1
00:00:06,909 --> 00:00:08,193
Venomlu bir yılan mı yoksa zehirli

2
00:00:08,193 --> 00:00:11,693
bir kurbağa tarafından mı ısırılmayı tercih edersiniz?

3
00:00:11,693 --> 00:00:12,943
Bir dakika! Peki zehir ile

4
00:00:12,943 --> 00:00:15,942
venom arasındaki fark ne, her neyse?

5
00:00:15,942 --> 00:00:17,192
Venomlu bir çıngıraklı yılan tarafından

6
00:00:17,192 --> 00:00:19,591
talihsizce ısırıldığınızı düşünelim.

7
00:00:19,591 --> 00:00:20,466
Yılan, sizi ısırdığında

8
00:00:20,466 --> 00:00:21,635
gözlerinin arkasındaki

9
00:00:21,635 --> 00:00:22,869
küçük keseciklerden çıkan venomu

10
00:00:22,869 --> 00:00:24,943
oyuklu azı dişleri yoluyla vücudunuza boşaltır.

11
00:00:24,943 --> 00:00:26,554
Bu venom ardından kan dolaşımı ile

12
00:00:26,554 --> 00:00:28,140
bütün vücudunuza yayılır.

13
00:00:28,140 --> 00:00:30,637
Çoğu vakada, yılan venomu kaslarınızın istem dışı

14
00:00:30,637 --> 00:00:32,728
hareketi, kan hücrelerinizin parçalanması

15
00:00:32,728 --> 00:00:35,441
ve vücudunuzun tamamanen uyuşması

16
00:00:35,441 --> 00:00:37,067
gibi birçok ciddi şeye neden olabilecek

17
00:00:37,067 --> 00:00:38,774
nörotoksinler ve proteinler içerir.

18
00:00:38,774 --> 00:00:40,071
Fakat şansınız yaver gidebilir!

19
00:00:40,071 --> 00:00:41,320
Yılanlar her zaman venomlarına

20
00:00:41,320 --> 00:00:42,525
layık olduğunuza karar vermezler.

21
00:00:42,525 --> 00:00:44,358
Aslında, yılan sokmalarının %20'si ile %80'i

22
00:00:44,358 --> 00:00:46,108
kuru ısırıklardır.

23
00:00:46,108 --> 00:00:47,524
Yılan size öldürmeden sadece

24
00:00:47,524 --> 00:00:49,943
mesaj göndermeyi dener.

25
00:00:49,943 --> 00:00:52,108
Yani, yılanların venomu üretmesi enerji ve

26
00:00:52,108 --> 00:00:53,441
kaynak gerektirir ve

27
00:00:53,441 --> 00:00:55,712
yılanlar bunu uyarıcı atış olarak boşa harcamayı istemezler.

28
00:00:55,712 --> 00:00:56,962
Zehir söz konusu olduğunda,

29
00:00:56,962 --> 00:00:58,213
diğer açıdan,

30
00:00:58,213 --> 00:00:59,506
bu bir uyarı atışı değildir.

31
00:00:59,506 --> 00:01:01,217
Zehirli ok kurbağayı güzel renklerini

32
00:01:01,217 --> 00:01:02,858
takdir etmek için elinize aldığınızda

33
00:01:02,858 --> 00:01:04,608
ölümcül zehir elinizin her yerine

34
00:01:04,608 --> 00:01:06,888
dağılmış olur.

35
00:01:06,888 --> 00:01:08,347
Zehir derinizden içeriye sızdıkça

36
00:01:08,347 --> 00:01:09,357
ve kanınızda ilerledikçe

37
00:01:09,357 --> 00:01:11,391
sinirlerinizi engellemeye başlar ve kaslarınızın

38
00:01:11,391 --> 00:01:13,606
kasılmasını önler.

39
00:01:13,606 --> 00:01:15,522
Eğer kurbağanın zehri kalbinize ulaşırsa

40
00:01:15,522 --> 00:01:18,025
onu durdurabilir.

41
00:01:18,025 --> 00:01:19,441
Venom ile zehir arasındaki fark sadece

42
00:01:19,441 --> 00:01:21,736
iletim yöntemleridir.

43
00:01:21,736 --> 00:01:24,322
Zehir soluk yolu, mide yolu veya emilim ile vücuda girer.

44
00:01:24,322 --> 00:01:27,158
Venom ise bir yaranın içine akıtılır.

45
00:01:27,158 --> 00:01:28,775
Kimyasal olarak venom da zehir de

46
00:01:28,775 --> 00:01:30,775
toksik maddelerdir.

47
00:01:30,775 --> 00:01:32,608
Yılan sokuşu venom içerir.

48
00:01:32,608 --> 00:01:35,942
Zehirli ok kurbağa zehirlidir.

49
00:01:35,942 --> 00:01:37,877
Kahverengi keşiş örümceği venomludur.

50
00:01:37,877 --> 00:01:40,857
Aslan bağığı ve kirpi balığı zehirlidir.

51
00:01:40,857 --> 00:01:43,299
Bazı bileşimler bir hayvanda zehirken diğer bir hayvanda

52
00:01:43,299 --> 00:01:44,759
venom olabilir.

53
00:01:44,759 --> 00:01:49,014
Siyanürden on bin kat daha toksik olan tetrodotoksin

54
00:01:49,014 --> 00:01:50,055
kirpi balığında bulunur ve

55
00:01:50,055 --> 00:01:51,524
onları zehirli balıklar meydana getirir.

56
00:01:51,524 --> 00:01:54,024
Ayrıca ölümcül mavi halkalı ahtapotta da bununan

57
00:01:54,024 --> 00:01:56,353
bu kimyasal, ısırma yolu ile iletildiği için venomdur.

58
00:01:56,353 --> 00:01:59,731
Bazı hayvanlar hem zehirli hem de venomlu olabilir.

59
00:01:59,731 --> 00:02:01,734
Örneğin Asya kaplan yılanı.

60
00:02:01,734 --> 00:02:03,570
Bu yılanda sadece venom bulunmaz.

61
00:02:03,570 --> 00:02:05,275
Bu yılan ayrıca yediği kara

62
00:02:05,275 --> 00:02:07,025
kurbağalardaki zehri emer ve

63
00:02:07,025 --> 00:02:08,576
boynunun arkasındaki özel bezlerden

64
00:02:08,576 --> 00:02:10,524
bu toksinleri salgılayarak

65
00:02:10,524 --> 00:02:12,774
onları zehir haline getirir.

66
00:02:12,774 --> 00:02:14,707
Bilim adamları sürekli toksinleri farklı,

67
00:02:14,707 --> 00:02:17,000
acayip yollarla kullanan yeni hayvanları keşfediyor.

68
00:02:17,000 --> 00:02:18,543
Yakın zamanda, araştırmacılar ilk

69
00:02:18,543 --> 00:02:20,796
venomlu kabuklu deniz canlısını keşfettiler.

70
00:02:20,796 --> 00:02:22,798
Yetmiş bin kabuklu deniz hayvanı türünden

71
00:02:22,798 --> 00:02:25,384
sadece bu Remipede venomludur.

72
00:02:25,384 --> 00:02:27,469
Speleonectes tulumensis, ufak azı dişleri yolu

73
00:02:27,469 --> 00:02:29,300
ile aktardığı toksinler kokteylini

74
00:02:29,300 --> 00:02:32,025
oluşturmanın bir yolunu bulmuştur.

75
00:02:32,025 --> 00:02:34,108
Bilim adamları bu venomun nasıl işlediğinden henüz tam emin değil;

76
00:02:34,108 --> 00:02:36,774
fakat venomun, durumun farkında olmayan kurbanların

77
00:02:36,774 --> 00:02:39,482
nöronlarını felç olana kadar tekrar tekrar

78
00:02:39,482 --> 00:02:41,148
ateşlediği düşünülmektedir.

79
00:02:41,148 --> 00:02:42,651
Ardından, ufak Remipede kurbanını

80
00:02:42,651 --> 00:02:44,858
sarar ve dış iskeletini eriterek

81
00:02:44,858 --> 00:02:46,775
suyunu emer.

82
00:02:46,775 --> 00:02:49,943
Zehir ve venom her zaman o kadar da kötü değildir.

83
00:02:49,943 --> 00:02:51,442
Bin yıllar boyunca, insanlar bu toksik bileşenlerin

84
00:02:51,442 --> 00:02:54,107
gücünü iyiye kullanmanın yollarını aramıştır.

85
00:02:54,107 --> 00:02:55,913
Günümüzde toksinlerden birçok çeşit

86
00:02:55,913 --> 00:02:57,498
ilaç yapılmaktadır.

87
00:02:57,498 --> 00:03:00,127
Kabuklu salyangozlardan elde edilen zehir ağrı kesici olarak kullanılır.

88
00:03:00,127 --> 00:03:01,753
Birçok zehirli bitki sıtmadan-düzensiz kalp atışlarına

89
00:03:01,753 --> 00:03:04,547
kadar birçok rahatsızlığın tedavisinde kullanılmaktadır.

90
00:03:04,547 --> 00:03:06,424
Akrep venomu birgün kalp hastalıklarını

91
00:03:06,424 --> 00:03:08,275
tedavide kullanılabilir.

92
00:03:08,275 --> 00:03:11,386
Peki birşey sizi ısırırsa veya zehirlerse ne yapmalısınız?

93
00:03:11,386 --> 00:03:13,107
İnternette ya da filmlerde gördüğünüz

94
00:03:13,107 --> 00:03:14,766
şeylerin hiçbirini denemeyin.

95
00:03:14,766 --> 00:03:16,525
Sizi ısıran hayvanı ele geçirip öldürmeye

96
00:03:16,525 --> 00:03:17,686
çalışmayın ve

97
00:03:17,686 --> 00:03:20,647
yaraya turnike veya bıçak ile müdahale etmeyin.

98
00:03:20,647 --> 00:03:23,858
En önemlisi paniğe kapılmayın.

99
00:03:23,858 --> 00:03:26,819
Sakin olun ve tıbbi yardım isteyin.

100
00:03:26,819 --> 00:03:28,071
Tedavi genellikle karşılaştığınız

101
00:03:28,071 --> 00:03:29,942
hayvan türe bağlı olacaktır.

102
00:03:29,942 --> 00:03:31,406
Fakat zehir ve venom arasındaki

103
00:03:31,406 --> 00:03:32,940
farkı unutursanız, sağlık ekibine

104
00:03:32,940 --> 00:03:34,192
engerekli yılan tarafından

105
00:03:34,192 --> 00:03:35,942
zehirlendiğinizi söyleyin. Muhtemelen

106
00:03:35,942 --> 00:03:39,538
sizi affedip yine de tedavi edeceklerdir.