1
00:00:06,171 --> 00:00:09,930
Hikayemiz "İris" adında bir kızla ilgili.

2
00:00:09,930 --> 00:00:13,360
İris çok duygusal biri.

3
00:00:13,360 --> 00:00:16,998
Çoğu zaman göz yaşları içinde kalır.

4
00:00:16,998 --> 00:00:20,002
Üzgün olduğunda ağlar,

5
00:00:20,002 --> 00:00:23,085
mutlu olduğunda da

6
00:00:23,085 --> 00:00:28,020
hatta her şey yolundayken bile.

7
00:00:28,020 --> 00:00:31,363
Yeni gözyaşı üretmek için "lakrimal" bezleri vardır

8
00:00:31,363 --> 00:00:33,786
ve eski gözyaşını akıtmak için

9
00:00:33,786 --> 00:00:36,911
"lacrimal punktum" denilen özel kanalları.

10
00:00:36,911 --> 00:00:38,949
Ve o kadar çok ağlar ki, ürettiği sıvı

11
00:00:38,949 --> 00:00:41,257
günde 283 gr,

12
00:00:41,257 --> 00:00:43,469
yılda 113 litre!

13
00:00:43,469 --> 00:00:45,368
Aslında yakından bakarsanız

14
00:00:45,368 --> 00:00:49,971
her zaman biraz ağladığını görürsünüz.

15
00:00:49,971 --> 00:00:52,592
İris'in durmaksızın ürettiği bazal miktardaki gözyaşı,

16
00:00:52,592 --> 00:00:54,999
üç tabakadan oluşur

17
00:00:54,999 --> 00:00:58,383
ve artıkları, kiri uzaklaştırır.

18
00:00:58,383 --> 00:01:00,915
İris'in bitişiğinde mukus tabakası bulunur

19
00:01:00,915 --> 00:01:03,745
ve yapışan şeyleri bağlı tutar.

20
00:01:03,745 --> 00:01:06,055
Onun üstünde su tabakası bulunur

21
00:01:06,055 --> 00:01:07,515
ve İris'in kurumasını önler,

22
00:01:07,515 --> 00:01:09,449
işgalci bakterileri def eder

23
00:01:09,449 --> 00:01:13,172
ve göz cildini, korneayı kazalardan korur.

24
00:01:13,172 --> 00:01:15,585
Son olarak, lipid tabakası bulunur

25
00:01:15,585 --> 00:01:18,759
bu tabaka göz yüzeyini irisin düzgün görebilmesi için

26
00:01:18,759 --> 00:01:20,340
ona yardım eder

27
00:01:20,340 --> 00:01:22,996
ve diğer tabakalardan buharlaşmayı önler.

28
00:01:22,996 --> 00:01:24,929
Normalde İris her gün bazal miktarda

29
00:01:24,929 --> 00:01:26,888
üretilen gözyaşını

30
00:01:26,888 --> 00:01:28,209
farketmez.

31
00:01:28,209 --> 00:01:30,041
Bu bir anlamda meselenin en önemli noktasıdır.

32
00:01:30,041 --> 00:01:32,919
Ama bir gün İris, Soğan adında bir kızla tanışır.

33
00:01:32,919 --> 00:01:34,911
Ona dakikasında aşık olur.

34
00:01:34,911 --> 00:01:37,577
Soğan, parlak pembe ceketinin içinde çok güzel görünmektedir

35
00:01:37,577 --> 00:01:39,830
ve çok da kötü kokmaktadır.

36
00:01:39,830 --> 00:01:42,339
Sonra İris, Soğanı evine yemeğe çağırır,

37
00:01:42,339 --> 00:01:45,034
ama Soğan eve geldiğinde ceketini çıkarır

38
00:01:45,034 --> 00:01:47,250
ve çok kötü şeyler olur.

39
00:01:47,250 --> 00:01:49,664
Görüldüğü gibi, Soğan, ceketini çıkardığında

40
00:01:49,664 --> 00:01:51,499
kimyasal reaksiyon olur,

41
00:01:51,499 --> 00:01:54,782
sülfoksitler dönüşüme uğrar ve iğrenç kokan

42
00:01:54,782 --> 00:01:56,616
sülfürik asit oluşur.

43
00:01:56,616 --> 00:02:00,579
Daha sonra Sülfürik asit, "syn-Propanethial S-oxide"

44
00:02:00,579 --> 00:02:03,825
denilen kötü maddeye dönüşür.

45
00:02:03,825 --> 00:02:06,203
Gaz İrisi yakar ve

46
00:02:06,203 --> 00:02:07,705
ne yapacağını bilemez hale gelir,

47
00:02:07,705 --> 00:02:10,327
kontrol edilemez bir şekilde ağlamaya başlar.

48
00:02:10,327 --> 00:02:13,164
Bu refleks gözyaşı salgısı

49
00:02:13,164 --> 00:02:14,875
bazal salgıdan farklıdır.

50
00:02:14,875 --> 00:02:16,290
Çünkü gözü yıkamak, zararlı madde ve bileşikleri

51
00:02:16,290 --> 00:02:17,833
uzaklaştırmak için büyük

52
00:02:17,833 --> 00:02:21,218
miktarlarda sentezlenir ve

53
00:02:21,218 --> 00:02:23,910
sıvı tabakası mikroorganizmaları durdurmak için

54
00:02:23,910 --> 00:02:28,249
daha fazla antikor taşır.

55
00:02:28,249 --> 00:02:30,912
Her ikisi de hayal kırıklığına uğramıştır.

56
00:02:30,912 --> 00:02:32,839
Eğer İris, Soğan her ceketini çıkardığında zarar

57
00:02:32,839 --> 00:02:34,782
görecekse ve ağlayacaksa, ilişkiyi

58
00:02:34,782 --> 00:02:37,613
devam ettiremeyeceklerini bilmektedirler.

59
00:02:37,613 --> 00:02:39,522
O yüzden ayrılmaya karar verirler.

60
00:02:39,522 --> 00:02:41,666
Soğan kapıdan çıkarken

61
00:02:41,666 --> 00:02:43,346
İris ağlamayı keser.

62
00:02:43,346 --> 00:02:44,870
Ama sonra yeniden başlar.

63
00:02:44,870 --> 00:02:47,161
Fakat bu seferki refleks yanıtından değil

64
00:02:47,161 --> 00:02:49,660
duygulandığından ağlamaktadır.

65
00:02:49,660 --> 00:02:52,591
Bir kişi çok üzüldüğünde ya da çok mutlu olduğunda

66
00:02:52,591 --> 00:02:54,369
kontrolünü kaybedebilir

67
00:02:54,369 --> 00:02:55,635
ve bunun tehlikeli sonuçları olabilir.

68
00:02:55,635 --> 00:02:57,163
Bu yüzden duygusal gözyaşları üretilir ki

69
00:02:57,163 --> 00:02:58,841
ruh durumumuz,

70
00:02:58,841 --> 00:03:00,832
kalp hızının artışı,

71
00:03:00,832 --> 00:03:02,757
soluğun yavaşlaması gibi diğer

72
00:03:02,757 --> 00:03:04,329
fiziksel reaksiyonlarla birlikte

73
00:03:04,329 --> 00:03:05,921
normale dönsün.

74
00:03:05,921 --> 00:03:07,849
Ama bilimadamları, gözyaşının nasıl

75
00:03:07,849 --> 00:03:11,581
yararlı olduğuna dair hala kesin bilgilere sahip değiller.

76
00:03:11,581 --> 00:03:13,183
Belki de sempati gösterme ya da kabullenme

77
00:03:13,183 --> 00:03:16,005
için oluşan bir sosyal davranıştır.

78
00:03:16,005 --> 00:03:17,818
Bazı çalışmalarda ise

79
00:03:17,818 --> 00:03:19,766
duygusal gözyaşlarının yüksek düzeyde

80
00:03:19,766 --> 00:03:21,400
ACTH ve enkefalin, endorfin

81
00:03:21,400 --> 00:03:24,319
ve doğal ağrı kesiciler gibi

82
00:03:24,319 --> 00:03:26,666
stres hormonları salgılattığı gösterilmiştir.

83
00:03:26,666 --> 00:03:30,423
Demek ki, duygusal gözyaşları duygusal durumu yansıttığı gibi

84
00:03:30,423 --> 00:03:33,416
İris'in de rahatlamasını sağlar.

85
00:03:33,416 --> 00:03:35,703
Soğan ile işlerin iyiye gitmemesine üzüldüm, İris

86
00:03:35,703 --> 00:03:37,085
ama merak etme,

87
00:03:37,085 --> 00:03:39,180
seni sağlıklı ve dengeli tutan bu 3 çeşit

88
00:03:39,180 --> 00:03:41,172
gözyaşına sahip olduğun sürece

89
00:03:41,172 --> 00:03:42,300
iyi olacaksın.

90
00:03:42,300 --> 00:03:43,017
Sen de göreceksin.