0:00:06.909,0:00:08.193 Venomlu bir yılan mı yoksa zehirli 0:00:08.193,0:00:11.693 bir kurbağa tarafından mı ısırılmayı tercih edersiniz? 0:00:11.693,0:00:12.943 Bir dakika! Peki zehir ile 0:00:12.943,0:00:15.942 venom arasındaki fark ne, her neyse? 0:00:15.942,0:00:17.192 Venomlu bir çıngıraklı yılan tarafından 0:00:17.192,0:00:19.591 talihsizce ısırıldığınızı düşünelim. 0:00:19.591,0:00:20.466 Yılan, sizi ısırdığında 0:00:20.466,0:00:21.635 gözlerinin arkasındaki 0:00:21.635,0:00:22.869 küçük keseciklerden çıkan venomu 0:00:22.869,0:00:24.943 oyuklu azı dişleri yoluyla vücudunuza boşaltır. 0:00:24.943,0:00:26.554 Bu venom ardından kan dolaşımı ile 0:00:26.554,0:00:28.140 bütün vücudunuza yayılır. 0:00:28.140,0:00:30.637 Çoğu vakada, yılan venomu kaslarınızın istem dışı 0:00:30.637,0:00:32.728 hareketi, kan hücrelerinizin parçalanması 0:00:32.728,0:00:35.441 ve vücudunuzun tamamanen uyuşması 0:00:35.441,0:00:37.067 gibi birçok ciddi şeye neden olabilecek 0:00:37.067,0:00:38.774 nörotoksinler ve proteinler içerir. 0:00:38.774,0:00:40.071 Fakat şansınız yaver gidebilir! 0:00:40.071,0:00:41.320 Yılanlar her zaman venomlarına 0:00:41.320,0:00:42.525 layık olduğunuza karar vermezler. 0:00:42.525,0:00:44.358 Aslında, yılan sokmalarının %20'si ile %80'i 0:00:44.358,0:00:46.108 kuru ısırıklardır. 0:00:46.108,0:00:47.524 Yılan size öldürmeden sadece 0:00:47.524,0:00:49.943 mesaj göndermeyi dener. 0:00:49.943,0:00:52.108 Yani, yılanların venomu üretmesi enerji ve 0:00:52.108,0:00:53.441 kaynak gerektirir ve 0:00:53.441,0:00:55.712 yılanlar bunu uyarıcı atış olarak boşa harcamayı istemezler. 0:00:55.712,0:00:56.962 Zehir söz konusu olduğunda, 0:00:56.962,0:00:58.213 diğer açıdan, 0:00:58.213,0:00:59.506 bu bir uyarı atışı değildir. 0:00:59.506,0:01:01.217 Zehirli ok kurbağayı güzel renklerini 0:01:01.217,0:01:02.858 takdir etmek için elinize aldığınızda 0:01:02.858,0:01:04.608 ölümcül zehir elinizin her yerine 0:01:04.608,0:01:06.888 dağılmış olur. 0:01:06.888,0:01:08.347 Zehir derinizden içeriye sızdıkça 0:01:08.347,0:01:09.357 ve kanınızda ilerledikçe 0:01:09.357,0:01:11.391 sinirlerinizi engellemeye başlar ve kaslarınızın 0:01:11.391,0:01:13.606 kasılmasını önler. 0:01:13.606,0:01:15.522 Eğer kurbağanın zehri kalbinize ulaşırsa 0:01:15.522,0:01:18.025 onu durdurabilir. 0:01:18.025,0:01:19.441 Venom ile zehir arasındaki fark sadece 0:01:19.441,0:01:21.736 iletim yöntemleridir. 0:01:21.736,0:01:24.322 Zehir soluk yolu, mide yolu veya emilim ile vücuda girer. 0:01:24.322,0:01:27.158 Venom ise bir yaranın içine akıtılır. 0:01:27.158,0:01:28.775 Kimyasal olarak venom da zehir de 0:01:28.775,0:01:30.775 toksik maddelerdir. 0:01:30.775,0:01:32.608 Yılan sokuşu venom içerir. 0:01:32.608,0:01:35.942 Zehirli ok kurbağa zehirlidir. 0:01:35.942,0:01:37.877 Kahverengi keşiş örümceği venomludur. 0:01:37.877,0:01:40.857 Aslan bağığı ve kirpi balığı zehirlidir. 0:01:40.857,0:01:43.299 Bazı bileşimler bir hayvanda zehirken diğer bir hayvanda 0:01:43.299,0:01:44.759 venom olabilir. 0:01:44.759,0:01:49.014 Siyanürden on bin kat daha toksik olan tetrodotoksin 0:01:49.014,0:01:50.055 kirpi balığında bulunur ve 0:01:50.055,0:01:51.524 onları zehirli balıklar meydana getirir. 0:01:51.524,0:01:54.024 Ayrıca ölümcül mavi halkalı ahtapotta da bununan 0:01:54.024,0:01:56.353 bu kimyasal, ısırma yolu ile iletildiği için venomdur. 0:01:56.353,0:01:59.731 Bazı hayvanlar hem zehirli hem de venomlu olabilir. 0:01:59.731,0:02:01.734 Örneğin Asya kaplan yılanı. 0:02:01.734,0:02:03.570 Bu yılanda sadece venom bulunmaz. 0:02:03.570,0:02:05.275 Bu yılan ayrıca yediği kara 0:02:05.275,0:02:07.025 kurbağalardaki zehri emer ve 0:02:07.025,0:02:08.576 boynunun arkasındaki özel bezlerden 0:02:08.576,0:02:10.524 bu toksinleri salgılayarak 0:02:10.524,0:02:12.774 onları zehir haline getirir. 0:02:12.774,0:02:14.707 Bilim adamları sürekli toksinleri farklı, 0:02:14.707,0:02:17.000 acayip yollarla kullanan yeni hayvanları keşfediyor. 0:02:17.000,0:02:18.543 Yakın zamanda, araştırmacılar ilk 0:02:18.543,0:02:20.796 venomlu kabuklu deniz canlısını keşfettiler. 0:02:20.796,0:02:22.798 Yetmiş bin kabuklu deniz hayvanı türünden 0:02:22.798,0:02:25.384 sadece bu Remipede venomludur. 0:02:25.384,0:02:27.469 Speleonectes tulumensis, ufak azı dişleri yolu 0:02:27.469,0:02:29.300 ile aktardığı toksinler kokteylini 0:02:29.300,0:02:32.025 oluşturmanın bir yolunu bulmuştur. 0:02:32.025,0:02:34.108 Bilim adamları bu venomun nasıl işlediğinden henüz tam emin değil; 0:02:34.108,0:02:36.774 fakat venomun, durumun farkında olmayan kurbanların 0:02:36.774,0:02:39.482 nöronlarını felç olana kadar tekrar tekrar 0:02:39.482,0:02:41.148 ateşlediği düşünülmektedir. 0:02:41.148,0:02:42.651 Ardından, ufak Remipede kurbanını 0:02:42.651,0:02:44.858 sarar ve dış iskeletini eriterek 0:02:44.858,0:02:46.775 suyunu emer. 0:02:46.775,0:02:49.943 Zehir ve venom her zaman o kadar da kötü değildir. 0:02:49.943,0:02:51.442 Bin yıllar boyunca, insanlar bu toksik bileşenlerin 0:02:51.442,0:02:54.107 gücünü iyiye kullanmanın yollarını aramıştır. 0:02:54.107,0:02:55.913 Günümüzde toksinlerden birçok çeşit 0:02:55.913,0:02:57.498 ilaç yapılmaktadır. 0:02:57.498,0:03:00.127 Kabuklu salyangozlardan elde edilen zehir ağrı kesici olarak kullanılır. 0:03:00.127,0:03:01.753 Birçok zehirli bitki sıtmadan-düzensiz kalp atışlarına 0:03:01.753,0:03:04.547 kadar birçok rahatsızlığın tedavisinde kullanılmaktadır. 0:03:04.547,0:03:06.424 Akrep venomu birgün kalp hastalıklarını 0:03:06.424,0:03:08.275 tedavide kullanılabilir. 0:03:08.275,0:03:11.386 Peki birşey sizi ısırırsa veya zehirlerse ne yapmalısınız? 0:03:11.386,0:03:13.107 İnternette ya da filmlerde gördüğünüz 0:03:13.107,0:03:14.766 şeylerin hiçbirini denemeyin. 0:03:14.766,0:03:16.525 Sizi ısıran hayvanı ele geçirip öldürmeye 0:03:16.525,0:03:17.686 çalışmayın ve 0:03:17.686,0:03:20.647 yaraya turnike veya bıçak ile müdahale etmeyin. 0:03:20.647,0:03:23.858 En önemlisi paniğe kapılmayın. 0:03:23.858,0:03:26.819 Sakin olun ve tıbbi yardım isteyin. 0:03:26.819,0:03:28.071 Tedavi genellikle karşılaştığınız 0:03:28.071,0:03:29.942 hayvan türe bağlı olacaktır. 0:03:29.942,0:03:31.406 Fakat zehir ve venom arasındaki 0:03:31.406,0:03:32.940 farkı unutursanız, sağlık ekibine 0:03:32.940,0:03:34.192 engerekli yılan tarafından 0:03:34.192,0:03:35.942 zehirlendiğinizi söyleyin. Muhtemelen 0:03:35.942,0:03:39.538 sizi affedip yine de tedavi edeceklerdir.