1
00:00:01,333 --> 00:00:04,786
Ik ben er vrij zeker van
dat ik niet de enige in deze zaal ben

2
00:00:04,810 --> 00:00:09,522
die op een bepaald moment
omhoog keek naar de sterren

3
00:00:09,546 --> 00:00:12,180
en zich afvroeg: "Zijn wij de enige,

4
00:00:12,204 --> 00:00:16,005
of zijn er nog andere 
planeten met leven zoals de onze?"

5
00:00:17,014 --> 00:00:20,521
Ik denk dat het mogelijk is
dat ik dan de enige persoon ben

6
00:00:20,545 --> 00:00:22,816
die geobsedeerd genoeg was door die vraag

7
00:00:22,840 --> 00:00:24,458
om er haar carrière van te maken.

8
00:00:24,482 --> 00:00:26,482
Maar we gaan door.

9
00:00:26,506 --> 00:00:29,617
Hoe komen we tot deze vraag?

10
00:00:29,641 --> 00:00:32,008
Ik zou zeggen dat het eerste
wat we moeten doen,

11
00:00:32,032 --> 00:00:37,450
is onze ogen afwenden van de hemel
en naar onze eigen planeet Aarde kijken.

12
00:00:38,173 --> 00:00:42,380
En bedenk hoeveel geluk
de Aarde moest hebben

13
00:00:42,404 --> 00:00:44,186
om een bewoonbare planeet te worden.

14
00:00:44,186 --> 00:00:46,895
Ze moet op zijn minst wel 
een beetje geluk gehad hebben.

15
00:00:46,919 --> 00:00:49,427
Hadden wij dichter bij de Zon gezeten

16
00:00:49,451 --> 00:00:51,458
of een beetje verder weg,

17
00:00:51,482 --> 00:00:55,998
dan zou het water ofwel weggekookt
ofwel bevroren zijn.

18
00:00:56,022 --> 00:01:00,083
Ik bedoel dat het niet vanzelfsprekend is
dat een planeet water heeft.

19
00:01:00,107 --> 00:01:03,725
Waren we een droge planeet geweest,

20
00:01:03,749 --> 00:01:06,083
dan zou er niet veel leven 
op zijn geweest.

21
00:01:06,107 --> 00:01:09,664
En zelfs als we al het water hadden 
dat we vandaag hebben,

22
00:01:09,688 --> 00:01:11,824
als dat water niet vergezeld was

23
00:01:11,824 --> 00:01:15,069
van de juiste soort van chemische stoffen
om het leven op te starten,

24
00:01:15,093 --> 00:01:18,012
dan hadden we een natte planeet,
maar net even dood.

25
00:01:18,323 --> 00:01:20,577
Als zoveel dingen fout kunnen gaan,

26
00:01:20,601 --> 00:01:23,522
wat zijn dan de kansen dat ze goed gaan?

27
00:01:23,546 --> 00:01:25,983
Wat zijn de kansen 
dat de planeet zich vormt

28
00:01:26,007 --> 00:01:28,657
met minstens de nodige basisingrediënten

29
00:01:28,681 --> 00:01:31,281
om het leven te laten beginnen?

30
00:01:32,515 --> 00:01:35,166
Laten we dat samen eens onderzoeken.

31
00:01:35,190 --> 00:01:37,237
Je gaat voor een bewoonbare planeet.

32
00:01:37,261 --> 00:01:40,667
Het eerste wat je nodig hebt,

33
00:01:40,691 --> 00:01:42,483
is een planeet.

34
00:01:42,507 --> 00:01:43,508
(Gelach)

35
00:01:43,532 --> 00:01:45,656
Maar niet zomaar eender welke planeet.

36
00:01:45,680 --> 00:01:49,458
Je hebt waarschijnlijk een typisch 
Aarde-achtige planeet nodig.

37
00:01:49,482 --> 00:01:50,974
Een planeet die rotsachtig is,

38
00:01:50,998 --> 00:01:53,106
zodat je zowel zeeën als land hebt,

39
00:01:53,130 --> 00:01:57,362
en hij mag noch te dichtbij,
noch te ver van zijn ster zitten,

40
00:01:57,386 --> 00:01:59,838
maar alleen in de juiste temperatuurzone.

41
00:01:59,862 --> 00:02:03,157
En dat is waar water vloeibaar is.

42
00:02:03,181 --> 00:02:06,276
Hoeveel van dit soort planeten
hebben we in onze Melkweg?

43
00:02:06,800 --> 00:02:10,268
Een van de grote ontdekkingen
van de afgelopen decennia

44
00:02:10,292 --> 00:02:12,772
is dat er ongelooflijk veel planeten zijn.

45
00:02:13,212 --> 00:02:16,212
Bijna elke ster heeft 
een planeet om zich heen.

46
00:02:16,236 --> 00:02:17,649
Sommige hebben er veel.

47
00:02:17,673 --> 00:02:20,562
En tussen deze planeten

48
00:02:20,586 --> 00:02:24,426
zijn er een paar procent 
Aarde-achtig genoeg

49
00:02:24,450 --> 00:02:28,006
dat we ze zouden kunnen beschouwen
als planeten met mogelijk leven.

50
00:02:28,030 --> 00:02:31,665
De juiste soort planeet hebben 
is dus eigenlijk niet zo moeilijk

51
00:02:31,689 --> 00:02:35,927
als we weten dat er in ons melkwegstelsel
ongeveer 100 miljard sterren zijn.

52
00:02:35,951 --> 00:02:40,046
Dat geeft je ongeveer een miljard
planeten met potentieel leven.

53
00:02:40,337 --> 00:02:43,013
Maar het is niet genoeg
om alleen de juiste temperatuur

54
00:02:43,037 --> 00:02:44,847
of de juiste samenstelling te hebben.

55
00:02:44,871 --> 00:02:47,138
Je hebt ook de juiste chemicaliën nodig.

56
00:02:47,553 --> 00:02:51,768
En het tweede en belangrijke ingrediënt
voor een bewoonbare planeet --

57
00:02:51,792 --> 00:02:54,720
ik denk dat dat vrij intuïtief is --

58
00:02:54,744 --> 00:02:56,331
is water.

59
00:02:56,355 --> 00:03:01,498
We definieerden immers onze planeet
met potentieel leven

60
00:03:01,522 --> 00:03:04,202
als een met de juiste temperatuur
voor vloeibaar water.

61
00:03:04,838 --> 00:03:08,409
Ik bedoel dat hier op Aarde
het leven gebaseerd is op water.

62
00:03:08,711 --> 00:03:10,005
Maar meer in het algemeen

63
00:03:10,029 --> 00:03:14,283
is water gewoon echt goed als 
ontmoetingsplaats voor chemische stoffen.

64
00:03:14,307 --> 00:03:16,307
Het is een zeer speciale vloeistof.

65
00:03:16,331 --> 00:03:19,911
Dit is dus ons tweede basisingrediënt.

66
00:03:20,276 --> 00:03:22,208
Het derde ingrediënt is, denk ik,

67
00:03:22,232 --> 00:03:24,847
waarschijnlijk een beetje verrassender.

68
00:03:24,871 --> 00:03:27,656
We gaan daar organische 
stoffen moeten hebben,

69
00:03:27,680 --> 00:03:29,814
omdat we denken aan organisch leven.

70
00:03:30,188 --> 00:03:31,902
Maar de organische molecule

71
00:03:31,926 --> 00:03:35,705
die essentieel lijkt 
voor de chemische netwerken

72
00:03:35,729 --> 00:03:37,768
die biomoleculen kunnen produceren,

73
00:03:37,768 --> 00:03:40,201
is waterstofcyanide.

74
00:03:40,481 --> 00:03:43,814
Wie dit molecule kent,

75
00:03:43,838 --> 00:03:47,219
weet dat je er beter van wegblijft.

76
00:03:47,776 --> 00:03:48,927
Maar het blijkt

77
00:03:48,951 --> 00:03:52,117
dat wat echt, echt slecht is
voor geavanceerde vormen van leven,

78
00:03:52,141 --> 00:03:53,799
zoals jullie,

79
00:03:53,823 --> 00:03:57,307
echt, echt goed is om 
die chemie mee te beginnen,

80
00:03:57,331 --> 00:04:00,616
de juiste soort chemie die kan leiden 
tot het ontstaan van het leven.

81
00:04:01,180 --> 00:04:03,983
Nu hebben we onze 
drie benodigde ingrediënten,

82
00:04:04,007 --> 00:04:06,007
te weten: een gematigde planeet,

83
00:04:06,031 --> 00:04:08,579
water en waterstofcyanide.

84
00:04:08,603 --> 00:04:11,372
Hoe vaak komen deze drie samen voor?

85
00:04:11,396 --> 00:04:14,045
Hoeveel gematigde planeten zijn er

86
00:04:14,069 --> 00:04:16,536
met water en waterstofcyanide?

87
00:04:17,030 --> 00:04:18,688
In een ideale wereld

88
00:04:18,712 --> 00:04:21,700
zouden we een van onze telescopen

89
00:04:21,700 --> 00:04:24,688
naar een van die gematigde
planeten richten

90
00:04:24,712 --> 00:04:26,275
en het zelf gaan bekijken.

91
00:04:26,299 --> 00:04:29,933
Zo van: "Hebben deze planeten 
water en cyaniden?"

92
00:04:30,529 --> 00:04:36,663
Helaas hebben we nog geen telescopen
die groot genoeg zijn om dat te kunnen.

93
00:04:36,687 --> 00:04:40,569
We kunnen moleculen detecteren 
in de atmosfeer van een aantal planeten.

94
00:04:40,593 --> 00:04:42,196
Maar dit zijn grote planeten

95
00:04:42,220 --> 00:04:44,680
die vaak vrij dicht bij hun ster zitten,

96
00:04:44,704 --> 00:04:47,490
niet zoals deze, weet je,
net geschikte planeten

97
00:04:47,514 --> 00:04:48,980
waar we het hier over hadden,

98
00:04:49,004 --> 00:04:51,196
die veel kleiner en verder weg zijn.

99
00:04:51,530 --> 00:04:53,704
Dus moeten we het anders doen.

100
00:04:53,728 --> 00:04:58,662
De andere manier die we bedachten 
en daarna hebben gevolgd,

101
00:04:58,686 --> 00:05:01,305
is om niet meer te zoeken
naar deze moleculen

102
00:05:01,329 --> 00:05:03,519
op bestaande planeten,

103
00:05:03,543 --> 00:05:07,283
maar ernaar te zoeken in het materiaal
waaruit nieuwe planeten ontstaan.

104
00:05:07,307 --> 00:05:11,752
Planeten ontstaan in schijven
van stof en gas rond jonge sterren.

105
00:05:11,776 --> 00:05:15,795
Deze schijven krijgen hun materiaal
uit het interstellaire medium.

106
00:05:15,795 --> 00:05:18,633
Het blijkt dat de lege ruimte
die je tussen de sterren ziet

107
00:05:18,657 --> 00:05:22,391
wanneer je ernaar op zoek bent
en existentiële vragen stelt,

108
00:05:22,415 --> 00:05:24,590
niet zo leeg is als ze lijkt,

109
00:05:24,614 --> 00:05:26,574
maar eigenlijk vol met gas en stof,

110
00:05:26,598 --> 00:05:28,844
dat zoals je weet,
kan samenklonteren in wolken,

111
00:05:28,868 --> 00:05:32,223
en dan samentrekken om schijven,
sterren en planeten te vormen.

112
00:05:32,967 --> 00:05:37,538
Een van de dingen die we altijd zien
als we naar deze wolken kijken,

113
00:05:37,562 --> 00:05:38,967
is water.

114
00:05:38,991 --> 00:05:41,665
Ik denk dat we de neiging hebben
om water te zien

115
00:05:41,689 --> 00:05:44,289
als iets speciaals voor ons.

116
00:05:44,852 --> 00:05:48,661
Water is een van de meest voorkomende
moleculen in het heelal,

117
00:05:48,685 --> 00:05:50,410
inclusief in deze wolken,

118
00:05:50,434 --> 00:05:52,901
deze ster- en planeetvormende wolken.

119
00:05:53,661 --> 00:05:54,815
En dat niet alleen,

120
00:05:54,839 --> 00:05:56,815
water is ook een erg robuust molecule:

121
00:05:56,839 --> 00:05:59,236
het is niet zo makkelijk kapot te krijgen.

122
00:05:59,260 --> 00:06:02,339
Veel van dit water 
in de interstellaire ruimte

123
00:06:02,363 --> 00:06:06,471
zal dus de nogal gevaarlijke
instortreis overleven

124
00:06:06,471 --> 00:06:10,156
van wolken, naar schijf, naar planeet.

125
00:06:10,967 --> 00:06:13,046
Water is dus oké.

126
00:06:13,070 --> 00:06:15,927
Dat tweede ingrediënt 
gaat niet echt een probleem zijn.

127
00:06:15,951 --> 00:06:20,173
De meeste planeten
krijgen bij hun vorming water mee.

128
00:06:21,125 --> 00:06:23,458
Hoe zit het nu met waterstofcyanide?

129
00:06:23,482 --> 00:06:27,990
We zien ook cyaniden en andere 
soortgelijke organische moleculen

130
00:06:28,014 --> 00:06:30,601
in deze interstellaire wolken.

131
00:06:30,625 --> 00:06:35,910
Maar hier zijn we er minder zeker van
of de moleculen gaan overleven

132
00:06:35,934 --> 00:06:37,942
bij hun reis van wolk naar schijf.

133
00:06:37,966 --> 00:06:40,633
Ze zijn wat delicater, kwetsbaarder.

134
00:06:40,657 --> 00:06:43,992
Als we dus gaan weten
dat dit waterstofcyanide

135
00:06:44,016 --> 00:06:47,222
zich in de buurt 
van nieuwe planeten bevindt,

136
00:06:47,246 --> 00:06:49,540
zouden we het echt moeten zien
in de schijf zelf,

137
00:06:49,564 --> 00:06:51,794
in de planeetvormende schijven.

138
00:06:51,818 --> 00:06:54,260
Een jaar of tien geleden

139
00:06:54,284 --> 00:06:59,522
startte ik een programma op
om te zoeken naar dit waterstofcyanide

140
00:06:59,546 --> 00:07:02,722
en andere moleculen
in die planeetvormende schijven.

141
00:07:02,746 --> 00:07:05,983
En dit is wat we gevonden hebben.

142
00:07:06,007 --> 00:07:08,928
Goed nieuws dus, in deze zes beelden

143
00:07:08,952 --> 00:07:15,069
vertegenwoordigen die heldere pixels 
uitstoot van waterstofcyanide

144
00:07:15,093 --> 00:07:18,577
in planeetvormende schijven
op honderden lichtjaren afstand

145
00:07:18,601 --> 00:07:20,625
die tot bij onze telescoop zijn geraakt,

146
00:07:20,649 --> 00:07:21,926
op de detector,

147
00:07:21,950 --> 00:07:24,684
zodat we ze konden zien als dit.

148
00:07:25,228 --> 00:07:26,506
Het goede nieuws

149
00:07:26,530 --> 00:07:30,601
is dat deze schijven inderdaad
waterstofcyanide bevatten.

150
00:07:30,625 --> 00:07:34,024
Dat laatste, ongrijpbaardere ingrediënt.

151
00:07:35,159 --> 00:07:40,215
Het slechte nieuws is dat we niet weten
waar het zit in de schijf.

152
00:07:40,810 --> 00:07:41,907
Als we hiernaar kijken,

153
00:07:41,911 --> 00:07:44,530
zal niemand kunnen zeggen 
dat het mooie beelden zijn,

154
00:07:44,554 --> 00:07:47,316
zelfs niet toen we ze kregen.

155
00:07:47,340 --> 00:07:50,760
Je ziet dat de pixelgrootte vrij groot is,

156
00:07:50,784 --> 00:07:53,911
eigenlijk groter dan de schijven zelf.

157
00:07:53,935 --> 00:07:55,391
Elke pixel hier

158
00:07:55,415 --> 00:07:58,895
is iets dat veel groter is
dan ons zonnestelsel.

159
00:07:59,345 --> 00:08:01,276
Dat betekent

160
00:08:01,300 --> 00:08:05,410
dat we niet weten waar in de schijf
het waterstofcyanide vandaan komt.

161
00:08:05,768 --> 00:08:06,998
En dat is een probleem,

162
00:08:07,022 --> 00:08:08,571
omdat deze gematigde planeten

163
00:08:08,595 --> 00:08:11,553
niet zomaar overal hun waterstofcyanide 
vandaan kunnen halen,

164
00:08:11,577 --> 00:08:14,954
maar het moet in de buurt zijn 
van waar ze zich vormen

165
00:08:14,978 --> 00:08:16,868
om erbij te kunnen.

166
00:08:16,892 --> 00:08:22,034
Laten we om dit duidelijk te maken
eens nadenken over een analoog voorbeeld,

167
00:08:22,058 --> 00:08:25,280
namelijk het kweken van cipressen
in de Verenigde Staten.

168
00:08:25,915 --> 00:08:29,166
Veronderstel dat je terugkomt uit Europa,

169
00:08:29,190 --> 00:08:31,934
waar je prachtige, 
Italiaanse cipressen hebt gezien,

170
00:08:31,958 --> 00:08:33,897
en je wil wel eens weten

171
00:08:33,897 --> 00:08:37,014
of het zin heeft om ze 
in de Verenigde Staten te importeren.

172
00:08:37,038 --> 00:08:38,672
Kan je ze hier kweken?

173
00:08:38,696 --> 00:08:40,445
Dus praat je met cipresexperts

174
00:08:40,445 --> 00:08:43,053
en die vertellen je
dat er inderdaad een strook is

175
00:08:43,053 --> 00:08:46,410
waar het niet al te warm, 
noch te koud is in de Verenigde Staten,

176
00:08:46,434 --> 00:08:47,974
waar je ze zou kunnen telen.

177
00:08:47,998 --> 00:08:51,896
En als je een mooie, hoge-resolutiekaart 
of afbeelding als deze hebt,

178
00:08:51,920 --> 00:08:54,745
is het vrij gemakkelijk om te zien
dat deze cipresstrook

179
00:08:54,769 --> 00:08:58,229
overlapt met veel pixels 
van groene, vruchtbare grond.

180
00:08:58,753 --> 00:09:01,720
Zelfs als ik deze kaart 
een beetje verslechter,

181
00:09:01,744 --> 00:09:03,721
de resolutie verminder,

182
00:09:03,721 --> 00:09:05,409
kunnen we nog steeds zeggen

183
00:09:05,433 --> 00:09:09,027
dat er vruchtbaar land 
overlapt met deze strook.

184
00:09:09,466 --> 00:09:14,497
Maar wat als de hele Verenigde Staten

185
00:09:14,521 --> 00:09:17,727
samengebald wordt tot een enkele pixel?

186
00:09:17,751 --> 00:09:19,768
Als de resolutie zo laag is.

187
00:09:19,792 --> 00:09:21,085
Wat doe je dan?

188
00:09:21,109 --> 00:09:26,231
Hoe kan je dan zien of je cipressen 
kunt kweken in de Verenigde Staten?

189
00:09:26,448 --> 00:09:28,490
Wel, het antwoord is dat je dat niet kunt.

190
00:09:28,490 --> 00:09:30,878
Ik bedoel dat er zeker 
wat vruchtbaar land is,

191
00:09:30,902 --> 00:09:33,656
of je zou die groene tint 
niet hebben op die pixel,

192
00:09:33,680 --> 00:09:35,649
maar je zou gewoon niet kunnen vertellen

193
00:09:35,673 --> 00:09:38,871
of iets van dat groen 
zich op de juiste plaats bevindt.

194
00:09:38,895 --> 00:09:41,663
Dat is net het probleem
waarmee we werden geconfronteerd

195
00:09:41,687 --> 00:09:44,879
met onze enkele-pixel
afbeeldingen van deze schijven

196
00:09:44,903 --> 00:09:46,498
met waterstofcyanide.

197
00:09:46,522 --> 00:09:48,696
Wat we dus nodig hebben, 
is iets analoogs,

198
00:09:48,720 --> 00:09:51,791
minstens zo’n lage-resolutiekaarten
zoals ik net liet zien,

199
00:09:51,815 --> 00:09:54,239
om te kunnen bepalen of er overlap is

200
00:09:54,239 --> 00:09:56,664
tussen de plaatsen 
waar er waterstofcyanide is

201
00:09:56,688 --> 00:09:59,648
en waar deze planeten erbij kunnen 
als ze zich vormen.

202
00:10:00,236 --> 00:10:03,439
Tot onze redding 
kwam er een paar jaar geleden

203
00:10:03,463 --> 00:10:07,447
deze nieuwe, fantastische,
mooie telescoop, ALMA,

204
00:10:07,471 --> 00:10:10,328
de Atacama Large Millimeter
and submillimeter Array

205
00:10:10,352 --> 00:10:11,552
in het noorden van Chili.

206
00:10:11,900 --> 00:10:15,663
ALMA is geweldig 
op veel verschillende manieren,

207
00:10:15,687 --> 00:10:18,494
maar waar ik me op ga richten is deze --

208
00:10:18,494 --> 00:10:21,809
zoals je kunt zien,
noem ik dit één telescoop --

209
00:10:21,809 --> 00:10:25,475
maar je ziet eigenlijk
veel schotels in dit beeld.

210
00:10:25,499 --> 00:10:30,126
Dit is een telescoop
die bestaat uit 66 afzonderlijke schotels

211
00:10:30,150 --> 00:10:32,069
die allemaal samenwerken.

212
00:10:32,483 --> 00:10:35,046
Dat betekent dat je een telescoop hebt

213
00:10:35,070 --> 00:10:37,947
waarvan de grootte gelijk is 
aan de grootste afstand

214
00:10:37,971 --> 00:10:41,278
waarop je deze schotels 
uit elkaar kan zetten.

215
00:10:41,302 --> 00:10:44,065
In ALMA's geval is dat enkele kilometers.

216
00:10:44,099 --> 00:10:47,897
Dus krijg je een meer 
dan een kilometer grote telescoop.

217
00:10:48,267 --> 00:10:50,140
En met zo'n grote telescoop

218
00:10:50,164 --> 00:10:52,665
kan je op echt kleine dingen inzoomen,

219
00:10:52,689 --> 00:10:55,225
inclusief het maken van kaarten 
van waterstofcyanide

220
00:10:55,225 --> 00:10:57,561
in planeetvormende schijven.

221
00:10:57,585 --> 00:11:00,410
Toen ALMA online kwam 
een paar jaar geleden,

222
00:11:00,434 --> 00:11:04,507
was dat een van de eerste dingen
die ik voorstelde om hem ervoor gebruiken.

223
00:11:05,086 --> 00:11:09,022
Hoe ziet een kaart van waterstofcyanide
in een schijf er uit?

224
00:11:09,046 --> 00:11:11,560
Zit het waterstofcyanide 
op de juiste plaats?

225
00:11:11,584 --> 00:11:13,695
En het antwoord is ja.

226
00:11:13,719 --> 00:11:15,726
Dit is de kaart.

227
00:11:15,750 --> 00:11:19,694
Je ziet de waterstofcyanide-uitstoot
verspreid over de schijf.

228
00:11:19,718 --> 00:11:21,568
Ten eerste zit het bijna overal,

229
00:11:21,592 --> 00:11:23,155
en dat is heel goed nieuws.

230
00:11:23,179 --> 00:11:26,364
Maar je hebt veel extra heldere uitstoot

231
00:11:26,388 --> 00:11:29,591
komende uit de buurt van de ster
naar het midden van de schijf.

232
00:11:29,965 --> 00:11:33,125
En dat is precies waar we het willen zien.

233
00:11:33,149 --> 00:11:35,791
Dit is de buurt waar 
deze planeten worden gevormd.

234
00:11:35,815 --> 00:11:39,601
We zien dat niet alleen bij één schijf --

235
00:11:39,625 --> 00:11:41,774
hier zijn drie verdere voorbeelden.

236
00:11:41,774 --> 00:11:44,333
Je kunt zien dat ze allemaal 
hetzelfde laten zien --

237
00:11:44,333 --> 00:11:46,577
hopen heldere waterstofcyanide-uitstoot

238
00:11:46,601 --> 00:11:48,926
vanuit ongeveer het midden van de ster.

239
00:11:49,228 --> 00:11:51,910
Om eerlijk te zijn,
zien we dit niet altijd.

240
00:11:51,934 --> 00:11:54,466
Er zijn schijven 
waar we het omgekeerde zien,

241
00:11:54,490 --> 00:11:57,495
waar er eigenlijk een gat zit 
in de emissie naar het centrum.

242
00:11:57,495 --> 00:11:59,911
Het tegenovergestelde
van wat wij willen zien.

243
00:11:59,911 --> 00:12:02,458
Dit zijn geen plaatsen 
waar we zouden zoeken

244
00:12:02,482 --> 00:12:06,490
naar waterstofcyanide 
waar planeten zich vormen.

245
00:12:06,514 --> 00:12:08,093
Maar in de meeste gevallen

246
00:12:08,117 --> 00:12:10,125
vinden we niet alleen waterstofcyanide,

247
00:12:10,149 --> 00:12:12,549
maar we vinden het ook 
op de juiste plaats.

248
00:12:13,038 --> 00:12:15,077
Wat betekent dit allemaal?

249
00:12:15,101 --> 00:12:17,547
Ik vertelde jullie in het begin

250
00:12:17,571 --> 00:12:20,958
dat we heel veel
gematigde planeten hebben,

251
00:12:20,982 --> 00:12:22,887
misschien wel een miljard of zo,

252
00:12:22,911 --> 00:12:25,433
waarop leven zich kon ontwikkelen

253
00:12:25,457 --> 00:12:27,981
als ze de juiste ingrediënten hadden.

254
00:12:28,005 --> 00:12:29,179
Ik toonde ook aan

255
00:12:29,203 --> 00:12:33,078
dat we denken dat de juiste ingrediënten 
er meestal ook zijn --

256
00:12:33,102 --> 00:12:35,281
we hebben water, 
we hebben waterstofcyanide,

257
00:12:35,305 --> 00:12:37,506
evenals andere organische moleculen

258
00:12:37,530 --> 00:12:39,197
samen met de cyaniden.

259
00:12:39,879 --> 00:12:41,645
Dit betekent dat planeten

260
00:12:41,645 --> 00:12:44,101
met de meest basale
ingrediënten voor leven

261
00:12:44,125 --> 00:12:47,148
waarschijnlijk ongelooflijk
veel voorkomen in onze Melkweg.

262
00:12:48,133 --> 00:12:50,688
En als om leven te ontwikkelen

263
00:12:50,712 --> 00:12:54,014
alleen deze basisingrediënten nodig zijn,

264
00:12:54,038 --> 00:12:56,901
dan zouden er veel planeten 
met leven moeten zijn.

265
00:12:57,400 --> 00:12:59,337
Maar dat is natuurlijk een grote 'als'.

266
00:12:59,361 --> 00:13:02,313
Ik zou zeggen dat de uitdaging
van de volgende decennia,

267
00:13:02,337 --> 00:13:04,821
voor zowel de sterrenkunde 
als de scheikunde,

268
00:13:04,845 --> 00:13:07,585
is om erachter te komen hoe vaak

269
00:13:07,609 --> 00:13:10,363
planeten met potentieel leven

270
00:13:10,387 --> 00:13:12,791
ook werkelijk leven hebben.

271
00:13:12,815 --> 00:13:13,966
Dank u.

272
00:13:13,990 --> 00:13:17,475
(Applaus)