WEBVTT

00:00:06.171 --> 00:00:09.930
ကျွန်တော်တို့ ဒီနေ့ ပြောပြလိုတာ အိုင်ရီးစ် ဆိုတဲ့ ကလေးမလေးရဲ့ အဖြစ်အပျက်ပါ။

00:00:09.930 --> 00:00:13.360
အိုင်ရီးစ်ဟာ သိပ်ကို ထိခိုက်လွယ်သူလေးပါ။

00:00:13.360 --> 00:00:16.998
ဘယ်လောက်အထိတောင်လဲ ဆိုတော့ တစ်ချိန်လုံးကို မျက်ရည် စက်လက်နဲ့ပါ။

00:00:16.998 --> 00:00:20.002
သူဟာဝမ်းနည်းတဲ့ အခါမှာ ငိုတယ်၊

00:00:20.002 --> 00:00:23.085
ဝမ်းသာတဲ့ အခါမှာ

00:00:23.085 --> 00:00:28.020
အကြောင်းဖြစ်ရပ်တွေက သူမကို စိတ်အနျောက်အယှက် ပေးတဲ့ အခါတွေတောင်မှာမှ မျက်ရည်ကျတတ်တယ်။

00:00:28.020 --> 00:00:31.363
သူမဆီမှာ ရှိတဲ့ အထူး အကျိတ် (lacrimal gland) တွေဟာ မျက်ရည်အသစ်တွေကို ထုတ်လုပ်ပေးကြပါတယ်၊

00:00:31.363 --> 00:00:33.786
ပြီးတော့ lacrimal puncta လို့ခေါ်တဲ့ အထူးပြွန်တွေကျတော့

00:00:33.786 --> 00:00:36.911
မျက်ရည် အဟောင်ေးတွကို အဝေးယူထုတ်ပစ်ပြီး ခြောက်သွားစေဖို့ အတွက်ပါ။

00:00:36.911 --> 00:00:38.949
သူငိုတာ ဘယ်လောက်တောင် များသလဲဆိုတော့၊

00:00:38.949 --> 00:00:41.257
တစ်ရက်တစ်ရက်ကို မျက်ရည် ဆယ်အောင်စ ရှိတာမို့လို့

00:00:41.257 --> 00:00:43.469
တစ်နှစ်ကို ဂါလံ သုံးဆယ်ကြီးတောင်ဗျာ။

00:00:43.469 --> 00:00:45.368
တကယ့်တကယ်ကျတော့၊ အနီးကပ် ကြည့်ကြည့်မယ်ဆိုရင်၊

00:00:45.368 --> 00:00:49.971
သူမဟာ တစ်ချိန်လုံးလိုလိုမှာ အနည်းနဲ့အများ ငိုနေတာပါ။

00:00:49.971 --> 00:00:52.592
အိုင်ရီးစ်က တစ်ချိန်လုံး ထုတ်လုပ်ပေးနေတဲ့ အခြေခံ မျက်ရည်တွေကတော့

00:00:52.592 --> 00:00:54.999
ပါးလှတဲ့အလွှာပါး သုံးခုမှ ထွက်လာခြင်း ဖြစ်ပ်ြီါ

00:00:54.999 --> 00:00:58.383
သူမကို လွှမ်းခြုံထားတဲ့ အညစ်အကြေးများကို ထုတ်ယူပစ်ပေးပါတယ်။

00:00:58.383 --> 00:01:00.915
အိုင်ရီးစ်နဲ့ကပ်လျက် နောက်တစ်ခုက ချွဲရည်အလွှာပါ

00:01:00.915 --> 00:01:03.745
၎င်းဟာ အရာအားလုံးကို တုတ်ချီထားတာပါ။

00:01:03.745 --> 00:01:06.055
အဲဒါရဲ့ အပေါ်မှာက ရေကြည်လွှာ ရှိတယ်

00:01:06.055 --> 00:01:07.515
အိုင်ရီးစ်ကို ရေစိုနေအောင် လုပ်ပေးတယ်

00:01:07.515 --> 00:01:09.449
ကျူးကျော်ဝင်လာကြတဲ့ ဗက်တးရီးယားတွေကို တွန်းထုတ်ပါတယ်၊

00:01:09.449 --> 00:01:13.172
ပြီးတော့ သူမရဲ့ အသား ဒါမှမဟုတ် မျက်ကြည်လွှာကို ကာကွယ်ပေးပါတယ်။

00:01:13.172 --> 00:01:15.585
နောက်ဆုံးမှာတော့ အဆီရဲ့အလွှာ ရှိပါတယ်။

00:01:15.585 --> 00:01:18.759
အပြင်မှနေပြီး ဖုံးအုပ်ထားတဲ့ အဆီလွှာဖြစ်ပြီး မျက်နှာပြင်ကိုချောမွေ့အောင်လုပ်ပေးပါတယ်။

00:01:18.759 --> 00:01:20.340
အဲဒါမှ အိုင်ရီးစ်ဟာ ထုတ်ချင်းပေါက် မြင်နိုင်မှာ ဖြစ်သလို

00:01:20.340 --> 00:01:22.996
ကျန်တဲ့ အလွှာတွေ အငွေပျံ ခြောက်မသွားအောင် ကူပေးပါတယ်။

00:01:22.996 --> 00:01:24.929
ပုံမှန်အားဖြင့် အိုင်ရီးစ်ဟာ တစ်နေ့လုံး သွားလာနေရင်း

00:01:24.929 --> 00:01:26.888
ပင်ကိုမူလ မျက်ရည်တွေ သူတို့ရဲ့ အလုပ်ကို လုပ်နေကြတာကို

00:01:26.888 --> 00:01:28.209
သတိတောင် မထားမိပါဘူး။

00:01:28.209 --> 00:01:30.041
အဲဒါမျိုးကို စဉ်းစားမိတာတောင် မဟုတ်ပါဘူး။

00:01:30.041 --> 00:01:32.919
ဒါပေမဲ့၊ တစ်နေ့တော့ သူမဟာ ကြက်သွန်နီ ဆိုတဲ့ ကလေးမလေးနဲ့ တွေ့မိပါတယ်

00:01:32.919 --> 00:01:34.911
အိုင်ရီးစ်ဟာ တစ်ချက်တည်းနဲ့ကို အရမ်းကြိုက်မိတယ်။

00:01:34.911 --> 00:01:37.577
ကြက်သွန်နီဟာ သူမရဲ့ ခရမ်းရောင် အပေါ်အင်္ကျီနဲ့ သားနားနေလိုက်တာ၊

00:01:37.577 --> 00:01:39.830
ပြီးတော့ အနံ့ကလဲ အရမ်းကို ကောင်းလိုက်တာ။

00:01:39.830 --> 00:01:42.339
အဲဒါနဲ့ အိုင်ရီးစ်ဟာ ကြက်သွန်နီကို ညာစာစားဖို့ သူ့အိမ်ကို ဖိတ်လိုက်ပါတယ်။

00:01:42.339 --> 00:01:45.034
ဒါပေမဲ့ သူမဟာ အိမ်ကို ရောက်လာလို့ အပေါ်အင်္ကျီကို ချွတ်လိုက်တာနဲ့

00:01:45.034 --> 00:01:47.250
ကြောက်မက်စရာ တစ်ခုခု ဖြစ်လာပါတော့တယ်။

00:01:47.250 --> 00:01:49.664
ဖြစ်ပုံက ကြက်သွန်နီက သူ့အပေါ်အင်္ကျီကို ချွတ်ခွာလိုက်တာနဲ့

00:01:49.664 --> 00:01:51.499
ဓါတု အပြောင်းအလဲ တစ်ခု ဖြစ်လာခဲ့လို့ပါ။

00:01:51.499 --> 00:01:54.782
၎င်းရဲ့ ထက်မြက်တဲ့ အနံ့ရဲ့ အကြောင်းရင်း ဖြစ်တဲ့ ဆာလ်ဖိုဆိုက်တွေဟာ

00:01:54.782 --> 00:01:56.616
ဆာလ်ဖဲနစ် ငရဲမီး အဖြစ် ပြောင်းလဲလာပြီး

00:01:56.616 --> 00:02:00.579
အဲဒါက တဖန် syn-Propanethial S-oxide လို့ ရှည်လျားစွာခေါ်ယူရတဲ့ မနှစ်မြို့ဖွယ်

00:02:00.579 --> 00:02:03.825
ဓါတ်ငွေ့အဖြစ်ကို ပြောင်းလဲလာခဲ့ခြင်း ကြောင့်ပါ။

00:02:03.825 --> 00:02:06.203
အဲဒီဓါတ်ငွေ့ဟာ အိုင်ရီးစ် စပ်ဖျဉ်းဖျဉ်း ဖြစ်လာစေတော့တာပေါ့။

00:02:06.203 --> 00:02:07.705
အဲဒါနဲ့ ရုတ်ခနဲဆိုသလို သူမဟာ ဘာမှ မတတ်နိုင်တော့ပါဘူး။

00:02:07.705 --> 00:02:10.327
ထိန်းမရ သိမ်းမရ ငိုလာပါတော့တယ်။

00:02:10.327 --> 00:02:13.164
အဲဒီ အလိုလို တုန့်ပြန်ပြီး ထွက်လာကြတဲ့ မျက်ရည်တွေဟာ

00:02:13.164 --> 00:02:14.875
အိုင်ရီးစ် အနေနဲ့ ရိုးနေပြီဖြစ်တဲ့ ပင်ကိုမူလ မျက်ရည်တွေနဲ့ မတူပါဘူး။

00:02:14.875 --> 00:02:16.290
အဲဒီလို ထွက်လာတဲ့ မျက်ရည်တွေရဲ့ ရည်ရွယ်ရင်းကိုက

00:02:16.290 --> 00:02:17.833
အန္တရာယ် ရှိနိုင်ကြတဲ့ အရာများ ဒါမှမဟုတ်အပိုင်းအစလေးတွေကို ဆေးကြောပစ်ဖို့

00:02:17.833 --> 00:02:21.218
ဖြစ်တာမို့လို့ အလုံးအရင်းနဲ့ ထုတ်လုပ်ပေးရပါတယ်။

00:02:21.218 --> 00:02:23.910
ပြီးတော့ ၎င်းတို့ရဲ့ အရည်ကြည်လွှာထဲမှာ ပဋိပစ္စည်းတွေ အများကြီး ပါဝင်နေလို့

00:02:23.910 --> 00:02:28.249
အထဲကိုဖောက်ဝင်ဖို့ ကြိုးစားနိုင်ကြတဲ့ ဘယ်လို မိုက်ခရို အကောင်လေးတွေကိုမဆို တားဆီးပစ်မှာပါ။

00:02:28.249 --> 00:02:30.912
အိုင်ရီးစ်ရော ကြက်သွန်နီ နစ်ဦးစလုံး စိတ်ပျက်ကြရပါတယ်။

00:02:30.912 --> 00:02:32.839
အခုလို ပုံစံမျိုးနဲ့ အိုင်ရီးစ်ဟာ ကြက်သွန်နီက သူ့အပေါ်အင်္ကျီကို ချွတ်လိုက်တိုင်း

00:02:32.839 --> 00:02:34.782
နာကျင်လွန်လို့ သူ ငိုနေရမယ့် အဖြစ်ကြောင့်

00:02:34.782 --> 00:02:37.613
သူတို့ဟာ ဆက်လက်ဆက်ဆံ မရနိုင်တော့ပါ။

00:02:37.613 --> 00:02:39.522
အဲဒါနဲ့ သူတို့ဟာ ခွဲလိုက်ကြဖို့ ဆုံးဖြတ်ကြရပါတယ်။

00:02:39.522 --> 00:02:41.666
ကက်သွန်နီက တံခါးအပြင်ကို ထွက်သွားတာနဲ့

00:02:41.666 --> 00:02:43.346
အိုင်ရီးစ်ဟာ အငိုတိတ်သွားပါတယ်။

00:02:43.346 --> 00:02:44.870
ပြီးတော့ ချက်ချင်းဆိုသလို ပြန်ပြီး ငိုလာတယ်။

00:02:44.870 --> 00:02:47.161
အခုတစ်ခါၽမှာတော့ သူမရဲ့ မျက်ရည်တွေဟာ အလိုလိုတုံ့ပြန်တဲ့မျက်ရည် မဟုတ်ဘဲ

00:02:47.161 --> 00:02:49.660
စိတ်လှုပ်ရှား ဝမ်းနည်းမှု မျက်ရည်တွေပါ။

00:02:49.660 --> 00:02:52.591
တစ်ယောက်ယောက်ဟာ သိပ်ကို ဝမ်းနည်းနေမယ် ဒါမှမဟုတ် ဝမ်းသာနေမယ်ဆိုရင်

00:02:52.591 --> 00:02:54.369
ကိုယ့်ကို ထိန်းချုပ် မရသလို ခံစားလာရခြင်းဟာ

00:02:54.369 --> 00:02:55.635
အန္တရာယ် ရှိနိုင်ပါတယ်။

00:02:55.635 --> 00:02:57.163
အဲဒါကြောင့်မို့လို့ စိတ်လှုပ်ရှားမှု မျက်ရည်တွေကို

00:02:57.163 --> 00:02:58.841
စေလွှတ်ပြီး စိတ် ခြေအနေကို

00:02:58.841 --> 00:03:00.832
အတတ်နိုင်ဆုံး အမြန်ဆုံး တည်ငြိမ်အောင် လုပ်ပေးတာပါ။

00:03:00.832 --> 00:03:02.757
အဲဒီ တစ်ချိန်တည်းမှာ နှလုံးခုန်နှုန်း မြန်လာတာတို့၊

00:03:02.757 --> 00:03:04.329
အသက်ရှူမှု နှေးလာတာတို့လို

00:03:04.329 --> 00:03:05.921
တခြား ရုပ်ပိုင်းဆိူင်ရာ တုံ့ပြန်မှုတွေကိုလည်း တွေ့မြင်ကြရမှာပါ။

00:03:05.921 --> 00:03:07.849
ဘယ်လိုပဲဖြစ်ဖြစ် သိပ္ပံပညာရှင်တွေကတော့

00:03:07.849 --> 00:03:11.581
ဒီကိစ္စထဲမှာ မျက်ရည်တွေ ကိုယ်၌ ကိုက ဘယ်လို ကူညီပေးကြတာလဲ ဆိုတာ မသေချာကြပါဘူး။

00:03:11.581 --> 00:03:13.183
၎င်းတို့ဟာ လူမှုရေး ယန္တရား တစ်ခု ဖြစ်နိုင်ပြီး၊

00:03:13.183 --> 00:03:16.005
တဖက်သားရဲ့ ကြင်နာမှုကို ဒါမှ အရှုံးပေးမှုကို ခံယူချင်လို့ ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။

00:03:16.005 --> 00:03:17.818
တစ်ချိန်တည်းမှာ တချို့သော လေ့လာမှုများအရ

00:03:17.818 --> 00:03:19.766
စိတ်လှုပ်ရှားလို့ ထွက်လာတဲ့ မျက်ရည်တွေထဲမှာ

00:03:19.766 --> 00:03:21.400
ဖိစီးမုႈ ဟိုမုန်းဓါတ်တွေ တိုးပွားလာတာကို တွေ့ရပါတယ်။

00:03:21.400 --> 00:03:24.319
ACTH နဲ့ enkephalin လိုခေါ်တဲ့

00:03:24.319 --> 00:03:26.666
endorphin နဲ့ နာကျင်မှုကို ပျောက်စေတဲ့ အရာတွေပါပါတယ်။

00:03:26.666 --> 00:03:30.423
ကျွန်တော်တို့ အခုမြင်ကြရတဲ့ အဖြစ်ထဲမှာ စိတ်လှုပ်ရှားမှု မျက်ရည်တွေက အိုင်ရီးစ်ကို စိတ်ငြိမ်အောင် တိုက်ရိုက် ကူညီပေးတာကို

00:03:30.423 --> 00:03:33.416
ပြီးတော့ သူမရဲ့ စိတ်လှုပ်ရှားမှု အခြေအနေကို အခြားသူတို့အား ပြသပေးနေတာကို တွေ့မြင်နိုင်ပါတယ်။

00:03:33.416 --> 00:03:35.703
ဆော်ရီးပဲ ကြက်သွန်နီရေ၊ အိုင်ရီးစ်နဲ့ အဆင်မပြေတာကို

00:03:35.703 --> 00:03:37.085
စိတ်မပူပါနဲ့လေ။

00:03:37.085 --> 00:03:39.180
ကျွန်တော်တို့ အားလုံးဆီမှာ အဲဒီလို မျက်ရည်တွေ သုံးမျိုးသုံးစား ရှိနေသရွေ့

00:03:39.180 --> 00:03:41.172
ကျွန်တော်တို့ဟာ စိတ်ချက်လက်ချ ကျန်းမာစွာ

00:03:41.172 --> 00:03:42.300
နေထိုင်နိုင်ကြမှာ ဖြစ်ပြီး အားလုံး အခြေအနေ ကောင်းနေမှာပါ။

00:03:42.300 --> 00:03:43.017
ခင်ဗျားတို့အားလုံး မြင်လာကြရမှာပါ။