatanje je bilo da Nigerijci ne čitaju literaturu. 00:14:36.000 --> 00:14:38.000 On se nije slagao. Osetio je 00:14:38.000 --> 00:14:40.000 da ljudi koji mogu da čitaju, bi čitali, 00:14:40.000 --> 00:14:44.000 ukoliko učinite da im literatura bude dostupna i da mogu da je priušte. NOTE Paragraph 00:14:44.000 --> 00:14:47.000 Ubrzo nakon što je izdao moj prvi roman 00:14:47.000 --> 00:14:50.000 otišla sam u TV stanicu u Lagosu da uradim intervju. 00:14:50.000 --> 00:14:53.000 I žena koja je radila tamo kako kurir došla je do mene i rekla, 00:14:53.000 --> 00:14:56.000 "Zaista mi se dopao vaš roman. Nije mi se dopao kraj. 00:14:56.000 --> 00:14:59.000 Sada morate da napišete nastavak i evo šta će se dogoditi..." 00:14:59.000 --> 00:15:02.000 (smeh) 00:15:02.000 --> 00:15:05.000 I nastavila je da mi govori šta da napišem u nastavku. 00:15:05.000 --> 00:15:08.000 Nisam bila samo očarana, već i pogođena. 00:15:08.000 --> 00:15:11.000 Ovde je bila žena, deo obične nigerijske mase, 00:15:11.000 --> 00:15:14.000 koja nije trebala da bude čitalačka. 00:15:14.000 --> 00:15:16.000 Ona ne samo da je pročitala knjigu, već ju je prisvojila 00:15:16.000 --> 00:15:19.000 i osećala je pravo da mi kaže 00:15:19.000 --> 00:15:21.000 šta da napišem u nastavku. NOTE Paragraph 00:15:21.000 --> 00:15:25.000 E sad, šta da je moja cimerka znala za moju prijateljicu Fumi Onda, 00:15:25.000 --> 00:15:28.000 neustrašivu ženu koja je domaćin TV emisije u Lagosu, 00:15:28.000 --> 00:15:31.000 i odlučna je da ispriča priče koje mi volimo da zaboravljamo? 00:15:31.000 --> 00:15:35.000 Šta da je moja cimerka znala za operaciju srca 00:15:35.000 --> 00:15:38.000 koja je izvedena u bonici u Lagosu prošle nedelje? 00:15:38.000 --> 00:15:42.000 Šta da je moja cimerka znala za savremenu nigerijsku muziku? 00:15:42.000 --> 00:15:45.000 Talentovani ljudi koji pevaju na engleskom i pidžinu 00:15:45.000 --> 00:15:47.000 i na lgbou i jorubanskom i Ijou, 00:15:47.000 --> 00:15:51.000 mešajući uticaje od Džej Zija do Fela 00:15:51.000 --> 00:15:54.000 do Bob Marlija do njihovih deda. 00:15:54.000 --> 00:15:56.000 Šta da je moja cimerka znala za ženu advokata 00:15:56.000 --> 00:15:58.000 koja se nedavno pojavila na sudu u Nigeriji 00:15:58.000 --> 00:16:00.000 kako bi raspravljala o smešnom zakonu 00:16:00.000 --> 00:16:03.000 prema kojem žene moraju da dobiju saglasnot muža 00:16:03.000 --> 00:16:06.000 pre obnove pasoša? 00:16:06.000 --> 00:16:09.000 Šta da je moja cimerka znala za Nolivud, 00:16:09.000 --> 00:16:13.000 prepun inovativnih ljudi koji prave filmove uprkos velikim tehničkim teškoćama? 00:16:13.000 --> 00:16:15.000 Filmove koji su toliko popularni 00:16:15.000 --> 00:16:17.000 da su zaista najbolji primer 00:16:17.000 --> 00:16:20.000 da nigerijci konzumiraju ono što proizvedu. 00:16:20.000 --> 00:16:23.000 Šta da je moja cimerka znala za moju divno ambicioznu frizerku 00:16:23.000 --> 00:16:27.000 koja je upravo počela sopstveni biznis prodavanja umetaka za kosu? 00:16:27.000 --> 00:16:29.000 Ili za milione drugih Nigerijaca 00:16:29.000 --> 00:16:31.000 koji započnu biznis i ponekad ne uspeju, 00:16:31.000 --> 00:16:35.000 ali nastave da neguju svoju ambiciju? NOTE Paragraph 00:16:35.000 --> 00:16:37.000 Svaki put kad sam kod kuće suočavam se sa 00:16:37.000 --> 00:16:40.000 uobičajenim izvorom iritacije za većinu Nigerijaca: 00:16:40.000 --> 00:16:43.000 našom propalom infrastrukturom, našom propalom vladom. 00:16:43.000 --> 00:16:46.000 Ali i neverovatnom otpornošću ljudi koji 00:16:46.000 --> 00:16:49.000 su napredovali uprkos vladi, 00:16:49.000 --> 00:16:51.000 a ne zbog nje. 00:16:51.000 --> 00:16:54.000 Svakog leta u Lagosu, dajem časove pisanja. 00:16:54.000 --> 00:16:57.000 I zapanjujuće je koliko ljudi se prijavljuje, 00:16:57.000 --> 00:17:00.000 koliko ljudi je zainteresovano da piše, 00:17:00.000 --> 00:17:02.000 da ispriča priče. NOTE Paragraph 00:17:02.000 --> 00:17:05.000 Moj nigerijski izdavač i ja pokrenuli smo neprofitnu organizaciju 00:17:05.000 --> 00:17:07.000 zvanu "Farafina Trust". 00:17:07.000 --> 00:17:10.000 I imamo velike snove o gradnji biblioteka 00:17:10.000 --> 00:17:12.000 o renoviranju postojećih, 00:17:12.000 --> 00:17:15.000 i obezbeđivanju knjiga za državne škole 00:17:15.000 --> 00:17:17.000 koje nemaju ništa u svojim bibliotekama, 00:17:17.000 --> 00:17:19.000 i takođe o oragnizovanju mnogo radionica 00:17:19.000 --> 00:17:21.000 pisanja i čitanja, 00:17:21.000 --> 00:17:24.000 za sve one ljude koji su zainteresovani da ispričaju naše mnogobrojne priče. 00:17:24.000 --> 00:17:26.000 Priče su važne. 00:17:26.000 --> 00:17:28.000 Mnoge priče su važne. 00:17:28.000 --> 00:17:32.000 Priče su bile korišćene da oteraju ljude i da ih otruju. 00:17:32.000 --> 00:17:36.000 Ali priče mogu da se iskoriste da ojačaju i da humanizuju. 00:17:36.000 --> 00:17:39.000 Priče mogu slomiti dostojanstvo ljudi. 00:17:39.000 --> 00:17:44.000 Ali priče takođe mogu da poprave to slomljeno dostojanstvo. NOTE Paragraph 00:17:44.000 --> 00:17:46.000 Američka spisateljica Elis Voker napisala je ovo 00:17:46.000 --> 00:17:48.000 o svojim rođacima južnjacima 00:17:48.000 --> 00:17:50.000 koji su se preselili na sever. 00:17:50.000 --> 00:17:52.000 Predstavila im je knjigu o 00:17:52.000 --> 00:17:55.000 južnjačkom životu koji su ostavili iza sebe. 00:17:55.000 --> 00:17:59.000 "Sedeli su i sami čitali knjigu, 00:17:59.000 --> 00:18:05.000 slušali su mene kako čitam knjigu i nekakav raj je ponovo dostignut." 00:18:05.000 --> 00:18:08.000 Volela bih da završim sa sledećom misli: 00:18:08.000 --> 00:18:11.000 Kada odbacimo jednu priču, 00:18:11.000 --> 00:18:14.000 kada shvatimo da nikada ne postoji samo jedna priča 00:18:14.000 --> 00:18:16.000 o bilo kojem mestu, 00:18:16.000 --> 00:18:18.000 mi ponovo stižemo do raja. 00:18:18.000 --> 00:18:20.000 (Hvala vam) 00:18:20.000 --> 00:18:28.000 (aplauz)