1
00:00:00,980 --> 00:00:02,730
Ik ben een verhalenverteller.

2
00:00:02,730 --> 00:00:05,650
Ik vertel jullie graag
een paar persoonlijke verhalen

3
00:00:05,650 --> 00:00:10,000
over wat ik noem
'het gevaar van het enkele verhaal'.

4
00:00:10,000 --> 00:00:14,000
Ik ben opgegroeid op
een universiteitscampus in Oost-Nigeria.

5
00:00:14,000 --> 00:00:17,000
Volgens mijn moeder
begon ik met lezen toen ik twee was

6
00:00:17,000 --> 00:00:20,600
ik denk dat vier
dichter op de werkelijkheid zit.

7
00:00:21,470 --> 00:00:23,470
Dus ik was een vroege lezer.

8
00:00:23,470 --> 00:00:26,670
Ik las Britse en Amerikaanse kinderboeken.

9
00:00:27,000 --> 00:00:30,000
Ik was ook een vroege schrijver.

10
00:00:30,000 --> 00:00:33,740
Toen ik begon met schrijven, 
op ongeveer zevenjarige leeftijd,

11
00:00:33,740 --> 00:00:36,380
verhalen in potlood
met illustraties in wasco

12
00:00:36,380 --> 00:00:39,000
die mijn arme moeder moest lezen,

13
00:00:39,000 --> 00:00:43,000
schreef ik precies
de soort verhalen die ik ook las.

14
00:00:43,000 --> 00:00:46,200
Al mijn personages
waren blank met blauwe ogen.

15
00:00:47,090 --> 00:00:49,560
Ze speelden in de sneeuw.

16
00:00:50,220 --> 00:00:52,000
En aten appels.

17
00:00:52,000 --> 00:00:54,000
(Gelach)

18
00:00:54,000 --> 00:00:56,050
En ze spraken vaak over het weer.

19
00:00:56,050 --> 00:00:58,250
hoe fijn het was dat de zon scheen.

20
00:00:58,250 --> 00:01:00,000
(Gelach)

21
00:01:00,000 --> 00:01:03,410
Dit ondanks het feit
dat ik in Nigeria woonde.

22
00:01:03,410 --> 00:01:05,990
Ik was nooit buiten Nigeria geweest.

23
00:01:07,000 --> 00:01:10,000
We hadden geen sneeuw. We aten mango's.

24
00:01:10,000 --> 00:01:12,000
En we hadden het nooit over het weer,

25
00:01:12,000 --> 00:01:14,000
omdat daar geen reden toe was.

26
00:01:14,000 --> 00:01:16,610
Mijn personages
dronken ook veel gemberbier

27
00:01:16,610 --> 00:01:19,160
omdat de personages
in de Britse boeken die ik las,

28
00:01:19,160 --> 00:01:21,000
ook gemberbier dronken.

29
00:01:21,000 --> 00:01:24,000
Ik had geen idee wat gemberbier was.

30
00:01:24,000 --> 00:01:25,000
(Gelach)

31
00:01:25,000 --> 00:01:27,090
Gedurende velen jaren daarna,

32
00:01:27,090 --> 00:01:30,000
wilde ik dolgraag gemberbier proeven.

33
00:01:30,000 --> 00:01:32,000
Maar dat is een ander verhaal.

34
00:01:32,000 --> 00:01:34,000
Wat dit laat zien, is

35
00:01:34,000 --> 00:01:37,000
hoe beïnvloedbaar en kwetsbaar we zijn

36
00:01:37,000 --> 00:01:39,000
als we worden blootgesteld
aan een verhaal,

37
00:01:39,000 --> 00:01:40,550
vooral als kind.

38
00:01:41,000 --> 00:01:43,230
Omdat in alle boeken die ik had gelezen

39
00:01:43,230 --> 00:01:45,300
de personages vreemdelingen waren,

40
00:01:45,300 --> 00:01:47,520
was ik ervan overtuigd dat boeken

41
00:01:47,520 --> 00:01:50,230
altijd vreemdelingen
als personages moesten hebben,

42
00:01:50,230 --> 00:01:52,530
en dat het over onderwerpen moest gaan

43
00:01:52,530 --> 00:01:55,330
waarmee ik me niet kon identificeren.

44
00:01:55,330 --> 00:01:58,770
Dat is veranderd toen ik 
Afrikaanse boeken heb ondekt.

45
00:01:58,770 --> 00:02:00,340
Er waren er niet zo veel,

46
00:02:00,340 --> 00:02:03,000
en niet zo makkelijk
te vinden als buitenlandse boeken.

47
00:02:03,000 --> 00:02:06,910
Maar door schrijvers als
Chinua Achebe en Camara Laye

48
00:02:06,910 --> 00:02:09,000
beleefde ik een mentale verandering

49
00:02:09,000 --> 00:02:11,000
in mijn perceptie van literatuur

50
00:02:11,000 --> 00:02:13,000
Ik realiseerde me dat mensen zoals ikzelf,

51
00:02:13,000 --> 00:02:15,290
meisjes met een chocolade huidskleur,

52
00:02:15,290 --> 00:02:18,270
wier kinky haar niet
in een paardenstaart te maken is,

53
00:02:18,270 --> 00:02:20,570
ook in de literatuur konden voorkomen.

54
00:02:20,570 --> 00:02:24,000
Ik begon te schrijven
over dingen die ik herkende.

55
00:02:24,000 --> 00:02:28,000
Ik hield van die Amerikaanse
en Britse boeken die ik las.

56
00:02:28,000 --> 00:02:32,000
Ze voedden mijn verbeelding. 
Ze openden nieuwe werelden voor me.

57
00:02:32,000 --> 00:02:34,000
Maar het onbedoelde gevolg

58
00:02:34,000 --> 00:02:36,240
was dat ik niet wist dat mensen zoals ik

59
00:02:36,240 --> 00:02:38,170
ook in literatuur konden bestaan.

60
00:02:38,170 --> 00:02:40,870
De ontdekking van Afrikaanse schrijvers

61
00:02:40,870 --> 00:02:45,000
heeft mij gered van het hebben 
van een enkel verhaal

62
00:02:45,000 --> 00:02:47,000
over wat boeken zijn.

63
00:02:47,000 --> 00:02:50,000
Ik kom uit een conventioneel,
Nigeriaans middenklassengezin.

64
00:02:50,000 --> 00:02:52,000
Mijn vader was professor.

65
00:02:52,000 --> 00:02:54,510
Mijn moeder was bestuurder.

66
00:02:55,000 --> 00:02:58,000
Dus hadden wij, zoals gebruikelijk,

67
00:02:58,000 --> 00:03:03,000
een inwonende hulp, meestal afkomstig 
uit naburige landelijke dorpjes.

68
00:03:03,000 --> 00:03:07,000
Het jaar dat ik acht werd, 
kregen we een nieuwe huisjongen.

69
00:03:07,000 --> 00:03:09,000
Zijn naam was Fide.

70
00:03:09,000 --> 00:03:12,000
Het enige wat mijn moeder
over hem vertelde,

71
00:03:12,000 --> 00:03:15,000
was dat zijn familie erg arm was.

72
00:03:15,000 --> 00:03:17,210
Mijn moeder stuurde hen yams en rijst,

73
00:03:17,210 --> 00:03:19,660
en onze oude kleding.

74
00:03:19,660 --> 00:03:22,650
En wanneer ik mijn bord
niet leeg at, zei mijn moeder:

75
00:03:22,650 --> 00:03:27,000
"Eet je bord leeg! Er zijn mensen 
als Fide's familie die niks hebben."

76
00:03:27,000 --> 00:03:31,000
Dus voelde ik enorm veel
medelijden met Fide's familie.

77
00:03:31,000 --> 00:03:34,000
Dan, op een zaterdag,
bezochten we zijn dorpje.

78
00:03:34,000 --> 00:03:38,000
En zijn moeder liet ons een mand 
met prachtige patronen zien,

79
00:03:38,000 --> 00:03:41,000
van gekleurd raffia,
die zijn broer had gemaakt.

80
00:03:41,000 --> 00:03:43,000
Ik was perplex.

81
00:03:43,000 --> 00:03:46,280
Het kwam niet in mij op
dat iemand in zijn familie

82
00:03:46,280 --> 00:03:49,000
werkelijk iets kon maken.

83
00:03:49,000 --> 00:03:52,000
Het enige wat ik over hen hoorde, 
was hoe arm ze waren,

84
00:03:52,000 --> 00:03:55,160
dus werd het voor mij onmogelijk 
anders over hen te denken

85
00:03:55,160 --> 00:03:57,000
dan dat ze arm waren.

86
00:03:57,000 --> 00:04:00,370
Hun armoede was
mijn enige verhaal over hen.

87
00:04:01,000 --> 00:04:03,570
Jaren later dacht ik hieraan 
toen ik Nigeria verliet

88
00:04:03,570 --> 00:04:06,290
om te gaan studeren
in de Verenigde Staten.

89
00:04:06,290 --> 00:04:07,660
Ik was 19.

90
00:04:08,000 --> 00:04:12,000
Mijn Amerikaanse kamergenote
was geshockeerd door mij.

91
00:04:12,000 --> 00:04:15,290
Ze vroeg waar ik zo goed
Engels had leren spreken,

92
00:04:15,290 --> 00:04:17,790
en ze was verbaasd
toen ik zei dat Nigeria

93
00:04:17,790 --> 00:04:20,660
Engels als officiële voertaal heeft.

94
00:04:21,670 --> 00:04:25,470
Ze vroeg of ze naar muziek
van mijn stam kon luisteren,

95
00:04:25,470 --> 00:04:27,430
en was bijgevolg erg teleurgesteld

96
00:04:27,430 --> 00:04:30,480
toen ik mijn cassette
van Mariah Carey te voorschijn haalde.

97
00:04:30,480 --> 00:04:33,000
(Gelach)

98
00:04:33,000 --> 00:04:35,370
Ze ging ervan uit dat ik niet wist

99
00:04:35,370 --> 00:04:37,200
hoe een fornuis werkte.

100
00:04:37,680 --> 00:04:40,590
Wat mij zo trof, was dat 
ze al medelijden met mij had,

101
00:04:40,590 --> 00:04:42,690
voordat ze mij had ontmoet.

102
00:04:42,690 --> 00:04:46,000
Haar vooringenomen standpunt
tegenover mij, Afrikaanse,

103
00:04:46,000 --> 00:04:49,400
was een neerbuigend,
welbedoeld medelijden.

104
00:04:50,000 --> 00:04:53,200
Mijn kamergenote had
een enkel verhaal over Afrika.

105
00:04:53,200 --> 00:04:56,000
Het enige verhaal van catastrofe.

106
00:04:56,000 --> 00:04:58,590
In dit enkele verhaal
was er geen mogelijkheid

107
00:04:58,590 --> 00:05:02,000
dat Afrikanen op enige wijze
op haar konden lijken.

108
00:05:02,000 --> 00:05:05,000
Geen mogelijkheid tot gevoelens 
complexer dan medelijden.

109
00:05:05,000 --> 00:05:08,100
Geen mogelijkheid van een band 
als gelijkwaardige mensen.

110
00:05:08,760 --> 00:05:11,000
Ik moet zeggen dat
voordat ik naar de VS ging,

111
00:05:11,000 --> 00:05:13,680
ik me niet bewust
als Afrikaanse identificeerde.

112
00:05:13,680 --> 00:05:17,000
Maar in de VS werd, telkens Afrika 
ter sprake kwam, naar mij gekeken.

113
00:05:17,000 --> 00:05:20,040
Ook al wist ik niets
over plaatsen als Namibië.

114
00:05:20,810 --> 00:05:23,000
Maar ik begon die
nieuwe identiteit te omarmen.

115
00:05:23,000 --> 00:05:26,000
En in veel opzichten
bekijk ik mijzelf nu als Afrikaanse.

116
00:05:26,000 --> 00:05:27,790
Maar het irriteert mij nog steeds

117
00:05:27,790 --> 00:05:30,000
wanneer men denkt dat Afrika een land is.

118
00:05:30,000 --> 00:05:33,550
Het meest recente voorbeeld:
tijdens de overigens prettige vlucht

119
00:05:33,550 --> 00:05:35,590
vanuit Lagos, twee dagen geleden,

120
00:05:35,590 --> 00:05:38,000
was er een bericht
tijdens de vlucht met Virgin

121
00:05:38,000 --> 00:05:43,000
over het liefdadigheidswerk 
in "India, Afrika en andere landen".

122
00:05:43,000 --> 00:05:44,000
(Gelach)

123
00:05:44,000 --> 00:05:48,000
Na een aantal jaren in de VS te hebben 
doorgebracht als Afrikaanse,

124
00:05:48,000 --> 00:05:51,220
begon ik de reactie van mijn kamergenote 
op mij te begrijpen.

125
00:05:51,720 --> 00:05:53,850
Als ik niet in Nigeria was opgegroeid,

126
00:05:53,850 --> 00:05:57,240
en het enige wat ik van Afrika wist,
kwam van bekende beelden,

127
00:05:57,240 --> 00:06:00,000
zou ik ook denken
dat Afrika een plek was

128
00:06:00,000 --> 00:06:04,000
van prachtige landschappen,
prachtige dieren,

129
00:06:04,000 --> 00:06:06,000
en onbegrijpelijke mensen,

130
00:06:06,000 --> 00:06:09,000
die onzinnige oorlogen voeren, 
doodgaan van armoede en AIDS,

131
00:06:09,000 --> 00:06:12,000
die niet voor zichzelf kunnen spreken,

132
00:06:12,000 --> 00:06:14,000
en die wachten op redding

133
00:06:14,000 --> 00:06:17,000
door een vriendelijke, blanke vreemdeling.

134
00:06:17,000 --> 00:06:19,000
Ik zou Afrikanen hetzelfde zien als ik

135
00:06:19,000 --> 00:06:23,000
als kind, Fide's familie had gezien.

136
00:06:23,000 --> 00:06:27,000
Dit enkel verhaal over Afrika komt,
uit Westerse literatuur.

137
00:06:27,000 --> 00:06:29,000
Hier is een citaat van

138
00:06:29,000 --> 00:06:32,000
een Londense handelaar, John Locke,

139
00:06:32,000 --> 00:06:35,000
die in 1561 naar West-Afrika zeilde

140
00:06:35,000 --> 00:06:39,120
en een fascinerend verslag
optekende over zijn reis.

141
00:06:40,000 --> 00:06:42,000
Nadat hij zwarte Afrikanen beschreef

142
00:06:42,000 --> 00:06:44,000
als 'beesten zonder huizen',

143
00:06:44,000 --> 00:06:48,000
schreef hij: "Het zijn ook
mensen zonder hoofden,

144
00:06:48,000 --> 00:06:53,000
die hun mond en ogen in hun borst hebben."

145
00:06:53,000 --> 00:06:55,220
Elke keer dat ik dit las, moest ik lachen.

146
00:06:55,220 --> 00:06:59,000
Men moet de verbeeldingskracht 
van John Locke bewonderen.

147
00:06:59,000 --> 00:07:01,000
Maar wat belangrijk is aan zijn schrijven,

148
00:07:01,000 --> 00:07:03,000
is dat dit het begin vertegenwoordigt

149
00:07:03,000 --> 00:07:05,860
van een traditie van verhalen
over Afrika in het Westen.

150
00:07:05,860 --> 00:07:09,000
Een traditie van Subsaharaans Afrika 
als een plek van negatieven,

151
00:07:09,000 --> 00:07:11,000
van verschillen, van duisternis,

152
00:07:11,000 --> 00:07:15,000
van mensen die, 
in de woorden van de geweldige dichter,

153
00:07:15,000 --> 00:07:17,000
Rudyard Kipling

154
00:07:17,000 --> 00:07:20,000
'half duivel, half kind' zijn.

155
00:07:20,000 --> 00:07:23,000
En zo begon ik te beseffen 
dat wat mijn Amerikaanse kamergenote

156
00:07:23,000 --> 00:07:25,920
haar hele leven
moet hebben gezien en gehoord,

157
00:07:25,920 --> 00:07:28,760
verschillende versies waren
van dit enkel verhaal.

158
00:07:29,000 --> 00:07:30,900
Net zoals een professor

159
00:07:30,900 --> 00:07:34,980
die mij eens vertelde dat mijn roman 
niet 'authentiek Afrikaans' was.

160
00:07:35,320 --> 00:07:37,730
Ik was best bereid toe te geven

161
00:07:37,730 --> 00:07:40,350
dat een aantal dingen
niet klopte aan mijn roman,

162
00:07:40,350 --> 00:07:43,360
dat het op verschillende vlakken
niet voldoende was.

163
00:07:43,360 --> 00:07:46,000
Maar ik had niet kunnen bedenken 
dat het had gefaald

164
00:07:46,000 --> 00:07:49,000
in zoiets als authentiek Afrikaans zijn.

165
00:07:49,000 --> 00:07:51,000
Ik wist eerlijk gezegd niet

166
00:07:51,000 --> 00:07:53,310
wat authentiek Afrikaans was.

167
00:07:53,700 --> 00:07:56,000
De professor zei me dat mijn personages

168
00:07:56,000 --> 00:07:58,000
te veel zoals hij waren,

169
00:07:58,000 --> 00:08:00,000
een goed opgeleide man
uit de middenklasse.

170
00:08:00,000 --> 00:08:02,410
Mijn personages reden met de auto.

171
00:08:02,410 --> 00:08:04,610
Ze vergingen niet van de honger.

172
00:08:04,610 --> 00:08:08,220
Daardoor waren ze
niet authentiek Afrikaans.

173
00:08:08,810 --> 00:08:12,000
Maar ik moet er snel aan toevoegen 
dat ik net zo schuldig ben

174
00:08:12,000 --> 00:08:15,000
wat het enkele verhaal betreft.

175
00:08:15,000 --> 00:08:18,230
Een aantal jaren geleden 
bezocht ik Mexico vanuit de VS.

176
00:08:18,650 --> 00:08:21,510
Het politieke klimaat in de VS
was destijds gespannen.

177
00:08:21,510 --> 00:08:24,880
Er waren discussies
aan de gang over immigratie.

178
00:08:24,880 --> 00:08:27,000
En, zoals dat in Amerika vaak gebeurt,

179
00:08:27,000 --> 00:08:30,000
werd immigratie synoniem met Mexicanen.

180
00:08:30,000 --> 00:08:32,000
Er waren eindeloze
verhalen over Mexicanen:

181
00:08:32,000 --> 00:08:34,000
dat het mensen waren die

182
00:08:34,000 --> 00:08:36,000
het gezondheidssysteem zaten te flessen,

183
00:08:36,000 --> 00:08:38,000
stiekem de grens overstaken,

184
00:08:38,000 --> 00:08:41,250
gearresteerd werden aan de grens,
dat soort dingen.

185
00:08:42,000 --> 00:08:46,000
Ik herinner me een wandeling 
op mijn eerste dag in Guadalajara.

186
00:08:46,000 --> 00:08:48,370
Ik bekeek mensen die naar hun werk gingen,

187
00:08:48,370 --> 00:08:50,770
die op de markt
tortillas aan het rollen waren,

188
00:08:50,770 --> 00:08:52,430
die rookten en lachten.

189
00:08:53,000 --> 00:08:56,000
Ik voelde eerst een lichte verbazing.

190
00:08:56,000 --> 00:08:58,810
En toen werd ik overvallen door schaamte.

191
00:08:58,810 --> 00:09:01,560
Ik realiseerde me dat ik
zo was ondergedompeld

192
00:09:01,560 --> 00:09:03,830
in de verslaggeving
door de media over Mexicanen

193
00:09:03,830 --> 00:09:06,250
dat ze in mijn gedachten
één ding waren geworden:

194
00:09:06,250 --> 00:09:08,180
de verachtelijke immigrant.

195
00:09:08,490 --> 00:09:11,160
Ik was gevallen voor het enkel verhaal 
over de Mexicanen

196
00:09:11,160 --> 00:09:13,470
en ik schaamde me dood voor mezelf.

197
00:09:13,830 --> 00:09:16,500
Dit is hoe je het enkele verhaal creëert:

198
00:09:16,500 --> 00:09:19,000
laat een volk zien als één ding,

199
00:09:19,000 --> 00:09:21,000
als één enkel ding,

200
00:09:21,000 --> 00:09:22,660
telkens weer,

201
00:09:22,660 --> 00:09:24,740
en dat is wat ze worden.

202
00:09:25,460 --> 00:09:28,280
Het is onmogelijk om het 
over het enkele verhaal te hebben

203
00:09:28,280 --> 00:09:30,650
zonder het te hebben over macht.

204
00:09:31,000 --> 00:09:33,000
Er is een woord, een Igbo-woord;

205
00:09:33,000 --> 00:09:35,000
ik denk eraan telkens ik denk over

206
00:09:35,000 --> 00:09:38,000
de machtsstructuren van de wereld, 
en het is 'nkali'.

207
00:09:38,000 --> 00:09:40,670
Het is een naamwoord dat,
vrij vertaald, betekent

208
00:09:40,670 --> 00:09:43,000
'groter zijn dan een ander'.

209
00:09:43,000 --> 00:09:46,000
Net zoals onze economische
en politieke werelden,

210
00:09:46,000 --> 00:09:48,220
zijn ook verhalen bepaald

211
00:09:48,220 --> 00:09:51,000
door het principe van nkali.

212
00:09:51,000 --> 00:09:53,000
Hoe ze verteld worden, wie ze vertelt,

213
00:09:53,000 --> 00:09:56,000
wanneer ze verteld worden, 
hoeveel er verteld worden,

214
00:09:56,000 --> 00:09:59,220
dit alles is werkelijk
afhankelijk van macht.

215
00:09:59,920 --> 00:10:03,500
Macht is het vermogen niet alleen 
een verhaal over een ander te vertellen,

216
00:10:03,500 --> 00:10:07,000
maar dat verhaal te maken tot
het definitieve verhaal over die persoon.

217
00:10:07,000 --> 00:10:09,410
De Palestijnse dichter
Mourid Barghouti schrijft

218
00:10:09,410 --> 00:10:12,000
dat, als je bezit wil nemen van een volk,

219
00:10:12,000 --> 00:10:15,000
de meest eenvoudige manier is 
om hun verhaal te vertellen,

220
00:10:15,000 --> 00:10:18,000
en te beginnen met 'ten tweede'.

221
00:10:18,000 --> 00:10:22,000
Begin het verhaal
met de pijlen van de Indianen,

222
00:10:22,000 --> 00:10:25,000
en niet met de aankomst van de Britten,

223
00:10:25,000 --> 00:10:28,000
en je hebt een totaal ander verhaal.

224
00:10:28,000 --> 00:10:29,810
Begin het verhaal met

225
00:10:29,810 --> 00:10:32,000
het falen van de Afrikaanse staat,

226
00:10:32,000 --> 00:10:36,000
en niet met de koloniale creatie 
van de Afrikaanse staat,

227
00:10:36,000 --> 00:10:39,300
en je hebt een totaal ander verhaal.

228
00:10:40,000 --> 00:10:42,000
Kort geleden sprak ik 
op een universiteit

229
00:10:42,000 --> 00:10:44,000
waar een student mij vertelde

230
00:10:44,000 --> 00:10:46,000
dat het zo'n zonde was

231
00:10:46,000 --> 00:10:48,740
dat Nigeriaanse mannen
fysieke misbruikers zijn

232
00:10:48,740 --> 00:10:51,520
zoals het vader-personage uit mijn roman.

233
00:10:51,520 --> 00:10:54,130
Ik vertelde hem dat ik onlangs
een roman had gelezen

234
00:10:54,130 --> 00:10:56,160
die heette 'American Psycho' --

235
00:10:56,160 --> 00:10:58,000
(Gelach)

236
00:10:58,000 --> 00:11:00,000
-- en dat het zo'n zonde was

237
00:11:00,000 --> 00:11:03,000
dat jonge Amerikanen
seriemoordenaars waren.

238
00:11:03,000 --> 00:11:07,000
(Gelach)

239
00:11:07,000 --> 00:11:10,460
(Applaus)

240
00:11:12,790 --> 00:11:16,000
Natuurlijk zei ik dit
in een staat van milde irritatie.

241
00:11:16,000 --> 00:11:18,000
(Gelach)

242
00:11:18,000 --> 00:11:20,000
Het zou nooit in mij opkomen om te denken

243
00:11:20,000 --> 00:11:22,000
dat omdat ik net een roman had gelezen

244
00:11:22,000 --> 00:11:24,000
met als personage een seriemoordenaar,

245
00:11:24,000 --> 00:11:26,000
dit representatief zou zijn

246
00:11:26,000 --> 00:11:28,000
voor alle Amerikanen.

247
00:11:28,000 --> 00:11:31,000
Dit is niet omdat ik een beter persoon 
ben dan die student,

248
00:11:31,000 --> 00:11:34,000
maar vanwege Amerika's
culturele en economische macht

249
00:11:34,000 --> 00:11:36,180
had ik vele verhalen over Amerika.

250
00:11:36,180 --> 00:11:40,000
Ik had Tyler en Updike
en Steinbeck en Gaitskill gelezen.

251
00:11:40,000 --> 00:11:43,000
Ik had niet een enkel
verhaal over Amerika.

252
00:11:43,000 --> 00:11:46,280
Toen ik enkele jaren geleden vernam 
dat van schrijvers werd verwacht

253
00:11:46,280 --> 00:11:49,520
dat ze een zeer
ongelukkige jeugd hebben gehad

254
00:11:49,520 --> 00:11:51,190
om succesvol te zijn,

255
00:11:51,190 --> 00:11:53,360
begon ik te bedenken wat ik kon verzinnen,

256
00:11:53,360 --> 00:11:56,260
verschrikkelijke dingen die mijn ouders 
me hadden aangedaan.

257
00:11:56,260 --> 00:11:58,000
(Gelach)

258
00:11:58,000 --> 00:12:02,000
Maar de werkelijkheid is 
dat ik een zeer gelukkige jeugd had,

259
00:12:02,000 --> 00:12:05,000
vol met pret en liefde, 
in een zeer hechte familie.

260
00:12:05,000 --> 00:12:09,000
Maar ik had ook grootvaders
die stierven in vluchtelingenkampen.

261
00:12:09,000 --> 00:12:13,000
Mijn neef Polle overleed omdat hij 
geen adequate zorg kon krijgen.

262
00:12:13,000 --> 00:12:16,000
Een goede vriend, Okoloma, 
kwam om in een vliegtuigongeluk

263
00:12:16,000 --> 00:12:19,000
omdat onze brandweerwagens
geen water hadden.

264
00:12:19,000 --> 00:12:22,000
Ik ben opgegroeid onder 
een repressieve militaire overheid

265
00:12:22,000 --> 00:12:24,000
die onderwijs niet naar waarde schatte,

266
00:12:24,000 --> 00:12:27,000
zodat mijn ouders soms 
hun salarissen niet kregen uitbetaald.

267
00:12:27,000 --> 00:12:31,000
En dus zag ik als kind de jam 
van de ontbijttafel verdwijnen,

268
00:12:31,000 --> 00:12:33,000
dan verdween de margarine,

269
00:12:33,000 --> 00:12:36,000
dan werd het brood te duur,

270
00:12:36,000 --> 00:12:39,000
dan werd de melk gerantsoeneerd.

271
00:12:39,000 --> 00:12:42,430
Maar vooral, een
vanzelfsprekende politieke angst

272
00:12:42,430 --> 00:12:44,770
nam plaats in onze levens.

273
00:12:45,590 --> 00:12:48,180
Al deze verhalen maken mij tot wie ik ben.

274
00:12:48,180 --> 00:12:52,000
Maar alleen de nadruk leggen 
op deze negatieve verhalen

275
00:12:52,000 --> 00:12:54,610
vlakt mijn ervaringen uit,

276
00:12:54,610 --> 00:12:57,200
en ziet de vele andere
verhalen over het hoofd

277
00:12:57,200 --> 00:12:59,000
die mij hebben gevormd.

278
00:12:59,000 --> 00:13:02,000
Het enkele verhaal creëert stereotypen.

279
00:13:02,000 --> 00:13:05,000
En het probleem met stereotypen

280
00:13:05,000 --> 00:13:07,000
is niet dat ze onwaar zijn,

281
00:13:07,000 --> 00:13:09,000
maar dat ze onvolledig zijn.

282
00:13:09,000 --> 00:13:12,110
Ze maken een verhaal
tot het enige verhaal.

283
00:13:12,420 --> 00:13:15,000
Inderdaad, Afrika is
een continent vol catastrofes.

284
00:13:15,000 --> 00:13:19,000
Immense catastrofes,
zoals de verkrachtingen in Congo.

285
00:13:19,000 --> 00:13:21,520
En deprimerende catastrofes,
zoals het feit dat

286
00:13:21,520 --> 00:13:25,280
5.000 mensen solliciteren
voor één vacature in Nigeria.

287
00:13:25,820 --> 00:13:29,000
Maar er zijn andere verhalen, 
die niet over catastrofes gaan.

288
00:13:29,000 --> 00:13:33,000
Het is net zo belangrijk
om het daarover te hebben.

289
00:13:33,000 --> 00:13:35,410
Ik heb altijd gedacht
dat het onmogelijk is

290
00:13:35,410 --> 00:13:38,000
om goed contact te hebben 
met een plek of persoon

291
00:13:38,000 --> 00:13:42,000
zonder verbondenheid met alle verhalen 
over die plek en die persoon.

292
00:13:42,000 --> 00:13:45,000
De consequentie van het enkele verhaal

293
00:13:45,000 --> 00:13:48,000
is dit: het ontdoet
mensen van hun waardigheid.

294
00:13:48,000 --> 00:13:52,000
Het belemmert onze erkenning 
van menselijke gelijkwaardigheid.

295
00:13:52,000 --> 00:13:55,000
Het benadrukt hoe we
verschillend van elkaar

296
00:13:55,000 --> 00:13:57,000
eerder dan hoe we gelijkaardig zijn.

297
00:13:57,000 --> 00:13:59,000
Wat als ik voor mijn Mexicaanse reis

298
00:13:59,000 --> 00:14:03,000
het immigratiedebat
van beide kanten had gevolgd,

299
00:14:03,000 --> 00:14:05,000
de Amerikaanse en de Mexicaanse?

300
00:14:05,000 --> 00:14:09,000
Wat als mijn moeder ons had verteld 
dat Fide's familie arm was

301
00:14:09,000 --> 00:14:11,000
en hardwerkend?

302
00:14:11,000 --> 00:14:13,000
Wat als we een Afrikaans
televisienetwerk hadden

303
00:14:13,000 --> 00:14:17,000
dat verschillende Afrikaanse verhalen 
over de hele wereld verspreidde?

304
00:14:17,000 --> 00:14:19,000
De Nigeriaanse schrijver Chinua Achebe

305
00:14:19,000 --> 00:14:21,290
noemt dit 'een balans van verhalen'.

306
00:14:21,670 --> 00:14:25,110
Wat als mijn kamergenote wist 
van mijn Nigeriaanse uitgever,

307
00:14:25,110 --> 00:14:26,510
Mukta Bakaray,

308
00:14:26,510 --> 00:14:29,000
een bijzondere man, 
die ontslag nam bij een bank

309
00:14:29,000 --> 00:14:32,000
om zijn droom te volgen 
en een uitgeverij te beginnen?

310
00:14:32,000 --> 00:14:35,660
De conventionele gedachte was 
dat Nigerianen geen literatuur lezen.

311
00:14:35,660 --> 00:14:37,700
Hij was het er niet mee eens.

312
00:14:37,700 --> 00:14:40,230
Hij vond dat mensen
die konden lezen, zouden lezen,

313
00:14:40,230 --> 00:14:44,000
als je literatuur voor hen
betaalbaar en beschikbaar maakte.

314
00:14:44,000 --> 00:14:47,000
Kort nadat hij mijn
eerste roman publiceerde,

315
00:14:47,000 --> 00:14:50,000
ging ik naar een televisiezender
in Lagos voor een interview.

316
00:14:50,000 --> 00:14:52,770
Een vrouwelijke bode 
kwam naar me toe en zei:

317
00:14:52,770 --> 00:14:56,090
"Ik heb echt genoten van je roman. 
Maar het einde was niet goed.

318
00:14:56,090 --> 00:14:59,370
Je moet een vervolg schrijven, 
waarin het volgende gaat gebeuren..."

319
00:14:59,370 --> 00:15:02,000
(Gelach)

320
00:15:02,000 --> 00:15:05,000
En ze vertelde me
wat ik in het vervolg moest schrijven.

321
00:15:05,000 --> 00:15:08,000
Ik was niet alleen gecharmeerd, 
ik was erg ontroerd.

322
00:15:08,000 --> 00:15:11,240
Deze vrouw werd als deel 
van het gewone Nigeriaanse volk

323
00:15:11,240 --> 00:15:13,580
niet verondersteld boeken te lezen.

324
00:15:13,580 --> 00:15:16,650
Zij had het niet alleen gelezen, 
maar eigende het zich toe

325
00:15:16,650 --> 00:15:19,000
en voelde zich geroepen mij te vertellen

326
00:15:19,000 --> 00:15:21,120
wat ik in het vervolg moest schrijven.

327
00:15:21,120 --> 00:15:25,000
Wat als mijn kamergenote wist 
van mijn vriend Fumi Onda,

328
00:15:25,000 --> 00:15:28,000
een onverschrokken vrouw, 
een tv-presentatrice in Lagos,

329
00:15:28,000 --> 00:15:31,000
die vastberaden de verhalen vertelt 
die wij liever vergeten?

330
00:15:31,000 --> 00:15:35,000
Wat als mijn kamergenote wist 
van de hartoperatie

331
00:15:35,000 --> 00:15:38,000
die vorige week werd uitgevoerd 
in een ziekenhuis in Lagos?

332
00:15:38,000 --> 00:15:42,000
Wat als mijn kamergenote wist 
van hedendaagse Nigeriaanse muziek?

333
00:15:42,000 --> 00:15:45,000
Getalenteerde mensen 
die zingen in het Engels en het Pidgin,

334
00:15:45,000 --> 00:15:47,000
en het Igbo en het Yoruba en het Ijo,

335
00:15:47,000 --> 00:15:51,000
terwijl ze invloeden mengen
van Jay-Z tot Fela

336
00:15:51,000 --> 00:15:54,000
tot Bob Marley, tot hun voorvaderen.

337
00:15:54,000 --> 00:15:56,760
Wat als mijn kamergenote wist 
van de vrouwelijke advocaat

338
00:15:56,760 --> 00:15:58,420
die onlangs in Nigeria

339
00:15:58,420 --> 00:16:00,160
een belachelijke wet aanvocht

340
00:16:00,160 --> 00:16:03,000
die vrouwen verplicht 
de goedkeuring van hun man te hebben

341
00:16:03,000 --> 00:16:06,000
om hun paspoorten te vernieuwen?

342
00:16:06,000 --> 00:16:09,000
Wat als mijn kamergenote
wist van Nollywood,

343
00:16:09,000 --> 00:16:13,000
vol innovatieve mensen die films maken 
ondanks grote technische problemen?

344
00:16:13,000 --> 00:16:14,740
Films die zo populair zijn

345
00:16:14,740 --> 00:16:17,390
dat ze werkelijk het
beste voorbeeld zijn van het feit

346
00:16:17,390 --> 00:16:20,000
dat Nigerianen consumeren
wat ze produceren.

347
00:16:20,000 --> 00:16:23,500
Wat als mijn kamergenote wist van
mijn geweldig ambitieuze haarvlechtster,

348
00:16:23,500 --> 00:16:26,910
die net een eigen zaak
in haarextensies is begonnen?

349
00:16:26,910 --> 00:16:29,000
Of over die miljoenen andere Nigerianen

350
00:16:29,000 --> 00:16:31,000
die ondernemingen beginnen en soms falen,

351
00:16:31,000 --> 00:16:34,730
maar door blijven gaan
met die ambitie te koesteren?

352
00:16:34,730 --> 00:16:37,000
Telkens ik thuis ben,
word ik geconfronteerd met

353
00:16:37,000 --> 00:16:40,170
de gebruikelijke oorzaken van irritatie 
voor de meeste Nigerianen:

354
00:16:40,170 --> 00:16:43,000
onze gebrekkige infrastructuur, 
onze mislukte regering.

355
00:16:43,000 --> 00:16:46,000
Maar ook met de ongelofelijke
veerkracht van de mensen

356
00:16:46,000 --> 00:16:49,000
die opbloeien ondanks de overheid,

357
00:16:49,000 --> 00:16:51,000
eerder dan dankzij.

358
00:16:51,000 --> 00:16:54,000
Elke zomer geef ik
schrijfworkshops in Lagos.

359
00:16:54,000 --> 00:16:57,000
Het is ongelofelijk hoeveel
mensen zich ervoor opgeven,

360
00:16:57,000 --> 00:16:59,750
hoeveel mensen popelen om te schrijven,

361
00:16:59,750 --> 00:17:01,580
om verhalen te vertellen.

362
00:17:02,000 --> 00:17:05,130
Mijn Nigeriaanse uitgever en ik 
hebben net een stichting opgezet

363
00:17:05,130 --> 00:17:07,000
die Farafina Trust heet.

364
00:17:07,000 --> 00:17:10,000
We hebben grootse plannen
om bibliotheken te bouwen

365
00:17:10,000 --> 00:17:12,000
en bestaande bibliotheken te renoveren,

366
00:17:12,000 --> 00:17:15,000
en boeken te voorzien
voor openbare scholen

367
00:17:15,000 --> 00:17:17,000
die niks in hun bibliotheken hebben staan,

368
00:17:17,000 --> 00:17:19,450
en ook heel veel workshops te organiseren,

369
00:17:19,450 --> 00:17:21,000
over lezen en schrijven,

370
00:17:21,000 --> 00:17:24,410
voor alle mensen die hongerig zijn 
om onze vele verhalen te vertellen.

371
00:17:24,410 --> 00:17:26,000
Verhalen doen ertoe.

372
00:17:26,000 --> 00:17:28,000
Veel verhalen doen ertoe.

373
00:17:28,000 --> 00:17:32,000
Verhalen zijn gebruikt
om te onteigenen en kwaad te doen.

374
00:17:32,000 --> 00:17:36,000
Maar verhalen kunnen ook worden gebruikt 
als aanmoediging en humanisering.

375
00:17:36,000 --> 00:17:39,000
Verhalen kunnen de waardigheid
van een volk breken.

376
00:17:39,000 --> 00:17:43,480
Maar verhalen kunnen ook 
gebroken waardigheden herstellen.

377
00:17:44,000 --> 00:17:46,410
De Amerikaanse schrijfster
Alice Walker schreef dit

378
00:17:46,410 --> 00:17:48,060
over haar Zuidelijke familieleden

379
00:17:48,060 --> 00:17:50,000
die naar het Noorden waren verhuisd.

380
00:17:50,000 --> 00:17:52,000
Ze leerde hen een boek kennen

381
00:17:52,000 --> 00:17:54,650
over het Zuidelijke leven
dat ze achter hadden gelaten.

382
00:17:55,000 --> 00:17:59,000
"Ze zaten samen, lazen het boek zelf,

383
00:17:59,000 --> 00:18:04,460
luisterend naar hoe ik voorlas, 
en een soort paradijs was herwonnen."

384
00:18:05,000 --> 00:18:08,000
Ik zou graag eindigen met deze gedachte:

385
00:18:08,000 --> 00:18:11,000
wanneer wij het enkele verhaal afwijzen,

386
00:18:11,000 --> 00:18:14,000
wanneer wij beseffen dat er 
nooit een enkel verhaal is

387
00:18:14,000 --> 00:18:16,000
over geen enkele plek,

388
00:18:16,000 --> 00:18:18,260
herwinnen wij een soort paradijs.

389
00:18:18,260 --> 00:18:20,000
Dank je wel.

390
00:18:20,000 --> 00:18:23,530
(Applaus)