[Script Info]
Title: 
[Events]
Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text
Dialogue: 0,0:00:01.33,0:00:04.79,Default,,0000,0000,0000,,Ik ben er vrij zeker van\Ndat ik niet de enige in deze zaal ben
Dialogue: 0,0:00:04.81,0:00:09.52,Default,,0000,0000,0000,,die op een bepaald moment\Nomhoog keek naar de sterren
Dialogue: 0,0:00:09.55,0:00:12.18,Default,,0000,0000,0000,,en zich afvroeg: "Zijn wij de enige,
Dialogue: 0,0:00:12.20,0:00:16.00,Default,,0000,0000,0000,,of zijn er nog andere \Nplaneten met leven zoals de onze?"
Dialogue: 0,0:00:17.01,0:00:20.52,Default,,0000,0000,0000,,Ik denk dat het mogelijk is\Ndat ik dan de enige persoon ben
Dialogue: 0,0:00:20.54,0:00:22.82,Default,,0000,0000,0000,,die geobsedeerd genoeg was door die vraag
Dialogue: 0,0:00:22.84,0:00:24.46,Default,,0000,0000,0000,,om er haar carrière van te maken.
Dialogue: 0,0:00:24.48,0:00:26.48,Default,,0000,0000,0000,,Maar we gaan door.
Dialogue: 0,0:00:26.51,0:00:29.62,Default,,0000,0000,0000,,Hoe komen we tot deze vraag?
Dialogue: 0,0:00:29.64,0:00:32.01,Default,,0000,0000,0000,,Ik zou zeggen dat het eerste\Nwat we moeten doen,
Dialogue: 0,0:00:32.03,0:00:37.45,Default,,0000,0000,0000,,is onze ogen afwenden van de hemel\Nen naar onze eigen planeet Aarde kijken.
Dialogue: 0,0:00:38.17,0:00:42.38,Default,,0000,0000,0000,,En bedenk hoeveel geluk\Nde Aarde moest hebben
Dialogue: 0,0:00:42.40,0:00:44.19,Default,,0000,0000,0000,,om een bewoonbare planeet te worden.
Dialogue: 0,0:00:44.19,0:00:46.90,Default,,0000,0000,0000,,Ze moet op zijn minst wel \Neen beetje geluk gehad hebben.
Dialogue: 0,0:00:46.92,0:00:49.43,Default,,0000,0000,0000,,Hadden wij dichter bij de Zon gezeten
Dialogue: 0,0:00:49.45,0:00:51.46,Default,,0000,0000,0000,,of een beetje verder weg,
Dialogue: 0,0:00:51.48,0:00:55.100,Default,,0000,0000,0000,,dan zou het water ofwel weggekookt\Nofwel bevroren zijn.
Dialogue: 0,0:00:56.02,0:01:00.08,Default,,0000,0000,0000,,Ik bedoel dat het niet vanzelfsprekend is\Ndat een planeet water heeft.
Dialogue: 0,0:01:00.11,0:01:03.72,Default,,0000,0000,0000,,Waren we een droge planeet geweest,
Dialogue: 0,0:01:03.75,0:01:06.08,Default,,0000,0000,0000,,dan zou er niet veel leven \Nop zijn geweest.
Dialogue: 0,0:01:06.11,0:01:09.66,Default,,0000,0000,0000,,En zelfs als we al het water hadden \Ndat we vandaag hebben,
Dialogue: 0,0:01:09.69,0:01:11.82,Default,,0000,0000,0000,,als dat water niet vergezeld was
Dialogue: 0,0:01:11.82,0:01:15.07,Default,,0000,0000,0000,,van de juiste soort van chemische stoffen\Nom het leven op te starten,
Dialogue: 0,0:01:15.09,0:01:18.01,Default,,0000,0000,0000,,dan hadden we een natte planeet,\Nmaar net even dood.
Dialogue: 0,0:01:18.32,0:01:20.58,Default,,0000,0000,0000,,Als zoveel dingen fout kunnen gaan,
Dialogue: 0,0:01:20.60,0:01:23.52,Default,,0000,0000,0000,,wat zijn dan de kansen dat ze goed gaan?
Dialogue: 0,0:01:23.55,0:01:25.98,Default,,0000,0000,0000,,Wat zijn de kansen \Ndat de planeet zich vormt
Dialogue: 0,0:01:26.01,0:01:28.66,Default,,0000,0000,0000,,met minstens de nodige basisingrediënten
Dialogue: 0,0:01:28.68,0:01:31.28,Default,,0000,0000,0000,,om het leven te laten beginnen?
Dialogue: 0,0:01:32.52,0:01:35.17,Default,,0000,0000,0000,,Laten we dat samen eens onderzoeken.
Dialogue: 0,0:01:35.19,0:01:37.24,Default,,0000,0000,0000,,Je gaat voor een bewoonbare planeet.
Dialogue: 0,0:01:37.26,0:01:40.67,Default,,0000,0000,0000,,Het eerste wat je nodig hebt,
Dialogue: 0,0:01:40.69,0:01:42.48,Default,,0000,0000,0000,,is een planeet.
Dialogue: 0,0:01:42.51,0:01:43.51,Default,,0000,0000,0000,,(Gelach)
Dialogue: 0,0:01:43.53,0:01:45.66,Default,,0000,0000,0000,,Maar niet zomaar eender welke planeet.
Dialogue: 0,0:01:45.68,0:01:49.46,Default,,0000,0000,0000,,Je hebt waarschijnlijk een typisch \NAarde-achtige planeet nodig.
Dialogue: 0,0:01:49.48,0:01:50.97,Default,,0000,0000,0000,,Een planeet die rotsachtig is,
Dialogue: 0,0:01:50.100,0:01:53.11,Default,,0000,0000,0000,,zodat je zowel zeeën als land hebt,
Dialogue: 0,0:01:53.13,0:01:57.36,Default,,0000,0000,0000,,en hij mag noch te dichtbij,\Nnoch te ver van zijn ster zitten,
Dialogue: 0,0:01:57.39,0:01:59.84,Default,,0000,0000,0000,,maar alleen in de juiste temperatuurzone.
Dialogue: 0,0:01:59.86,0:02:03.16,Default,,0000,0000,0000,,En dat is waar water vloeibaar is.
Dialogue: 0,0:02:03.18,0:02:06.28,Default,,0000,0000,0000,,Hoeveel van dit soort planeten\Nhebben we in onze Melkweg?
Dialogue: 0,0:02:06.80,0:02:10.27,Default,,0000,0000,0000,,Een van de grote ontdekkingen\Nvan de afgelopen decennia
Dialogue: 0,0:02:10.29,0:02:12.77,Default,,0000,0000,0000,,is dat er ongelooflijk veel planeten zijn.
Dialogue: 0,0:02:13.21,0:02:16.21,Default,,0000,0000,0000,,Bijna elke ster heeft \Neen planeet om zich heen.
Dialogue: 0,0:02:16.24,0:02:17.65,Default,,0000,0000,0000,,Sommige hebben er veel.
Dialogue: 0,0:02:17.67,0:02:20.56,Default,,0000,0000,0000,,En tussen deze planeten
Dialogue: 0,0:02:20.59,0:02:24.43,Default,,0000,0000,0000,,zijn er een paar procent \NAarde-achtig genoeg
Dialogue: 0,0:02:24.45,0:02:28.01,Default,,0000,0000,0000,,dat we ze zouden kunnen beschouwen\Nals planeten met mogelijk leven.
Dialogue: 0,0:02:28.03,0:02:31.66,Default,,0000,0000,0000,,De juiste soort planeet hebben \Nis dus eigenlijk niet zo moeilijk
Dialogue: 0,0:02:31.69,0:02:35.93,Default,,0000,0000,0000,,als we weten dat er in ons melkwegstelsel\Nongeveer 100 miljard sterren zijn.
Dialogue: 0,0:02:35.95,0:02:40.05,Default,,0000,0000,0000,,Dat geeft je ongeveer een miljard\Nplaneten met potentieel leven.
Dialogue: 0,0:02:40.34,0:02:43.01,Default,,0000,0000,0000,,Maar het is niet genoeg\Nom alleen de juiste temperatuur
Dialogue: 0,0:02:43.04,0:02:44.85,Default,,0000,0000,0000,,of de juiste samenstelling te hebben.
Dialogue: 0,0:02:44.87,0:02:47.14,Default,,0000,0000,0000,,Je hebt ook de juiste chemicaliën nodig.
Dialogue: 0,0:02:47.55,0:02:51.77,Default,,0000,0000,0000,,En het tweede en belangrijke ingrediënt\Nvoor een bewoonbare planeet --
Dialogue: 0,0:02:51.79,0:02:54.72,Default,,0000,0000,0000,,ik denk dat dat vrij intuïtief is --
Dialogue: 0,0:02:54.74,0:02:56.33,Default,,0000,0000,0000,,is water.
Dialogue: 0,0:02:56.36,0:03:01.50,Default,,0000,0000,0000,,We definieerden immers onze planeet\Nmet potentieel leven
Dialogue: 0,0:03:01.52,0:03:04.20,Default,,0000,0000,0000,,als een met de juiste temperatuur\Nvoor vloeibaar water.
Dialogue: 0,0:03:04.84,0:03:08.41,Default,,0000,0000,0000,,Ik bedoel dat hier op Aarde\Nhet leven gebaseerd is op water.
Dialogue: 0,0:03:08.71,0:03:10.00,Default,,0000,0000,0000,,Maar meer in het algemeen
Dialogue: 0,0:03:10.03,0:03:14.28,Default,,0000,0000,0000,,is water gewoon echt goed als \Nontmoetingsplaats voor chemische stoffen.
Dialogue: 0,0:03:14.31,0:03:16.31,Default,,0000,0000,0000,,Het is een zeer speciale vloeistof.
Dialogue: 0,0:03:16.33,0:03:19.91,Default,,0000,0000,0000,,Dit is dus ons tweede basisingrediënt.
Dialogue: 0,0:03:20.28,0:03:22.21,Default,,0000,0000,0000,,Het derde ingrediënt is, denk ik,
Dialogue: 0,0:03:22.23,0:03:24.85,Default,,0000,0000,0000,,waarschijnlijk een beetje verrassender.
Dialogue: 0,0:03:24.87,0:03:27.66,Default,,0000,0000,0000,,We gaan daar organische \Nstoffen moeten hebben,
Dialogue: 0,0:03:27.68,0:03:29.81,Default,,0000,0000,0000,,omdat we denken aan organisch leven.
Dialogue: 0,0:03:30.19,0:03:31.90,Default,,0000,0000,0000,,Maar de organische molecule
Dialogue: 0,0:03:31.93,0:03:35.70,Default,,0000,0000,0000,,die essentieel lijkt \Nvoor de chemische netwerken
Dialogue: 0,0:03:35.73,0:03:37.77,Default,,0000,0000,0000,,die biomoleculen kunnen produceren,
Dialogue: 0,0:03:37.77,0:03:40.20,Default,,0000,0000,0000,,is waterstofcyanide.
Dialogue: 0,0:03:40.48,0:03:43.81,Default,,0000,0000,0000,,Wie dit molecule kent,
Dialogue: 0,0:03:43.84,0:03:47.22,Default,,0000,0000,0000,,weet dat je er beter van wegblijft.
Dialogue: 0,0:03:47.78,0:03:48.93,Default,,0000,0000,0000,,Maar het blijkt
Dialogue: 0,0:03:48.95,0:03:52.12,Default,,0000,0000,0000,,dat wat echt, echt slecht is\Nvoor geavanceerde vormen van leven,
Dialogue: 0,0:03:52.14,0:03:53.80,Default,,0000,0000,0000,,zoals jullie,
Dialogue: 0,0:03:53.82,0:03:57.31,Default,,0000,0000,0000,,echt, echt goed is om \Ndie chemie mee te beginnen,
Dialogue: 0,0:03:57.33,0:04:00.62,Default,,0000,0000,0000,,de juiste soort chemie die kan leiden \Ntot het ontstaan van het leven.
Dialogue: 0,0:04:01.18,0:04:03.98,Default,,0000,0000,0000,,Nu hebben we onze \Ndrie benodigde ingrediënten,
Dialogue: 0,0:04:04.01,0:04:06.01,Default,,0000,0000,0000,,te weten: een gematigde planeet,
Dialogue: 0,0:04:06.03,0:04:08.58,Default,,0000,0000,0000,,water en waterstofcyanide.
Dialogue: 0,0:04:08.60,0:04:11.37,Default,,0000,0000,0000,,Hoe vaak komen deze drie samen voor?
Dialogue: 0,0:04:11.40,0:04:14.04,Default,,0000,0000,0000,,Hoeveel gematigde planeten zijn er
Dialogue: 0,0:04:14.07,0:04:16.54,Default,,0000,0000,0000,,met water en waterstofcyanide?
Dialogue: 0,0:04:17.03,0:04:18.69,Default,,0000,0000,0000,,In een ideale wereld
Dialogue: 0,0:04:18.71,0:04:21.70,Default,,0000,0000,0000,,zouden we een van onze telescopen
Dialogue: 0,0:04:21.70,0:04:24.69,Default,,0000,0000,0000,,naar een van die gematigde\Nplaneten richten
Dialogue: 0,0:04:24.71,0:04:26.28,Default,,0000,0000,0000,,en het zelf gaan bekijken.
Dialogue: 0,0:04:26.30,0:04:29.93,Default,,0000,0000,0000,,Zo van: "Hebben deze planeten \Nwater en cyaniden?"
Dialogue: 0,0:04:30.53,0:04:36.66,Default,,0000,0000,0000,,Helaas hebben we nog geen telescopen\Ndie groot genoeg zijn om dat te kunnen.
Dialogue: 0,0:04:36.69,0:04:40.57,Default,,0000,0000,0000,,We kunnen moleculen detecteren \Nin de atmosfeer van een aantal planeten.
Dialogue: 0,0:04:40.59,0:04:42.20,Default,,0000,0000,0000,,Maar dit zijn grote planeten
Dialogue: 0,0:04:42.22,0:04:44.68,Default,,0000,0000,0000,,die vaak vrij dicht bij hun ster zitten,
Dialogue: 0,0:04:44.70,0:04:47.49,Default,,0000,0000,0000,,niet zoals deze, weet je,\Nnet geschikte planeten
Dialogue: 0,0:04:47.51,0:04:48.98,Default,,0000,0000,0000,,waar we het hier over hadden,
Dialogue: 0,0:04:49.00,0:04:51.20,Default,,0000,0000,0000,,die veel kleiner en verder weg zijn.
Dialogue: 0,0:04:51.53,0:04:53.70,Default,,0000,0000,0000,,Dus moeten we het anders doen.
Dialogue: 0,0:04:53.73,0:04:58.66,Default,,0000,0000,0000,,De andere manier die we bedachten \Nen daarna hebben gevolgd,
Dialogue: 0,0:04:58.69,0:05:01.30,Default,,0000,0000,0000,,is om niet meer te zoeken\Nnaar deze moleculen
Dialogue: 0,0:05:01.33,0:05:03.52,Default,,0000,0000,0000,,op bestaande planeten,
Dialogue: 0,0:05:03.54,0:05:07.28,Default,,0000,0000,0000,,maar ernaar te zoeken in het materiaal\Nwaaruit nieuwe planeten ontstaan.
Dialogue: 0,0:05:07.31,0:05:11.75,Default,,0000,0000,0000,,Planeten ontstaan in schijven\Nvan stof en gas rond jonge sterren.
Dialogue: 0,0:05:11.78,0:05:15.80,Default,,0000,0000,0000,,Deze schijven krijgen hun materiaal\Nuit het interstellaire medium.
Dialogue: 0,0:05:15.80,0:05:18.63,Default,,0000,0000,0000,,Het blijkt dat de lege ruimte\Ndie je tussen de sterren ziet
Dialogue: 0,0:05:18.66,0:05:22.39,Default,,0000,0000,0000,,wanneer je ernaar op zoek bent\Nen existentiële vragen stelt,
Dialogue: 0,0:05:22.42,0:05:24.59,Default,,0000,0000,0000,,niet zo leeg is als ze lijkt,
Dialogue: 0,0:05:24.61,0:05:26.57,Default,,0000,0000,0000,,maar eigenlijk vol met gas en stof,
Dialogue: 0,0:05:26.60,0:05:28.84,Default,,0000,0000,0000,,dat zoals je weet,\Nkan samenklonteren in wolken,
Dialogue: 0,0:05:28.87,0:05:32.22,Default,,0000,0000,0000,,en dan samentrekken om schijven,\Nsterren en planeten te vormen.
Dialogue: 0,0:05:32.97,0:05:37.54,Default,,0000,0000,0000,,Een van de dingen die we altijd zien\Nals we naar deze wolken kijken,
Dialogue: 0,0:05:37.56,0:05:38.97,Default,,0000,0000,0000,,is water.
Dialogue: 0,0:05:38.99,0:05:41.66,Default,,0000,0000,0000,,Ik denk dat we de neiging hebben\Nom water te zien
Dialogue: 0,0:05:41.69,0:05:44.29,Default,,0000,0000,0000,,als iets speciaals voor ons.
Dialogue: 0,0:05:44.85,0:05:48.66,Default,,0000,0000,0000,,Water is een van de meest voorkomende\Nmoleculen in het heelal,
Dialogue: 0,0:05:48.68,0:05:50.41,Default,,0000,0000,0000,,inclusief in deze wolken,
Dialogue: 0,0:05:50.43,0:05:52.90,Default,,0000,0000,0000,,deze ster- en planeetvormende wolken.
Dialogue: 0,0:05:53.66,0:05:54.82,Default,,0000,0000,0000,,En dat niet alleen,
Dialogue: 0,0:05:54.84,0:05:56.82,Default,,0000,0000,0000,,water is ook een erg robuust molecule:
Dialogue: 0,0:05:56.84,0:05:59.24,Default,,0000,0000,0000,,het is niet zo makkelijk kapot te krijgen.
Dialogue: 0,0:05:59.26,0:06:02.34,Default,,0000,0000,0000,,Veel van dit water \Nin de interstellaire ruimte
Dialogue: 0,0:06:02.36,0:06:06.47,Default,,0000,0000,0000,,zal dus de nogal gevaarlijke\Ninstortreis overleven
Dialogue: 0,0:06:06.47,0:06:10.16,Default,,0000,0000,0000,,van wolken, naar schijf, naar planeet.
Dialogue: 0,0:06:10.97,0:06:13.05,Default,,0000,0000,0000,,Water is dus oké.
Dialogue: 0,0:06:13.07,0:06:15.93,Default,,0000,0000,0000,,Dat tweede ingrediënt \Ngaat niet echt een probleem zijn.
Dialogue: 0,0:06:15.95,0:06:20.17,Default,,0000,0000,0000,,De meeste planeten\Nkrijgen bij hun vorming water mee.
Dialogue: 0,0:06:21.12,0:06:23.46,Default,,0000,0000,0000,,Hoe zit het nu met waterstofcyanide?
Dialogue: 0,0:06:23.48,0:06:27.99,Default,,0000,0000,0000,,We zien ook cyaniden en andere \Nsoortgelijke organische moleculen
Dialogue: 0,0:06:28.01,0:06:30.60,Default,,0000,0000,0000,,in deze interstellaire wolken.
Dialogue: 0,0:06:30.62,0:06:35.91,Default,,0000,0000,0000,,Maar hier zijn we er minder zeker van\Nof de moleculen gaan overleven
Dialogue: 0,0:06:35.93,0:06:37.94,Default,,0000,0000,0000,,bij hun reis van wolk naar schijf.
Dialogue: 0,0:06:37.97,0:06:40.63,Default,,0000,0000,0000,,Ze zijn wat delicater, kwetsbaarder.
Dialogue: 0,0:06:40.66,0:06:43.99,Default,,0000,0000,0000,,Als we dus gaan weten\Ndat dit waterstofcyanide
Dialogue: 0,0:06:44.02,0:06:47.22,Default,,0000,0000,0000,,zich in de buurt \Nvan nieuwe planeten bevindt,
Dialogue: 0,0:06:47.25,0:06:49.54,Default,,0000,0000,0000,,zouden we het echt moeten zien\Nin de schijf zelf,
Dialogue: 0,0:06:49.56,0:06:51.79,Default,,0000,0000,0000,,in de planeetvormende schijven.
Dialogue: 0,0:06:51.82,0:06:54.26,Default,,0000,0000,0000,,Een jaar of tien geleden
Dialogue: 0,0:06:54.28,0:06:59.52,Default,,0000,0000,0000,,startte ik een programma op\Nom te zoeken naar dit waterstofcyanide
Dialogue: 0,0:06:59.55,0:07:02.72,Default,,0000,0000,0000,,en andere moleculen\Nin die planeetvormende schijven.
Dialogue: 0,0:07:02.75,0:07:05.98,Default,,0000,0000,0000,,En dit is wat we gevonden hebben.
Dialogue: 0,0:07:06.01,0:07:08.93,Default,,0000,0000,0000,,Goed nieuws dus, in deze zes beelden
Dialogue: 0,0:07:08.95,0:07:15.07,Default,,0000,0000,0000,,vertegenwoordigen die heldere pixels \Nuitstoot van waterstofcyanide
Dialogue: 0,0:07:15.09,0:07:18.58,Default,,0000,0000,0000,,in planeetvormende schijven\Nop honderden lichtjaren afstand
Dialogue: 0,0:07:18.60,0:07:20.62,Default,,0000,0000,0000,,die tot bij onze telescoop zijn geraakt,
Dialogue: 0,0:07:20.65,0:07:21.93,Default,,0000,0000,0000,,op de detector,
Dialogue: 0,0:07:21.95,0:07:24.68,Default,,0000,0000,0000,,zodat we ze konden zien als dit.
Dialogue: 0,0:07:25.23,0:07:26.51,Default,,0000,0000,0000,,Het goede nieuws
Dialogue: 0,0:07:26.53,0:07:30.60,Default,,0000,0000,0000,,is dat deze schijven inderdaad\Nwaterstofcyanide bevatten.
Dialogue: 0,0:07:30.62,0:07:34.02,Default,,0000,0000,0000,,Dat laatste, ongrijpbaardere ingrediënt.
Dialogue: 0,0:07:35.16,0:07:40.22,Default,,0000,0000,0000,,Het slechte nieuws is dat we niet weten\Nwaar het zit in de schijf.
Dialogue: 0,0:07:40.81,0:07:41.91,Default,,0000,0000,0000,,Als we hiernaar kijken,
Dialogue: 0,0:07:41.91,0:07:44.53,Default,,0000,0000,0000,,zal niemand kunnen zeggen \Ndat het mooie beelden zijn,
Dialogue: 0,0:07:44.55,0:07:47.32,Default,,0000,0000,0000,,zelfs niet toen we ze kregen.
Dialogue: 0,0:07:47.34,0:07:50.76,Default,,0000,0000,0000,,Je ziet dat de pixelgrootte vrij groot is,
Dialogue: 0,0:07:50.78,0:07:53.91,Default,,0000,0000,0000,,eigenlijk groter dan de schijven zelf.
Dialogue: 0,0:07:53.94,0:07:55.39,Default,,0000,0000,0000,,Elke pixel hier
Dialogue: 0,0:07:55.42,0:07:58.90,Default,,0000,0000,0000,,is iets dat veel groter is\Ndan ons zonnestelsel.
Dialogue: 0,0:07:59.34,0:08:01.28,Default,,0000,0000,0000,,Dat betekent
Dialogue: 0,0:08:01.30,0:08:05.41,Default,,0000,0000,0000,,dat we niet weten waar in de schijf\Nhet waterstofcyanide vandaan komt.
Dialogue: 0,0:08:05.77,0:08:06.100,Default,,0000,0000,0000,,En dat is een probleem,
Dialogue: 0,0:08:07.02,0:08:08.57,Default,,0000,0000,0000,,omdat deze gematigde planeten
Dialogue: 0,0:08:08.60,0:08:11.55,Default,,0000,0000,0000,,niet zomaar overal hun waterstofcyanide \Nvandaan kunnen halen,
Dialogue: 0,0:08:11.58,0:08:14.95,Default,,0000,0000,0000,,maar het moet in de buurt zijn \Nvan waar ze zich vormen
Dialogue: 0,0:08:14.98,0:08:16.87,Default,,0000,0000,0000,,om erbij te kunnen.
Dialogue: 0,0:08:16.89,0:08:22.03,Default,,0000,0000,0000,,Laten we om dit duidelijk te maken\Neens nadenken over een analoog voorbeeld,
Dialogue: 0,0:08:22.06,0:08:25.28,Default,,0000,0000,0000,,namelijk het kweken van cipressen\Nin de Verenigde Staten.
Dialogue: 0,0:08:25.92,0:08:29.17,Default,,0000,0000,0000,,Veronderstel dat je terugkomt uit Europa,
Dialogue: 0,0:08:29.19,0:08:31.93,Default,,0000,0000,0000,,waar je prachtige, \NItaliaanse cipressen hebt gezien,
Dialogue: 0,0:08:31.96,0:08:33.90,Default,,0000,0000,0000,,en je wil wel eens weten
Dialogue: 0,0:08:33.90,0:08:37.01,Default,,0000,0000,0000,,of het zin heeft om ze \Nin de Verenigde Staten te importeren.
Dialogue: 0,0:08:37.04,0:08:38.67,Default,,0000,0000,0000,,Kan je ze hier kweken?
Dialogue: 0,0:08:38.70,0:08:40.44,Default,,0000,0000,0000,,Dus praat je met cipresexperts
Dialogue: 0,0:08:40.44,0:08:43.05,Default,,0000,0000,0000,,en die vertellen je\Ndat er inderdaad een strook is
Dialogue: 0,0:08:43.05,0:08:46.41,Default,,0000,0000,0000,,waar het niet al te warm, \Nnoch te koud is in de Verenigde Staten,
Dialogue: 0,0:08:46.43,0:08:47.97,Default,,0000,0000,0000,,waar je ze zou kunnen telen.
Dialogue: 0,0:08:47.100,0:08:51.90,Default,,0000,0000,0000,,En als je een mooie, hoge-resolutiekaart \Nof afbeelding als deze hebt,
Dialogue: 0,0:08:51.92,0:08:54.74,Default,,0000,0000,0000,,is het vrij gemakkelijk om te zien\Ndat deze cipresstrook
Dialogue: 0,0:08:54.77,0:08:58.23,Default,,0000,0000,0000,,overlapt met veel pixels \Nvan groene, vruchtbare grond.
Dialogue: 0,0:08:58.75,0:09:01.72,Default,,0000,0000,0000,,Zelfs als ik deze kaart \Neen beetje verslechter,
Dialogue: 0,0:09:01.74,0:09:03.72,Default,,0000,0000,0000,,de resolutie verminder,
Dialogue: 0,0:09:03.72,0:09:05.41,Default,,0000,0000,0000,,kunnen we nog steeds zeggen
Dialogue: 0,0:09:05.43,0:09:09.03,Default,,0000,0000,0000,,dat er vruchtbaar land \Noverlapt met deze strook.
Dialogue: 0,0:09:09.47,0:09:14.50,Default,,0000,0000,0000,,Maar wat als de hele Verenigde Staten
Dialogue: 0,0:09:14.52,0:09:17.73,Default,,0000,0000,0000,,samengebald wordt tot een enkele pixel?
Dialogue: 0,0:09:17.75,0:09:19.77,Default,,0000,0000,0000,,Als de resolutie zo laag is.
Dialogue: 0,0:09:19.79,0:09:21.08,Default,,0000,0000,0000,,Wat doe je dan?
Dialogue: 0,0:09:21.11,0:09:26.23,Default,,0000,0000,0000,,Hoe kan je dan zien of je cipressen \Nkunt kweken in de Verenigde Staten?
Dialogue: 0,0:09:26.45,0:09:28.49,Default,,0000,0000,0000,,Wel, het antwoord is dat je dat niet kunt.
Dialogue: 0,0:09:28.49,0:09:30.88,Default,,0000,0000,0000,,Ik bedoel dat er zeker \Nwat vruchtbaar land is,
Dialogue: 0,0:09:30.90,0:09:33.66,Default,,0000,0000,0000,,of je zou die groene tint \Nniet hebben op die pixel,
Dialogue: 0,0:09:33.68,0:09:35.65,Default,,0000,0000,0000,,maar je zou gewoon niet kunnen vertellen
Dialogue: 0,0:09:35.67,0:09:38.87,Default,,0000,0000,0000,,of iets van dat groen \Nzich op de juiste plaats bevindt.
Dialogue: 0,0:09:38.90,0:09:41.66,Default,,0000,0000,0000,,Dat is net het probleem\Nwaarmee we werden geconfronteerd
Dialogue: 0,0:09:41.69,0:09:44.88,Default,,0000,0000,0000,,met onze enkele-pixel\Nafbeeldingen van deze schijven
Dialogue: 0,0:09:44.90,0:09:46.50,Default,,0000,0000,0000,,met waterstofcyanide.
Dialogue: 0,0:09:46.52,0:09:48.70,Default,,0000,0000,0000,,Wat we dus nodig hebben, \Nis iets analoogs,
Dialogue: 0,0:09:48.72,0:09:51.79,Default,,0000,0000,0000,,minstens zo’n lage-resolutiekaarten\Nzoals ik net liet zien,
Dialogue: 0,0:09:51.82,0:09:54.24,Default,,0000,0000,0000,,om te kunnen bepalen of er overlap is
Dialogue: 0,0:09:54.24,0:09:56.66,Default,,0000,0000,0000,,tussen de plaatsen \Nwaar er waterstofcyanide is
Dialogue: 0,0:09:56.69,0:09:59.65,Default,,0000,0000,0000,,en waar deze planeten erbij kunnen \Nals ze zich vormen.
Dialogue: 0,0:10:00.24,0:10:03.44,Default,,0000,0000,0000,,Tot onze redding \Nkwam er een paar jaar geleden
Dialogue: 0,0:10:03.46,0:10:07.45,Default,,0000,0000,0000,,deze nieuwe, fantastische,\Nmooie telescoop, ALMA,
Dialogue: 0,0:10:07.47,0:10:10.33,Default,,0000,0000,0000,,de Atacama Large Millimeter\Nand submillimeter Array
Dialogue: 0,0:10:10.35,0:10:11.55,Default,,0000,0000,0000,,in het noorden van Chili.
Dialogue: 0,0:10:11.90,0:10:15.66,Default,,0000,0000,0000,,ALMA is geweldig \Nop veel verschillende manieren,
Dialogue: 0,0:10:15.69,0:10:18.49,Default,,0000,0000,0000,,maar waar ik me op ga richten is deze --
Dialogue: 0,0:10:18.49,0:10:21.81,Default,,0000,0000,0000,,zoals je kunt zien,\Nnoem ik dit één telescoop --
Dialogue: 0,0:10:21.81,0:10:25.48,Default,,0000,0000,0000,,maar je ziet eigenlijk\Nveel schotels in dit beeld.
Dialogue: 0,0:10:25.50,0:10:30.13,Default,,0000,0000,0000,,Dit is een telescoop\Ndie bestaat uit 66 afzonderlijke schotels
Dialogue: 0,0:10:30.15,0:10:32.07,Default,,0000,0000,0000,,die allemaal samenwerken.
Dialogue: 0,0:10:32.48,0:10:35.05,Default,,0000,0000,0000,,Dat betekent dat je een telescoop hebt
Dialogue: 0,0:10:35.07,0:10:37.95,Default,,0000,0000,0000,,waarvan de grootte gelijk is \Naan de grootste afstand
Dialogue: 0,0:10:37.97,0:10:41.28,Default,,0000,0000,0000,,waarop je deze schotels \Nuit elkaar kan zetten.
Dialogue: 0,0:10:41.30,0:10:44.06,Default,,0000,0000,0000,,In ALMA's geval is dat enkele kilometers.
Dialogue: 0,0:10:44.10,0:10:47.90,Default,,0000,0000,0000,,Dus krijg je een meer \Ndan een kilometer grote telescoop.
Dialogue: 0,0:10:48.27,0:10:50.14,Default,,0000,0000,0000,,En met zo'n grote telescoop
Dialogue: 0,0:10:50.16,0:10:52.66,Default,,0000,0000,0000,,kan je op echt kleine dingen inzoomen,
Dialogue: 0,0:10:52.69,0:10:55.22,Default,,0000,0000,0000,,inclusief het maken van kaarten \Nvan waterstofcyanide
Dialogue: 0,0:10:55.22,0:10:57.56,Default,,0000,0000,0000,,in planeetvormende schijven.
Dialogue: 0,0:10:57.58,0:11:00.41,Default,,0000,0000,0000,,Toen ALMA online kwam \Neen paar jaar geleden,
Dialogue: 0,0:11:00.43,0:11:04.51,Default,,0000,0000,0000,,was dat een van de eerste dingen\Ndie ik voorstelde om hem ervoor gebruiken.
Dialogue: 0,0:11:05.09,0:11:09.02,Default,,0000,0000,0000,,Hoe ziet een kaart van waterstofcyanide\Nin een schijf er uit?
Dialogue: 0,0:11:09.05,0:11:11.56,Default,,0000,0000,0000,,Zit het waterstofcyanide \Nop de juiste plaats?
Dialogue: 0,0:11:11.58,0:11:13.70,Default,,0000,0000,0000,,En het antwoord is ja.
Dialogue: 0,0:11:13.72,0:11:15.73,Default,,0000,0000,0000,,Dit is de kaart.
Dialogue: 0,0:11:15.75,0:11:19.69,Default,,0000,0000,0000,,Je ziet de waterstofcyanide-uitstoot\Nverspreid over de schijf.
Dialogue: 0,0:11:19.72,0:11:21.57,Default,,0000,0000,0000,,Ten eerste zit het bijna overal,
Dialogue: 0,0:11:21.59,0:11:23.16,Default,,0000,0000,0000,,en dat is heel goed nieuws.
Dialogue: 0,0:11:23.18,0:11:26.36,Default,,0000,0000,0000,,Maar je hebt veel extra heldere uitstoot
Dialogue: 0,0:11:26.39,0:11:29.59,Default,,0000,0000,0000,,komende uit de buurt van de ster\Nnaar het midden van de schijf.
Dialogue: 0,0:11:29.96,0:11:33.12,Default,,0000,0000,0000,,En dat is precies waar we het willen zien.
Dialogue: 0,0:11:33.15,0:11:35.79,Default,,0000,0000,0000,,Dit is de buurt waar \Ndeze planeten worden gevormd.
Dialogue: 0,0:11:35.82,0:11:39.60,Default,,0000,0000,0000,,We zien dat niet alleen bij één schijf --
Dialogue: 0,0:11:39.62,0:11:41.77,Default,,0000,0000,0000,,hier zijn drie verdere voorbeelden.
Dialogue: 0,0:11:41.77,0:11:44.33,Default,,0000,0000,0000,,Je kunt zien dat ze allemaal \Nhetzelfde laten zien --
Dialogue: 0,0:11:44.33,0:11:46.58,Default,,0000,0000,0000,,hopen heldere waterstofcyanide-uitstoot
Dialogue: 0,0:11:46.60,0:11:48.93,Default,,0000,0000,0000,,vanuit ongeveer het midden van de ster.
Dialogue: 0,0:11:49.23,0:11:51.91,Default,,0000,0000,0000,,Om eerlijk te zijn,\Nzien we dit niet altijd.
Dialogue: 0,0:11:51.93,0:11:54.47,Default,,0000,0000,0000,,Er zijn schijven \Nwaar we het omgekeerde zien,
Dialogue: 0,0:11:54.49,0:11:57.50,Default,,0000,0000,0000,,waar er eigenlijk een gat zit \Nin de emissie naar het centrum.
Dialogue: 0,0:11:57.50,0:11:59.91,Default,,0000,0000,0000,,Het tegenovergestelde\Nvan wat wij willen zien.
Dialogue: 0,0:11:59.91,0:12:02.46,Default,,0000,0000,0000,,Dit zijn geen plaatsen \Nwaar we zouden zoeken
Dialogue: 0,0:12:02.48,0:12:06.49,Default,,0000,0000,0000,,naar waterstofcyanide \Nwaar planeten zich vormen.
Dialogue: 0,0:12:06.51,0:12:08.09,Default,,0000,0000,0000,,Maar in de meeste gevallen
Dialogue: 0,0:12:08.12,0:12:10.12,Default,,0000,0000,0000,,vinden we niet alleen waterstofcyanide,
Dialogue: 0,0:12:10.15,0:12:12.55,Default,,0000,0000,0000,,maar we vinden het ook \Nop de juiste plaats.
Dialogue: 0,0:12:13.04,0:12:15.08,Default,,0000,0000,0000,,Wat betekent dit allemaal?
Dialogue: 0,0:12:15.10,0:12:17.55,Default,,0000,0000,0000,,Ik vertelde jullie in het begin
Dialogue: 0,0:12:17.57,0:12:20.96,Default,,0000,0000,0000,,dat we heel veel\Ngematigde planeten hebben,
Dialogue: 0,0:12:20.98,0:12:22.89,Default,,0000,0000,0000,,misschien wel een miljard of zo,
Dialogue: 0,0:12:22.91,0:12:25.43,Default,,0000,0000,0000,,waarop leven zich kon ontwikkelen
Dialogue: 0,0:12:25.46,0:12:27.98,Default,,0000,0000,0000,,als ze de juiste ingrediënten hadden.
Dialogue: 0,0:12:28.00,0:12:29.18,Default,,0000,0000,0000,,Ik toonde ook aan
Dialogue: 0,0:12:29.20,0:12:33.08,Default,,0000,0000,0000,,dat we denken dat de juiste ingrediënten \Ner meestal ook zijn --
Dialogue: 0,0:12:33.10,0:12:35.28,Default,,0000,0000,0000,,we hebben water, \Nwe hebben waterstofcyanide,
Dialogue: 0,0:12:35.30,0:12:37.51,Default,,0000,0000,0000,,evenals andere organische moleculen
Dialogue: 0,0:12:37.53,0:12:39.20,Default,,0000,0000,0000,,samen met de cyaniden.
Dialogue: 0,0:12:39.88,0:12:41.64,Default,,0000,0000,0000,,Dit betekent dat planeten
Dialogue: 0,0:12:41.64,0:12:44.10,Default,,0000,0000,0000,,met de meest basale\Ningrediënten voor leven
Dialogue: 0,0:12:44.12,0:12:47.15,Default,,0000,0000,0000,,waarschijnlijk ongelooflijk\Nveel voorkomen in onze Melkweg.
Dialogue: 0,0:12:48.13,0:12:50.69,Default,,0000,0000,0000,,En als om leven te ontwikkelen
Dialogue: 0,0:12:50.71,0:12:54.01,Default,,0000,0000,0000,,alleen deze basisingrediënten nodig zijn,
Dialogue: 0,0:12:54.04,0:12:56.90,Default,,0000,0000,0000,,dan zouden er veel planeten \Nmet leven moeten zijn.
Dialogue: 0,0:12:57.40,0:12:59.34,Default,,0000,0000,0000,,Maar dat is natuurlijk een grote 'als'.
Dialogue: 0,0:12:59.36,0:13:02.31,Default,,0000,0000,0000,,Ik zou zeggen dat de uitdaging\Nvan de volgende decennia,
Dialogue: 0,0:13:02.34,0:13:04.82,Default,,0000,0000,0000,,voor zowel de sterrenkunde \Nals de scheikunde,
Dialogue: 0,0:13:04.84,0:13:07.58,Default,,0000,0000,0000,,is om erachter te komen hoe vaak
Dialogue: 0,0:13:07.61,0:13:10.36,Default,,0000,0000,0000,,planeten met potentieel leven
Dialogue: 0,0:13:10.39,0:13:12.79,Default,,0000,0000,0000,,ook werkelijk leven hebben.
Dialogue: 0,0:13:12.82,0:13:13.97,Default,,0000,0000,0000,,Dank u.
Dialogue: 0,0:13:13.99,0:13:17.48,Default,,0000,0000,0000,,(Applaus)