0:00:00.000,0:00:02.870
Химийн оюутнуудын зарим түвшинд дэх

0:00:02.870,0:00:06.340
хамгийн их будилдаг ойлголтын талаар ярилцацгаая.

0:00:06.340,0:00:07.530
Гэхдээ зарим түвшинд энэ нь

0:00:07.530,0:00:09.210
хамгийн энгийн ойлголтуудын нэг байдаг.

0:00:09.210,0:00:12.680
Үндсэн молийн санаа нь

0:00:12.680,0:00:15.930
химийн хувьд бодохоор хашаагаа ухаж байгаа, эсвэл

0:00:15.930,0:00:19.060
нүднээсээ холдуулахыг хүссэн зүйлээс шал өөр

0:00:19.060,0:00:22.740
Химид моль нь зөвхөн тоо бөгөөд

0:00:22.740,0:00:26.410
Энэхүү тоо 6.02-ыг

0:00:26.410,0:00:27.980
10-ын 23 зэргээр үржүүлэхэд

0:00:27.980,0:00:29.540
Энэ үнэхээр асар том тоо болно.

0:00:29.540,0:00:32.490
Үүнийг Авогадрогийн тоо гэж нэрлэдэг.

0:00:32.490,0:00:34.616
Авогадрогийн тухай видео хийх байх.

0:00:34.616,0:00:40.106
Авогадрогийн тоо

0:00:40.106,0:00:41.600
Та бүхний мэдэхийг хүсч байгаа зүйл.

0:00:41.600,0:00:43.160
Моль нь зөвхөн тоо

0:00:43.160,0:00:45.830
Бизантин олон төрлийн

0:00:45.830,0:00:47.090
молийн тодорхойлолт байдаг.

0:00:47.090,0:00:49.570
Энэ үнэндээ биш-Үнэндээ би Википедиагаас хуулаад

0:00:49.570,0:00:53.160
зөөвөрлөж тавьлаа.

0:00:53.160,0:00:56.190
Энэ Википедиагийн молийн тодорхойлолт.

0:00:56.190,0:00:58.760
Мөн таныг энэ видеоны төгсгөлд эквивалентийн

0:00:58.760,0:00:59.650
тухай ойлгоно гэж найдаж байна.

0:00:59.650,0:01:01.870
Хэрвээ та үүнийг ажиглаад ойлгох юм бол

0:01:01.870,0:01:07.490
миний хувьд энэ тиймч амархан ойлголт биш.

0:01:07.490,0:01:09.550
Үндсэндээ “моль” 12C-ийн 12 гр тутамд

0:01:09.550,0:01:15.420
агуулагдах атом массын тоо юм.

0:01:15.420,0:01:20.860
Нэг моль нь 6.02-ыг 10-ын 23

0:01:20.860,0:01:24.650
зэргээр үржүүлсэн тоо гэж хэлсэн.

0:01:24.650,0:01:28.640
Хэрвээ 12C 12 гр дахь атомын

0:01:28.640,0:01:30.920
сүүлийн хэсгийг авч үзвэл энэ нь

0:01:30.920,0:01:40.310
нэг мольд 12C 12 гр байдаг гэсэн үг.

0:01:40.310,0:01:43.100
Нүүрстөрөгч 12-г 12 C гээд бичье.

0:01:43.100,0:01:57.550
12 нүүрстөрөгчийн 1 мольд 12 гр агуулагддаг.

0:01:57.550,0:01:59.670
Моль нь яагаад хэрэгтэй байдгийн шалтгаан нь энэ юм.

0:01:59.670,0:02:02.890
Тэгэхээр би зүгээр л 1 моль гэж бичихийн оронд

0:02:02.890,0:02:08.880
6,02-ыг 10-ын 23 зэргээр үржүүлж бичсэн ба

0:02:08.880,0:02:12.050
нүүрстөрөгч-12 гр-д нүүрстөрөгчийн 12 атом байдаг хэмээн бичсэн.

0:02:12.050,0:02:13.180
Чи үүнийг юу гэж ойлгож байна?

0:02:13.180,0:02:15.640
Эсвэл энэ ямар утгатай вэ?

0:02:15.640,0:02:17.690
Нүүрстөрөгчийг атомын массын нэгж

0:02:17.690,0:02:21.070
болон гр-ыг хооронд нь хувиргасан

0:02:21.070,0:02:23.210
ямар нэгэн молекулын бодисын хэмжээ гэж хэлсэн.

0:02:23.210,0:02:25.050
Энэ их намайг эргэлзүүлээд байгаа.

0:02:25.050,0:02:26.610
Бид үүнийг бусад газарт яаж хэрэглэх вэ?

0:02:26.610,0:02:29.020
Бидний ойлгох хамгийн эхний зүйл бол моль нь атом массын нэгж,

0:02:29.020,0:02:33.080
гр хоёрын хоорондын хөрвүүлэх арга зам юм.

0:02:33.080,0:02:36.800
Нэг нүүрстөрөгч 12 атом гэж яг юуг хэлээд байна вэ?

0:02:36.800,0:02:37.700
Үүний массын тоо нь юу вэ?

0:02:37.700,0:02:39.050
Энэ нь 12 юм.

0:02:39.050,0:02:41.860
Нүүрстөрөгч 14 гэж хэлэхийн оронд нүүрстөрөгч 12 гэж дуудаж буй шалтгаан энэ юм.

0:02:41.860,0:02:47.130
Тиймээс үүний атом массын нэгж нь 12 юм.

0:02:47.130,0:02:50.060
Хэрвээ атом массын нэгж нь 12,

0:02:50.060,0:02:53.990
тэдгээрийн моль болон 6,02-ыг

0:02:53.990,0:02:57.850
10ын 23 зэргийн үржвэр хамтдаа байвал

0:02:57.850,0:03:01.840
үүнийг 12 гр гэж ойлгож болно.

0:03:01.840,0:03:06.320
Өөрөөр бодож үзвэл атом массын

0:03:06.320,0:03:15.000
нэгжийг 1 моль нь 1 гр-тай тэнцүү.

0:03:15.000,0:03:16.550
Би атом масс нэгжийг амн хэмээн бичье.

0:03:16.550,0:03:23.690
Эсвэл 1 гр-ыг 6,02-ыг 10-ын 23 зэрэг атом массын

0:03:23.690,0:03:26.220
нэгжээр үржүүлсэнтэй тэнцүү гэж бичиж болно.

0:03:26.220,0:03:28.390
Энэ нь бидэнд хэрэгтэй учир шалтгаан бол

0:03:28.390,0:03:31.540
Википедиaгийн тодорхойлолтоор атом ертөнцийн

0:03:31.540,0:03:34.140
хоорондыг хөрвүүлэхэд тусална. Атомын ертөнцтэй (атом массын нэгж)

0:03:34.140,0:03:37.050
харилцан үйлчилдэг ертөнцийг бидэнд хөрвүүлэхэд тусладаг.

0:03:37.050,0:03:40.960
Мөн бидэнд нэмэлт нейтрон байгаа.

0:03:40.960,0:03:43.540
Атом массын тоонд үүнийг нэмээд гр-ын атомын ертөнцтэй болон

0:03:43.540,0:03:45.540
гр-ыг өдөр тутамдаа харилцан үйлчилдэг ертөнцөд хөрвүүлэхэд тусална.

0:03:45.540,0:03:47.490
Үүнийг мэдэж байгаачлан гр нь

0:03:47.490,0:03:50.400
массын хэмжээнээс жижигхэн.

0:03:50.400,0:03:52.340
Энэ нь 1/1000 кг.

0:03:52.340,0:03:54.210
Килограмм нь 2 фунттэй тэнцүү.

0:03:54.210,0:03:56.590
Тэгэхээр энэ нь фунтийн 1/5000 гэсэн үг.

0:03:56.590,0:03:58.470
Энэ нь тиймч их биш.

0:03:58.470,0:04:03.570
Маш жижиг хэмжээний нүүрстөрөгчийн 1 гр-д

0:04:03.570,0:04:07.100
тонн атом байдаг ба хамгийн багадаа нүүрстөрөгчийн 12 гр-д

0:04:07.100,0:04:11.070
тонн атомууд байдаг 6,02-ыг 10-н 23

0:04:11.070,0:04:12.670
зэргээр үржүүлсэн үржвэр байна.

0:04:12.670,0:04:14.730
Атомын тухай ярих хэрэгтэй байх.

0:04:14.730,0:04:16.610
Энэ бол асар их тоо.

0:04:16.610,0:04:22.770
Үүнийг дүрслэн төсөөлбөл, хэрвээ таны бодож байгаачлан

0:04:22.770,0:04:25.600
би үсний диаметртай зүйрлэн хэлсэн ба хэрвээ

0:04:25.600,0:04:31.750
энэ диаметр үс юм бол үсний хэсгээр 1 сая нүүрстөрөгчийн атом байдаг.

0:04:31.750,0:04:35.130
Нүүрстөрөгчид нэг сая атом байдаг.

0:04:35.130,0:04:42.790
Хэрвээ алим аван хэмжин үзвэл

0:04:42.790,0:04:48.170
та хэдэн хувийг нь олох вэ?

0:04:48.170,0:04:51.020
Алимны атомыг бүрдүүлэх байсан бол

0:04:51.020,0:04:52.795
мэдээж өөр зүйлийн бүлэг атомыг,

0:04:52.795,0:04:55.980
атомын нэг хэсгийг авч алим дахь хэмжээг гаргана.

0:04:55.980,0:04:58.690
Үүний дараа алим дахь хэмжээ болно.

0:04:58.690,0:05:01.190
Тэгэхээр алимд буй атом алим шиг юм бол

0:05:01.190,0:05:03.310
алим нь дэлхий юм.

0:05:03.310,0:05:07.810
Энэ хэмжээгээр боловсруулахад

0:05:07.810,0:05:09.070
хэцүү байдаг.

0:05:09.070,0:05:13.170
Чамд нэг гр байвал

0:05:13.170,0:05:15.480
1 гр устөрөгч байна гэж үзье.

0:05:15.480,0:05:22.470
1 гр устөрөгч.

0:05:22.480,0:05:25.540
Чамд нэг гр устөрөгч байвал чамд хэдэн моль устөрөгч байх вэ?

0:05:25.540,0:05:29.400
1 моль устөрөгч байна.

0:05:29.400,0:05:31.760
Би үүнийг яаж мэдэж байна вэ?

0:05:31.760,0:05:35.070
Учир нь устөрөгчийн атом массын тоо бол 1.

0:05:35.070,0:05:40.690
Тэгэхээр ерөнхийдөө би ямар нэгэн элемент авахдаа

0:05:40.690,0:05:48.565
атом массын тухай, би 1 моль хөнгөнцагааныг үзэхүү?

0:05:48.570,0:05:53.270
6,02-ийг 10-ын 23-аар үржүүлсэн

0:05:53.270,0:05:56.240
атомуудын нийт масс хэд вэ?

0:05:56.240,0:06:00.780
Хөнгөнцагааны массын тоо 27.

0:06:00.780,0:06:08.280
Тэдгээрийн атом масс ын нэгж 27. Тэгэхээр би

0:06:08.280,0:06:13.340
цэг 6 гэж тавих шаардлагагүй тэгэхээр үүнийг

0:06:13.340,0:06:14.200
ийм замаар бичихгүй.

0:06:14.200,0:06:15.620
Энэ таныг төөрөгдүүлж магадгүй.

0:06:15.620,0:06:18.810
Хэрвээ та атом молийг хялбар ойлгох арга зам нь

0:06:18.810,0:06:21.360
та массыг авдаг бол би атомын тоогоор авдаг.

0:06:21.360,0:06:24.280
Энэ тиймч сайн биш тул массын тоогоор авах хэрэгтэй.

0:06:24.280,0:06:27.310
Энэхүү тохиолдолд 27 гэж хэлнэ.

0:06:27.310,0:06:30.490
Тэгэхээр бид хөнгөнцагааны массын тоо 27 гэж

0:06:30.490,0:06:36.760
авах 1 моль байгаа гэж үзнэ.

0:06:36.760,0:06:41.810
Иймд масс нь 27 гр байна.

0:06:41.810,0:06:44.340
Тэгэхээр шууд утгаараа бол 1 моль атомтай байх үед

0:06:44.340,0:06:49.090
хөрвүүлэхэд массын дугаар нь гр болно.

0:06:49.090,0:06:54.520
1 моль төмөрт 56 төмрийн изотопуудад

0:06:54.520,0:06:58.450
атом массыг дурьдахад 56.

0:06:58.450,0:07:00.380
Таньд энгийн сонсогдохгүй байгаа ч бид харьцааг

0:07:00.380,0:07:02.790
изотоп 56 гэж хэлнэ.

0:07:02.790,0:07:04.610
1 мольд атом массын

0:07:04.610,0:07:12.070
56 гр байна.

0:07:12.070,0:07:16.170
Чиний бодлоор хэр

0:07:16.170,0:07:23.180
олон атом массын

0:07:23.180,0:07:25.170
нэгжтэй вэ? Энэ атомд

0:07:25.170,0:07:30.850
56 атом массын нэгжтэй.

0:07:30.850,0:07:33.815
Нэг мольд байх массын нэгж нь 6,02-ыг 10-ын

0:07:33.815,0:07:37.830
23 зэрэгт үржүүлсэнтэй адил 56 атом массын нэгжтэй байна.

0:07:37.830,0:07:39.700
Нэг гр дахь атом массын

0:07:39.700,0:07:41.950
нэгжийг тоонд хуваах учир

0:07:41.950,0:07:43.390
56 гр байна.

0:07:43.390,0:07:45.330
Хялбараар бодвол аль ч

0:07:45.330,0:07:47.280
массын дугаарыг авахад

0:07:47.280,0:07:50.100
Жишээ нь: Цахиур байвал, цахиурын 1 моль

0:07:50.100,0:07:53.150
цахиурын масс гэсэн үг. Би жингийн талаар яримааргүй

0:07:53.150,0:07:56.750
байна. Учир нь дэлхий ертөнц дээр 28 гр-аар хэрэглэдэг.

0:07:56.750,0:07:58.325
Цахиурын 2 молийн тухай авч үзье?

0:08:04.170,0:08:05.230
Би массын тоог нь бичье.

0:08:05.230,0:08:09.950
Цахиурын массын тоо 28.

0:08:09.950,0:08:12.720
2 моль цахиур.

0:08:12.720,0:08:17.010
Тэгэхээр 1 моль нь 28 гр гэж үзвэл 2 моль

0:08:17.010,0:08:23.570
нь 56 гр байна.

0:08:23.570,0:08:30.100
Надад 16н хүчилтөрөгчийн

0:08:30.100,0:08:33.059
4 моль байна гэж хэлье.

0:08:33.059,0:08:35.140
Тэгвэл масс хэд вэ?

0:08:35.140,0:08:37.659
Энэ бол хүчилтөрөгчийн атомын асар том тоо.

0:08:37.659,0:08:39.000
Үүний масс нь хэд байх вэ?

0:08:39.000,0:08:44.750
Хүчилтөрөгчийн 1 моль 16 амн бөгөөд

0:08:44.750,0:08:52.960
4 моль нь 64 гр болно.

0:08:52.960,0:08:55.660
Бид массын тоо гэж хэрэглэдэггүй.

0:08:55.660,0:08:58.490
Энэ нь бүхэлдээ тоо хэмжээ юм.

0:08:58.490,0:09:00.480
Хялбараар бодвол атом

0:09:00.480,0:09:06.640
массын нэгжийн тоо болон гр-ыг хөрвүүлцгээе.

0:09:06.640,0:09:08.530
Би энэ олон гр-ыг хаанаас олох вэ?

0:09:08.530,0:09:11.610
Нүүрстөрөгчийн масс нь 12 гр. Тэгэхээр 6,02-ыг

0:09:11.610,0:09:15.760
10-ын 23н зэргээр үржүүлсэн үржвэр байна.

0:09:15.760,0:09:18.360
Энэ нь бүх моль юм.

0:09:18.360,0:09:19.445
Энэ бол тоо.

0:09:19.445,0:09:21.740
Бидний саяны ярилцсан зүйлээ

0:09:21.740,0:09:22.800
хөгжилтэй маягаар хүргэлээ.

0:09:22.800,0:09:25.140
Учир нь молийн цаад мэдлэгэтэй байх нь маш чухал.

0:09:25.140,0:09:27.780
1 моль киложоуль,

0:09:27.780,0:09:31.470
урвалын эрчим хүч юу вэ?

0:09:31.470,0:09:34.330
энэ бүгд бүх төрлийнх.

0:09:34.330,0:09:35.310
Тэгэхээр аль болох маш сайн

0:09:35.310,0:09:37.970
ойлгохыг хичээгээрэй.

0:09:37.970,0:09:38.530
Хэрвээ ямар нэгэн зүйл болохгүй

0:09:38.530,0:09:40.290
бол надад мэдэгдээрэй.

0:09:40.290,0:09:42.590
Энэ маш чухал учраас би магадгүй дахин өөр нэгэн бичлэг хийх болно.