[Âm nhạc]
Tôi rất thích máy tính,
và tôi muốn tìm hiểu thêm về nó
bởi vì tôi muốn học
ngành khoa học máy tính
đó là nghề mà tôi muốn làm
trong tương lai
(Buddy) Điều duy nhất tôi cần được giúp
là bật máy tính lên
giúp đặt tai nghe lên đầu tôi
Ngoài ra, tự tôi có thể làm
mọi việc khác
(Susanna) Đó là một sự
thành công
và bạn cảm thấy rất tự hào
khi bạn thực sự
tiến bộ, và làm được gì đó
mà không phải nhờ
người khác, bạn biết đấy
Cảm giác giống như là
chính bạn làm được, yeah!
(Người dẫn) Ngoài sở thích
về công nghệ
điểm chung của những người này
là khuyết tật về vận động
Nhưng mỗi trường hợp
đều khác nhau
và cách họ dùng máy tính
cũng khác nhau
(Doug Hayman) Rất hiếm khi có
một công nghệ phù hợp
cho tất cả mọi người
Mỗi người khuyết tật,
với dị tật riêng của họ
sẽ phải có một thiết kế riêng biệt
phù hợp với nhu cầu của họ
Và họ mới chính là
những người quyết định,
Công nghệ này phù hợp với tôi
hay cần có thêm thứ gì khác
phù hợp với tôi hơn?
(Người dẫn) Dị tật của một cá nhân
có thể không dễ thấy với người khác,
ngay cả những người
có cùng loại khuyết tật
có thể cần những loại công nghệ khác nhau
Cần phải gần gũi với
người sử dụng máy tính
để xác định công nghệ phù hợp nhất
(Andrew Riggle) Chú ý đến mỗi cá nhân
và những thứ người đó cần
qua cả việc quan sát
trong môi trường thực tế
trong đó công nghệ sẽ được sử dụng
và cũng qua việc trao đổi với cá nhân đó
(Người dẫn) Chúng tôi sẽ cho bạn xem
một vài ví dụ về công nghệ thích ứng
mà đã được dùng hiệu quả
bởi những người khuyết tật về vận động
Chúng ta sẽ bắt đầu với việc
ngồi lên bàn máy tính
Bạn không thể dùng máy tính
nếu bạn không chạm được nó
Bạn phải có thể vào nhà
Băng qua lối đi, và ngồi
thoải mái tại bàn máy,
Máy tính tại công sở
và trường học nên được đặt
ở những vị trí dễ tiếp cận
cho người sử dụng xe lăn
(Andrew) Sự dễ tiếp cận đối với
nhà cửa, phòng thí nghiệm, lớp học
là vô cùng quan trọng
bởi vì những công nghệ này
bất kể tốt thế nào
sẽ hoàn toàn vô ích
cho một người khuyết tật vận động
nếu họ không thể tiếp cận nó
(Dan Comden) Và điều đó nghĩa là
phải có dốc thoải, nếu có bậc thang
phải có thang máy, nếu có bậc thang
trong nhà
có đủ khoảng trống giữa các lối đi
nếu đó là phòng thí nghiệm
hay có đủ khoảng trống
trong hành lang
(Người dẫn) Đồ nội thất
cũng có thể tạo sự khác biệt
Cần linh động
trong cách bạn bố trí
bàn phím, màn hình máy tính
và chiều cao bàn máy
Một số loại bàn có thể
được chỉnh cao hơn hay thấp hơn
nhờ đó màn hình được đặt
ở chiều cao thoải mái nhất
Khay bàn phím có thể
được di chuyển lên, xuống, nghiêng
để việc đánh máy dễ hơn
(Người dẫn) Một số người
khuyết tật không có
sự linh động hay tầm hoạt động
để sử dụng một bàn phím chuẩn
May mắn là, có rất nhiều
giải pháp thay thế
Một vài trong số chúng đã được
tích hợp vào các hệ điều hành phổ biến
(Dan) Việc có những tính năng cơ bản
được tích hợp
vào hệ điều hành rất quan trọng.
Có một số thứ
rất đơn giản có thể được
điều chỉnh sử dụng bảng điều khiển
và bảng điều khiển khả năng tiếp cận,
cung cấp khả năng sử dụng cơ bản
cho bàn phím và cho hệ điều hành
(Người dẫn) Ví dụ,
một người sử dụng một ngón tay
hoặc một thanh ngậm sẽ không thể
gõ 2 phím cùng lúc
như là giữ "control" và gõ một phím khác
Có một tùy chọn cho phép
những phím đó được gõ tuần tự
Một tùy chọn khác hủy
những phím được gõ lặp lại
cho những người gõ phím
giữ quá lâu
Và những tính năng như "Tự động chỉnh sửa"
phổ biến trong
những phần mềm văn bản
và các ứng dụng khác
cho phép người dùng viết tắt
các từ dài và câu
với một chuỗi kí tự ngắn
Một khi các cụm viết tắt được thiết lập
chúng giúp việc đánh máy nhanh hơn và
chính xác hơn
Cũng có những vấn đề thích ứng
cần xem xét
Ví dụ, tấm khóa bàn phím
(Susie) Tấm khóa bàn phím là một lưới
phủ lên trên bàn phím
nó có lỗ cho mỗi phím
và ngăn ngừa người ta
gõ nhầm phím họ không muốn
khi họ không tự kiểm soát được hoạt động
(Người dẫn) Người
tầm vận động nhỏ
Một bàn phím nhỏ có thể hữu ích
Cũng có bàn phím tay trái và
bàn phím tay phải
có thể được dùng chỉ bởi một tay
Với những người có tầm hoạt động tốt
nhưng thiếu sự khéo léo
có những bàn phím với phím cỡ lớn
Cho những người không thể
kích hoạt một bàn phím thật
một bàn phím ảo có thể hữu ích
Nó xuất hiện trên màn hình máy tính
dưới dạng hình ảnh của một bàn phím
Những phím này có thể được kích hoạt
bởi chuột, trackball
hoặc một hệ thống con trỏ khác
Một số bàn phím ảo có
những tính năng như là
Bố cục bàn phím thay thế
hay phần mềm dự đoán từ
(Người dẫn) Chương trình dự đoán từ
giúp đánh máy chính xác
và nhanh hơn
Chương trình gợi ý người dùng
với một danh sách các từ có thể
dựa trên các từ đã
được đánh máy trước đó
Một số chương trình thu thập các từ mới
khi chúng được sử dụng
và kết hợp với vốn từ vựng của người dùng
để phán đoán
(Buddy) Ví dụ, tôi gõ một chữ "T"
sau đó,
năm từ bắt đầu bằng "T" xuất hiện
là những từ tôi thường dùng nhất
Chúng sẽ hiện ra, tôi sẽ click chọn
và từ cần gõ được hoàn tất
(Dan) Giao diện đồ họa người dùng
ở khắp mọi nơi
và bạn sẽ cần một thiết bị
giống dạng con trỏ
để truy cập các tài nguyên
trên máy tính
nhắp chọn, trỏ chuột...
tất cả những thứ đó
Vì vậy bạn cần
dùng chuột máy tính
hay tìm một thứ gì đó tương tự
(Người dẫn) Trackball
là một khởi đầu tốt
Bề mặt lăn của trackball
dễ điều khiển hơn chuột máy tính
Trên một số trackball,
có những nút giúp nhắp đúp chuột
nhấn giữ chuột, hay những tính năng khác
Chúng có thể được đặt trên bàn,
hay đặt trên sàn nhà
cho những người dùng chân
thay vì tay để điều khiển
Những người vận động đầu tốt
nhưng không dùng được chân tay
có thể dùng hệ thống con trỏ
điều khiển bằng đầu
Hệ thống này cảm ứng tia hồng ngoại,
và dùng một máy phát
đặt trên đầu người dùng
Nó "dịch" chuyển động của đầu
thành chuyển động con trỏ
trên màn hình
Cũng có thể kết hợp thêm
với một bàn phím trên màn hình
để điều khiển toàn bộ máy tính
(Buddy) Bộ điều khiển bằng đầu
tôi đang dùng
nó chỉ điều khiển con chuột,
con trỏ trên bàn phím
Thứ nhỏ này mà tôi thổi vào
sẽ trở thành cú nhắp chuột
(Người dẫn) Những cảm biến
làm việc với các bộ giả lập,
gửi các tín hiệu bàn phím
hay chuột đến máy tính
Chúng rất đa dạng
và có thể được điều khiển
với bất kì bộ phận nào của cơ thể
(Doug) Một số người sẽ dùng
cảm biến gắn vào cánh tay
và cánh tay này sẽ được gắn
vào một vị trí thích hợp
cho người dùng
Một số có thể dùng các cảm biến
vốn chỉ đơn giản bật/tắt
được tương ứng vào máy tính
và họ có thể sử dụng,
hoặc là điều khiển bàn phím ảo
để gõ phím bình thường
phần mềm khác cũng có thể được dùng
với chính công tắc đó
để điều khiển hướng đi của chuột
và click chuột trái hoặc phải
với chính công tắc đó
(Người dẫn) Máy quét
và mã Morse
là hai phương thức nhập
dựa trên các "công tắc"
Với máy quét,
người dùng kích hoạt
một công tắc
để tạo ra một menu lựa chọn trên màn hình
sau đó tiếp tục kích hoạt công tắc
để thực hiện các lựa chọn cụ thể
Mã Morse sử dụng
một công tắc "thổi"
với dấu chấm là hút vào,
gạch ngang là thổi ra
Những phần cứng và phần mềm
đặc biệt phiên dịch
mã Morse ra một dạng khác
mà máy tính có thể hiểu
Bất kì hệ thống "công tắc" nào
phải được lắp
bởi một người chuyên nghiệp
(Doug) Do đó sẽ hữu ích
khi nghĩ về những nhu cầu đa dạng
của một người thiểu năng vận động
Người ta có thể dùng những công tắc nhỏ,
gắn ở mắt
giúp họ nháy mắt lâu hay mau
và rồi, qua thiết bị đó
ngay cả người thiểu năng rất trầm trọng
cũng có thể sử dụng máy tính
Họ có thể sử dụng bàn phím ảo
và viết thư cho ai đó
Họ có thể lướt web
làm thứ mọi người vẫn làm
khi họ sử dụng máy tính
Người khác có thể cần nhiều tính năng hơn
Họ có thể bị giới hạn vận động
như họ có thể xoay đầu,
có thể nói dễ dàng
nhưng không thể vận động tay,
do đó họ sẽ dùng giọng nói
để điều khiển máy tính,
hoặc dùng các cảm biến sau đầu
để nhắp chuột
bạn biết đấy, nhắp chuột trái hay phải
ngay cả dùng đầu
để điều khiển con chuột
(Oscar) Tôi là một sinh viên năm nhất
(Người dẫn) Phần mềm
giọng nói
cho phép người dùng không cần bàn phím
(Oscar) chương trình này
giúp tôi đánh máy
Nó đánh máy theo tôi nói
Nó là một micro; tôi nói vào micro
và nó đánh chữ
trên màn hình máy tính
(Người dẫn) Phần mềm nhận dạng giọng nói
chuyển từ lời nói
thành dạng văn bản trên máy
Người sử dụng nói vào micro
theo giọng bình thường
Loại hệ thống này đòi hỏi
được huấn luyện để nhận ra
giọng nói duy nhất của người dùng
Cũng rất quan trọng là
phải có thể sửa chữa
những lỗi nhận dạng mà hệ thống có thể gặp
(Sinh viên) Đa phần chúng tôi sợ máy tính
(Người dẫn) Để dùng công nghệ
nhận dạng giọng nói hiệu quả
rất cần chất giọng và sức khỏe tốt
Khả năng đọc hiểu cũng rất hữu ích
vì sẽ luôn cần sửa chữa
văn bản mà hệ thống xuất ra
(Sinh viên): nhưng việc này dễ hơn
sau khi luyện tập
Nỗ lực nghiên cứu
xác nhận nhiều điều chúng tôi tin
(Người dẫn) Hệ thống đọc,
liên quan cả phần cứng
và phần mềm, rất hữu ích
với những người
hạn chế khả năng cầm sách
hoặc lật trang
Máy scan có thể chuyển đổi
từ tài liệu vật lý thành ảnh số
sau đó nó được chuyển thành
dạng văn bản
và được nhận dạng bởi máy tính
Sau đó, tất cả các chữ
xuất hiện trên màn hình
để một bộ đọc văn bản
đọc chúng
Điểm quan trọng nhất
khi chọn công nghệ thích ứng
là xác định nhu cầu
của những người sẽ sử dụng chúng
Những giải pháp tốt nhất
là những gì họ tự lựa chọn
Tất cả đều vì thành công của chính họ
(Andrew) Những công nghệ
đang được dùng hiện tại
sẽ nhanh chóng trở thành cốt lõi
của nền kinh tế hiện đại
và cả cuộc sống chúng ta
Nếu không tiếp cận được
công nghệ
cho phép chúng ta tiếp cận
những phương tiện này
Gần như là không thể
cho những người khuyết tật này
hòa nhập trọn vẹn vào xã hội