[Script Info]
Title: 
[Events]
Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text
Dialogue: 0,0:00:01.14,0:00:05.83,Default,,0000,0000,0000,,Burada Airbus A380 tipi bir uçağın resmi var.
Dialogue: 0,0:00:05.83,0:00:07.13,Default,,0000,0000,0000,,Uçağın kalkış süresini merak ediyordum.
Dialogue: 0,0:00:07.13,0:00:11.26,Default,,0000,0000,0000,,.
Dialogue: 0,0:00:11.26,0:00:18.14,Default,,0000,0000,0000,,Kalkış hızına baktım.
Dialogue: 0,0:00:18.14,0:00:23.99,Default,,0000,0000,0000,,Teknik verilere göre kalkış hızı 280 km/sa'ydı.
Dialogue: 0,0:00:23.99,0:00:25.43,Default,,0000,0000,0000,,Tabi ki bu hız olduğu için sadece büyüklüğü değil yönü de söz konusu.
Dialogue: 0,0:00:25.43,0:00:27.42,Default,,0000,0000,0000,,.
Dialogue: 0,0:00:27.42,0:00:28.91,Default,,0000,0000,0000,,.
Dialogue: 0,0:00:28.91,0:00:31.97,Default,,0000,0000,0000,,Hızın yönü pistin yönünde olmalı.
Dialogue: 0,0:00:31.97,0:00:34.81,Default,,0000,0000,0000,,Burası pozitif yön olacaktır.
Dialogue: 0,0:00:34.81,0:00:37.31,Default,,0000,0000,0000,,İvmeden bahsederken onun yönünün de pistin yönünde olduğunu varsayacağız.
Dialogue: 0,0:00:37.31,0:00:40.10,Default,,0000,0000,0000,,.
Dialogue: 0,0:00:40.10,0:00:43.00,Default,,0000,0000,0000,,.
Dialogue: 0,0:00:43.00,0:00:44.98,Default,,0000,0000,0000,,Yine baktığım teknik verilere göre - bu arada işi fazla karmaşık hale sokmamak için
Dialogue: 0,0:00:44.98,0:00:46.84,Default,,0000,0000,0000,,uçağın harekete başladığı andan itibaren kalktığı ana kadar
Dialogue: 0,0:00:46.84,0:00:48.41,Default,,0000,0000,0000,,ivmesinin sabit olduğunu varsayacağız.
Dialogue: 0,0:00:48.41,0:00:49.53,Default,,0000,0000,0000,,Gerçekte bu ivme tamamen sabit değildir
Dialogue: 0,0:00:49.53,0:00:50.23,Default,,0000,0000,0000,,ama burada işleri biraz kolay hale getirdim.
Dialogue: 0,0:00:50.23,0:00:51.76,Default,,0000,0000,0000,,.
Dialogue: 0,0:00:51.76,0:00:54.17,Default,,0000,0000,0000,,.
Dialogue: 0,0:00:54.17,0:00:55.89,Default,,0000,0000,0000,,.
Dialogue: 0,0:00:55.89,0:00:59.65,Default,,0000,0000,0000,,Uçağın motorları 1 m/sn^2'lik bir sabit ivme sağlayabiliyor.
Dialogue: 0,0:00:59.65,0:01:09.89,Default,,0000,0000,0000,,.
Dialogue: 0,0:01:09.92,0:01:11.48,Default,,0000,0000,0000,,Yani her geçen saniye uçak önceki saniyeye göre 1 m/sn hızlanıyor.
Dialogue: 0,0:01:11.48,0:01:13.58,Default,,0000,0000,0000,,.
Dialogue: 0,0:01:13.58,0:01:14.67,Default,,0000,0000,0000,,.
Dialogue: 0,0:01:14.67,0:01:16.17,Default,,0000,0000,0000,,.
Dialogue: 0,0:01:16.17,0:01:17.76,Default,,0000,0000,0000,,Bunu ifade etmenin bir başka yolu da 1.0 m/sn bölü saniye demek.
Dialogue: 0,0:01:17.76,0:01:27.03,Default,,0000,0000,0000,,Bu aynı zamanda şöyle de yazılabilir:
Dialogue: 0,0:01:27.03,0:01:28.63,Default,,0000,0000,0000,,1.0 m/sn^2.
Dialogue: 0,0:01:28.63,0:01:31.25,Default,,0000,0000,0000,,.
Dialogue: 0,0:01:31.25,0:01:33.23,Default,,0000,0000,0000,,Böyle yazmak bana daha temiz ve mantıklı geliyor.
Dialogue: 0,0:01:33.23,0:01:35.13,Default,,0000,0000,0000,,.
Dialogue: 0,0:01:35.13,0:01:36.34,Default,,0000,0000,0000,,Şimdş duruma bir bakalım.
Dialogue: 0,0:01:36.34,0:01:37.32,Default,,0000,0000,0000,,Cevaplamaya çalıştığımız ilk soru:
Dialogue: 0,0:01:37.32,0:01:38.79,Default,,0000,0000,0000,,Kalkış ne kadar sürer?
Dialogue: 0,0:01:38.79,0:01:47.30,Default,,0000,0000,0000,,.
Dialogue: 0,0:01:47.30,0:01:50.41,Default,,0000,0000,0000,,İşte bu soruyu cevaplamaya çalışacağız.
Dialogue: 0,0:01:50.41,0:01:51.18,Default,,0000,0000,0000,,Cevabı bulabilmek için birimleri karıştırmamamız lazım.
Dialogue: 0,0:01:51.18,0:01:52.55,Default,,0000,0000,0000,,.
Dialogue: 0,0:01:52.55,0:01:54.41,Default,,0000,0000,0000,,.
Dialogue: 0,0:01:54.41,0:01:55.07,Default,,0000,0000,0000,,Burada ivmemiz metre ve saniye, daha doğrusu saniye kare cinsinden.
Dialogue: 0,0:01:55.07,0:01:56.05,Default,,0000,0000,0000,,.
Dialogue: 0,0:01:56.05,0:01:58.06,Default,,0000,0000,0000,,.
Dialogue: 0,0:01:58.06,0:01:59.33,Default,,0000,0000,0000,,.
Dialogue: 0,0:01:59.33,0:01:59.89,Default,,0000,0000,0000,,Buradaki kalkış hızımız ise km ve saat cinsinden.
Dialogue: 0,0:01:59.89,0:02:00.81,Default,,0000,0000,0000,,.
Dialogue: 0,0:02:00.81,0:02:04.33,Default,,0000,0000,0000,,.
Dialogue: 0,0:02:04.33,0:02:05.18,Default,,0000,0000,0000,,Bu kalkış hızını m/sn'ye çevirelim.
Dialogue: 0,0:02:05.18,0:02:07.25,Default,,0000,0000,0000,,Cevabımızı bulmakta işimizi kolaylaştırır.
Dialogue: 0,0:02:07.25,0:02:08.24,Default,,0000,0000,0000,,.
Dialogue: 0,0:02:08.24,0:02:10.47,Default,,0000,0000,0000,,.
Dialogue: 0,0:02:10.47,0:02:15.06,Default,,0000,0000,0000,,280 km/sa'yı m/sn'ye nasıl çeviririz?
Dialogue: 0,0:02:15.06,0:02:18.20,Default,,0000,0000,0000,,.
Dialogue: 0,0:02:18.20,0:02:21.59,Default,,0000,0000,0000,,Önce km/sn'ye çevirelim.
Dialogue: 0,0:02:21.59,0:02:24.02,Default,,0000,0000,0000,,Buradaki saatten kurtulmak istiyoruz.
Dialogue: 0,0:02:24.02,0:02:25.38,Default,,0000,0000,0000,,Bunu yapmanın en iyi yolu şudur:
Dialogue: 0,0:02:25.38,0:02:26.05,Default,,0000,0000,0000,,Burada paydada saat var,
Dialogue: 0,0:02:26.05,0:02:27.13,Default,,0000,0000,0000,,o zaman burada saat birimi paydada olmalı.
Dialogue: 0,0:02:27.13,0:02:28.48,Default,,0000,0000,0000,,Saniye birimi ise paydada olmalı.
Dialogue: 0,0:02:28.48,0:02:31.65,Default,,0000,0000,0000,,.
Dialogue: 0,0:02:31.65,0:02:34.95,Default,,0000,0000,0000,,Peki bunu neyle çarpmalıyız?
Dialogue: 0,0:02:34.95,0:02:35.82,Default,,0000,0000,0000,,Ya da: saat ve saniyenin önüne ne koymalıyız?
Dialogue: 0,0:02:35.82,0:02:37.12,Default,,0000,0000,0000,,.
Dialogue: 0,0:02:37.12,0:02:41.31,Default,,0000,0000,0000,,1 saatte 3600 saniye var.
Dialogue: 0,0:02:41.31,0:02:42.56,Default,,0000,0000,0000,,1 dakikada 60 saniye var.
Dialogue: 0,0:02:42.56,0:02:44.98,Default,,0000,0000,0000,,1 saatte 60 dakika var.
Dialogue: 0,0:02:44.98,0:02:46.98,Default,,0000,0000,0000,,Büyük birimden 1 tane küçükten 3600 taneye eşit.
Dialogue: 0,0:02:46.98,0:02:50.32,Default,,0000,0000,0000,,.
Dialogue: 0,0:02:50.32,0:02:52.42,Default,,0000,0000,0000,,Yanni bunla çarpma yapabiliriz.
Dialogue: 0,0:02:52.42,0:02:53.79,Default,,0000,0000,0000,,Böyle yaparsak saatler gider.
Dialogue: 0,0:02:53.79,0:02:55.09,Default,,0000,0000,0000,,Elimizde 280/3600 km/sn kalır.
Dialogue: 0,0:02:55.09,0:02:57.33,Default,,0000,0000,0000,,.
Dialogue: 0,0:02:57.33,0:02:59.13,Default,,0000,0000,0000,,.
Dialogue: 0,0:02:59.13,0:03:00.40,Default,,0000,0000,0000,,Bütün işlemi tek seferde halletmek istiyorum.
Dialogue: 0,0:03:00.40,0:03:02.58,Default,,0000,0000,0000,,O yüzden km'yi de m'ye çevirelim.
Dialogue: 0,0:03:02.58,0:03:04.64,Default,,0000,0000,0000,,.
Dialogue: 0,0:03:04.64,0:03:05.88,Default,,0000,0000,0000,,Bir kez daha, km payda, o zaman şimdi paydada olmalı.
Dialogue: 0,0:03:05.88,0:03:08.74,Default,,0000,0000,0000,,Böylece km'ler birbirini götürür.
Dialogue: 0,0:03:08.74,0:03:11.13,Default,,0000,0000,0000,,.
Dialogue: 0,0:03:11.13,0:03:12.24,Default,,0000,0000,0000,,.
Dialogue: 0,0:03:12.24,0:03:14.24,Default,,0000,0000,0000,,Payda ise metre olmalı.
Dialogue: 0,0:03:14.24,0:03:15.95,Default,,0000,0000,0000,,Küçük birim hangisi?
Dialogue: 0,0:03:15.95,0:03:18.60,Default,,0000,0000,0000,,Küçük birim metre, ve her 1 km'de 1000 m var.
Dialogue: 0,0:03:18.60,0:03:20.97,Default,,0000,0000,0000,,.
Dialogue: 0,0:03:20.97,0:03:22.39,Default,,0000,0000,0000,,Çarpmayı yapınca km'ler gider,
Dialogue: 0,0:03:22.39,0:03:23.94,Default,,0000,0000,0000,,elimizde (280*1000)/3600 olur.
Dialogue: 0,0:03:23.94,0:03:25.33,Default,,0000,0000,0000,,.
Dialogue: 0,0:03:25.33,0:03:41.53,Default,,0000,0000,0000,,.
Dialogue: 0,0:03:41.53,0:03:44.00,Default,,0000,0000,0000,,Kalan birim ise m/sn'dir.
Dialogue: 0,0:03:44.00,0:03:52.91,Default,,0000,0000,0000,,.
Dialogue: 0,0:03:52.91,0:03:56.01,Default,,0000,0000,0000,,Şimdi güvenilir hesap makinemle bunu hesaplamam lazım.
Dialogue: 0,0:03:56.01,0:03:58.01,Default,,0000,0000,0000,,.
Dialogue: 0,0:03:58.01,0:04:01.45,Default,,0000,0000,0000,,Elimizde 280*1000 var.
Dialogue: 0,0:04:01.45,0:04:02.88,Default,,0000,0000,0000,,Sonucu açıkça 280.000.
Dialogue: 0,0:04:02.88,0:04:06.96,Default,,0000,0000,0000,,Bunun da 3600'e bölelim.
Dialogue: 0,0:04:06.96,0:04:10.89,Default,,0000,0000,0000,,Sonuç: 77.777...
Dialogue: 0,0:04:10.89,0:04:13.63,Default,,0000,0000,0000,,Elimdeki verilerde 2 significant figure vardı.
Dialogue: 0,0:04:13.63,0:04:15.26,Default,,0000,0000,0000,,.
Dialogue: 0,0:04:15.26,0:04:17.07,Default,,0000,0000,0000,,Burada 1,0 var.
Dialogue: 0,0:04:17.07,0:04:18.56,Default,,0000,0000,0000,,Burada ise kaç significant figure olduğundan emin değilim.
Dialogue: 0,0:04:18.59,0:04:20.27,Default,,0000,0000,0000,,Acaba veri en yakın 10 km'ye mi yuvarlandı yoksa
Dialogue: 0,0:04:20.27,0:04:22.07,Default,,0000,0000,0000,,tam olarak 280 km/sa mıydı?
Dialogue: 0,0:04:22.07,0:04:23.99,Default,,0000,0000,0000,,.
Dialogue: 0,0:04:23.99,0:04:26.72,Default,,0000,0000,0000,,.
Dialogue: 0,0:04:26.99,0:04:27.80,Default,,0000,0000,0000,,Hataya düşmemek için en yakın 10 km'ye yuvarlandığını varsayıyorum.
Dialogue: 0,0:04:27.80,0:04:28.77,Default,,0000,0000,0000,,.
Dialogue: 0,0:04:28.77,0:04:30.07,Default,,0000,0000,0000,,.
Dialogue: 0,0:04:30.07,0:04:32.38,Default,,0000,0000,0000,,Yani burada sadece 2 significant figure'ümüz var.
Dialogue: 0,0:04:32.38,0:04:33.97,Default,,0000,0000,0000,,Demek ki cevabımızda da 2 significant figure olmalı.
Dialogue: 0,0:04:33.97,0:04:34.90,Default,,0000,0000,0000,,.
Dialogue: 0,0:04:34.90,0:04:40.62,Default,,0000,0000,0000,,Yani bunu 78 m/sn'ye yuvarlayacağız.
Dialogue: 0,0:04:41.61,0:04:48.73,Default,,0000,0000,0000,,78 m/sn baya hızlı!
Dialogue: 0,0:04:48.87,0:04:50.32,Default,,0000,0000,0000,,.
Dialogue: 0,0:04:50.63,0:04:52.32,Default,,0000,0000,0000,,Uçağın kalkması için her saniye 78 metre gitmesi lazım.
Dialogue: 0,0:04:52.32,0:04:53.62,Default,,0000,0000,0000,,Bu bir futbol sahasının yaklaşık 3/4'ü.
Dialogue: 0,0:04:53.62,0:04:55.98,Default,,0000,0000,0000,,.
Dialogue: 0,0:04:57.20,0:04:59.98,Default,,0000,0000,0000,,.
Dialogue: 0,0:04:59.98,0:05:01.67,Default,,0000,0000,0000,,.
Dialogue: 0,0:05:01.88,0:05:03.15,Default,,0000,0000,0000,,Ancak sorumuzun cevabı bu değil.
Dialogue: 0,0:05:03.15,0:05:04.36,Default,,0000,0000,0000,,Biz kalkışın ne kadar zaman alacağını bulacağız.
Dialogue: 0,0:05:04.36,0:05:05.96,Default,,0000,0000,0000,,.
Dialogue: 0,0:05:05.96,0:05:07.92,Default,,0000,0000,0000,,Düşünürsek kafadan da yapabiliriz.
Dialogue: 0,0:05:07.92,0:05:09.68,Default,,0000,0000,0000,,.
Dialogue: 0,0:05:09.68,0:05:12.99,Default,,0000,0000,0000,,İvme 1 m/sn^2.
Dialogue: 0,0:05:12.99,0:05:13.77,Default,,0000,0000,0000,,Bu da demek ki her geçen saniyede
Dialogue: 0,0:05:13.77,0:05:15.30,Default,,0000,0000,0000,,uçak 1 m/sn daha hızlı gidiyor.
Dialogue: 0,0:05:15.30,0:05:17.30,Default,,0000,0000,0000,,.
Dialogue: 0,0:05:17.30,0:05:20.27,Default,,0000,0000,0000,,0 m/sn hızla başlarsa 1 saniye sonra hızı
Dialogue: 0,0:05:20.27,0:05:21.79,Default,,0000,0000,0000,,1 m/sn olacaktır.
Dialogue: 0,0:05:21.79,0:05:22.97,Default,,0000,0000,0000,,.
Dialogue: 0,0:05:22.97,0:05:23.76,Default,,0000,0000,0000,,2 saniye sonraki hızı 2 m/sn olacaktır.
Dialogue: 0,0:05:23.76,0:05:25.01,Default,,0000,0000,0000,,.
Dialogue: 0,0:05:25.01,0:05:25.85,Default,,0000,0000,0000,,3 sn sonra 3 m/sn olacaktır.
Dialogue: 0,0:05:25.85,0:05:27.32,Default,,0000,0000,0000,,.
Dialogue: 0,0:05:27.61,0:05:30.91,Default,,0000,0000,0000,,Peki 78 m/sn'ye çıkması ne kadar zaman alır?
Dialogue: 0,0:05:30.91,0:05:33.02,Default,,0000,0000,0000,,Tabi ki 78 saniye.
Dialogue: 0,0:05:33.40,0:05:38.20,Default,,0000,0000,0000,,Ya da 1 dakika 18 saniye.
Dialogue: 0,0:05:38.20,0:05:40.74,Default,,0000,0000,0000,,.