1
00:00:06,171 --> 00:00:09,930
ကျွန်တော်တို့ ဒီနေ့ ပြောပြလိုတာ အိုင်ရီးစ် ဆိုတဲ့ ကလေးမလေးရဲ့ အဖြစ်အပျက်ပါ။

2
00:00:09,930 --> 00:00:13,360
အိုင်ရီးစ်ဟာ သိပ်ကို ထိခိုက်လွယ်သူလေးပါ။

3
00:00:13,360 --> 00:00:16,998
ဘယ်လောက်အထိတောင်လဲ ဆိုတော့ တစ်ချိန်လုံးကို မျက်ရည် စက်လက်နဲ့ပါ။

4
00:00:16,998 --> 00:00:20,002
သူဟာဝမ်းနည်းတဲ့ အခါမှာ ငိုတယ်၊

5
00:00:20,002 --> 00:00:23,085
ဝမ်းသာတဲ့ အခါမှာ

6
00:00:23,085 --> 00:00:28,020
အကြောင်းဖြစ်ရပ်တွေက သူမကို စိတ်အနျောက်အယှက် ပေးတဲ့ အခါတွေတောင်မှာမှ မျက်ရည်ကျတတ်တယ်။

7
00:00:28,020 --> 00:00:31,363
သူမဆီမှာ ရှိတဲ့ အထူး အကျိတ် (lacrimal gland) တွေဟာ မျက်ရည်အသစ်တွေကို ထုတ်လုပ်ပေးကြပါတယ်၊

8
00:00:31,363 --> 00:00:33,786
ပြီးတော့ lacrimal puncta လို့ခေါ်တဲ့ အထူးပြွန်တွေကျတော့

9
00:00:33,786 --> 00:00:36,911
မျက်ရည် အဟောင်ေးတွကို အဝေးယူထုတ်ပစ်ပြီး ခြောက်သွားစေဖို့ အတွက်ပါ။

10
00:00:36,911 --> 00:00:38,949
သူငိုတာ ဘယ်လောက်တောင် များသလဲဆိုတော့၊

11
00:00:38,949 --> 00:00:41,257
တစ်ရက်တစ်ရက်ကို မျက်ရည် ဆယ်အောင်စ ရှိတာမို့လို့

12
00:00:41,257 --> 00:00:43,469
တစ်နှစ်ကို ဂါလံ သုံးဆယ်ကြီးတောင်ဗျာ။

13
00:00:43,469 --> 00:00:45,368
တကယ့်တကယ်ကျတော့၊ အနီးကပ် ကြည့်ကြည့်မယ်ဆိုရင်၊

14
00:00:45,368 --> 00:00:49,971
သူမဟာ တစ်ချိန်လုံးလိုလိုမှာ အနည်းနဲ့အများ ငိုနေတာပါ။

15
00:00:49,971 --> 00:00:52,592
အိုင်ရီးစ်က တစ်ချိန်လုံး ထုတ်လုပ်ပေးနေတဲ့ အခြေခံ မျက်ရည်တွေကတော့

16
00:00:52,592 --> 00:00:54,999
ပါးလှတဲ့အလွှာပါး သုံးခုမှ ထွက်လာခြင်း ဖြစ်ပ်ြီါ

17
00:00:54,999 --> 00:00:58,383
သူမကို လွှမ်းခြုံထားတဲ့ အညစ်အကြေးများကို ထုတ်ယူပစ်ပေးပါတယ်။

18
00:00:58,383 --> 00:01:00,915
အိုင်ရီးစ်နဲ့ကပ်လျက် နောက်တစ်ခုက ချွဲရည်အလွှာပါ

19
00:01:00,915 --> 00:01:03,745
၎င်းဟာ အရာအားလုံးကို တုတ်ချီထားတာပါ။

20
00:01:03,745 --> 00:01:06,055
အဲဒါရဲ့ အပေါ်မှာက ရေကြည်လွှာ ရှိတယ်

21
00:01:06,055 --> 00:01:07,515
အိုင်ရီးစ်ကို ရေစိုနေအောင် လုပ်ပေးတယ်

22
00:01:07,515 --> 00:01:09,449
ကျူးကျော်ဝင်လာကြတဲ့ ဗက်တးရီးယားတွေကို တွန်းထုတ်ပါတယ်၊

23
00:01:09,449 --> 00:01:13,172
ပြီးတော့ သူမရဲ့ အသား ဒါမှမဟုတ် မျက်ကြည်လွှာကို ကာကွယ်ပေးပါတယ်။

24
00:01:13,172 --> 00:01:15,585
နောက်ဆုံးမှာတော့ အဆီရဲ့အလွှာ ရှိပါတယ်။

25
00:01:15,585 --> 00:01:18,759
အပြင်မှနေပြီး ဖုံးအုပ်ထားတဲ့ အဆီလွှာဖြစ်ပြီး မျက်နှာပြင်ကိုချောမွေ့အောင်လုပ်ပေးပါတယ်။

26
00:01:18,759 --> 00:01:20,340
အဲဒါမှ အိုင်ရီးစ်ဟာ ထုတ်ချင်းပေါက် မြင်နိုင်မှာ ဖြစ်သလို

27
00:01:20,340 --> 00:01:22,996
ကျန်တဲ့ အလွှာတွေ အငွေပျံ ခြောက်မသွားအောင် ကူပေးပါတယ်။

28
00:01:22,996 --> 00:01:24,929
ပုံမှန်အားဖြင့် အိုင်ရီးစ်ဟာ တစ်နေ့လုံး သွားလာနေရင်း

29
00:01:24,929 --> 00:01:26,888
ပင်ကိုမူလ မျက်ရည်တွေ သူတို့ရဲ့ အလုပ်ကို လုပ်နေကြတာကို

30
00:01:26,888 --> 00:01:28,209
သတိတောင် မထားမိပါဘူး။

31
00:01:28,209 --> 00:01:30,041
အဲဒါမျိုးကို စဉ်းစားမိတာတောင် မဟုတ်ပါဘူး။

32
00:01:30,041 --> 00:01:32,919
ဒါပေမဲ့၊ တစ်နေ့တော့ သူမဟာ ကြက်သွန်နီ ဆိုတဲ့ ကလေးမလေးနဲ့ တွေ့မိပါတယ်

33
00:01:32,919 --> 00:01:34,911
အိုင်ရီးစ်ဟာ တစ်ချက်တည်းနဲ့ကို အရမ်းကြိုက်မိတယ်။

34
00:01:34,911 --> 00:01:37,577
ကြက်သွန်နီဟာ သူမရဲ့ ခရမ်းရောင် အပေါ်အင်္ကျီနဲ့ သားနားနေလိုက်တာ၊

35
00:01:37,577 --> 00:01:39,830
ပြီးတော့ အနံ့ကလဲ အရမ်းကို ကောင်းလိုက်တာ။

36
00:01:39,830 --> 00:01:42,339
အဲဒါနဲ့ အိုင်ရီးစ်ဟာ ကြက်သွန်နီကို ညာစာစားဖို့ သူ့အိမ်ကို ဖိတ်လိုက်ပါတယ်။

37
00:01:42,339 --> 00:01:45,034
ဒါပေမဲ့ သူမဟာ အိမ်ကို ရောက်လာလို့ အပေါ်အင်္ကျီကို ချွတ်လိုက်တာနဲ့

38
00:01:45,034 --> 00:01:47,250
ကြောက်မက်စရာ တစ်ခုခု ဖြစ်လာပါတော့တယ်။

39
00:01:47,250 --> 00:01:49,664
ဖြစ်ပုံက ကြက်သွန်နီက သူ့အပေါ်အင်္ကျီကို ချွတ်ခွာလိုက်တာနဲ့

40
00:01:49,664 --> 00:01:51,499
ဓါတု အပြောင်းအလဲ တစ်ခု ဖြစ်လာခဲ့လို့ပါ။

41
00:01:51,499 --> 00:01:54,782
၎င်းရဲ့ ထက်မြက်တဲ့ အနံ့ရဲ့ အကြောင်းရင်း ဖြစ်တဲ့ ဆာလ်ဖိုဆိုက်တွေဟာ

42
00:01:54,782 --> 00:01:56,616
ဆာလ်ဖဲနစ် ငရဲမီး အဖြစ် ပြောင်းလဲလာပြီး

43
00:01:56,616 --> 00:02:00,579
အဲဒါက တဖန် syn-Propanethial S-oxide လို့ ရှည်လျားစွာခေါ်ယူရတဲ့ မနှစ်မြို့ဖွယ်

44
00:02:00,579 --> 00:02:03,825
ဓါတ်ငွေ့အဖြစ်ကို ပြောင်းလဲလာခဲ့ခြင်း ကြောင့်ပါ။

45
00:02:03,825 --> 00:02:06,203
အဲဒီဓါတ်ငွေ့ဟာ အိုင်ရီးစ် စပ်ဖျဉ်းဖျဉ်း ဖြစ်လာစေတော့တာပေါ့။

46
00:02:06,203 --> 00:02:07,705
အဲဒါနဲ့ ရုတ်ခနဲဆိုသလို သူမဟာ ဘာမှ မတတ်နိုင်တော့ပါဘူး။

47
00:02:07,705 --> 00:02:10,327
ထိန်းမရ သိမ်းမရ ငိုလာပါတော့တယ်။

48
00:02:10,327 --> 00:02:13,164
အဲဒီ အလိုလို တုန့်ပြန်ပြီး ထွက်လာကြတဲ့ မျက်ရည်တွေဟာ

49
00:02:13,164 --> 00:02:14,875
အိုင်ရီးစ် အနေနဲ့ ရိုးနေပြီဖြစ်တဲ့ ပင်ကိုမူလ မျက်ရည်တွေနဲ့ မတူပါဘူး။

50
00:02:14,875 --> 00:02:16,290
အဲဒီလို ထွက်လာတဲ့ မျက်ရည်တွေရဲ့ ရည်ရွယ်ရင်းကိုက

51
00:02:16,290 --> 00:02:17,833
အန္တရာယ် ရှိနိုင်ကြတဲ့ အရာများ ဒါမှမဟုတ်အပိုင်းအစလေးတွေကို ဆေးကြောပစ်ဖို့

52
00:02:17,833 --> 00:02:21,218
ဖြစ်တာမို့လို့ အလုံးအရင်းနဲ့ ထုတ်လုပ်ပေးရပါတယ်။

53
00:02:21,218 --> 00:02:23,910
ပြီးတော့ ၎င်းတို့ရဲ့ အရည်ကြည်လွှာထဲမှာ ပဋိပစ္စည်းတွေ အများကြီး ပါဝင်နေလို့

54
00:02:23,910 --> 00:02:28,249
အထဲကိုဖောက်ဝင်ဖို့ ကြိုးစားနိုင်ကြတဲ့ ဘယ်လို မိုက်ခရို အကောင်လေးတွေကိုမဆို တားဆီးပစ်မှာပါ။

55
00:02:28,249 --> 00:02:30,912
အိုင်ရီးစ်ရော ကြက်သွန်နီ နစ်ဦးစလုံး စိတ်ပျက်ကြရပါတယ်။

56
00:02:30,912 --> 00:02:32,839
အခုလို ပုံစံမျိုးနဲ့ အိုင်ရီးစ်ဟာ ကြက်သွန်နီက သူ့အပေါ်အင်္ကျီကို ချွတ်လိုက်တိုင်း

57
00:02:32,839 --> 00:02:34,782
နာကျင်လွန်လို့ သူ ငိုနေရမယ့် အဖြစ်ကြောင့်

58
00:02:34,782 --> 00:02:37,613
သူတို့ဟာ ဆက်လက်ဆက်ဆံ မရနိုင်တော့ပါ။

59
00:02:37,613 --> 00:02:39,522
အဲဒါနဲ့ သူတို့ဟာ ခွဲလိုက်ကြဖို့ ဆုံးဖြတ်ကြရပါတယ်။

60
00:02:39,522 --> 00:02:41,666
ကက်သွန်နီက တံခါးအပြင်ကို ထွက်သွားတာနဲ့

61
00:02:41,666 --> 00:02:43,346
အိုင်ရီးစ်ဟာ အငိုတိတ်သွားပါတယ်။

62
00:02:43,346 --> 00:02:44,870
ပြီးတော့ ချက်ချင်းဆိုသလို ပြန်ပြီး ငိုလာတယ်။

63
00:02:44,870 --> 00:02:47,161
အခုတစ်ခါၽမှာတော့ သူမရဲ့ မျက်ရည်တွေဟာ အလိုလိုတုံ့ပြန်တဲ့မျက်ရည် မဟုတ်ဘဲ

64
00:02:47,161 --> 00:02:49,660
စိတ်လှုပ်ရှား ဝမ်းနည်းမှု မျက်ရည်တွေပါ။

65
00:02:49,660 --> 00:02:52,591
တစ်ယောက်ယောက်ဟာ သိပ်ကို ဝမ်းနည်းနေမယ် ဒါမှမဟုတ် ဝမ်းသာနေမယ်ဆိုရင်

66
00:02:52,591 --> 00:02:54,369
ကိုယ့်ကို ထိန်းချုပ် မရသလို ခံစားလာရခြင်းဟာ

67
00:02:54,369 --> 00:02:55,635
အန္တရာယ် ရှိနိုင်ပါတယ်။

68
00:02:55,635 --> 00:02:57,163
အဲဒါကြောင့်မို့လို့ စိတ်လှုပ်ရှားမှု မျက်ရည်တွေကို

69
00:02:57,163 --> 00:02:58,841
စေလွှတ်ပြီး စိတ် ခြေအနေကို

70
00:02:58,841 --> 00:03:00,832
အတတ်နိုင်ဆုံး အမြန်ဆုံး တည်ငြိမ်အောင် လုပ်ပေးတာပါ။

71
00:03:00,832 --> 00:03:02,757
အဲဒီ တစ်ချိန်တည်းမှာ နှလုံးခုန်နှုန်း မြန်လာတာတို့၊

72
00:03:02,757 --> 00:03:04,329
အသက်ရှူမှု နှေးလာတာတို့လို

73
00:03:04,329 --> 00:03:05,921
တခြား ရုပ်ပိုင်းဆိူင်ရာ တုံ့ပြန်မှုတွေကိုလည်း တွေ့မြင်ကြရမှာပါ။

74
00:03:05,921 --> 00:03:07,849
ဘယ်လိုပဲဖြစ်ဖြစ် သိပ္ပံပညာရှင်တွေကတော့

75
00:03:07,849 --> 00:03:11,581
ဒီကိစ္စထဲမှာ မျက်ရည်တွေ ကိုယ်၌ ကိုက ဘယ်လို ကူညီပေးကြတာလဲ ဆိုတာ မသေချာကြပါဘူး။

76
00:03:11,581 --> 00:03:13,183
၎င်းတို့ဟာ လူမှုရေး ယန္တရား တစ်ခု ဖြစ်နိုင်ပြီး၊

77
00:03:13,183 --> 00:03:16,005
တဖက်သားရဲ့ ကြင်နာမှုကို ဒါမှ အရှုံးပေးမှုကို ခံယူချင်လို့ ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။

78
00:03:16,005 --> 00:03:17,818
တစ်ချိန်တည်းမှာ တချို့သော လေ့လာမှုများအရ

79
00:03:17,818 --> 00:03:19,766
စိတ်လှုပ်ရှားလို့ ထွက်လာတဲ့ မျက်ရည်တွေထဲမှာ

80
00:03:19,766 --> 00:03:21,400
ဖိစီးမုႈ ဟိုမုန်းဓါတ်တွေ တိုးပွားလာတာကို တွေ့ရပါတယ်။

81
00:03:21,400 --> 00:03:24,319
ACTH နဲ့ enkephalin လိုခေါ်တဲ့

82
00:03:24,319 --> 00:03:26,666
endorphin နဲ့ နာကျင်မှုကို ပျောက်စေတဲ့ အရာတွေပါပါတယ်။

83
00:03:26,666 --> 00:03:30,423
ကျွန်တော်တို့ အခုမြင်ကြရတဲ့ အဖြစ်ထဲမှာ စိတ်လှုပ်ရှားမှု မျက်ရည်တွေက အိုင်ရီးစ်ကို စိတ်ငြိမ်အောင် တိုက်ရိုက် ကူညီပေးတာကို

84
00:03:30,423 --> 00:03:33,416
ပြီးတော့ သူမရဲ့ စိတ်လှုပ်ရှားမှု အခြေအနေကို အခြားသူတို့အား ပြသပေးနေတာကို တွေ့မြင်နိုင်ပါတယ်။

85
00:03:33,416 --> 00:03:35,703
ဆော်ရီးပဲ ကြက်သွန်နီရေ၊ အိုင်ရီးစ်နဲ့ အဆင်မပြေတာကို

86
00:03:35,703 --> 00:03:37,085
စိတ်မပူပါနဲ့လေ။

87
00:03:37,085 --> 00:03:39,180
ကျွန်တော်တို့ အားလုံးဆီမှာ အဲဒီလို မျက်ရည်တွေ သုံးမျိုးသုံးစား ရှိနေသရွေ့

88
00:03:39,180 --> 00:03:41,172
ကျွန်တော်တို့ဟာ စိတ်ချက်လက်ချ ကျန်းမာစွာ

89
00:03:41,172 --> 00:03:42,300
နေထိုင်နိုင်ကြမှာ ဖြစ်ပြီး အားလုံး အခြေအနေ ကောင်းနေမှာပါ။

90
00:03:42,300 --> 00:03:43,017
ခင်ဗျားတို့အားလုံး မြင်လာကြရမှာပါ။