0:00:00.000,0:00:03.050 Laten we het hebben over een concept dat waarschijnlijk 0:00:03.070,0:00:06.980 aan de ene kant het meest verwarrend zal zijn voor scheikundestudenten, 0:00:06.990,0:00:09.280 maar aan de andere kant ook één van de simpelste concepten is. 0:00:09.300,0:00:10.870 En dat is het idee van de 'mol', 0:00:12.050,0:00:13.590 wat in scheikunde wat anders is dan 0:00:13.650,0:00:15.370 het dier dat je achtertuin omploegt 0:00:15.510,0:00:19.140 of de moedervlek (=mole) die je van je linker oog wil laten verwijderen. 0:00:19.270,0:00:21.800 De mol is in scheikunde gewoon een getal. 0:00:21.820,0:00:23.770 Gewoon een getal, 0:00:23.790,0:00:28.200 en dat getal is 6.02 maal 10 tot de 23ste. 0:00:28.220,0:00:29.730 Dus het is een enorm getal. 0:00:29.740,0:00:31.750 En dit getal wordt ook wel het getal van Avogadro genoemd. 0:00:31.770,0:00:34.560 Misschien maak ik nog een video over Avogadro. 0:00:35.020,0:00:38.630 Het getal van Avogadro 0:00:39.790,0:00:41.920 Maar dat is alles wat je hoeft te weten. 0:00:41.940,0:00:43.460 De mol is gewoon een getal. 0:00:43.480,0:00:47.310 Er zijn meer Byzantijnse definities van de mol. 0:00:47.320,0:00:49.200 Dit is eigenlijk niet... 0:00:49.210,0:00:51.590 -- eigenlijk, ik kopieer het even van Wikipedia. 0:00:51.610,0:00:55.430 Dit is de definitie van de mol, van Wikipedia. 0:00:55.450,0:00:58.430 En aan het einde van deze video, hoop ik dat 0:00:58.440,0:00:59.740 je kunt zien dat ze hetzelfde zijn. 0:00:59.740,0:01:01.420 Maar als je pas net kennismaakt met het concept, 0:01:01.430,0:01:07.140 dit is voor mij, nou ja, het is geen eenvoudig concept. 0:01:07.160,0:01:10.400 Eigenlijk, "de mol is gedefinieerd als de hoeveelheid van de substantie 0:01:10.420,0:01:16.060 van een systeem, dat uit evenveel elementele eenheden bestaat 0:01:16.070,0:01:19.860 als de atomen in 12 gram van C-12 (koolstof-12) 0:01:19.880,0:01:24.490 Goed, ik heb net verteld dat de mol 6.02 maal 10 tot de 23ste is. 0:01:24.510,0:01:26.460 Dus, als je alleen het laatste gedeelte, 0:01:26.480,0:01:30.850 'atomen in 12 gram koolstof-12'. 0:01:30.870,0:01:39.930 Dus dat betekent dat er 1 mol van koolstof-12 is 0:01:39.950,0:01:42.380 -- ik schrijf het even zo -- koolstof-12 0:01:42.400,0:01:57.730 Er is 1 mol koolstof-12 in 12 gram koolstof. 0:01:57.750,0:01:59.930 En dat is waarom de mol handig is. 0:01:59.950,0:02:02.260 Dus ik had in plaats van 1 mol te schrijven, 0:02:02.280,0:02:06.350 ook kunnen schrijven: er is 6.02 maal 10 tot de 23ste 0:02:06.360,0:02:12.080 koolstof-12 atomen in 12 gram koolstof. 0:02:12.090,0:02:13.250 Maar hoe vind je dat uit? 0:02:13.260,0:02:15.430 Of eigenlijk, wat betekent dit voor ons? 0:02:15.450,0:02:17.370 Want, we hebben net koolstof genomen, 0:02:17.390,0:02:19.570 en we beweren dat het de hoeveelheid stof is van ieder molecuul 0:02:19.580,0:02:22.960 als je omrekent tussen amu's (atomic mass units) en gram. 0:02:22.980,0:02:24.610 Dit vind ik zelf erg verwarrend. 0:02:24.620,0:02:26.620 Hoe kunnen we dit in andere gevallen gebruiken? 0:02:26.640,0:02:29.010 Het eerste wat je je moet realiseren, is dat de mol alleen een manier is om 0:02:29.030,0:02:32.390 gram en amu naar elkaar te vertalen. 0:02:32.410,0:02:35.340 Eén koolstof-12 atoom is... wat? 0:02:35.360,0:02:37.720 Wat is het massagetal? 0:02:37.740,0:02:38.990 Dat is 12. 0:02:39.010,0:02:41.700 Daarom heet het koolstof-12 in plaats van koolstof-14. 0:02:41.710,0:02:46.460 Dus de massa is 12 amu. 0:02:46.470,0:02:50.780 Dus, als we iets hebben met een massa van 12 amu 0:02:50.800,0:02:52.210 en je hebt een mol daarvan, 0:02:52.490,0:02:55.640 of je hebt 6.02 maal 10 tot de 23ste ervan, 0:02:55.660,0:03:01.530 dan zullen al deze atomen bij elkaar een massa hebben van 12 gram. 0:03:01.550,0:03:03.810 Een andere manier om het te snappen is dat 0:03:04.070,0:03:13.740 1 gram gelijk is aan 1 mol in amu´s. (1 mol = de massa in amu uitgedrukt in gram.) 0:03:13.760,0:03:16.620 Ik schrijf amu's zo. 0:03:16.640,0:03:22.160 Of je kunt schrijven dat 1 gram gelijk is aan 6.02 0:03:22.170,0:03:26.200 maal 10 tot de 23ste amu. 0:03:26.220,0:03:28.560 En dit is nuttig 0:03:28.570,0:03:30.700 -- en het is ongeveer wat er gezegd wordt in de definitie van Wikipedia -- 0:03:30.710,0:03:33.800 is dat het ons helpt om te vertalen van de atoomwereld 0:03:33.820,0:03:36.350 -- waar we te maken hebben met atoommassagetallen, 0:03:36.360,0:03:37.970 oh, we hebben ineens een extra neutron, 0:03:37.980,0:03:41.130 laten we er een toevoegen aan ons atoomnummer, 0:03:41.150,0:03:43.070 -- en vertalen tussen die atoomwereld, 0:03:43.120,0:03:45.460 en ons dagelijks leven waarin we met grammen te maken hebben. 0:03:45.470,0:03:47.120 En alleen zodat je het weet, een gram is nog steeds 0:03:47.140,0:03:50.710 een heel klein beetje massa. 0:03:50.720,0:03:52.460 Het is maar een duizendste van een kilogram. 0:03:52.480,0:03:54.070 Een kilogram is ongeveer 2 pond. 0:03:54.090,0:03:56.500 Dus, dit is ongeveer een vijfhonderdste van een pond. 0:03:56.510,0:03:58.130 Dus, dat is niet veel. 0:03:58.150,0:04:02.010 Dus, er zijn een heel atomen in een heel klein beetje 0:04:02.030,0:04:06.580 -- in 1 gram koolstof, of in ieder geval in 12 gram koolstof, 0:04:06.600,0:04:10.790 heb je enorm veel atomen. Je hebt 6.02 maal 10 tot de 23ste atomen. 0:04:10.810,0:04:12.160 En om een stukje zelfkritiek te hebben, 0:04:12.170,0:04:13.800 ik had het hier waarschijnlijk al over moeten hebben bij het atoom zelf. 0:04:13.820,0:04:15.970 Het is een enorm getal. 0:04:15.980,0:04:22.110 Om het misschien te kunnen visualiseren... mij is verteld 0:04:22.130,0:04:25.290 dat in de diameter van een haar.. als dit een haar is 0:04:25.300,0:04:27.640 en dit is de diameter van de haar, 0:04:27.660,0:04:32.890 als je zo kijkt, zitten er 1 miljoen koolstofatomen. 0:04:32.910,0:04:35.470 1 moljoen koolstofatomen die richting op. 0:04:35.480,0:04:41.550 Of als je een appel neemt 0:04:41.560,0:04:45.180 en je wil uitzoeken, 0:04:45.200,0:04:48.780 als je één van de atomen van een appel 0:04:48.800,0:04:50.140 -- en natuurlijk, 0:04:50.150,0:04:52.750 een appel heeft een hele hoop verschillende atomen in zich, 0:04:52.760,0:04:53.830 -- maar als je één van de atomen neemt 0:04:53.850,0:04:55.510 en je maakt het zo groot als een appel, 0:04:55.530,0:04:58.300 dan zou de appel zo groot worden als de aarde. 0:04:58.320,0:05:00.760 Dus, een atoom in een appel is vergelijkbaar met 0:05:00.910,0:05:03.000 een appel ten opzichte van de aarde. 0:05:03.020,0:05:06.310 Dus, logischerwijs is het lastig voor ons 0:05:06.330,0:05:08.780 om ons dingen van die grootte voor te stellen. 0:05:08.800,0:05:12.130 Wanner je slechts één gram 0:05:12.150,0:05:14.770 -- nouja, laten we zeggen, 1 gram waterstof. 0:05:14.780,0:05:22.920 1 gram waterstof. 1 gram waterstof... 0:05:22.930,0:05:24.590 Als je 1 gram waterstof hebt, 0:05:24.610,0:05:29.500 dat betekent dat je 1 mol waterstof hebt. 0:05:29.510,0:05:31.150 Hoe weet ik dat? 0:05:31.170,0:05:34.400 Want waterstof heeft atoommassa 1. 0:05:34.420,0:05:39.090 Dus, over het algemeen genomen, als je ieder willekeurig element neemt 0:05:39.120,0:05:41.690 -- dus, wat is de massa van, 0:05:41.720,0:05:45.160 bijvoorbeeld, 1 mol aluminium? 0:05:45.170,0:05:54.170 Dus als ik 6.02 maal 10 tot de 23ste aluminiumatomen neem, 0:05:54.180,0:05:56.170 wat is dan de massa van dat totaal? 0:05:56.180,0:06:00.720 Nou, ze hebben allemaal een atoommassa van 13. 0:06:00.740,0:06:08.070 Dus dat is 13 amu -- ik hoef daar geen s neer te zetten 0:06:08.090,0:06:11.740 -- maal 6.02 tot de... 0:06:11.750,0:06:14.360 -- nouja, ik schrijf het eigenlijk maar niet zo. 0:06:14.380,0:06:15.700 Dat zal je waarschijnlijk alleen maar verwarren. 0:06:15.710,0:06:18.050 De makkelijke manier om het te snappen, is dat als je een mol van een atoom hebt, 0:06:18.080,0:06:21.100 en je neemt de massa -- ik nam het atoomnummer, 0:06:21.120,0:06:23.930 dat klopt niet -- je neemt het massagetal. 0:06:23.950,0:06:26.070 In dit geval, laten we zeggen dat het 27 is. 0:06:26.090,0:06:30.370 Dus we hebben te maken met Aluminium-27. 0:06:30.380,0:06:34.970 Je hebt het massagetal, en je hebt er 1 mol van, 0:06:34.980,0:06:41.690 dan is de massa daarvan 27 gram. 0:06:41.710,0:06:44.420 Dus, letterlijk, wanneer je 1 mol van een atoom hebt, 0:06:44.440,0:06:48.470 is dat een directe vertaling van het massagetal en gram. 0:06:48.480,0:06:53.800 1 mol ijzer (Fe), laten we Fe-56 nemen, 0:06:53.810,0:06:55.770 er zijn ongetwijfeld heel veel isotopen van ijzer, 0:06:55.780,0:06:58.310 -- laten we ijzer-56 nemen. 0:06:58.330,0:06:59.850 Normaal kom je het niet zo tegen, 0:06:59.860,0:07:02.480 maar latenw e zeggen dat we te maken hebben met de isotoop van ijzer 0:07:02.500,0:07:04.180 die een massagetal heeft van precies 56. 0:07:04.200,0:07:11.410 Als je hier dus 1 mol van hebt, 1 mol van dit atoom hier, 0:07:11.420,0:07:14.380 dan zal dat een massa hebben van 0:07:15.200,0:07:16.620 -- het wiskundige gedeelte is vrij makkelijk hier 0:07:16.640,0:07:23.050 -- 56 gram. Oké? En als je erover nadenkt, 0:07:23.060,0:07:24.950 hoeveel amu is dit? 0:07:24.970,0:07:30.930 Dit is 56 amu per atoom. 0:07:30.950,0:07:32.600 Dan heb je daar een mol van, dus heb je 0:07:32.620,0:07:37.830 6.02 maal 10 tot de 23ste keer 56 amu. 0:07:37.840,0:07:38.980 En dan deel je dat 0:07:39.000,0:07:41.750 door het aantal amu per gram. 0:07:41.770,0:07:43.460 En dan krijg je 56 gram. 0:07:43.470,0:07:44.840 Maar de makkelijke manier om het te zien, 0:07:44.860,0:07:46.920 is als je gewoon het massagetal neemt. 0:07:46.930,0:07:49.690 Als je silicum neemt, als je een mol silicum neemt, 0:07:49.700,0:07:52.200 een mol silicum zal een massa hebben 0:07:52.400,0:07:53.240 -- ik wil geen gewicht zeggen, 0:07:53.310,0:07:54.840 want dit moet ook geldig zijn op andere planeten 0:07:54.970,0:07:56.320 -- van 28 gram. 0:07:56.360,0:08:04.220 En hoeveel is dan 2 mol silicum? 2 mol silicum.. 0:08:04.250,0:08:05.360 En ik schrijf het massagetal. 0:08:05.380,0:08:10.500 Laten we zeggen dat silicum een massagetal heeft van 28. 0:08:10.510,0:08:12.890 Twee mol silicum. 0:08:12.910,0:08:15.770 Nouja, 1 extra zou een massa hebben van 28 gram, 0:08:15.790,0:08:23.890 dus twee mol is 56 gram. 0:08:23.910,0:08:29.960 Anders gezegd, als ik 4 mol zuurstof zou hebben, 0:08:29.960,0:08:32.390 wat een massagetal heeft van 16. 0:08:32.410,0:08:34.600 Wat is dan de massa daarvan? 0:08:34.610,0:08:37.320 Het is een enorm aantal zuurstofatomen 0:08:37.330,0:08:38.760 -- wat zou daarvan de massa zijn? 0:08:38.780,0:08:44.100 Nou, het zou 4 keer -- 1 mol zuurstof 0:08:44.120,0:08:46.950 zou een massa hebben van 16 gram, 0:08:47.060,0:08:49.870 dus 4 mol heeft een massa van 4 x 16 = 64 gram. 0:08:52.320,0:08:55.400 Het is verwarrend, omdat we niet gewend zijn om een woord 0:08:55.420,0:08:58.360 als mol te gebruiken voor een getal, maar alles wat het is, is een getal. 0:08:58.380,0:09:00.350 En de makkelijkste manier om het te zien, is dat het 0:09:00.360,0:09:06.420 ons in staat maakt om getallen in amu om te rekenen in gram. 0:09:06.430,0:09:08.440 En je denkt: hoe krijg ik zoveel gram? 0:09:08.460,0:09:12.020 Nou, ik heb 6.02 maal 10 tot de 23ste koolstofatomen 0:09:12.030,0:09:16.300 voor dat hoopje koolstof, om 12 gram massa te krijgen. 0:09:16.320,0:09:18.470 Dat is alles wat de mol is. 0:09:18.480,0:09:19.460 Het is gewoon een getal. 0:09:19.640,0:09:21.360 En ik raad je aan om spelenderwijs te oefenen 0:09:21.450,0:09:22.800 met de dingen waar we het over gehad hebben. 0:09:22.800,0:09:24.210 Want het is enorm belangrijk 0:09:24.270,0:09:25.140 dat je de achterliggende gedachte van de mol begrijpt, 0:09:25.140,0:09:27.780 anders zal het later echt verwarrend worden 0:09:27.780,0:09:29.790 wanneer we gaan praten over energie, 0:09:29.860,0:09:31.470 als in: 'het vereist x kilojoules per mol', 0:09:31.470,0:09:34.330 en 'wat is de energie van deze reactie' 0:09:34.330,0:09:35.310 en meer van dat soort dingen. 0:09:35.310,0:09:37.970 Dus om echt zeker te weten 0:09:37.970,0:09:38.530 dat je dit zo goed mogelijk verwerkt. 0:09:38.530,0:09:40.290 En laat het me weten als je het niet snapt, 0:09:40.290,0:09:42.590 dan maak ik misschien nog een andere video over dit onderwerp. 0:09:42.590,0:09:43.060 Want het is enorm belangrijk.